1
00:00:07,080 --> 00:00:10,586
بومەلەرزە هەمیشە 
دیاردەیەکی ترسناک بووە،

2
00:00:10,586 --> 00:00:14,051
و کاتێک شارەکان گەشە دەکەن 
بولەرزەکان کوشندەتر دەبن،

3
00:00:14,051 --> 00:00:17,720
بە ڕووخانی ئەو بینایانە کە
یەکێک لەمەترسییە گەورەکان .

4
00:00:17,720 --> 00:00:20,279
بۆچی بیناکان لە
بومەلەرزەدا دەڕووخێن،

5
00:00:20,279 --> 00:00:22,756
و چۆن ڕێگری لێ دەکرێت؟

6
00:00:22,756 --> 00:00:24,744
ئەگەر فیلمی زۆر
کارەساتبارت بینیبێت،

7
00:00:24,744 --> 00:00:26,101
لەوانەیە ئەم بیرۆکەیەت هەبێت

8
00:00:26,101 --> 00:00:29,573
کە ڕووخانی بیناکە هۆکارەکەی
ڕاستەوخۆ لە زەوییەوەیە لە ژێرەوە

9
00:00:29,573 --> 00:00:32,977
کە ئەوان بە توندی دەجولێن،
یان تەنانەت لەت بوون.

10
00:00:32,977 --> 00:00:35,298
بەڵام لە ڕاستیدا بەم 
شێوەیە کارناکات .

11
00:00:35,298 --> 00:00:39,374
لەبەر ئەوەی کە، زۆربەی باڵەخانەکان
ڕاستەوخۆ ناکەونە سەر هێڵی هەڵە،

12
00:00:39,374 --> 00:00:43,966
و چینە تەکتۆنیەکان زۆر 
قوڵترن لە چاو ژێرەوەی بیناکان.

13
00:00:43,966 --> 00:00:46,316
کەواتە بەڕاستی چی ڕوودەدارت؟

14
00:00:46,316 --> 00:00:50,077
لە ڕاستیدا، راستی بومەلەرزەکان 
و کاریگەری لەسەر بیناکان

15
00:00:50,077 --> 00:00:51,765
کەمێک ئاڵۆزە.

16
00:00:51,765 --> 00:00:55,722
بۆ تێگەیشتنی زیاتر، ئەندازیارانی تەلارسازی
و ئەندازیارەکان مۆدێلەکان بەکاردەهێنن،

17
00:00:55,722 --> 00:00:59,778
وەک ڕیزێکی دوو دووری بۆ
پیشاندانی ستوونەکان و بیمەکان،

18
00:00:59,778 --> 00:01:05,432
یان هێڵ و بازنەیەک بۆ
پیشاندانی بارستایی بیناکە.

19
00:01:05,432 --> 00:01:09,280
تەنانەت کاتێک ئەو مۆدێلانە تا ئەم 
ڕادەیە سادە بن دەکرێت بە سوود بن،

20
00:01:09,280 --> 00:01:12,009
بۆ پێشبینی کاردانەوەی
بیناکە بەپێی بوومەلەرزەکە

21
00:01:12,009 --> 00:01:14,553
ئەوە بە شێوەیەکی سەرەکی دەربارەی فیزیایە.

22
00:01:14,553 --> 00:01:17,278
زۆربەی ئەو ڕووخانانەی کە
لە بوومەلەرزەکەدا ڕوودەدات

23
00:01:17,278 --> 00:01:20,332
لەڕاستیدا بەهۆی خودی 
بوومەلەرزەکەوە نییە.

24
00:01:20,332 --> 00:01:23,259
لەجیاتی ئەوە، کاتێک زەویەکە 
لەژێر باڵەخانەیەک دەجوڵێت،

25
00:01:23,259 --> 00:01:26,284
بناغەی بیناکە دەگوازێتەوە 
بۆ ئاستی نزمتر،

26
00:01:26,284 --> 00:01:28,975
و شەپۆلەکانی شۆک بە
ناو باقی پێکهاتەکاندا دەنێرێت

27
00:01:28,975 --> 00:01:31,834
و وادەکات کە بیناکە بۆ
دواوە و پێشەوە بلەرزێت.

28
00:01:31,834 --> 00:01:36,136
هێزی ئەم هەڵوەشانە پشت بە 
دوو هۆکاری سەرەکی دەبەستێت:

29
00:01:36,136 --> 00:01:39,196
کۆی بارستایی بیناکە کە 
لە بناغەکەیدا کۆکراوەتەوە،

30
00:01:39,196 --> 00:01:40,568
هەروەها سەختی 
و سفتی بیناکە،

31
00:01:40,568 --> 00:01:44,595
کە ئەو هێزە بڕی دڵنیای لە
وێرانکاریەکە دیاری دەکات.

