[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.08,0:00:10.59,Default,,0000,0000,0000,,Động đất luôn là một hiện tượng tự nhiên\Nđáng sợ
Dialogue: 0,0:00:10.59,0:00:14.05,Default,,0000,0000,0000,,Và nó trở nên nguy hiểm hơn khi các thành phố càng phát triển
Dialogue: 0,0:00:14.05,0:00:17.72,Default,,0000,0000,0000,,với một trong những rủi ro lớn nhất là\Nsự sụp đổ của các tòa nhà cao tầng
Dialogue: 0,0:00:17.72,0:00:20.28,Default,,0000,0000,0000,,Tại sao các tòa nhà cao tầng lại sụp đổ\Nkhi động đất,
Dialogue: 0,0:00:20.28,0:00:22.76,Default,,0000,0000,0000,,và làm thế nào để ngăn chặn điều này?
Dialogue: 0,0:00:22.76,0:00:24.99,Default,,0000,0000,0000,,Nếu như bạn đã từng xem các bộ phim\Nthảm họa,
Dialogue: 0,0:00:24.99,0:00:26.10,Default,,0000,0000,0000,,bạn có thể nghĩ rằng
Dialogue: 0,0:00:26.10,0:00:29.57,Default,,0000,0000,0000,,các tòa nhà sụp đổ do nguyên nhân\Ntrực tiếp là mặt đất dưới chân chúng
Dialogue: 0,0:00:29.57,0:00:32.98,Default,,0000,0000,0000,,rung lắc dữ dội hay thậm chí là\Ntách ra xa nhau.
Dialogue: 0,0:00:32.98,0:00:35.30,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng đó không thực sự là\Ncách chúng hoạt động
Dialogue: 0,0:00:35.30,0:00:39.37,Default,,0000,0000,0000,,Thứ nhất, hầu hết các tòa nhà\Nkhông nằm đúng vị trí đứt gãy,
Dialogue: 0,0:00:39.37,0:00:43.97,Default,,0000,0000,0000,,và sự dịch chuyển các mảng kiến tạo thì\Nxảy ra ở sâu hơn nhiều so với nền tảng của các tòa nhà.
Dialogue: 0,0:00:43.97,0:00:46.32,Default,,0000,0000,0000,,Vậy điều gì thực sự đang diễn ra?
Dialogue: 0,0:00:46.32,0:00:50.08,Default,,0000,0000,0000,,Trên thực tế, sự ảnh hưởng của động đất\Nđến các tòa nhà
Dialogue: 0,0:00:50.08,0:00:52.06,Default,,0000,0000,0000,,thì phức tạp hơn nhiều
Dialogue: 0,0:00:52.06,0:00:55.28,Default,,0000,0000,0000,,Để làm rõ hơn điều này, các kiến trúc sư\Nvà kĩ sư sử dụng các mô hình
Dialogue: 0,0:00:55.28,0:00:59.78,Default,,0000,0000,0000,,giống như một dãy sắp xếp 2 chiều các đường\Nđại diện cho cột và xà
Dialogue: 0,0:00:59.78,0:01:05.43,Default,,0000,0000,0000,,hay các đường đơn lollipop với khối tròn\Nđại diện cho trọng lượng của tòa nhà
Dialogue: 0,0:01:05.43,0:01:09.28,Default,,0000,0000,0000,,Khi đơn giản hóa đến mức độ này, các\Nmô hình này có thể sẽ khá hữu ích
Dialogue: 0,0:01:09.28,0:01:12.01,Default,,0000,0000,0000,,khi dự đoán 1 phản ứng của các tòa nhà khi\Nđộng đất
Dialogue: 0,0:01:12.01,0:01:14.55,Default,,0000,0000,0000,,là vấn đề chủ yếu của vật lý.
Dialogue: 0,0:01:14.55,0:01:16.87,Default,,0000,0000,0000,,Hầu hết các sự sụp đổ xảy ra khi động đất
Dialogue: 0,0:01:16.87,0:01:20.33,Default,,0000,0000,0000,,không thực sự là do bản thân của việc \Nđộng đất
Dialogue: 0,0:01:20.33,0:01:23.26,Default,,0000,0000,0000,,Mà thay vào đó, khi mặt đất chuyển động\Nbên dưới tòa nhà,
Dialogue: 0,0:01:23.26,0:01:26.28,Default,,0000,0000,0000,,chúng thay thế lớp nền và mức độ\Nthấp hơn,
Dialogue: 0,0:01:26.28,0:01:28.98,Default,,0000,0000,0000,,gửi các làn sóng xung kích qua các\Nphần còn lại của cấu trúc
Dialogue: 0,0:01:28.98,0:01:31.83,Default,,0000,0000,0000,,và khiến nó rung lắc qua lại.
