[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.100,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Waarom bestaat het universum? Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:06.100,Default,,0000,0000,0000,,Waarom is er - Oké. Oké. (Gelach) Dialogue: 0,0:00:06.100,0:00:09.84,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een kosmisch mysterie.\NEen beetje serieus. Dialogue: 0,0:00:09.84,0:00:13.05,Default,,0000,0000,0000,,Waarom is er een wereld,\Nwaarom zijn wij er, Dialogue: 0,0:00:13.05,0:00:15.29,Default,,0000,0000,0000,,en waarom is er iets in plaats van niets. Dialogue: 0,0:00:15.29,0:00:19.75,Default,,0000,0000,0000,,Dit is de ultieme 'waarom'-vraag. Dialogue: 0,0:00:19.75,0:00:22.41,Default,,0000,0000,0000,,Ik ga het hebben over het mysterie \Nvan het bestaan, Dialogue: 0,0:00:22.41,0:00:24.10,Default,,0000,0000,0000,,het raadsel van het bestaan, Dialogue: 0,0:00:24.10,0:00:26.64,Default,,0000,0000,0000,,waar we nu staan in het oplossen ervan Dialogue: 0,0:00:26.64,0:00:28.89,Default,,0000,0000,0000,,en waarom dat jullie \Nzou moeten interesseren. Dialogue: 0,0:00:28.89,0:00:30.81,Default,,0000,0000,0000,,En ik hoop dat het jullie interesseert. Dialogue: 0,0:00:30.81,0:00:33.64,Default,,0000,0000,0000,,De filosoof Arthur Schopenhauer zei dat Dialogue: 0,0:00:33.64,0:00:37.42,Default,,0000,0000,0000,,wie niet verbaasd is \Nover de toevalligheid van zijn bestaan Dialogue: 0,0:00:37.42,0:00:40.27,Default,,0000,0000,0000,,of de toevalligheid \Nvan het bestaan van de wereld, Dialogue: 0,0:00:40.27,0:00:41.94,Default,,0000,0000,0000,,mentaal tekortschiet. Dialogue: 0,0:00:41.94,0:00:45.25,Default,,0000,0000,0000,,Da's nogal cru, maar toch.\N(Gelach) Dialogue: 0,0:00:45.25,0:00:47.56,Default,,0000,0000,0000,,Dit wordt wel eens het meest sublieme Dialogue: 0,0:00:47.56,0:00:49.85,Default,,0000,0000,0000,,en ontzagwekkende mysterie genoemd, Dialogue: 0,0:00:49.85,0:00:52.15,Default,,0000,0000,0000,,de diepste en verreikendste vraag Dialogue: 0,0:00:52.15,0:00:53.58,Default,,0000,0000,0000,,die de mens kan stellen. Dialogue: 0,0:00:53.58,0:00:55.30,Default,,0000,0000,0000,,Ze obsedeerde grote denkers. Dialogue: 0,0:00:55.30,0:00:56.47,Default,,0000,0000,0000,,Ludwig Wittgenstein, Dialogue: 0,0:00:56.47,0:00:58.92,Default,,0000,0000,0000,,wellicht de grootste filosoof \Nvan de 20ste eeuw, Dialogue: 0,0:00:58.92,0:01:01.85,Default,,0000,0000,0000,,was verbijsterd dat er \Nüberhaupt een wereld bestond. Dialogue: 0,0:01:01.85,0:01:05.72,Default,,0000,0000,0000,,Hij schreef in zijn 'Tractatus,' \NPropositie 4.66: Dialogue: 0,0:01:05.72,0:01:08.41,Default,,0000,0000,0000,,"Niet hóe de dingen zijn in de wereld Dialogue: 0,0:01:08.41,0:01:09.76,Default,,0000,0000,0000,,is een mysterie, Dialogue: 0,0:01:09.76,0:01:12.10,Default,,0000,0000,0000,,maar het bestaan ervan zelf." Dialogue: 0,0:01:12.10,0:01:14.31,Default,,0000,0000,0000,,Als je niet graag je epigrammen ontleent Dialogue: 0,0:01:14.31,0:01:17.22,Default,,0000,0000,0000,,aan een filosoof, \Nprobeer dan eens een wetenschapper. Dialogue: 0,0:01:17.22,0:01:19.82,Default,,0000,0000,0000,,John Archibald Wheeler, \Neen van de grote fysici Dialogue: 0,0:01:19.82,0:01:21.05,Default,,0000,0000,0000,,van de 20ste eeuw, Dialogue: 0,0:01:21.05,0:01:22.98,Default,,0000,0000,0000,,leraar van Richard Feynman, Dialogue: 0,0:01:22.98,0:01:25.64,Default,,0000,0000,0000,,bedenker van de uitdrukking 'zwart gat', Dialogue: 0,0:01:25.64,0:01:28.06,Default,,0000,0000,0000,,zei: "Ik wil weten Dialogue: 0,0:01:28.06,0:01:29.79,Default,,0000,0000,0000,,vanwaar het kwantum, Dialogue: 0,0:01:29.79,0:01:32.94,Default,,0000,0000,0000,,het universum, het bestaan komt." Dialogue: 0,0:01:32.94,0:01:34.94,Default,,0000,0000,0000,,Mijn vriend Martin Amis - Dialogue: 0,0:01:34.94,0:01:37.61,Default,,0000,0000,0000,,vergeef me dat ik \Nzoveel namen laat vallen, Dialogue: 0,0:01:37.61,0:01:38.99,Default,,0000,0000,0000,,- wen er maar aan - Dialogue: 0,0:01:38.99,0:01:43.96,Default,,0000,0000,0000,,mijn lieve vriend Martin Amis zei eens Dialogue: 0,0:01:43.96,0:01:47.18,Default,,0000,0000,0000,,dat we vijf Einsteins verwijderd zijn \Nvan het antwoord Dialogue: 0,0:01:47.18,0:01:49.22,Default,,0000,0000,0000,,vanwaar het universum vandaan komt. Dialogue: 0,0:01:49.22,0:01:50.56,Default,,0000,0000,0000,,En ik twijfel er niet aan Dialogue: 0,0:01:50.56,0:01:52.93,Default,,0000,0000,0000,,dat hier vanavond \Nvijf Einsteins aanwezig zijn. Dialogue: 0,0:01:52.93,0:01:55.16,Default,,0000,0000,0000,,Iemand Einstein? Handen omhoog?