32
00:01:44,595 --> 00:01:48,155
جگە لە جۆری کەرستەکانی
بیناکە و شێوەی ستونەکانی،

33
00:01:48,155 --> 00:01:51,207
سەختی و سفتی بیناکە تا ڕادەیەکی 
زۆر گرینگە بۆ بەرزی بیناکە.

34
00:01:51,207 --> 00:01:54,105
بەڵەخانە کورتەکان 
سفتترن و کەمتر دەجوڵێن،

35
00:01:54,105 --> 00:01:56,687
لە کاتێکدا بالەخانە بەرزترەکان
زیاتر لە گۆڕاندا دەبن .

36
00:01:56,687 --> 00:01:59,967
لەوانەیە وا بیر بکەیتەوە کە دروست 
کردنی بینا کورتەکان چارەسەرەکە بێت

37
00:01:59,967 --> 00:02:02,843
بۆ ئەوەی کە کەمترین جوڵەیان 
هەبێت. بەڵام بوومەلەرزەکەی ساڵی

38
00:02:02,843 --> 00:02:08,700
١٩٨٥ ی شاری مەکسیکۆ سیتی نموونەیەکی
باشە بۆ ئەوەی نیشانی بدەین کە وا نییە.

39
00:02:08,700 --> 00:02:09,812
لەکاتی بومەلەرزەکە،

40
00:02:09,812 --> 00:02:14,022
زۆربەی ئەو باڵەخانانەی کە لە نێوان
شەش بۆ پازدە نهۆم بوون رووخان.

41
00:02:14,022 --> 00:02:17,999
ئەوەی سەیر ئەوە بوو کە باڵەخانە 
کورتترەکانی نزیک لەوان پارێزراو بوون،

42
00:02:17,999 --> 00:02:21,845
هاروەها باڵەخانەکان کە بەرزتر بوون لە 
پازدە نهۆم کەمتر زیانیان پێگەیشتبوو ،

43
00:02:21,845 --> 00:02:24,555
و ئەو باڵەخانانەی کە بەرزی
مامناوەندیان هەبوو و ڕووخان

44
00:02:24,555 --> 00:02:28,730
وا تێبینی کران کە باڵەخانەکان زیاتر
لە خودی بومەلەرزەکە دەلەرزانەوە.

45
00:02:28,730 --> 00:02:30,590
بەڵام ئەمە چۆن دەبێت؟

46
00:02:30,590 --> 00:02:34,322
وەڵآمەکە پەیوەندی بە شتێکەوە هەیە کە 
بە فرێکانسە سروشتیەکان ناو دەبرێت.

47
00:02:34,322 --> 00:02:35,988
لە سیستەمێکی لەرینەوەدا،

48
00:02:35,988 --> 00:02:41,581
فرێکانسەکان ژمارەی ئەو جوڵانەیە بۆ دواوە 
و پێشەوە کە لە ماوەی یەک چرکەدا ڕوودەدەن.

49
00:02:41,581 --> 00:02:43,731
ئەمە پێچەوانەی ئەو ماوەیەیە،

50
00:02:43,731 --> 00:02:47,520
کە چەند چرکەی پێویستە 
بۆ تەواو کردنی یەک خول.

51
00:02:47,520 --> 00:02:51,763
و فرێکانسی سروشتی بینایەک بەهۆی
بارستای و سەختەیەکەیەوە دیاریکراوە،

52
00:02:51,763 --> 00:02:55,330
ئەو فرێکانسانەن کە لە لەرینەوەکان
لە دەوری یەک کۆدەبێتەوە.

53
00:02:55,330 --> 00:02:59,767
زیادکردنی بارستایی باڵەخانەیەک 
ڕێژەی لەرینەوە سروشتیەکان کەم دەکات،

54
00:02:59,767 --> 00:03:03,285
لە هەمان کاتدا زیادکردنی سەختی بیناکە 
هۆکارە بۆ خێراتر کردنی لەرینەوەکان.

