WEBVTT

00:00:00.998 --> 00:00:03.001
Waarom bestaat het universum?

00:00:03.001 --> 00:00:06.996
Waarom is er - Oké. Oké. (Gelach)

00:00:06.996 --> 00:00:09.838
Dit is een kosmisch mysterie.
Een beetje serieus.

00:00:09.838 --> 00:00:13.054
Waarom is er een wereld,
waarom zijn wij er,

00:00:13.054 --> 00:00:15.293
en waarom is er iets in plaats van niets.

00:00:15.293 --> 00:00:19.749
Dit is de ultieme 'waarom'-vraag.

NOTE Paragraph

00:00:19.749 --> 00:00:22.414
Ik ga het hebben over het mysterie 
van het bestaan,

00:00:22.414 --> 00:00:24.100
het raadsel van het bestaan,

00:00:24.100 --> 00:00:26.644
waar we nu staan in het oplossen ervan

00:00:26.644 --> 00:00:28.894
en waarom dat jullie 
zou moeten interesseren.

00:00:28.894 --> 00:00:30.810
En ik hoop dat het jullie interesseert.

00:00:30.810 --> 00:00:33.636
De filosoof Arthur Schopenhauer zei dat

00:00:33.636 --> 00:00:37.416
wie niet verbaasd is 
over de toevalligheid van zijn bestaan

00:00:37.416 --> 00:00:40.273
of de toevalligheid 
van het bestaan van de wereld,

00:00:40.273 --> 00:00:41.936
mentaal tekortschiet.

00:00:41.936 --> 00:00:45.253
Da's nogal cru, maar toch.
(Gelach)

00:00:45.253 --> 00:00:47.560
Dit wordt wel eens het meest sublieme

00:00:47.560 --> 00:00:49.854
en ontzagwekkende mysterie genoemd,

00:00:49.854 --> 00:00:52.153
de diepste en verreikendste vraag

00:00:52.153 --> 00:00:53.583
die de mens kan stellen.

00:00:53.583 --> 00:00:55.297
Ze obsedeerde grote denkers.

00:00:55.297 --> 00:00:56.471
Ludwig Wittgenstein,

00:00:56.471 --> 00:00:58.921
wellicht de grootste filosoof 
van de 20ste eeuw,

00:00:58.921 --> 00:01:01.854
was verbijsterd dat er 
überhaupt een wereld bestond.

00:01:01.854 --> 00:01:05.718
Hij schreef in zijn 'Tractatus,' 
Propositie 4.66:

00:01:05.718 --> 00:01:08.408
"Niet hóe de dingen zijn in de wereld

00:01:08.408 --> 00:01:09.760
is een mysterie,

00:01:09.760 --> 00:01:12.095
maar het bestaan ervan zelf."

00:01:12.095 --> 00:01:14.313
Als je niet graag je epigrammen ontleent

00:01:14.313 --> 00:01:17.224
aan een filosoof, 
probeer dan eens een wetenschapper.

00:01:17.224 --> 00:01:19.825
John Archibald Wheeler, 
een van de grote fysici

00:01:19.825 --> 00:01:21.051
van de 20ste eeuw,

00:01:21.051 --> 00:01:22.976
leraar van Richard Feynman,

00:01:22.976 --> 00:01:25.636
bedenker van de uitdrukking 'zwart gat',

00:01:25.636 --> 00:01:28.059
zei: "Ik wil weten

00:01:28.059 --> 00:01:29.792
vanwaar het kwantum,

00:01:29.792 --> 00:01:32.936
het universum, het bestaan komt."

00:01:32.936 --> 00:01:34.935
Mijn vriend Martin Amis -

00:01:34.935 --> 00:01:37.612
vergeef me dat ik 
zoveel namen laat vallen,

00:01:37.612 --> 00:01:38.987
- wen er maar aan -

00:01:38.987 --> 00:01:43.963
mijn lieve vriend Martin Amis zei eens

00:01:43.963 --> 00:01:47.183
dat we vijf Einsteins verwijderd zijn 
van het antwoord

00:01:47.183 --> 00:01:49.219
vanwaar het universum vandaan komt.

00:01:49.219 --> 00:01:50.560
En ik twijfel er niet aan

00:01:50.560 --> 00:01:52.927
dat hier vanavond 
vijf Einsteins aanwezig zijn.

00:01:52.927 --> 00:01:55.160
Iemand Einstein? Handen omhoog?
Nee? Nee? Nee?

00:01:55.160 --> 00:01:56.312
Geen Einsteins? Okay.

NOTE Paragraph

00:01:56.312 --> 00:02:00.274
De vraag 
'waarom is er iets en niet niets',

00:02:00.274 --> 00:02:02.242
deze sublieme vraag, 
dook pas laat op

00:02:02.242 --> 00:02:04.552
in de intellectuele geschiedenis.

