لە سەدەکانی ناوەڕاست، کیمیاگەران هەوڵیاندەدا کارێکی محاڵ بکەن. دەیانویست قوڕقوشمێکی نزم بۆ ئاڵتونێکی درەوشاوە بگۆڕن. لە دەقە مێژوییەکان ئەو کەسانە وەکو سەدی وەلانێدراوبوون بەڵام ئەگەر تەنها بیانزانیاییە کەوا خەونەکانیان دێتە دی. لەڕاستیدا، ئەمڕۆ دەتوانین ئاڵتون لەسەر زەوی دروست بکەین سوپاس بۆ داهێنانە نوێیەکان کەوا ئەو کیمیاگەرانەی سەدەی ناوەڕاست نەیانتوانی ئاڵتون دروست بکەن. بەڵام با تێبگەین کە چۆن ئەو مادە بەنرخە لە سەرەتاوە لە هەسارەکەمان چەسپیووە، پێویستە سەیری ئەستێرەکان بکەین. ئاڵتوان لە دەرەوەی زەوییە واتا لە بەرگە هەواییە. لەجیاتی ئەوەی ئاڵتوان لە هەسارەیەکی توێکلی بەرداین بەدیبێت، لە ڕاستیەکەی لە ئاسمان ئاڵتوان بەدی دێت و ئێستاش لە زەوی ئاڵتوان بەدی دێت چونکە بەهۆی تەقینەوەی ئەستێرەی بنەڕەتی پێدەڵێن سوپەرنۆڤای. ئەستێرەکان زیاتر لە هایدرۆجین دروستکراون، سادەترین و ڕوناکترین مادەن. پەستان زەختێکی مەزن لە زۆر مادەی پەستان و کاردانەوەی ناوەکەی دەکات لە ناوەڕۆکی ئەستێرە. ئەم پرۆسەیەش وزە لە هایدرۆجین بەرەڵادەکات، وادەکات ئەستێرە بدرەوشێتەوە. زیاتر لە ملیۆنەها ساڵە، کاردانەوەی ناوەکی هایدرۆجین بۆ مادە قورسەکانی تر دەگۆڕێت وەک: هیلیۆم، کاربۆن، و ئۆکسجین مادە پاشکۆکان خێراتر و خێراتر دەسوتێن تا بە ئاسن و نیکل بگەن. هەرچۆنێک بێت، لەو کاتەدا کاردانەوە ناوەکیەکە چیتر وزە بەرەڵاناکات، و پەستانیش لەسەر ناوەڕۆکی ئەستێرەکە نامێنێت. توێژەکانی دەرەوە بۆ ناوەوە دەڕوخێن، و زوو چاکبوونەوە لەو درزە خێرایانەی وزە، ئەستێرەکە دەتەقێتەوە سوپەرنۆڤا دروست دەبێت. پەستانی لە ڕادەبەدەری ئەستێرە تێکشکاوەکە شێتانەییە، کەوا ئەلیکترۆنەکان و پڕۆتۆنەکانی ئەتۆمی ناوەکی بەیەکەوە زەخت لە ناوەڕۆکەکە دەکەن نیترۆنەکان پێک دەهێنن. نیتڕۆنەکان بەرپەرچی وزە کارەبایەکە نادەنەوە هەربۆیە بە ئاسانی لەلایەن مادەکانی گروپی ئاسان کۆنترۆڵ دەکرێن. چەند نیتڕۆن دەتوانن بەژداری پێکهێنانی مادە قورسەکانی تر بکەن کەوا ئەستێرە لە ژێر بارودۆخێکی وادا ناتوانێت پێکهێنان بکات، لە زیوەوە بۆ ئاڵتون، قوڕقوشمی ڕابردوو و یۆڕانیۆمی تازە. جیاوازیەکی لە ڕادەبەدەر دروست دەکات بۆ میلۆن ساڵ گۆڕانی هایدرۆجین بۆ هیلیۆم دروستکردنی قورسترین مادەکان لە سوپەرنۆڤا تەنها لە یەک چرکە شوێنی خۆی دەگرێت. بەڵام داوای تەقینەوەکە چی دەبێتە ئاڵتون؟ سوپەرنۆڤا فراوانەکە مادە پاشماوەیەکان دەخولێنێتەوە لە نێوان ئەستێرە مامناوەندەییەکان، بەخێرای سەما بە گاز و تۆز دەکات کەوا بۆ ئەستێرە و هەسارە نوێیەکان خەستی دەکاتەوە. ئاڵتونی زەوی بەوشێوەیە بەدی دێت پێش ئەوەی لەلایەن پێش ئەوەی بچێتە ناو دەمارە خانە بە هاوکاری چالاکی گەرمی زەوی جێگربێت. چەند بلیۆن ساڵێک دواتر، واتا ئێستا ئەو مادە بەنرخە بە کانزاکاری بەرهەم دێت. پرۆسەیەکە تێچووی زۆرە کەوا بە دەگمەنی ئاڵتوان پێکهێنراوە. لەڕاستییدا ئەو هەموو ئاڵتونەی کەوا لە مێژوو کانزاکاری بۆکراوە دەتوانیت لە سێ حەوزی مەلەوانی ئۆلۆمپیات جێبکەیتەوە، لەگەڵ ئەوەشدا ئاڵتون نوێنەرایەتی چەند مادەی بەنرخ دەکات چونکە ئاڵتون نزیکەی ٢٠ جار لە ئاو چڕ ترە. هەربۆیە، ئایە دەتوانین زیاتر لەو مادە بەنرخ دڵخوازە دروست بکەین؟ لەڕستییدا، بەڵێ. بە بەکارهێنانی گەردیلە چالاکەکان، دەتوانین لاسای کاردانەوە ناوەکییە ئاڵۆزەکە بکەین کەوا ئەڵتون لە ئەستێرەکان دروست دەکات. بەڵام ئەو ئامێرانە تەنها دەتوانن ئەتۆم بە ئەتۆم ئاڵتون دروست بکەن. کەواتە ئەوە نزیکەی سەدەیەکی دەوێت تا گەردوون یەک گرام بەرهەم دەهێنێت نرخی بنەڕەتی ئێستای ئاڵتون زۆر بەرزە. کەواتە ئەو چارەسەرێکی زۆر باش نییە، بەڵام ئەگەر بە خاڵی گریمانە بگەین دەمانەوێت لە کوێ ئەو هەموو ئاڵتونەی زەوی کانزاگاری بۆ بکەین، شوێنی دیکە هەیە دەتوانین سەیری بکەین. زەریا ٢٠ ملیۆن ئاڵتونی تواوەی خەمڵێندراوی لە خۆ گرتووە بەڵام لە ئێستا دا کۆکردنەوەی چاک کردنی ئەو ئاڵتونانە زۆری تێدەچێت. لەوانەیە ڕۆژێک، ڤیدیۆیەکی تۆمارکراوی ئاڵتوانی سامانی کانزای لە هەسارەیەکی دیکەی سیستەمی خۆر ببینین. و کێ دەزانێت؟ لەوانەیە لە داهاتوودا سوپەرنۆڤایەک ڕووبدات بە گەنجینە ببارێت و گەشبینبین بە هۆی ئەم پڕۆسەیە ژیان لەسەر زەوی کۆتای نایەت.