\NNee? Nee? Nee? Dialogue: 0,0:01:55.16,0:01:56.31,Default,,0000,0000,0000,,Geen Einsteins? Okay. Dialogue: 0,0:01:56.31,0:02:00.27,Default,,0000,0000,0000,,De vraag \N'waarom is er iets en niet niets', Dialogue: 0,0:02:00.27,0:02:02.24,Default,,0000,0000,0000,,deze sublieme vraag, \Ndook pas laat op Dialogue: 0,0:02:02.24,0:02:04.55,Default,,0000,0000,0000,,in de intellectuele geschiedenis. Dialogue: 0,0:02:04.55,0:02:07.03,Default,,0000,0000,0000,,Tegen het eind van de 17de eeuw Dialogue: 0,0:02:07.03,0:02:09.99,Default,,0000,0000,0000,,vroeg de filosoof Leibniz zich dat af. Dialogue: 0,0:02:09.99,0:02:11.74,Default,,0000,0000,0000,,Verstandige kerel, die Leibniz. Dialogue: 0,0:02:11.74,0:02:13.89,Default,,0000,0000,0000,,Hij vond de infinitesimaalrekening uit, Dialogue: 0,0:02:13.89,0:02:16.70,Default,,0000,0000,0000,,onafhankelijk van Isaac Newton \Nen ongeveer terzelfdertijd. Dialogue: 0,0:02:16.70,0:02:20.19,Default,,0000,0000,0000,,Maar voor Leibniz was de vraag\N'waarom iets in plaats van niets' Dialogue: 0,0:02:20.19,0:02:21.54,Default,,0000,0000,0000,,geen groot mysterie. Dialogue: 0,0:02:21.54,0:02:23.43,Default,,0000,0000,0000,,Hij was of pretendeerde Dialogue: 0,0:02:23.43,0:02:26.69,Default,,0000,0000,0000,,een oprecht christen te zijn\Nin zijn metafysisch wereldbeeld. Dialogue: 0,0:02:26.69,0:02:29.70,Default,,0000,0000,0000,,Volgens hem was het duidelijk: Dialogue: 0,0:02:29.70,0:02:32.16,Default,,0000,0000,0000,,God had de wereld geschapen. Dialogue: 0,0:02:32.16,0:02:35.45,Default,,0000,0000,0000,,En wel uit het niets. Dialogue: 0,0:02:35.45,0:02:36.96,Default,,0000,0000,0000,,Zo machtig is God. Dialogue: 0,0:02:36.96,0:02:40.60,Default,,0000,0000,0000,,Hij had geen al bestaand materiaal nodig\Nom een wereld te maken. Dialogue: 0,0:02:40.60,0:02:42.76,Default,,0000,0000,0000,,Hij kan hem maken van niets: Dialogue: 0,0:02:42.76,0:02:44.25,Default,,0000,0000,0000,,schepping ex nihilo. Dialogue: 0,0:02:44.25,0:02:47.66,Default,,0000,0000,0000,,Dit geloven overigens \Nde meeste Amerikanen momenteel. Dialogue: 0,0:02:47.66,0:02:49.73,Default,,0000,0000,0000,,Voor hen geen mysterie \Nvan het bestaan. Dialogue: 0,0:02:49.73,0:02:51.30,Default,,0000,0000,0000,,God maakte het. Dialogue: 0,0:02:51.30,0:02:53.89,Default,,0000,0000,0000,,Laten we dat eens \Nin een vergelijking gieten. Dialogue: 0,0:02:53.89,0:02:56.52,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb geen dia's bij,\Nik doe het even in gebarentaal. Dialogue: 0,0:02:56.52,0:02:57.95,Default,,0000,0000,0000,,Gebruik jullie verbeelding. Dialogue: 0,0:02:57.95,0:03:03.80,Default,,0000,0000,0000,,Dus: God + niets = de wereld Dialogue: 0,0:03:03.80,0:03:07.12,Default,,0000,0000,0000,,Oké? Dat is de vergelijking. Dialogue: 0,0:03:07.12,0:03:08.85,Default,,0000,0000,0000,,Misschien geloof je niet in God, Dialogue: 0,0:03:08.85,0:03:10.68,Default,,0000,0000,0000,,ben je een wetenschappelijke Dialogue: 0,0:03:10.68,0:03:13.58,Default,,0000,0000,0000,,of onwetenschappelijke atheïst. Dialogue: 0,0:03:13.58,0:03:15.55,Default,,0000,0000,0000,,Dan ben je hier niet tevreden mee. Dialogue: 0,0:03:15.55,0:03:18.14,Default,,0000,0000,0000,,Overigens levert de vergelijking Dialogue: 0,0:03:18.14,0:03:20.04,Default,,0000,0000,0000,,'God + niets = de wereld' Dialogue: 0,0:03:20.04,0:03:21.72,Default,,0000,0000,0000,,al een probleem op: Dialogue: 0,0:03:21.72,0:03:24.76,Default,,0000,0000,0000,,waarom bestaat God? Dialogue: 0,0:03:24.76,0:03:26.46,Default,,0000,0000,0000,,Niet door logica alleen, Dialogue: 0,0:03:26.46,0:03:29.10,Default,,0000,0000,0000,,behalve als je \Nin het ontologisch argument gelooft. Dialogue: 0,0:03:29.10,0:03:31.10,Default,,0000,0000,0000,,Ik hoop van niet, \Nwant het deugt niet. Dialogue: 0,0:03:31.10,0:03:34.26,Default,,0000,0000,0000,,Als God bestaat, \Nzou hij zich kunnen afvragen: Dialogue: 0,0:03:34.26,0:03:37.41,Default,,0000,0000,0000,,"Ik ben eeuwig, almachtig, Dialogue: 0,0:03:37.41,0:03:39.84,Default,,0000,0000,0000,,maar waar kom ik vandaan?" Dialogue: 0,0:03:39.84,0:03:42.01,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:03:42.01,0:03:43.43,Default,,0000,0000,0000,,Waarvandaan? Dialogue: 0,0:03:43.43,0:03:46.64,Default,,0000,0000,0000,,God houdt er een formeel taaltje op na. Dialogue: 0,0:03:46.64,0:03:48.63,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:03:48.63,0:03:50.85,Default,,0000,0000,0000,,En zo is er een theorie \Ndat God het zo moe was Dialogue: 0,0:03:50.85,0:03:53.68,Default,,0000,0000,0000,,om na te denken over het vraagstuk \Nvan zijn eigen bestaan Dialogue: 0,0:03:53.68,0:03:56.39,Default,,0000,0000,0000,,dat hij de wereld schiep \Nom zichzelf wat te vermaken. Dialogue: 0,0:03:56.39,0:03:58.09,Default,,0000,0000,0000,,Maar laten we God even vergeten. Dialogue: 0,0:03:58.09,0:04:00.53,Default,,0000,0000,0000,,We halen hem uit de vergelijking.