00:02:04.552 --> 00:02:07.031
Tegen het eind van de 17de eeuw

00:02:07.031 --> 00:02:09.993
vroeg de filosoof Leibniz zich dat af.

00:02:09.993 --> 00:02:11.736
Verstandige kerel, die Leibniz.

00:02:11.736 --> 00:02:13.886
Hij vond de infinitesimaalrekening uit,

00:02:13.886 --> 00:02:16.700
onafhankelijk van Isaac Newton 
en ongeveer terzelfdertijd.

00:02:16.700 --> 00:02:20.192
Maar voor Leibniz was de vraag
'waarom iets in plaats van niets'

00:02:20.192 --> 00:02:21.535
geen groot mysterie.

00:02:21.535 --> 00:02:23.431
Hij was of pretendeerde

00:02:23.431 --> 00:02:26.687
een oprecht christen te zijn
in zijn metafysisch wereldbeeld.

00:02:26.687 --> 00:02:29.702
Volgens hem was het duidelijk:

00:02:29.702 --> 00:02:32.164
God had de wereld geschapen.

00:02:32.164 --> 00:02:35.449
En wel uit het niets.

00:02:35.449 --> 00:02:36.960
Zo machtig is God.

00:02:36.960 --> 00:02:40.602
Hij had geen al bestaand materiaal nodig
om een wereld te maken.

00:02:40.602 --> 00:02:42.762
Hij kan hem maken van niets:

00:02:42.762 --> 00:02:44.251
schepping ex nihilo.

00:02:44.251 --> 00:02:47.660
Dit geloven overigens 
de meeste Amerikanen momenteel.

00:02:47.660 --> 00:02:49.734
Voor hen geen mysterie 
van het bestaan.

00:02:49.734 --> 00:02:51.302
God maakte het.

NOTE Paragraph

00:02:51.302 --> 00:02:53.888
Laten we dat eens 
in een vergelijking gieten.

00:02:53.888 --> 00:02:56.515
Ik heb geen dia's bij,
ik doe het even in gebarentaal.

00:02:56.515 --> 00:02:57.950
Gebruik jullie verbeelding.

00:02:57.950 --> 00:03:03.804
Dus: God + niets = de wereld

00:03:03.804 --> 00:03:07.118
Oké? Dat is de vergelijking.

00:03:07.118 --> 00:03:08.851
Misschien geloof je niet in God,

00:03:08.851 --> 00:03:10.681
ben je een wetenschappelijke

00:03:10.681 --> 00:03:13.585
of onwetenschappelijke atheïst.

00:03:13.585 --> 00:03:15.553
Dan ben je hier niet tevreden mee.

00:03:15.553 --> 00:03:18.137
Overigens levert de vergelijking

00:03:18.137 --> 00:03:20.039
'God + niets = de wereld'

00:03:20.039 --> 00:03:21.725
al een probleem op:

00:03:21.725 --> 00:03:24.759
waarom bestaat God?

00:03:24.759 --> 00:03:26.462
Niet door logica alleen,

00:03:26.462 --> 00:03:29.105
behalve als je 
in het ontologisch argument gelooft.

00:03:29.105 --> 00:03:31.102
Ik hoop van niet, 
want het deugt niet.

00:03:31.102 --> 00:03:34.263
Als God bestaat, 
zou hij zich kunnen afvragen:

00:03:34.263 --> 00:03:37.413
"Ik ben eeuwig, almachtig,

00:03:37.413 --> 00:03:39.843
maar waar kom ik vandaan?"

00:03:39.843 --> 00:03:42.013
(Gelach)

00:03:42.013 --> 00:03:43.432
Waarvandaan?

00:03:43.432 --> 00:03:46.640
God houdt er een formeel taaltje op na.

00:03:46.640 --> 00:03:48.629
(Gelach)

00:03:48.629 --> 00:03:50.847
En zo is er een theorie 
dat God het zo moe was

00:03:50.847 --> 00:03:53.676
om na te denken over het vraagstuk 
van zijn eigen bestaan

00:03:53.676 --> 00:03:56.388
dat hij de wereld schiep 
om zichzelf wat te vermaken.

00:03:56.388 --> 00:03:58.090
Maar laten we God even vergeten.

00:03:58.090 --> 00:04:00.527
We halen hem uit de vergelijking.
Dan krijgen we:

00:04:00.527 --> 00:04:02.980
________ + niets = de wereld

00:04:02.980 --> 00:04:04.761
Als je een Boeddhist bent,

00:04:04.761 --> 00:04:06.505
wil je hier misschien al ophouden,

00:04:06.505 --> 00:04:08.474
want je hebt al:

00:04:08.474 --> 00:04:09.690
niets = de wereld,

00:04:09.690 --> 00:04:11.743
en uit identiteitssymmetrie volgt dan:

00:04:11.743 --> 00:04:13.498
de wereld = niets. Oké?