Dialogue: 0,0:01:31.83,0:01:36.14,Default,,0000,0000,0000,,Sức mạnh của sự dao động này\Nphụ thuộc vào 2 yếu tố chính:
Dialogue: 0,0:01:36.14,0:01:39.20,Default,,0000,0000,0000,,khối lượng của tòa nhà, mà tập trung\Nchủ yếu ở phần nóc,
Dialogue: 0,0:01:39.20,0:01:40.57,Default,,0000,0000,0000,,và độ cứng của nó,
Dialogue: 0,0:01:40.57,0:01:44.60,Default,,0000,0000,0000,,mà là yếu tố cần thiết gây ra một\Nsố lượng dịch chuyển nhất định.
Dialogue: 0,0:01:44.60,0:01:48.16,Default,,0000,0000,0000,,Cùng với loại chất liệu của tòa nhà và\Nhình dạng nhất định của cột,
Dialogue: 0,0:01:48.16,0:01:51.21,Default,,0000,0000,0000,,độ cứng phần lớn phụ thuộc\Nvào vấn đề chiều cao.
Dialogue: 0,0:01:51.21,0:01:54.10,Default,,0000,0000,0000,,Các tòa nhà thấp có xu hướng cứng hơn và\Nthay đổi ít hơn,
Dialogue: 0,0:01:54.10,0:01:57.35,Default,,0000,0000,0000,,trong khi các tòa nhà cao thì\Nlinh hoạt (mềm dẻo) hơn
Dialogue: 0,0:01:57.35,0:02:00.56,Default,,0000,0000,0000,,Bạn có thể nghĩ rằng giải pháp là\Nxây dựng các tòa nhà thấp hơn
Dialogue: 0,0:02:00.56,0:02:02.84,Default,,0000,0000,0000,,để chúng thay đổi ít nhất có thể.
Dialogue: 0,0:02:02.84,0:02:08.70,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng trận động đất năm 1985 ở Mexico\Nlà ví dụ tốt cho thấy điều đó không ổn
Dialogue: 0,0:02:08.70,0:02:09.81,Default,,0000,0000,0000,,Trong trận động đất,
Dialogue: 0,0:02:09.81,0:02:14.02,Default,,0000,0000,0000,,nhiều tòa nhà cao hơn 6 và thấp hơn\N15 tầng đã bị sụp đổ.
Dialogue: 0,0:02:14.02,0:02:17.100,Default,,0000,0000,0000,,Điều lạ là trong khi các tòa nhà thấp hơn\Ngần đó vẫn đứng vững,
Dialogue: 0,0:02:17.100,0:02:22.40,Default,,0000,0000,0000,,thì các tòa nhà cao hơn 15 tầng cũng\Nhầu hết ít bị ảnh hưởng,
Dialogue: 0,0:02:22.40,0:02:24.56,Default,,0000,0000,0000,,và các tòa nhà cỡ trung bình\Nthì lại bị sụp đổ\N
Dialogue: 0,0:02:24.56,0:02:28.73,Default,,0000,0000,0000,,được quan sát thấy rung lắc dữ dội hơn là\Nchính trận động đất đó.
Dialogue: 0,0:02:28.73,0:02:30.59,Default,,0000,0000,0000,,Làm sao lại có thể như vậy
Dialogue: 0,0:02:30.59,0:02:34.32,Default,,0000,0000,0000,,Câu trả lời là tần số tự nhiên.
Dialogue: 0,0:02:34.32,0:02:35.99,Default,,0000,0000,0000,,Trong một hệ thống dao động,
Dialogue: 0,0:02:35.99,0:02:41.58,Default,,0000,0000,0000,,tần số là bao nhiêu chu kì dao động\Nxảy ra trong 1 giây
Dialogue: 0,0:02:41.58,0:02:43.73,Default,,0000,0000,0000,,Đây là nghịch đảo của chu kì này,
Dialogue: 0,0:02:43.73,0:02:47.52,Default,,0000,0000,0000,,nghĩa là bao nhiêu giây thì hoàn thành 1 chu kì
Dialogue: 0,0:02:47.52,0:02:51.76,Default,,0000,0000,0000,,Và tần số tự nhiên của một tòa nhà được\Nxác định bởi khối lượng và độ cứng của nó
Dialogue: 0,0:02:51.76,0:02:55.33,Default,,0000,0000,0000,,là tần số mà sự rung động của nó sẽ có\Nxu hướng gộp lại xung quanh
Dialogue: 0,0:02:55.33,0:03:00.28,Default,,0000,0000,0000,,Tăng khối lượng của tòa nhà thì làm\Ngiảm đi tỷ lệ rung động tự nhiên
Dialogue: 0,0:03:00.28,0:03:03.84,Default,,0000,0000,0000,,trong khi tăng độ cứng thì gia tăng\Ntỳ lệ này
Dialogue: 0,0:03:03.84,0:03:06.19,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy trong các phương trình đại diện cho\Nmối quan hệ này
Dialogue: 0,0:03:06.19,0:03:09.91,Default,,0000,0000,0000,,độ cứng và tần số tự nhiên\Ntỷ lệ thuận với nhau,
Dialogue: 0,0:03:09.91,0:03:14.18,Default,,0000,0000,0000,,trong khi khối lượng và tần số tự nhiên\Nthì tỷ lệ nghịch.