\NDan krijgen we: Dialogue: 0,0:04:00.53,0:04:02.98,Default,,0000,0000,0000,,________ + niets = de wereld Dialogue: 0,0:04:02.98,0:04:04.76,Default,,0000,0000,0000,,Als je een Boeddhist bent, Dialogue: 0,0:04:04.76,0:04:06.50,Default,,0000,0000,0000,,wil je hier misschien al ophouden, Dialogue: 0,0:04:06.50,0:04:08.47,Default,,0000,0000,0000,,want je hebt al: Dialogue: 0,0:04:08.47,0:04:09.69,Default,,0000,0000,0000,,niets = de wereld, Dialogue: 0,0:04:09.69,0:04:11.74,Default,,0000,0000,0000,,en uit identiteitssymmetrie volgt dan: Dialogue: 0,0:04:11.74,0:04:13.50,Default,,0000,0000,0000,,de wereld = niets. Oké? Dialogue: 0,0:04:13.50,0:04:16.69,Default,,0000,0000,0000,,Voor een boeddhist is de wereld\Nalleen maar een hele hoop niets. Dialogue: 0,0:04:16.69,0:04:19.04,Default,,0000,0000,0000,,Een groot kosmisch vacuüm. Dialogue: 0,0:04:19.04,0:04:21.100,Default,,0000,0000,0000,,En wij maar denken \Ndat er een heleboel van van alles is, Dialogue: 0,0:04:21.100,0:04:24.79,Default,,0000,0000,0000,,maar dat komt omdat we slaaf zijn \Nvan onze verlangens. Dialogue: 0,0:04:24.79,0:04:27.27,Default,,0000,0000,0000,,Neem die verlangens weg Dialogue: 0,0:04:27.27,0:04:30.15,Default,,0000,0000,0000,,en je ziet de wereld \Nzoals hij echt is: Dialogue: 0,0:04:30.15,0:04:32.13,Default,,0000,0000,0000,,vacuüm, niets. Dialogue: 0,0:04:32.13,0:04:34.31,Default,,0000,0000,0000,,We lossen op in een gelukkig nirwana, Dialogue: 0,0:04:34.31,0:04:35.33,Default,,0000,0000,0000,,gedefinieerd als Dialogue: 0,0:04:35.33,0:04:39.45,Default,,0000,0000,0000,,net genoeg leven om van dood zijn \Nte kunnen genieten. (Gelach) Dialogue: 0,0:04:39.45,0:04:41.33,Default,,0000,0000,0000,,Dat is Boeddhistisch denken. Dialogue: 0,0:04:41.33,0:04:44.46,Default,,0000,0000,0000,,Maar ik ben westerling en bezig Dialogue: 0,0:04:44.46,0:04:47.20,Default,,0000,0000,0000,,met het vraagstuk van het bestaan.\NIk krijg dan: Dialogue: 0,0:04:47.20,0:04:48.42,Default,,0000,0000,0000,,________ + Dialogue: 0,0:04:48.42,0:04:50.58,Default,,0000,0000,0000,,- wacht even, dit wordt serieus - Dialogue: 0,0:04:50.58,0:04:53.23,Default,,0000,0000,0000,,_______ + niets = de wereld Dialogue: 0,0:04:53.23,0:04:55.32,Default,,0000,0000,0000,,Wat gaan we in die lege plaats invullen? Dialogue: 0,0:04:55.32,0:04:56.68,Default,,0000,0000,0000,,Waarom niet 'wetenschap'? Dialogue: 0,0:04:56.68,0:05:00.23,Default,,0000,0000,0000,,Wetenschap is onze beste leidraad \Nnaar de aard van de realiteit. Dialogue: 0,0:05:00.23,0:05:03.24,Default,,0000,0000,0000,,De meest fundamentele wetenschap \Nis de fysica. Dialogue: 0,0:05:03.24,0:05:06.21,Default,,0000,0000,0000,,Die vertelt ons de naakte realiteit, Dialogue: 0,0:05:06.21,0:05:08.84,Default,,0000,0000,0000,,geeft ons wat ik WEUBVHU noem, Dialogue: 0,0:05:08.84,0:05:11.83,Default,,0000,0000,0000,,de Ware En Ultieme Bemeubeling \NVan Het Universum. Dialogue: 0,0:05:11.83,0:05:14.48,Default,,0000,0000,0000,,Misschien kan de fysica \Ndeze lege plaats invullen. Dialogue: 0,0:05:14.48,0:05:19.54,Default,,0000,0000,0000,,En inderdaad, \Nsinds de zestiger en zeventiger jaren Dialogue: 0,0:05:19.54,0:05:23.21,Default,,0000,0000,0000,,beweren fysici dat ze Dialogue: 0,0:05:23.21,0:05:26.33,Default,,0000,0000,0000,,een puur wetenschappelijke verklaring \Nkunnen geven Dialogue: 0,0:05:26.33,0:05:29.32,Default,,0000,0000,0000,,van hoe een universum als het onze\N Dialogue: 0,0:05:29.32,0:05:31.20,Default,,0000,0000,0000,,uit het niets kan ontstaan, Dialogue: 0,0:05:31.20,0:05:34.28,Default,,0000,0000,0000,,een kwantumfluctuatie uit de leegte. Dialogue: 0,0:05:34.28,0:05:36.34,Default,,0000,0000,0000,,Stephen Hawking hoort daarbij, Dialogue: 0,0:05:36.34,0:05:38.64,Default,,0000,0000,0000,,en recenter Alex Vilenkin. Dialogue: 0,0:05:38.64,0:05:40.38,Default,,0000,0000,0000,,Dit werd allemaal gepopulariseerd Dialogue: 0,0:05:40.38,0:05:43.82,Default,,0000,0000,0000,,door een ander uitmuntend fysicus \Nen vriend van me, Lawrence Krauss. Dialogue: 0,0:05:43.82,0:05:45.10,Default,,0000,0000,0000,,Hij schreef het boek: Dialogue: 0,0:05:45.10,0:05:47.23,Default,,0000,0000,0000,,'Universum uit het niets'. Dialogue: 0,0:05:47.23,0:05:49.44,Default,,0000,0000,0000,,en Lawrence denkt dat hij - Dialogue: 0,0:05:49.44,0:05:51.53,Default,,0000,0000,0000,,hij is militant atheïst, overigens - Dialogue: 0,0:05:51.53,0:05:53.15,Default,,0000,0000,0000,,God uit het beeld heeft gekregen. Dialogue: 0,0:05:53.15,0:05:55.09,Default,,0000,0000,0000,,De wetten van de kwantumveldentheorie, Dialogue: 0,0:05:55.09,0:05:57.43,Default,,0000,0000,0000,,de state-of-the-art fysica, \Nkan ons aantonen Dialogue: 0,0:05:57.43,0:05:58.75,Default,,0000,0000,0000,,hoe uit het niets, Dialogue: 0,0:05:58.75,0:06:00.98,Default,,0000,0000,0000,,geen ruimte, geen tijd, \Ngeen materie, niets, Dialogue: 0,0:06:00.98,0:06:04.42,Default,,0000,0000,0000,,een klompje vals vacuüm Dialogue: 0,0:06:04.42,0:06:06.39,Default,,0000,0000,0000,,tot bestaan kan fluctueren, Dialogue: 0,0:06:06.39,0:06:08.38,Default,,0000,0000,0000,,om dan, door het wonder van inflatie, Dialogue: 0,0:06:08.38,0:06:11.46,Default,,0000,0000,0000,,te exploderen tot de enorme \Nen variabele kosmos Dialogue: 0,0:06:11.46,0:06:13.22,Default,,0000,0000,0000,,die we om ons heen zien. Dialogue: 0,0:06:13.22,0:06:16.77,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een ingenieus scenario. Dialogue: 0,0:06:16.77,0:06:19.54,Default,,0000,0000,0000,,Zeer speculatief. Fascinerend. Dialogue: 