00:04:13.498 --> 00:04:16.687
Voor een boeddhist is de wereld
alleen maar een hele hoop niets.

00:04:16.687 --> 00:04:19.043
Een groot kosmisch vacuüm.

00:04:19.043 --> 00:04:21.995
En wij maar denken 
dat er een heleboel van van alles is,

00:04:21.995 --> 00:04:24.790
maar dat komt omdat we slaaf zijn 
van onze verlangens.

00:04:24.790 --> 00:04:27.271
Neem die verlangens weg

00:04:27.271 --> 00:04:30.151
en je ziet de wereld 
zoals hij echt is:

00:04:30.151 --> 00:04:32.131
vacuüm, niets.

00:04:32.131 --> 00:04:34.313
We lossen op in een gelukkig nirwana,

00:04:34.313 --> 00:04:35.326
gedefinieerd als

00:04:35.326 --> 00:04:39.454
net genoeg leven om van dood zijn 
te kunnen genieten. (Gelach)

NOTE Paragraph

00:04:39.454 --> 00:04:41.333
Dat is Boeddhistisch denken.

00:04:41.333 --> 00:04:44.462
Maar ik ben westerling en bezig

00:04:44.462 --> 00:04:47.195
met het vraagstuk van het bestaan.
Ik krijg dan:

00:04:47.195 --> 00:04:48.423
________ +

00:04:48.423 --> 00:04:50.581
- wacht even, dit wordt serieus -

00:04:50.581 --> 00:04:53.227
_______ + niets = de wereld

00:04:53.227 --> 00:04:55.320
Wat gaan we in die lege plaats invullen?

00:04:55.320 --> 00:04:56.678
Waarom niet 'wetenschap'?

00:04:56.678 --> 00:05:00.229
Wetenschap is onze beste leidraad 
naar de aard van de realiteit.

00:05:00.229 --> 00:05:03.244
De meest fundamentele wetenschap 
is de fysica.

00:05:03.244 --> 00:05:06.214
Die vertelt ons de naakte realiteit,

00:05:06.214 --> 00:05:08.840
geeft ons wat ik WEUBVHU noem,

00:05:08.840 --> 00:05:11.830
de Ware En Ultieme Bemeubeling 
Van Het Universum.

00:05:11.830 --> 00:05:14.482
Misschien kan de fysica 
deze lege plaats invullen.

00:05:14.482 --> 00:05:19.544
En inderdaad, 
sinds de zestiger en zeventiger jaren

00:05:19.544 --> 00:05:23.207
beweren fysici dat ze

00:05:23.207 --> 00:05:26.327
een puur wetenschappelijke verklaring 
kunnen geven

00:05:26.327 --> 00:05:29.322
van hoe een universum als het onze


00:05:29.322 --> 00:05:31.201
uit het niets kan ontstaan,

00:05:31.201 --> 00:05:34.281
een kwantumfluctuatie uit de leegte.

00:05:34.281 --> 00:05:36.339
Stephen Hawking hoort daarbij,

00:05:36.339 --> 00:05:38.645
en recenter Alex Vilenkin.

00:05:38.645 --> 00:05:40.378
Dit werd allemaal gepopulariseerd

00:05:40.378 --> 00:05:43.821
door een ander uitmuntend fysicus 
en vriend van me, Lawrence Krauss.

00:05:43.821 --> 00:05:45.103
Hij schreef het boek:

00:05:45.103 --> 00:05:47.229
'Universum uit het niets'.

00:05:47.229 --> 00:05:49.445
en Lawrence denkt dat hij -

00:05:49.445 --> 00:05:51.526
hij is militant atheïst, overigens -

00:05:51.526 --> 00:05:53.150
God uit het beeld heeft gekregen.

00:05:53.150 --> 00:05:55.091
De wetten van de kwantumveldentheorie,

00:05:55.091 --> 00:05:57.432
de state-of-the-art fysica, 
kan ons aantonen

00:05:57.432 --> 00:05:58.750
hoe uit het niets,

00:05:58.750 --> 00:06:00.975
geen ruimte, geen tijd, 
geen materie, niets,

00:06:00.975 --> 00:06:04.420
een klompje vals vacuüm

00:06:04.420 --> 00:06:06.393
tot bestaan kan fluctueren,

00:06:06.393 --> 00:06:08.375
om dan, door het wonder van inflatie,

00:06:08.375 --> 00:06:11.460
te exploderen tot de enorme 
en variabele kosmos

00:06:11.460 --> 00:06:13.215
die we om ons heen zien.

NOTE Paragraph

00:06:13.215 --> 00:06:16.769
Dit is een ingenieus scenario.

00:06:16.769 --> 00:06:19.537
Zeer speculatief. Fascinerend.