55
00:03:03,285 --> 00:03:06,192
کەواتە ئەو هاوکێشەییەی کە 
نوێنەرایەتی پەیوەندیەکانیان دەکەن،

56
00:03:06,192 --> 00:03:09,911
سەختی و فرێکانسە سروشتیەکان 
ڕێژەی ڕاستەوخۆیان هەیە لەگەل یەکتردا،

57
00:03:09,911 --> 00:03:14,184
لە کاتێکدا بارستایی و فریکانسە 
سروشتییەکان ڕێژەی پێچەوانەیان هەیە.

58
00:03:14,184 --> 00:03:17,658
ئەوەی لە مەکسیکۆ سیتی ڕوویدا 
کاریگەریەک بوو بەناوی ریسۆنانس،

59
00:03:17,658 --> 00:03:20,748
کە تێیدا فرێکانسی شەپۆلەکان 
لە شەپۆلی بومەلەرزەکەوە

60
00:03:20,748 --> 00:03:24,535
بە ڕێژەییەکی زۆر فرێکانسە سروشتیەکان 
بەر بینا بەرزیە مامناوەندەکان دەکەون.

61
00:03:24,535 --> 00:03:27,456
وەک سەعاتێکت ڕێک و پێک،

62
00:03:27,456 --> 00:03:31,211
هەر شەپۆلێکی دەرکەوتووی لەراوە 
لەرینەوەی بیناکەی زیاتر دەکرد

63
00:03:31,211 --> 00:03:33,052
لەو ئاڕاستەیەی هەیەتی،

64
00:03:33,052 --> 00:03:36,616
تەنانەت دەبووە هۆی ئەوەی کە 
لەوەش زیاتر بەرەو دواوە بڕوات،

65
00:03:36,616 --> 00:03:41,303
لە کۆتایی دا زیاتر دەبوو
بۆ زۆر لە جوڵە سەرەتەییەکان .

66
00:03:41,303 --> 00:03:44,685
ئەمڕۆ، ئەندازیاران لەگەڵ 
زەوەیناسان و بومەلەرزە ناسان

67
00:03:44,685 --> 00:03:48,702
کاردەکەن بۆ پێشبینی کردنی جوڵەی
دووبارەی بومەلەرزە لە شوێنی بیناسازی

68
00:03:48,702 --> 00:03:51,626
بۆ ئەوەی ڕێ لە 
ڕووخانی ڕیسۆنانس بگیرێت،

69
00:03:51,626 --> 00:03:55,023
بە لەبەرچاوگرتنی چەند فاکتەرێک 
وەک جۆری خاک و جۆری هەڵە،

70
00:03:55,023 --> 00:03:57,947
هەروەها داتاکانی بومەلەرزەکانی پێشوو.

71
00:03:57,947 --> 00:04:01,197
لەرینەوە فرێکانسە نزمەکان زیاتر 
زیان بە باڵەخانە بەرزەکان دەگەیەنن

72
00:04:01,197 --> 00:04:02,865
و ئەو بینایانەی سەخت نین،

73
00:04:02,865 --> 00:04:05,789
لە کاتێکدا ڕێژەی بەرزی
لەرینەوەکان هەڕەشەی زیاترن

74
00:04:05,789 --> 00:04:08,553
بۆ ئەو بینایانەی کە کورتتر و سەختترن.

75
00:04:08,553 --> 00:04:11,316
هەروەها ئەندازیاران ڕێگەیان
بۆ داتاشینی شۆکەکان هەیە

76
00:04:11,316 --> 00:04:14,947
و بە کارهینانی سیستمی داهێنەرانە
خراپبوونەکانی سنووردار کردووە.

77
00:04:14,947 --> 00:04:17,423
بەکارهێنانی چینی نەرمی
جیاکراوەی بناغەکان

78
00:04:17,423 --> 00:04:21,346
بۆ جیاکردنەوەی بناغەی 
جێگۆڕکێییەکە لە بەشەکانی تری بیناکە،

79
00:04:21,346 --> 00:04:25,225
لە کاتێک دا کە سیستمەکانی بارستایی 
دامپەر ریسۆنانس هەلدەوەشێنێتەوە

80
00:04:25,225 --> 00:04:28,146
بە لادانی لە قۆناغی فرێکانسە سروشتیەکان

81
00:04:28,146 --> 00:04:29,873
بۆ کەمکردنەوەی لەرینەوەکان.

82
00:04:29,873 --> 00:04:33,835
لە کۆتاییدا، ئە بینایانەی کە بە پارێزراوی 
دەمێننەوە ئەوانە نین کە زۆر سەخت و سفتن

83
00:04:33,835 --> 00:04:37,197
بەڵکو ئەو بینایانەی کە بە 
زیرەکیەوە دروست کراون دەمێننەوە.