Dialogue: 0,0:03:14.18,0:03:17.66,Default,,0000,0000,0000,,Điều đã xảy ra ở Mexico là 1 hiệu ứng\Ngọi là cộng hưởng,
Dialogue: 0,0:03:17.66,0:03:20.20,Default,,0000,0000,0000,,khi mà tần số của làn sóng địa chấn\Nđộng đất
Dialogue: 0,0:03:20.20,0:03:24.54,Default,,0000,0000,0000,,xảy ra cùng với tần số tự nhiên của các\Ntòa nhà tầm trung.
Dialogue: 0,0:03:24.54,0:03:27.46,Default,,0000,0000,0000,,Giống như sự thúc đẩy cùng nhịp cho\Nxích đu
Dialogue: 0,0:03:27.46,0:03:31.21,Default,,0000,0000,0000,,Mỗi sóng địa chấn thì khuếch đại thêm sự\Nrung lắc của tòa nhà
Dialogue: 0,0:03:31.21,0:03:33.05,Default,,0000,0000,0000,,theo hướng hiện tại của nó
Dialogue: 0,0:03:33.05,0:03:36.62,Default,,0000,0000,0000,,gây ra sự lung lay thậm chí còn mạnh hơn
Dialogue: 0,0:03:36.62,0:03:41.30,Default,,0000,0000,0000,,cuối cùng đạt đến mức độ lớn hơn nhiều\Nso với sự di chuyển ban đầu.
Dialogue: 0,0:03:41.30,0:03:44.68,Default,,0000,0000,0000,,Ngày nay, các kĩ sư làm việc với các nhà\Nđịa chất và địa chấn học
Dialogue: 0,0:03:44.68,0:03:48.70,Default,,0000,0000,0000,,để dự đoán tần số của sự chuyển động\Nđộng đất tại các vị trí xây dựng
Dialogue: 0,0:03:48.70,0:03:51.63,Default,,0000,0000,0000,,để ngăn chặn sự sụp đổ do cộng hưởng
Dialogue: 0,0:03:51.63,0:03:55.02,Default,,0000,0000,0000,,có tính đến các yếu tố như loại đất\Nhay các đứt đoạn
Dialogue: 0,0:03:55.02,0:03:57.95,Default,,0000,0000,0000,,cũng như dự liệu các trận động đất\Ntrước kia
Dialogue: 0,0:03:57.95,0:04:00.100,Default,,0000,0000,0000,,Dao động với tần số thấp sẽ gây\Nnhiều thiệt hại cho các tòa nhà
Dialogue: 0,0:04:00.100,0:04:02.86,Default,,0000,0000,0000,,cao hơn và linh động hơn
Dialogue: 0,0:04:02.86,0:04:05.79,Default,,0000,0000,0000,,trong khi dao động với tần số cao\N
Dialogue: 0,0:04:05.79,0:04:08.55,Default,,0000,0000,0000,,sẽ gây nguy hiểm với các cấu trúc\Ncao và có độ cứng.
Dialogue: 0,0:04:08.55,0:04:11.32,Default,,0000,0000,0000,,Các kĩ sư cũng đã nghĩ ra cách để hấp thụ\Ncác cú shock
Dialogue: 0,0:04:11.32,0:04:14.95,Default,,0000,0000,0000,,và hạn chế sự biến dạng bằng cách\Nsử dụng hệ thống sáng tạo
Dialogue: 0,0:04:14.95,0:04:17.42,Default,,0000,0000,0000,,Dựa trên việc cô lập sử dụng\Ncác lớp linh hoạt
Dialogue: 0,0:04:17.42,0:04:21.35,Default,,0000,0000,0000,,để cô lập sự dao động nền móng\Ntừ phần còn lại của tòa nhà
Dialogue: 0,0:04:21.35,0:04:25.22,Default,,0000,0000,0000,,trong khi hệ thống điều tiết van khối lượng\Ntự điều chỉnh để xóa bỏ sự cộng hưởng
Dialogue: 0,0:04:25.22,0:04:28.54,Default,,0000,0000,0000,,bằng cách dao động lệch pha\Nvới tần số tự nhiên
Dialogue: 0,0:04:28.54,0:04:30.30,Default,,0000,0000,0000,,để giảm rụng lắc
Dialogue: 0,0:04:30.30,0:04:33.84,Default,,0000,0000,0000,,Cuối cùng, không phải những tòa nhà\Nvững chắc nhất sẽ vẫn còn đứng vững
Dialogue: 0,0:04:33.84,0:04:35.48,Default,,0000,0000,0000,,mà là những tòa nhà thông minh nhất