00:06:19.537 --> 00:06:21.865
Maar ik heb er een groot probleem mee

00:06:21.865 --> 00:06:23.070
en wel dit:

00:06:23.070 --> 00:06:25.271
het is een pseudo-religieuze kijk 
op de zaak.

00:06:25.271 --> 00:06:27.027
Lawrence denkt dat hij atheïst is,

00:06:27.027 --> 00:06:30.435
maar hij zit nog steeds gevangen
in een religieus wereldbeeld.

00:06:30.435 --> 00:06:34.484
Hij ziet de wetten van de fysica
als goddelijke verordeningen.

00:06:34.484 --> 00:06:37.164
De wetten van de kwantumveldentheorie
zijn voor hem

00:06:37.164 --> 00:06:39.395
als "Fiat lux." (Er zij licht.)

00:06:39.395 --> 00:06:43.834
Die wetten hebben 
een soort ontologische kracht.

00:06:43.834 --> 00:06:45.941
Ze vormen de afgrond

00:06:45.941 --> 00:06:47.781
die 'zwanger van zijn' is.

00:06:47.781 --> 00:06:50.688
Ze kunnen een wereld 
tot bestaan roepen uit het niets.

00:06:50.688 --> 00:06:52.445
Maar dat is een erg primitieve kijk

00:06:52.445 --> 00:06:54.238
op wat een fysische wet is, niet?

00:06:54.238 --> 00:06:57.363
We weten dat fysische wetten eigenlijk

00:06:57.363 --> 00:07:00.407
veralgemeende beschrijvingen 
van patronen en regelmatigheden

00:07:00.407 --> 00:07:01.612
in de wereld zijn.

00:07:01.612 --> 00:07:03.985
Ze bestaan niet buiten de wereld.

00:07:03.985 --> 00:07:05.965
Ze hebben geen eigen zijnskracht.

00:07:05.965 --> 00:07:07.560
Ze kunnen geen wereld

00:07:07.560 --> 00:07:09.278
uit het niets tot bestaan roepen.

00:07:09.278 --> 00:07:10.809
Dat is een erg primitieve kijk

00:07:10.809 --> 00:07:12.993
op wat een fysische wet is.

00:07:12.993 --> 00:07:14.988
Als je mij hierin niet gelooft,

00:07:14.988 --> 00:07:16.790
luister dan naar Stephen Hawking

00:07:16.790 --> 00:07:20.105
die zelf een model 
van de kosmos voorstelde

00:07:20.105 --> 00:07:21.901
dat in zichzelf besloten is

00:07:21.901 --> 00:07:25.539
en geen externe oorzaak, een schepper,
nodig heeft.

00:07:25.539 --> 00:07:27.267
Na dit te hebben voorgesteld,

00:07:27.267 --> 00:07:29.681
gaf Hawking toe 
dat hij er nog niet uit was.

00:07:29.681 --> 00:07:32.993
Hij zei: "Dit model 
zijn alleen maar vergelijkingen.

00:07:32.993 --> 00:07:35.852
Wat brengt deze vergelijkingen tot leven?

00:07:35.852 --> 00:07:38.774
Wat schept de wereld 
die ze beschrijven?"

00:07:38.774 --> 00:07:40.047
Hij kwam er niet uit.

00:07:40.047 --> 00:07:43.232
Vergelijkingen op zich brengen 
geen magie voort,

00:07:43.232 --> 00:07:45.850
kunnen het raadsel 
van het bestaan niet oplossen.

00:07:45.850 --> 00:07:48.763
En zelfs als de wetten dat konden,

00:07:48.763 --> 00:07:50.106
waarom dan net deze wetten?

00:07:50.106 --> 00:07:53.150
Waarom de kwantumveldentheorie 
die een universum beschrijft

00:07:53.150 --> 00:07:55.880
met een bepaald aantal krachten,
deeltjes enzovoort.

00:07:55.899 --> 00:07:58.190
Waarom geen totaal andere wetten?

00:07:58.190 --> 00:08:01.478
Er zijn vele mathematisch
consistente groepen van wetten.

00:08:01.478 --> 00:08:04.917
Waarom niet helemaal geen wetten?
Waarom geen leegte?

NOTE Paragraph

00:08:04.917 --> 00:08:06.649
Geloof het of niet,
heel wat fysici

00:08:06.649 --> 00:08:09.647
breken zich hier het hoofd over.

00:08:09.647 --> 00:08:12.755
Hier gaan ze dan 
de metafysische toer op.

00:08:12.755 --> 00:08:14.680
Misschien is de groep wetten

00:08:14.680 --> 00:08:16.377
die ons universum beschrijven

00:08:16.377 --> 00:08:17.682
slechts één groep wetten

00:08:17.682 --> 00:08:20.368
die slechts één deel 
van de werkelijkheid beschrijven.