0,0:06:19.54,0:06:21.86,Default,,0000,0000,0000,,Maar ik heb er een groot probleem mee Dialogue: 0,0:06:21.86,0:06:23.07,Default,,0000,0000,0000,,en wel dit: Dialogue: 0,0:06:23.07,0:06:25.27,Default,,0000,0000,0000,,het is een pseudo-religieuze kijk \Nop de zaak. Dialogue: 0,0:06:25.27,0:06:27.03,Default,,0000,0000,0000,,Lawrence denkt dat hij atheïst is, Dialogue: 0,0:06:27.03,0:06:30.44,Default,,0000,0000,0000,,maar hij zit nog steeds gevangen\Nin een religieus wereldbeeld. Dialogue: 0,0:06:30.44,0:06:34.48,Default,,0000,0000,0000,,Hij ziet de wetten van de fysica\Nals goddelijke verordeningen. Dialogue: 0,0:06:34.48,0:06:37.16,Default,,0000,0000,0000,,De wetten van de kwantumveldentheorie\Nzijn voor hem Dialogue: 0,0:06:37.16,0:06:39.40,Default,,0000,0000,0000,,als "Fiat lux." (Er zij licht.) Dialogue: 0,0:06:39.40,0:06:43.83,Default,,0000,0000,0000,,Die wetten hebben \Neen soort ontologische kracht. Dialogue: 0,0:06:43.83,0:06:45.94,Default,,0000,0000,0000,,Ze vormen de afgrond Dialogue: 0,0:06:45.94,0:06:47.78,Default,,0000,0000,0000,,die 'zwanger van zijn' is. Dialogue: 0,0:06:47.78,0:06:50.69,Default,,0000,0000,0000,,Ze kunnen een wereld \Ntot bestaan roepen uit het niets. Dialogue: 0,0:06:50.69,0:06:52.44,Default,,0000,0000,0000,,Maar dat is een erg primitieve kijk Dialogue: 0,0:06:52.44,0:06:54.24,Default,,0000,0000,0000,,op wat een fysische wet is, niet? Dialogue: 0,0:06:54.24,0:06:57.36,Default,,0000,0000,0000,,We weten dat fysische wetten eigenlijk Dialogue: 0,0:06:57.36,0:07:00.41,Default,,0000,0000,0000,,veralgemeende beschrijvingen \Nvan patronen en regelmatigheden Dialogue: 0,0:07:00.41,0:07:01.61,Default,,0000,0000,0000,,in de wereld zijn. Dialogue: 0,0:07:01.61,0:07:03.98,Default,,0000,0000,0000,,Ze bestaan niet buiten de wereld. Dialogue: 0,0:07:03.98,0:07:05.96,Default,,0000,0000,0000,,Ze hebben geen eigen zijnskracht. Dialogue: 0,0:07:05.96,0:07:07.56,Default,,0000,0000,0000,,Ze kunnen geen wereld Dialogue: 0,0:07:07.56,0:07:09.28,Default,,0000,0000,0000,,uit het niets tot bestaan roepen. Dialogue: 0,0:07:09.28,0:07:10.81,Default,,0000,0000,0000,,Dat is een erg primitieve kijk Dialogue: 0,0:07:10.81,0:07:12.99,Default,,0000,0000,0000,,op wat een fysische wet is. Dialogue: 0,0:07:12.99,0:07:14.99,Default,,0000,0000,0000,,Als je mij hierin niet gelooft, Dialogue: 0,0:07:14.99,0:07:16.79,Default,,0000,0000,0000,,luister dan naar Stephen Hawking Dialogue: 0,0:07:16.79,0:07:20.10,Default,,0000,0000,0000,,die zelf een model \Nvan de kosmos voorstelde Dialogue: 0,0:07:20.10,0:07:21.90,Default,,0000,0000,0000,,dat in zichzelf besloten is Dialogue: 0,0:07:21.90,0:07:25.54,Default,,0000,0000,0000,,en geen externe oorzaak, een schepper,\Nnodig heeft. Dialogue: 0,0:07:25.54,0:07:27.27,Default,,0000,0000,0000,,Na dit te hebben voorgesteld, Dialogue: 0,0:07:27.27,0:07:29.68,Default,,0000,0000,0000,,gaf Hawking toe \Ndat hij er nog niet uit was. Dialogue: 0,0:07:29.68,0:07:32.99,Default,,0000,0000,0000,,Hij zei: "Dit model \Nzijn alleen maar vergelijkingen. Dialogue: 0,0:07:32.99,0:07:35.85,Default,,0000,0000,0000,,Wat brengt deze vergelijkingen tot leven? Dialogue: 0,0:07:35.85,0:07:38.77,Default,,0000,0000,0000,,Wat schept de wereld \Ndie ze beschrijven?" Dialogue: 0,0:07:38.77,0:07:40.05,Default,,0000,0000,0000,,Hij kwam er niet uit. Dialogue: 0,0:07:40.05,0:07:43.23,Default,,0000,0000,0000,,Vergelijkingen op zich brengen \Ngeen magie voort, Dialogue: 0,0:07:43.23,0:07:45.85,Default,,0000,0000,0000,,kunnen het raadsel \Nvan het bestaan niet oplossen. Dialogue: 0,0:07:45.85,0:07:48.76,Default,,0000,0000,0000,,En zelfs als de wetten dat konden, Dialogue: 0,0:07:48.76,0:07:50.11,Default,,0000,0000,0000,,waarom dan net deze wetten? Dialogue: 0,0:07:50.11,0:07:53.15,Default,,0000,0000,0000,,Waarom de kwantumveldentheorie \Ndie een universum beschrijft Dialogue: 0,0:07:53.15,0:07:55.88,Default,,0000,0000,0000,,met een bepaald aantal krachten,\Ndeeltjes enzovoort. Dialogue: 0,0:07:55.90,0:07:58.19,Default,,0000,0000,0000,,Waarom geen totaal andere wetten? Dialogue: 0,0:07:58.19,0:08:01.48,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn vele mathematisch\Nconsistente groepen van wetten. Dialogue: 0,0:08:01.48,0:08:04.92,Default,,0000,0000,0000,,Waarom niet helemaal geen wetten?