0:00:07.772,0:00:09.216
لە سەدەکانی ناوەڕاست،

0:00:09.216,0:00:12.978
کیمیاگەران هەوڵیاندەدا کارێکی محاڵ بکەن.

0:00:12.978,0:00:17.411
دەیانویست قوڕقوشمێکی نزم[br]بۆ ئاڵتونێکی درەوشاوە بگۆڕن.

0:00:17.411,0:00:20.811
لە دەقە مێژوییەکان ئەو کەسانە[br]وەکو سەدی وەلانێدراوبوون

0:00:20.811,0:00:25.024
بەڵام ئەگەر تەنها بیانزانیاییە کەوا[br]خەونەکانیان دێتە دی.

0:00:25.024,0:00:28.723
لەڕاستیدا، ئەمڕۆ دەتوانین ئاڵتون[br]لەسەر زەوی دروست بکەین

0:00:28.723,0:00:30.365
سوپاس بۆ داهێنانە نوێیەکان

0:00:30.365,0:00:35.452
کەوا ئەو کیمیاگەرانەی سەدەی ناوەڕاست[br]نەیانتوانی ئاڵتون دروست بکەن.

0:00:35.452,0:00:37.431
بەڵام با تێبگەین کە چۆن ئەو مادە[br]بەنرخە

0:00:37.431,0:00:40.226
لە سەرەتاوە لە هەسارەکەمان چەسپیووە،

0:00:40.226,0:00:43.167
پێویستە سەیری ئەستێرەکان بکەین.

0:00:43.167,0:00:45.462
ئاڵتوان لە دەرەوەی زەوییە [br]واتا لە بەرگە هەواییە.

0:00:45.462,0:00:48.231
لەجیاتی ئەوەی ئاڵتوان لە هەسارەیەکی[br]توێکلی بەرداین بەدیبێت،

0:00:48.231,0:00:51.013
لە ڕاستیەکەی لە ئاسمان ئاڵتوان بەدی دێت

0:00:51.013,0:00:55.551
و ئێستاش لە زەوی ئاڵتوان بەدی دێت[br]چونکە بەهۆی تەقینەوەی ئەستێرەی بنەڕەتی

0:00:55.551,0:00:57.993
پێدەڵێن سوپەرنۆڤای.

0:00:57.993,0:01:02.202
ئەستێرەکان زیاتر لە هایدرۆجین دروستکراون،[br]سادەترین و ڕوناکترین مادەن.

0:01:02.202,0:01:05.350
پەستان زەختێکی مەزن لە[br]زۆر مادەی

0:01:05.350,0:01:10.144
پەستان و کاردانەوەی ناوەکەی دەکات[br]لە ناوەڕۆکی ئەستێرە.

0:01:10.144,0:01:12.744
ئەم پرۆسەیەش وزە لە هایدرۆجین [br]بەرەڵادەکات،

0:01:12.744,0:01:14.870
وادەکات ئەستێرە بدرەوشێتەوە.

0:01:14.870,0:01:16.347
زیاتر لە ملیۆنەها ساڵە،

0:01:16.347,0:01:20.494
کاردانەوەی ناوەکی هایدرۆجین[br]بۆ مادە قورسەکانی تر دەگۆڕێت وەک:

0:01:20.494,0:01:23.476
هیلیۆم، کاربۆن، و ئۆکسجین

0:01:23.476,0:01:28.551
مادە پاشکۆکان خێراتر و خێراتر[br]دەسوتێن تا بە ئاسن و نیکل بگەن.

0:01:28.551,0:01:32.822
هەرچۆنێک بێت، لەو کاتەدا کاردانەوە[br]ناوەکیەکە چیتر وزە بەرەڵاناکات،

0:01:32.822,0:01:36.357
و پەستانیش لەسەر ناوەڕۆکی ئەستێرەکە نامێنێت.

0:01:36.357,0:01:38.676
توێژەکانی دەرەوە بۆ ناوەوە دەڕوخێن،

0:01:38.676,0:01:41.782
و زوو چاکبوونەوە لەو[br]درزە خێرایانەی وزە،

0:01:41.782,0:01:46.411
ئەستێرەکە دەتەقێتەوە[br]سوپەرنۆڤا دروست دەبێت.

0:01:46.411,0:01:49.879
پەستانی لە ڕادەبەدەری[br]ئەستێرە تێکشکاوەکە شێتانەییە،

0:01:49.879,0:01:55.116
کەوا ئەلیکترۆنەکان و پڕۆتۆنەکانی ئەتۆمی[br]ناوەکی بەیەکەوە زەخت لە ناوەڕۆکەکە دەکەن

0:01:55.116,0:01:57.074
نیترۆنەکان پێک دەهێنن.

0:01:57.074,0:01:59.645
نیتڕۆنەکان بەرپەرچی[br]وزە کارەبایەکە نادەنەوە

0:01:59.645,0:02:04.107
هەربۆیە بە ئاسانی لەلایەن[br]مادەکانی گروپی ئاسان کۆنترۆڵ دەکرێن.

0:02:04.107,0:02:08.225
چەند نیتڕۆن دەتوانن بەژداری[br]پێکهێنانی مادە قورسەکانی تر بکەن

0:02:08.225,0:02:11.855
کەوا ئەستێرە لە ژێر بارودۆخێکی وادا[br]ناتوانێت پێکهێنان بکات،

0:02:11.855,0:02:13.299
لە زیوەوە بۆ ئاڵتون،

0:02:13.299,0:02:16.158
قوڕقوشمی ڕابردوو و یۆڕانیۆمی تازە.