00:08:20.368 --> 00:08:22.784
Misschien beschrijft 
elke consistente groep wetten

00:08:22.784 --> 00:08:25.550
wel een ander deel van de werkelijkheid

00:08:25.550 --> 00:08:30.234
en bestaan alle mogelijke
fysische werelden ergens.

00:08:30.234 --> 00:08:33.237
Wij zien slechts 
dat kleine deel van de werkelijkheid

00:08:33.237 --> 00:08:35.780
dat beschreven wordt 
door de kwantumveldentheorie.

00:08:35.780 --> 00:08:37.512
Er zijn talloze andere werelden,

00:08:37.512 --> 00:08:39.038
delen van de werkelijkheid,

00:08:39.038 --> 00:08:41.485
beschreven door 
zeer verschillende theorieën

00:08:41.485 --> 00:08:44.711
onvoorstelbaar verschillend van de onze

00:08:44.711 --> 00:08:47.996
en onvatbaar exotisch.

00:08:47.996 --> 00:08:49.733
Steven Weinberg, de vader

00:08:49.733 --> 00:08:52.174
van het standaardmodel 
van de deeltjesfysica

00:08:52.174 --> 00:08:55.000
speelde ook met dit idee

00:08:55.000 --> 00:08:59.243
dat alle mogelijke realiteiten 
echt bestaan.

00:08:59.243 --> 00:09:02.332
Ook een jongere fysicus, Max Tegmark,

00:09:02.332 --> 00:09:06.708
gelooft dat alle mathematische 
structuren bestaan

00:09:06.708 --> 00:09:08.845
en dat mathematisch bestaan hetzelfde is

00:09:08.845 --> 00:09:10.612
als fysisch bestaan.

00:09:10.612 --> 00:09:12.930
Dit enorm rijke multiversum

00:09:12.930 --> 00:09:16.371
omvat dan elke logische mogelijkheid.

NOTE Paragraph

00:09:16.371 --> 00:09:19.881
Via deze metafysische uitweg

00:09:19.881 --> 00:09:23.473
grijpen deze fysici en filosofen terug

00:09:23.473 --> 00:09:26.085
op een heel oud idee van Plato.

00:09:26.132 --> 00:09:29.330
Het principe van volheid of vruchtbaarheid

00:09:29.330 --> 00:09:31.243
of de grote keten van het bestaan,

00:09:31.243 --> 00:09:35.110
wat erop neerkomt dat de realiteit
zo vol als mogelijk is.

00:09:35.110 --> 00:09:38.891
Zo ver mogelijk verwijderd
van het niet-zijn.

NOTE Paragraph

00:09:39.306 --> 00:09:42.200
We hebben dus twee extremen.

00:09:42.200 --> 00:09:45.499
Aan de ene kant het ultieme niets

00:09:45.499 --> 00:09:47.997
en dan deze kijk op een realiteit

00:09:47.997 --> 00:09:51.180
die elk mogelijke wereld omvat,

00:09:51.180 --> 00:09:53.909
het ander extreem: 
de meest volle realiteit.

00:09:53.909 --> 00:09:56.802
Niets, de simpelst mogelijke realiteit.

00:09:56.802 --> 00:09:59.681
Wat zit daar tussen?

00:09:59.681 --> 00:10:01.708
Allerlei tussenliggende realiteiten,

00:10:01.708 --> 00:10:04.775
die sommige dingen insluiten
en andere uitsluiten.

00:10:04.775 --> 00:10:06.491
Een van deze realiteiten

00:10:06.491 --> 00:10:10.956
kan de mathematisch meest elegante zijn,

00:10:10.956 --> 00:10:13.621
zonder de minder elegante dingen,

00:10:13.621 --> 00:10:16.267
de lelijke asymmetrieën enzovoort.

00:10:16.267 --> 00:10:18.593
Nu zijn er fysici die zeggen

00:10:18.593 --> 00:10:22.227
dat we in de meest elegante 
aller realiteiten leven.

00:10:22.227 --> 00:10:25.174
Ik vermoed dat Brian Greene hier is.

00:10:25.174 --> 00:10:28.787
Hij schreef het boek 
'Het Elegante Universum'.

00:10:28.787 --> 00:10:31.058
Hij beweert dat het universum 
waarin we leven

00:10:31.058 --> 00:10:32.767
mathematisch zeer elegant is.

00:10:32.767 --> 00:10:34.450
Geloof hem maar niet.
(Gelach)

00:10:34.450 --> 00:10:37.537
Het is een vrome wens,
ik wou dat het waar was,

00:10:37.537 --> 00:10:39.450
maar gisteren vertrouwde hij me toe

00:10:39.450 --> 00:10:42.514
dat het eigenlijk 
een lelijk universum was.