\NWaarom geen leegte? Dialogue: 0,0:08:04.92,0:08:06.65,Default,,0000,0000,0000,,Geloof het of niet,\Nheel wat fysici Dialogue: 0,0:08:06.65,0:08:09.65,Default,,0000,0000,0000,,breken zich hier het hoofd over. Dialogue: 0,0:08:09.65,0:08:12.76,Default,,0000,0000,0000,,Hier gaan ze dan \Nde metafysische toer op. Dialogue: 0,0:08:12.76,0:08:14.68,Default,,0000,0000,0000,,Misschien is de groep wetten Dialogue: 0,0:08:14.68,0:08:16.38,Default,,0000,0000,0000,,die ons universum beschrijven Dialogue: 0,0:08:16.38,0:08:17.68,Default,,0000,0000,0000,,slechts één groep wetten Dialogue: 0,0:08:17.68,0:08:20.37,Default,,0000,0000,0000,,die slechts één deel \Nvan de werkelijkheid beschrijven. Dialogue: 0,0:08:20.37,0:08:22.78,Default,,0000,0000,0000,,Misschien beschrijft \Nelke consistente groep wetten Dialogue: 0,0:08:22.78,0:08:25.55,Default,,0000,0000,0000,,wel een ander deel van de werkelijkheid Dialogue: 0,0:08:25.55,0:08:30.23,Default,,0000,0000,0000,,en bestaan alle mogelijke\Nfysische werelden ergens. Dialogue: 0,0:08:30.23,0:08:33.24,Default,,0000,0000,0000,,Wij zien slechts \Ndat kleine deel van de werkelijkheid Dialogue: 0,0:08:33.24,0:08:35.78,Default,,0000,0000,0000,,dat beschreven wordt \Ndoor de kwantumveldentheorie. Dialogue: 0,0:08:35.78,0:08:37.51,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn talloze andere werelden, Dialogue: 0,0:08:37.51,0:08:39.04,Default,,0000,0000,0000,,delen van de werkelijkheid, Dialogue: 0,0:08:39.04,0:08:41.48,Default,,0000,0000,0000,,beschreven door \Nzeer verschillende theorieën Dialogue: 0,0:08:41.48,0:08:44.71,Default,,0000,0000,0000,,onvoorstelbaar verschillend van de onze Dialogue: 0,0:08:44.71,0:08:47.100,Default,,0000,0000,0000,,en onvatbaar exotisch. Dialogue: 0,0:08:47.100,0:08:49.73,Default,,0000,0000,0000,,Steven Weinberg, de vader Dialogue: 0,0:08:49.73,0:08:52.17,Default,,0000,0000,0000,,van het standaardmodel \Nvan de deeltjesfysica Dialogue: 0,0:08:52.17,0:08:55.00,Default,,0000,0000,0000,,speelde ook met dit idee Dialogue: 0,0:08:55.00,0:08:59.24,Default,,0000,0000,0000,,dat alle mogelijke realiteiten \Necht bestaan. Dialogue: 0,0:08:59.24,0:09:02.33,Default,,0000,0000,0000,,Ook een jongere fysicus, Max Tegmark, Dialogue: 0,0:09:02.33,0:09:06.71,Default,,0000,0000,0000,,gelooft dat alle mathematische \Nstructuren bestaan Dialogue: 0,0:09:06.71,0:09:08.84,Default,,0000,0000,0000,,en dat mathematisch bestaan hetzelfde is Dialogue: 0,0:09:08.84,0:09:10.61,Default,,0000,0000,0000,,als fysisch bestaan. Dialogue: 0,0:09:10.61,0:09:12.93,Default,,0000,0000,0000,,Dit enorm rijke multiversum Dialogue: 0,0:09:12.93,0:09:16.37,Default,,0000,0000,0000,,omvat dan elke logische mogelijkheid. Dialogue: 0,0:09:16.37,0:09:19.88,Default,,0000,0000,0000,,Via deze metafysische uitweg Dialogue: 0,0:09:19.88,0:09:23.47,Default,,0000,0000,0000,,grijpen deze fysici en filosofen terug Dialogue: 0,0:09:23.47,0:09:26.08,Default,,0000,0000,0000,,op een heel oud idee van Plato. Dialogue: 0,0:09:26.13,0:09:29.33,Default,,0000,0000,0000,,Het principe van volheid of vruchtbaarheid Dialogue: 0,0:09:29.33,0:09:31.24,Default,,0000,0000,0000,,of de grote keten van het bestaan, Dialogue: 0,0:09:31.24,0:09:35.11,Default,,0000,0000,0000,,wat erop neerkomt dat de realiteit\Nzo vol als mogelijk is. Dialogue: 0,0:09:35.11,0:09:38.89,Default,,0000,0000,0000,,Zo ver mogelijk verwijderd\Nvan het niet-zijn. Dialogue: 0,0:09:39.31,0:09:42.20,Default,,0000,0000,0000,,We hebben dus twee extremen. Dialogue: 0,0:09:42.20,0:09:45.50,Default,,0000,0000,0000,,Aan de ene kant het ultieme niets Dialogue: 0,0:09:45.50,0:09:47.100,Default,,0000,0000,0000,,en dan deze kijk op een realiteit Dialogue: 0,0:09:47.100,0:09:51.18,Default,,0000,0000,0000,,die elk mogelijke wereld omvat, Dialogue: 0,0:09:51.18,0:09:53.91,Default,,0000,0000,0000,,het ander extreem: \Nde meest volle realiteit. Dialogue: 0,0:09:53.91,0:09:56.80,Default,,0000,0000,0000,,Niets, de simpelst mogelijke realiteit. Dialogue: 0,0:09:56.80,0:09:59.68,Default,,0000,0000,0000,,Wat zit daar tussen? Dialogue: 0,0:09:59.68,0:10:01.71,Default,,0000,0000,0000,,Allerlei tussenliggende realiteiten, Dialogue: 0,0:10:01.71,0:10:04.78,Default,,0000,0000,0000,,die sommige dingen insluiten\Nen andere uitsluiten. Dialogue: 0,0:10:04.78,0:10:06.49,Default,,0000,0000,0000,,Een van deze realiteiten Dialogue: 0,0:10:06.49,0:10:10.96,Default,,0000,0000,0000,,kan de mathematisch meest elegante zijn, Dialogue: 0,0:10:10.96,0:10:13.62,Default,,0000,0000,0000,,zonder de minder elegante dingen, Dialogue: 0,0:10:13.62,0:10:16.27,Default,,0000,0000,0000,,de lelijke asymmetrieën enzovoort. Dialogue: 0,0:10:16.27,0:10:18.59,Default,,0000,0000,0000,,Nu zijn er fysici die zeggen Dialogue: 0,0:10:18.59,0:10:22.23,Default,,0000,0000,0000,,dat we in de meest elegante \Naller realiteiten leven. Dialogue: 0,0:10:22.23,0:10:25.17,Default,,0000,0000,0000,,Ik vermoed dat Brian Greene hier is. Dialogue: 0,0:10:25.17,0:10:28.79,Default,,0000,0000,0000,,Hij schreef het boek \N'Het Elegante Universum'. Dialogue: 0,0:10:28.79,0:10:31.06,Default,,0000,0000,0000,,Hij beweert dat het universum \Nwaarin we leven Dialogue: 0,0:10:31.06,0:10:32.77,Default,,0000,0000,0000,,mathematisch zeer elegant is. Dialogue: 0,0:10:32.77,0:10:34.45,Default,,0000,0000,0000,,Geloof hem maar niet.