0:02:16.158,0:02:21.300
جیاوازیەکی لە ڕادەبەدەر دروست دەکات بۆ[br]میلۆن ساڵ گۆڕانی هایدرۆجین بۆ هیلیۆم

0:02:21.300,0:02:24.287
دروستکردنی قورسترین مادەکان[br]لە سوپەرنۆڤا

0:02:24.287,0:02:27.601
تەنها لە یەک چرکە شوێنی خۆی دەگرێت.

0:02:27.601,0:02:30.977
بەڵام داوای تەقینەوەکە چی دەبێتە ئاڵتون؟

0:02:30.977,0:02:35.505
سوپەرنۆڤا فراوانەکە مادە پاشماوەیەکان[br]دەخولێنێتەوە

0:02:35.505,0:02:37.653
لە نێوان ئەستێرە مامناوەندەییەکان،

0:02:37.653,0:02:41.031
بەخێرای سەما بە گاز و تۆز دەکات

0:02:41.031,0:02:44.305
کەوا بۆ ئەستێرە و[br]هەسارە نوێیەکان خەستی دەکاتەوە.

0:02:44.305,0:02:47.230
ئاڵتونی زەوی بەوشێوەیە بەدی دێت

0:02:47.230,0:02:51.819
پێش ئەوەی لەلایەن پێش ئەوەی بچێتە ناو دەمارە خانە[br]بە هاوکاری چالاکی گەرمی زەوی جێگربێت.

0:02:51.819,0:02:57.345
چەند بلیۆن ساڵێک دواتر، واتا ئێستا[br]ئەو مادە بەنرخە بە کانزاکاری بەرهەم دێت.

0:02:57.345,0:03:01.043
پرۆسەیەکە تێچووی زۆرە کەوا[br]بە دەگمەنی ئاڵتوان پێکهێنراوە.

0:03:01.043,0:03:03.967
لەڕاستییدا ئەو هەموو ئاڵتونەی کەوا[br]لە مێژوو کانزاکاری بۆکراوە

0:03:03.967,0:03:07.811
دەتوانیت لە سێ حەوزی مەلەوانی[br]ئۆلۆمپیات جێبکەیتەوە،

0:03:07.811,0:03:10.394
لەگەڵ ئەوەشدا ئاڵتون نوێنەرایەتی[br]چەند مادەی بەنرخ دەکات

0:03:10.394,0:03:15.186
چونکە ئاڵتون نزیکەی ٢٠ جار[br]لە ئاو چڕ ترە.

0:03:15.186,0:03:19.490
هەربۆیە، ئایە دەتوانین زیاتر[br]لەو مادە بەنرخ دڵخوازە دروست بکەین؟

0:03:19.490,0:03:21.031
لەڕستییدا، بەڵێ.

0:03:21.031,0:03:25.719
بە بەکارهێنانی گەردیلە چالاکەکان، دەتوانین[br]لاسای کاردانەوە ناوەکییە ئاڵۆزەکە بکەین

0:03:25.719,0:03:28.321
کەوا ئەڵتون لە ئەستێرەکان دروست دەکات.

0:03:28.321,0:03:32.374
بەڵام ئەو ئامێرانە تەنها دەتوانن [br]ئەتۆم بە ئەتۆم ئاڵتون دروست بکەن.

0:03:32.374,0:03:36.745
کەواتە ئەوە نزیکەی سەدەیەکی دەوێت تا[br]گەردوون یەک گرام بەرهەم دەهێنێت

0:03:36.745,0:03:40.471
نرخی بنەڕەتی ئێستای ئاڵتون زۆر بەرزە.

0:03:40.471,0:03:42.469
کەواتە ئەو چارەسەرێکی زۆر باش نییە،

0:03:42.469,0:03:44.709
بەڵام ئەگەر بە خاڵی گریمانە بگەین

0:03:44.709,0:03:47.576
دەمانەوێت لە کوێ ئەو هەموو ئاڵتونەی[br]زەوی کانزاگاری بۆ بکەین،

0:03:47.576,0:03:50.237
شوێنی دیکە هەیە دەتوانین سەیری بکەین.

0:03:50.237,0:03:55.319
زەریا ٢٠ ملیۆن ئاڵتونی تواوەی[br]خەمڵێندراوی لە خۆ گرتووە

0:03:55.319,0:04:01.237
بەڵام لە ئێستا دا کۆکردنەوەی چاک کردنی ئەو[br]ئاڵتونانە زۆری تێدەچێت.

0:04:01.237,0:04:05.021
لەوانەیە ڕۆژێک، ڤیدیۆیەکی تۆمارکراوی[br]ئاڵتوانی سامانی کانزای

0:04:05.021,0:04:07.885
لە هەسارەیەکی دیکەی سیستەمی خۆر ببینین.

0:04:07.885,0:04:09.044
و کێ دەزانێت؟

0:04:09.044,0:04:11.876
لەوانەیە لە داهاتوودا[br]سوپەرنۆڤایەک ڕووبدات

0:04:11.876,0:04:13.794
بە گەنجینە ببارێت

0:04:13.794,0:04:17.204
و گەشبینبین بە هۆی ئەم پڕۆسەیە[br]ژیان لەسەر زەوی کۆتای نایەت.