00:10:42.514 --> 00:10:43.890
Het zit stom in elkaar,

00:10:43.890 --> 00:10:47.144
er is een te groot aantal willekeurige
koppelingsconstanten,

00:10:47.144 --> 00:10:48.810
massaverhoudingen

00:10:48.810 --> 00:10:51.588
en overbodige families 
van elementaire deeltjes.

00:10:51.588 --> 00:10:53.736
En wat is verdorie die donkere energie?

00:10:53.736 --> 00:10:57.135
Het zit met haken en ogen aan elkaar.

00:10:57.135 --> 00:11:01.138
Niet echt wat je elegant kan noemen.
(Gelach)

00:11:01.138 --> 00:11:03.881
Dan heb je nog 
de best mogelijke aller werelden

00:11:03.881 --> 00:11:05.471
in ethische zin.

00:11:05.471 --> 00:11:06.650
Nu wordt het ernstig.

00:11:06.650 --> 00:11:09.845
We spreken over een wereld 
waarin voelende wezens

00:11:09.845 --> 00:11:11.465
niet meer nutteloos lijden,

00:11:11.465 --> 00:11:13.334
waarin zaken als kinderkanker

00:11:13.334 --> 00:11:15.469
of de holocaust niet bestaan.

00:11:15.469 --> 00:11:17.020
Een ethisch concept.

00:11:17.020 --> 00:11:18.865
We hebben dus tussen het niets

00:11:18.865 --> 00:11:20.498
en de volst mogelijke realiteit

00:11:20.498 --> 00:11:22.043
een aantal speciale realiteiten.

00:11:22.043 --> 00:11:24.323
Het niets is speciaal.
Het is het simpelst.

00:11:24.323 --> 00:11:27.833
Dan heb je de meest elegante realiteit.

00:11:27.833 --> 00:11:29.197
Ook die is speciaal.

00:11:29.197 --> 00:11:31.729
De volst mogelijke realiteit,
ook speciaal.

NOTE Paragraph

00:11:31.729 --> 00:11:33.415
Maar wat zijn we vergeten?

00:11:33.415 --> 00:11:36.101
Ook zijn er de rommelige,

00:11:36.101 --> 00:11:37.856
doodgewone realiteiten,

00:11:37.856 --> 00:11:40.477
op geen enkele manier speciaal,

00:11:40.477 --> 00:11:42.029
enigszins toevallig.

00:11:42.029 --> 00:11:44.756
Oneindig ver weg van het niets,

00:11:44.756 --> 00:11:48.682
schieten ze ook oneindig tekort
wat aangaat complete volheid.

00:11:48.682 --> 00:11:51.502
Ze zijn een mengeling
van chaos en orde,

00:11:51.502 --> 00:11:55.400
van mathematische elegantie 
en lelijkheid.

00:11:55.400 --> 00:11:57.185
Deze realiteiten zou ik omschrijven

00:11:57.185 --> 00:12:01.312
als een onbepaald, middelmatig,
onvolledig rommeltje

00:12:01.312 --> 00:12:04.692
van alledaagse realiteit,
een soort kosmisch stort.

00:12:04.692 --> 00:12:06.876
Deze realteiten

00:12:06.876 --> 00:12:09.142
hebben die een godheid?

00:12:09.142 --> 00:12:11.553
Misschien, maar deze godheid 
is niet perfect

00:12:11.553 --> 00:12:13.889
zoals de joods-christelijke godheid.

00:12:13.889 --> 00:12:17.196
Ze is niet algoed en almachtig.

00:12:17.196 --> 00:12:20.527
Ze zou wel eens 100%
kwaadwillig kunnen zijn,

00:12:20.527 --> 00:12:22.630
maar slechts 80% effectief.

00:12:22.630 --> 00:12:28.767
Ik vind dat dit de wereld waarin wij 
leven vrij goed omschrijft. (Gelach)

00:12:28.767 --> 00:12:30.979
Ik zou dus als oplossing

00:12:30.979 --> 00:12:33.495
voor het mysterie van het bestaan
willen stellen

00:12:33.495 --> 00:12:37.425
dat de realiteit waarin wij bestaan

00:12:37.425 --> 00:12:39.481
een van deze gewone realiteiten is.

00:12:39.481 --> 00:12:42.136
Realiteit moet wel iets zijn.

00:12:42.136 --> 00:12:44.206
Ze zou het niets kunnen zijn

00:12:44.206 --> 00:12:47.887
of alles of iets er tussenin.

00:12:47.887 --> 00:12:51.578
Als ze een of andere 
speciale eigenschap zou hebben,

00:12:51.578 --> 00:12:53.728
zoals echte elegantie, of volheid,

00:12:53.728 --> 00:12:55.726
of eenvoud, zoals het niets,

00:12:55.726 --> 00:12:57.042
zou dat uitleg behoeven.