\N(Gelach) Dialogue: 0,0:10:34.45,0:10:37.54,Default,,0000,0000,0000,,Het is een vrome wens,\Nik wou dat het waar was, Dialogue: 0,0:10:37.54,0:10:39.45,Default,,0000,0000,0000,,maar gisteren vertrouwde hij me toe Dialogue: 0,0:10:39.45,0:10:42.51,Default,,0000,0000,0000,,dat het eigenlijk \Neen lelijk universum was. Dialogue: 0,0:10:42.51,0:10:43.89,Default,,0000,0000,0000,,Het zit stom in elkaar, Dialogue: 0,0:10:43.89,0:10:47.14,Default,,0000,0000,0000,,er is een te groot aantal willekeurige\Nkoppelingsconstanten, Dialogue: 0,0:10:47.14,0:10:48.81,Default,,0000,0000,0000,,massaverhoudingen Dialogue: 0,0:10:48.81,0:10:51.59,Default,,0000,0000,0000,,en overbodige families \Nvan elementaire deeltjes. Dialogue: 0,0:10:51.59,0:10:53.74,Default,,0000,0000,0000,,En wat is verdorie die donkere energie? Dialogue: 0,0:10:53.74,0:10:57.14,Default,,0000,0000,0000,,Het zit met haken en ogen aan elkaar. Dialogue: 0,0:10:57.14,0:11:01.14,Default,,0000,0000,0000,,Niet echt wat je elegant kan noemen.\N(Gelach) Dialogue: 0,0:11:01.14,0:11:03.88,Default,,0000,0000,0000,,Dan heb je nog \Nde best mogelijke aller werelden Dialogue: 0,0:11:03.88,0:11:05.47,Default,,0000,0000,0000,,in ethische zin. Dialogue: 0,0:11:05.47,0:11:06.65,Default,,0000,0000,0000,,Nu wordt het ernstig. Dialogue: 0,0:11:06.65,0:11:09.84,Default,,0000,0000,0000,,We spreken over een wereld \Nwaarin voelende wezens Dialogue: 0,0:11:09.84,0:11:11.46,Default,,0000,0000,0000,,niet meer nutteloos lijden, Dialogue: 0,0:11:11.46,0:11:13.33,Default,,0000,0000,0000,,waarin zaken als kinderkanker Dialogue: 0,0:11:13.33,0:11:15.47,Default,,0000,0000,0000,,of de holocaust niet bestaan. Dialogue: 0,0:11:15.47,0:11:17.02,Default,,0000,0000,0000,,Een ethisch concept. Dialogue: 0,0:11:17.02,0:11:18.86,Default,,0000,0000,0000,,We hebben dus tussen het niets Dialogue: 0,0:11:18.86,0:11:20.50,Default,,0000,0000,0000,,en de volst mogelijke realiteit Dialogue: 0,0:11:20.50,0:11:22.04,Default,,0000,0000,0000,,een aantal speciale realiteiten. Dialogue: 0,0:11:22.04,0:11:24.32,Default,,0000,0000,0000,,Het niets is speciaal.\NHet is het simpelst. Dialogue: 0,0:11:24.32,0:11:27.83,Default,,0000,0000,0000,,Dan heb je de meest elegante realiteit. Dialogue: 0,0:11:27.83,0:11:29.20,Default,,0000,0000,0000,,Ook die is speciaal. Dialogue: 0,0:11:29.20,0:11:31.73,Default,,0000,0000,0000,,De volst mogelijke realiteit,\Nook speciaal. Dialogue: 0,0:11:31.73,0:11:33.42,Default,,0000,0000,0000,,Maar wat zijn we vergeten? Dialogue: 0,0:11:33.42,0:11:36.10,Default,,0000,0000,0000,,Ook zijn er de rommelige, Dialogue: 0,0:11:36.10,0:11:37.86,Default,,0000,0000,0000,,doodgewone realiteiten, Dialogue: 0,0:11:37.86,0:11:40.48,Default,,0000,0000,0000,,op geen enkele manier speciaal, Dialogue: 0,0:11:40.48,0:11:42.03,Default,,0000,0000,0000,,enigszins toevallig. Dialogue: 0,0:11:42.03,0:11:44.76,Default,,0000,0000,0000,,Oneindig ver weg van het niets, Dialogue: 0,0:11:44.76,0:11:48.68,Default,,0000,0000,0000,,schieten ze ook oneindig tekort\Nwat aangaat complete volheid. Dialogue: 0,0:11:48.68,0:11:51.50,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn een mengeling\Nvan chaos en orde, Dialogue: 0,0:11:51.50,0:11:55.40,Default,,0000,0000,0000,,van mathematische elegantie \Nen lelijkheid. Dialogue: 0,0:11:55.40,0:11:57.18,Default,,0000,0000,0000,,Deze realiteiten zou ik omschrijven Dialogue: 0,0:11:57.18,0:12:01.31,Default,,0000,0000,0000,,als een onbepaald, middelmatig,\Nonvolledig rommeltje Dialogue: 0,0:12:01.31,0:12:04.69,Default,,0000,0000,0000,,van alledaagse realiteit,\Neen soort kosmisch stort. Dialogue: 0,0:12:04.69,0:12:06.88,Default,,0000,0000,0000,,Deze realteiten Dialogue: 0,0:12:06.88,0:12:09.14,Default,,0000,0000,0000,,hebben die een godheid? Dialogue: 0,0:12:09.14,0:12:11.55,Default,,0000,0000,0000,,Misschien, maar deze godheid \Nis niet perfect Dialogue: 0,0:12:11.55,0:12:13.89,Default,,0000,0000,0000,,zoals de joods-christelijke godheid. Dialogue: 0,0:12:13.89,0:12:17.20,Default,,0000,0000,0000,,Ze is niet algoed en almachtig. Dialogue: 0,0:12:17.20,0:12:20.53,Default,,0000,0000,0000,,Ze zou wel eens 100%\Nkwaadwillig kunnen zijn, Dialogue: 0,0:12:20.53,0:12:22.63,Default,,0000,0000,0000,,maar slechts 80% effectief. Dialogue: 0,0:12:22.63,0:12:28.77,Default,,0000,0000,0000,,Ik vind dat dit de wereld waarin wij \Nleven vrij goed omschrijft. (Gelach) Dialogue: 0,0:12:28.77,0:12:30.98,Default,,0000,0000,0000,,Ik zou dus als oplossing Dialogue: 0,0:12:30.98,0:12:33.50,Default,,0000,0000,0000,,voor het mysterie van het bestaan\Nwillen stellen Dialogue: 0,0:12:33.50,0:12:37.42,Default,,0000,0000,0000,,dat de realiteit waarin wij bestaan Dialogue: 0,0:12:37.42,0:12:39.48,Default,,0000,0000,0000,,een van deze gewone realiteiten is. Dialogue: 0,0:12:39.48,0:12:42.14,Default,,0000,0000,0000,,Realiteit moet wel iets zijn. Dialogue: 0,0:12:42.14,0:12:44.21,Default,,0000,0000,0000,,Ze zou het niets kunnen zijn Dialogue: 0,0:12:44.21,0:12:47.89,Default,,0000,0000,0000,,of alles of iets er tussenin. Dialogue: 0,0:12:47.89,0:12:51.58,Default,,0000,0000,0000,,Als ze een of andere \Nspeciale eigenschap zou hebben, Dialogue: 0,0:12:51.58,0:12:53.73,Default,,0000,0000,0000,,zoals echte elegantie, of volheid, Dialogue: 0,0:12:53.73,0:12:55.73,Default,,0000,0000,0000,,of eenvoud, zoals het niets, Dialogue: 