00:12:57.042 --> 00:12:58.948
Maar als het een van die

00:12:58.948 --> 00:13:01.156
toevallige, gewone realiteiten zou zijn,

00:13:01.156 --> 00:13:02.990
hebben we geen verdere uitleg nodig.

00:13:02.990 --> 00:13:05.850
En volgens mij leven we 
inderdaad in zo'n realiteit.

00:13:05.850 --> 00:13:08.107
Dat vertelt de wetenschap ons.

00:13:08.107 --> 00:13:09.438
Begin deze week

00:13:09.438 --> 00:13:12.554
kregen we de opwindende informatie

00:13:12.554 --> 00:13:15.693
over de inflatietheorie, die een grote,

00:13:15.693 --> 00:13:19.663
oneindige, rommelige, willekeurige,
doelloze realiteit voorspelt.

00:13:19.663 --> 00:13:23.488
Net zoals schuimende champagne

00:13:23.488 --> 00:13:25.692
zonder ophouden uit de fles borrelt,

00:13:25.692 --> 00:13:29.014
hebben we een enorm universum,
grotendeels braakliggend,

00:13:29.014 --> 00:13:32.880
met kleine eilandjes 
van charme, orde en vrede.

00:13:32.880 --> 00:13:34.895
Dit inflationaire scenario

00:13:34.895 --> 00:13:37.797
werd bevestigd door waarnemingen

00:13:37.797 --> 00:13:39.890
met radiotelescopen in Antarctica

00:13:39.890 --> 00:13:42.713
die zochten naar tekenen 
van gravitatiegolven

00:13:42.713 --> 00:13:44.477
van net voor de Big Bang.

00:13:44.477 --> 00:13:46.662
Dat weten jullie natuurlijk allemaal.

00:13:46.662 --> 00:13:49.306
Ik denk dus dat er enig bewijs is

00:13:49.306 --> 00:13:52.793
dat dit echt de realiteit is
waarmee we zitten opgescheept.

NOTE Paragraph

00:13:52.793 --> 00:13:55.900
Nu, waarom zou dat je interesseren?

00:13:55.900 --> 00:13:57.136
Wel - (Gelach) -

00:13:57.136 --> 00:14:00.560
de vraag: "Waarom bestaat de wereld?",

00:14:00.560 --> 00:14:02.239
de kosmische vraag,
komt wat overeen

00:14:02.239 --> 00:14:03.693
met een meer intieme vraag:

00:14:03.693 --> 00:14:06.776
"Waarom besta ik? Waarom besta jij?"

00:14:06.776 --> 00:14:10.376
Je eigen bestaan lijkt
verbazingwekkend onwaarschijnlijk

00:14:10.376 --> 00:14:14.125
vanwege het enorme aantal 
genetisch mogelijke mensen.

00:14:14.125 --> 00:14:16.099
Als je het gaat berekenen
door te kijken

00:14:16.099 --> 00:14:18.851
naar het aantal genen, 
het aantal allelen enzovoort,

00:14:18.851 --> 00:14:20.737
dan geeft een ruwe schatting

00:14:20.737 --> 00:14:22.892
je een getal van 10 tot de 10.000ste

00:14:22.892 --> 00:14:24.552
genetisch mogelijke mensen.

00:14:24.552 --> 00:14:27.700
Dat ligt tussen een googol
en een googolplex.

00:14:27.700 --> 00:14:29.946
Het aantal mensen
dat echt heeft bestaan,

00:14:29.946 --> 00:14:31.640
is 100 miljard, 
of 50 miljard.

00:14:31.640 --> 00:14:33.751
Dat is hier 
een infinitesimale fractie van.


00:14:33.751 --> 00:14:35.212
Wij zijn dus allemaal winnaars

00:14:35.212 --> 00:14:37.222
van deze fantastische kosmische loterij.

00:14:37.232 --> 00:14:38.244
Wij zijn er. Oké.

NOTE Paragraph

00:14:38.244 --> 00:14:41.165
In welk soort realiteit 
willen we dan leven?

00:14:41.165 --> 00:14:43.415
Willen we in een speciale realiteit leven?

00:14:43.415 --> 00:14:47.644
Wat als we zouden leven
in de meeste elegant mogelijke realiteit?

00:14:47.644 --> 00:14:49.873
Beeld je de existentiële druk in

00:14:49.873 --> 00:14:52.122
om dat op te brengen,
om elegant te zijn,

00:14:52.122 --> 00:14:53.858
om niet uit de toon te vallen.

00:14:53.858 --> 00:14:56.939
Of wat als we in de volst mogelijke 
realiteit zouden leven?

00:14:56.939 --> 00:14:58.950
Ons bestaan zou dan gegarandeerd zijn

00:14:58.950 --> 00:15:00.728
omdat elk mogelijk ding

00:15:00.728 --> 00:15:01.984
in die realiteit bestaat.

00:15:01.984 --> 00:15:04.565
Maar onze keuzes zouden dan 
zonder betekenis zijn.

00:15:04.565 --> 00:15:07.250
Als ik moreel worstel 
en mij iets vertwijfeld afvraag

00:15:07.250 --> 00:15:09.330
en dan de moreel juiste keuze maak,

00:15:09.330 --> 00:15:10.865
welk verschil zou dat maken,

00:15:10.865 --> 00:15:14.011
omdat er een oneindig aantal versies 
van mij het ook zouden doen

00:15:14.011 --> 00:15:16.536
en een oneindig aantal 
het foute zouden doen?

00:15:16.536 --> 00:15:18.161
Mijn keuze zou 
betekenisloos zijn.

00:15:18.161 --> 00:15:20.756
In dat soort speciale realiteit 
willen we niet leven.

00:15:20.756 --> 00:15:23.450
En in de speciale realiteit
van het niet-zijn

00:15:23.450 --> 00:15:25.687
zouden we deze conversatie niet voeren.
(Gelach)

00:15:25.687 --> 00:15:30.229
Ik denk dat we in onze 
gewone, middelmatige realiteit

00:15:30.229 --> 00:15:33.745
leuke en minder leuke dingen hebben.

00:15:33.745 --> 00:15:35.927
We zouden de leuke dingen wat groter

00:15:35.927 --> 00:15:38.266
en de vervelende dingen 
wat kleiner kunnen maken,

00:15:38.266 --> 00:15:41.153
wat ons een soort doel in het leven 
zou kunnen geven.

00:15:41.153 --> 00:15:44.290
Het universum is absurd, maar 
we kunnen ons zelf een doel geven.

00:15:44.290 --> 00:15:45.230
Dat is leuk.

00:15:45.230 --> 00:15:47.895
En de algemene mediocriteit 
van de realiteit

00:15:47.895 --> 00:15:50.500
resoneert mooi met de mediocriteit

00:15:50.500 --> 00:15:52.602
die we diep van binnen voelen.

00:15:52.602 --> 00:15:53.926
Jullie voelen dat.

00:15:53.926 --> 00:15:55.990
Ik weet dat jullie allemaal speciaal zijn

00:15:55.990 --> 00:15:57.872
maar ergens toch ook middelmatig,

00:15:57.872 --> 00:15:59.261
vind je zelf ook niet?

00:15:59.261 --> 00:16:01.198
(Gelach) (Applaus)

NOTE Paragraph

00:16:01.198 --> 00:16:04.840
Misschien vind je dit raadsel,
dit mysterie van het bestaan

00:16:04.840 --> 00:16:06.888
een stom mysteriespelletje.

00:16:06.888 --> 00:16:10.535
Je bent niet verbaasd 
dat het universum er is

00:16:10.535 --> 00:16:12.170
en je bent in goed gezelschap.

00:16:12.170 --> 00:16:14.386
Bertrand Russell zei:

00:16:14.386 --> 00:16:18.041
"Ik zou zeggen dat het universum er is,
dat is alles."

00:16:18.041 --> 00:16:19.442
Het naakte feit.

00:16:19.442 --> 00:16:22.276
Ik vroeg mijn professor bij Columbia,
Sidney Morgenbesser,

00:16:22.276 --> 00:16:24.415
een groot filosofisch grappenmaker,
eens:

00:16:24.415 --> 00:16:26.132
"Professor Morgenbesser,

00:16:26.132 --> 00:16:28.098
waarom is er iets en niet niets?"

00:16:28.098 --> 00:16:30.248
Hij antwoordde:
"Ach, zelfs als er niets was,

00:16:30.248 --> 00:16:32.244
zou jij nog niet tevreden zijn."

NOTE Paragraph

00:16:32.244 --> 00:16:35.323
Dus - (Gelach) - Oké.

00:16:35.323 --> 00:16:38.355
Jullie zijn dus niet verbaasd.
Kan me niet schelen.

00:16:38.355 --> 00:16:41.328
Maar ik zal jullie 
tot slot iets vertellen

00:16:41.328 --> 00:16:43.386
dat jullie gegarandeerd zal verbazen,

00:16:43.386 --> 00:16:46.273
omdat het alle briljante, geweldige 
mensen heeft verbaasd,

00:16:46.273 --> 00:16:48.936
die ik hier ontmoette
op de TED-conferentie,

00:16:48.936 --> 00:16:50.800
toen ik ze zei:

00:16:50.800 --> 00:16:55.302
"Nooit in mijn leven 
heb ik een mobieltje gehad."

00:16:55.302 --> 00:16:57.179
Dank u.

00:16:57.179 --> 00:17:01.179
(Gelach) (Applaus)