0,0:12:55.73,0:12:57.04,Default,,0000,0000,0000,,zou dat uitleg behoeven. Dialogue: 0,0:12:57.04,0:12:58.95,Default,,0000,0000,0000,,Maar als het een van die Dialogue: 0,0:12:58.95,0:13:01.16,Default,,0000,0000,0000,,toevallige, gewone realiteiten zou zijn, Dialogue: 0,0:13:01.16,0:13:02.99,Default,,0000,0000,0000,,hebben we geen verdere uitleg nodig. Dialogue: 0,0:13:02.99,0:13:05.85,Default,,0000,0000,0000,,En volgens mij leven we \Ninderdaad in zo'n realiteit. Dialogue: 0,0:13:05.85,0:13:08.11,Default,,0000,0000,0000,,Dat vertelt de wetenschap ons. Dialogue: 0,0:13:08.11,0:13:09.44,Default,,0000,0000,0000,,Begin deze week Dialogue: 0,0:13:09.44,0:13:12.55,Default,,0000,0000,0000,,kregen we de opwindende informatie Dialogue: 0,0:13:12.55,0:13:15.69,Default,,0000,0000,0000,,over de inflatietheorie, die een grote, Dialogue: 0,0:13:15.69,0:13:19.66,Default,,0000,0000,0000,,oneindige, rommelige, willekeurige,\Ndoelloze realiteit voorspelt. Dialogue: 0,0:13:19.66,0:13:23.49,Default,,0000,0000,0000,,Net zoals schuimende champagne Dialogue: 0,0:13:23.49,0:13:25.69,Default,,0000,0000,0000,,zonder ophouden uit de fles borrelt, Dialogue: 0,0:13:25.69,0:13:29.01,Default,,0000,0000,0000,,hebben we een enorm universum,\Ngrotendeels braakliggend, Dialogue: 0,0:13:29.01,0:13:32.88,Default,,0000,0000,0000,,met kleine eilandjes \Nvan charme, orde en vrede. Dialogue: 0,0:13:32.88,0:13:34.90,Default,,0000,0000,0000,,Dit inflationaire scenario Dialogue: 0,0:13:34.90,0:13:37.80,Default,,0000,0000,0000,,werd bevestigd door waarnemingen Dialogue: 0,0:13:37.80,0:13:39.89,Default,,0000,0000,0000,,met radiotelescopen in Antarctica Dialogue: 0,0:13:39.89,0:13:42.71,Default,,0000,0000,0000,,die zochten naar tekenen \Nvan gravitatiegolven Dialogue: 0,0:13:42.71,0:13:44.48,Default,,0000,0000,0000,,van net voor de Big Bang. Dialogue: 0,0:13:44.48,0:13:46.66,Default,,0000,0000,0000,,Dat weten jullie natuurlijk allemaal. Dialogue: 0,0:13:46.66,0:13:49.31,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dus dat er enig bewijs is Dialogue: 0,0:13:49.31,0:13:52.79,Default,,0000,0000,0000,,dat dit echt de realiteit is\Nwaarmee we zitten opgescheept. Dialogue: 0,0:13:52.79,0:13:55.90,Default,,0000,0000,0000,,Nu, waarom zou dat je interesseren? Dialogue: 0,0:13:55.90,0:13:57.14,Default,,0000,0000,0000,,Wel - (Gelach) - Dialogue: 0,0:13:57.14,0:14:00.56,Default,,0000,0000,0000,,de vraag: "Waarom bestaat de wereld?", Dialogue: 0,0:14:00.56,0:14:02.24,Default,,0000,0000,0000,,de kosmische vraag,\Nkomt wat overeen Dialogue: 0,0:14:02.24,0:14:03.69,Default,,0000,0000,0000,,met een meer intieme vraag: Dialogue: 0,0:14:03.69,0:14:06.78,Default,,0000,0000,0000,,"Waarom besta ik? Waarom besta jij?" Dialogue: 0,0:14:06.78,0:14:10.38,Default,,0000,0000,0000,,Je eigen bestaan lijkt\Nverbazingwekkend onwaarschijnlijk Dialogue: 0,0:14:10.38,0:14:14.12,Default,,0000,0000,0000,,vanwege het enorme aantal \Ngenetisch mogelijke mensen. Dialogue: 0,0:14:14.12,0:14:16.10,Default,,0000,0000,0000,,Als je het gaat berekenen\Ndoor te kijken Dialogue: 0,0:14:16.10,0:14:18.85,Default,,0000,0000,0000,,naar het aantal genen, \Nhet aantal allelen enzovoort, Dialogue: 0,0:14:18.85,0:14:20.74,Default,,0000,0000,0000,,dan geeft een ruwe schatting Dialogue: 0,0:14:20.74,0:14:22.89,Default,,0000,0000,0000,,je een getal van 10 tot de 10.000ste Dialogue: 0,0:14:22.89,0:14:24.55,Default,,0000,0000,0000,,genetisch mogelijke mensen. Dialogue: 0,0:14:24.55,0:14:27.70,Default,,0000,0000,0000,,Dat ligt tussen een googol\Nen een googolplex. Dialogue: 0,0:14:27.70,0:14:29.95,Default,,0000,0000,0000,,Het aantal mensen\Ndat echt heeft bestaan, Dialogue: 0,0:14:29.95,0:14:31.64,Default,,0000,0000,0000,,is 100 miljard, \Nof 50 miljard. Dialogue: 0,0:14:31.64,0:14:33.75,Default,,0000,0000,0000,,Dat is hier \Neen infinitesimale fractie van.\N Dialogue: 0,0:14:33.75,0:14:35.21,Default,,0000,0000,0000,,Wij zijn dus allemaal winnaars Dialogue: 0,0:14:35.21,0:14:37.22,Default,,0000,0000,0000,,van deze fantastische kosmische loterij. Dialogue: 0,0:14:37.23,0:14:38.24,Default,,0000,0000,0000,,Wij zijn er. Oké. Dialogue: 0,0:14:38.24,0:14:41.16,Default,,0000,0000,0000,,In welk soort realiteit \Nwillen we dan leven? Dialogue: 0,0:14:41.16,0:14:43.42,Default,,0000,0000,0000,,Willen we in een speciale realiteit leven? Dialogue: 0,0:14:43.42,0:14:47.64,Default,,0000,0000,0000,,Wat als we zouden leven\Nin de meeste elegant mogelijke realiteit? Dialogue: 0,0:14:47.64,0:14:49.87,Default,,0000,0000,0000,,Beeld je de existentiële druk in Dialogue: 0,0:14:49.87,0:14:52.12,Default,,0000,0000,0000,,om dat op te brengen,\Nom elegant te zijn, Dialogue: 0,0:14:52.12,0:14:53.86,Default,,0000,0000,0000,,om niet uit de toon te vallen. Dialogue: 0,0:14:53.86,0:14:56.94,Default,,0000,0000,0000,,Of wat als we in de volst mogelijke \Nrealiteit zouden leven? Dialogue: 0,0:14:56.94,0:14:58.95,Default,,0000,0000,0000,,Ons bestaan zou dan gegarandeerd zijn Dialogue: 0,0:14:58.95,0:15:00.73,Default,,0000,0000,0000,,omdat elk mogelijk ding Dialogue: 0,0:15:00.73,0:15:01.98,Default,,0000,0000,0000,,in die realiteit bestaat. Dialogue: 0,0:15:01.98,0:15:04.56,Default,,0000,0000,0000,,Maar onze keuzes zouden dan \Nzonder betekenis zijn. Dialogue: 0,0:15:04.56,0:15:07.25,Default,,0000,0000,0000,,Als ik moreel worstel \Nen mij iets vertwijfeld afvraag Dialogue: 0,0:15:07.25,0:15:09.33,Default,,0000,0000,0000,,en dan de moreel juiste keuze maak, Dialogue: 0,0:15:09.33,0:15:10.86,Default,,0000,0000,0000,,welk verschil zou dat maken, Dialogue: 0,0:15:10.86,0:15:14.01,Default,,0000,0000,0000,,omdat er een oneindig aantal versies \Nvan mij het ook zouden doen Dialogue: 0,0:15:14.01,0:15:16.54,Default,,0000,0000,0000,,en een oneindig aantal \Nhet foute zouden doen? Dialogue: 0,0:15:16.54,0:15:18.16,Default,,0000,0000,0000,,Mijn keuze zou \Nbetekenisloos zijn. Dialogue: 0,0:15:18.16,0:15:20.76,Default,,0000,0000,0000,,In dat soort speciale realiteit \Nwillen we niet leven. Dialogue: 0,0:15:20.76,0:15:23.45,Default,,0000,0000,0000,,En in de speciale realiteit\Nvan het niet-zijn Dialogue: 0,0:15:23.45,0:15:25.69,Default,,0000,0000,0000,,zouden we deze conversatie niet voeren.\N(Gelach) Dialogue: 0,0:15:25.69,0:15:30.23,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dat we in onze \Ngewone, middelmatige realiteit Dialogue: 0,0:15:30.23,0:15:33.74,Default,,0000,0000,0000,,leuke en minder leuke dingen hebben. Dialogue: 0,0:15:33.74,0:15:35.93,Default,,0000,0000,0000,,We zouden de leuke dingen wat groter Dialogue: 0,0:15:35.93,0:15:38.27,Default,,0000,0000,0000,,en de vervelende dingen \Nwat kleiner kunnen maken, Dialogue: 0,0:15:38.27,0:15:41.15,Default,,0000,0000,0000,,wat ons een soort doel in het leven \Nzou kunnen geven. Dialogue: 0,0:15:41.15,0:15:44.29,Default,,0000,0000,0000,,Het universum is absurd, maar \Nwe kunnen ons zelf een doel geven. Dialogue: 0,0:15:44.29,0:15:45.23,Default,,0000,0000,0000,,Dat is leuk. Dialogue: 0,0:15:45.23,0:15:47.90,Default,,0000,0000,0000,,En de algemene mediocriteit \Nvan de realiteit Dialogue: 0,0:15:47.90,0:15:50.50,Default,,0000,0000,0000,,resoneert mooi met de mediocriteit Dialogue: 0,0:15:50.50,0:15:52.60,Default,,0000,0000,0000,,die we diep van binnen voelen. Dialogue: 0,0:15:52.60,0:15:53.93,Default,,0000,0000,0000,,Jullie voelen dat. Dialogue: 0,0:15:53.93,0:15:55.99,Default,,0000,0000,0000,,Ik weet dat jullie allemaal speciaal zijn Dialogue: 0,0:15:55.99,0:15:57.87,Default,,0000,0000,0000,,maar ergens toch ook middelmatig, Dialogue: 0,0:15:57.87,0:15:59.26,Default,,0000,0000,0000,,vind je zelf ook niet? Dialogue: 0,0:15:59.26,0:16:01.20,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) (Applaus) Dialogue: 0,0:16:01.20,0:16:04.84,Default,,0000,0000,0000,,Misschien vind je dit raadsel,\Ndit mysterie van het bestaan Dialogue: 0,0:16:04.84,0:16:06.89,Default,,0000,0000,0000,,een stom mysteriespelletje. Dialogue: 0,0:16:06.89,0:16:10.54,Default,,0000,0000,0000,,Je bent niet verbaasd \Ndat het universum er is Dialogue: 0,0:16:10.54,0:16:12.17,Default,,0000,0000,0000,,en je bent in goed gezelschap. Dialogue: 0,0:16:12.17,0:16:14.39,Default,,0000,0000,0000,,Bertrand Russell zei: Dialogue: 0,0:16:14.39,0:16:18.04,Default,,0000,0000,0000,,"Ik zou zeggen dat het universum er is,\Ndat is alles." Dialogue: 0,0:16:18.04,0:16:19.44,Default,,0000,0000,0000,,Het naakte feit. Dialogue: 0,0:16:19.44,0:16:22.28,Default,,0000,0000,0000,,Ik vroeg mijn professor bij Columbia,\NSidney Morgenbesser, Dialogue: 0,0:16:22.28,0:16:24.42,Default,,0000,0000,0000,,een groot filosofisch grappenmaker,\Neens: Dialogue: 0,0:16:24.42,0:16:26.13,Default,,0000,0000,0000,,"Professor Morgenbesser, Dialogue: 0,0:16:26.13,0:16:28.10,Default,,0000,0000,0000,,waarom is er iets en niet niets?" Dialogue: 0,0:16:28.10,0:16:30.25,Default,,0000,0000,0000,,Hij antwoordde:\N"Ach, zelfs als er niets was, Dialogue: 0,0:16:30.25,0:16:32.24,Default,,0000,0000,0000,,zou jij nog niet tevreden zijn." Dialogue: 0,0:16:32.24,0:16:35.32,Default,,0000,0000,0000,,Dus - (Gelach) - Oké. Dialogue: 0,0:16:35.32,0:16:38.36,Default,,0000,0000,0000,,Jullie zijn dus niet verbaasd.\NKan me niet schelen. Dialogue: 0,0:16:38.36,0:16:41.33,Default,,0000,0000,0000,,Maar ik zal jullie \Ntot slot iets vertellen Dialogue: 0,0:16:41.33,0:16:43.39,Default,,0000,0000,0000,,dat jullie gegarandeerd zal verbazen, Dialogue: 0,0:16:43.39,0:16:46.27,Default,,0000,0000,0000,,omdat het alle briljante, geweldige \Nmensen heeft verbaasd, Dialogue: 0,0:16:46.27,0:16:48.94,Default,,0000,0000,0000,,die ik hier ontmoette\Nop de TED-conferentie, Dialogue: 0,0:16:48.94,0:16:50.80,Default,,0000,0000,0000,,toen ik ze zei: Dialogue: 0,0:16:50.80,0:16:55.30,Default,,0000,0000,0000,,"Nooit in mijn leven \Nheb ik een mobieltje gehad." Dialogue: 0,0:16:55.30,0:16:57.18,Default,,0000,0000,0000,,Dank u. Dialogue: 0,0:16:57.18,0:17:01.18,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) (Applaus)