0:00:01.725,0:00:04.642
Witam. Jestem tu, by opowiedzieć o korkach,

0:00:04.642,0:00:05.996
korkach ulicznych.

0:00:05.996,0:00:08.257
To wszechobecne zjawisko.

0:00:08.257,0:00:11.117
W każdym mieście na świecie,

0:00:11.117,0:00:13.065
co może być nieco zaskakujące,

0:00:13.065,0:00:16.028
biorąc pod uwagę fakt, jak zróżnicowane są miasta.

0:00:16.028,0:00:17.790
Są miasta typowo europejskie,

0:00:17.790,0:00:20.782
z gęstą zabudową centrum,[br]sprawnym transportem publicznym

0:00:20.782,0:00:23.237
i przeważnie niewielką pojemnością dróg.

0:00:23.237,0:00:25.686
Z drugiej strony są miasta amerykańskie.

0:00:25.686,0:00:28.477
Slajdy przełączają się samoczynnie.

0:00:28.477,0:00:31.483
Miasta amerykańskie

0:00:31.483,0:00:34.411
to dużo dróg rozproszonych na ogromnych obszarach

0:00:34.411,0:00:35.870
i niemalże zero transportu publicznego.

0:00:35.870,0:00:38.080
Miasta krajów rozwijających się

0:00:38.080,0:00:39.606
cechuje duża różnorodność pojazdów,

0:00:39.606,0:00:42.148
i raczej rozproszonych powierzchni użytkowych,

0:00:42.148,0:00:44.747
ale często z bardzo gęstym centrum.

0:00:44.747,0:00:47.149
Projektanci ruchu drogowego na całym świecie

0:00:47.149,0:00:50.803
próbowali wielu różnych środków: [br]zabudowa skupiona, luźna,

0:00:50.803,0:00:53.354
wiele dróg, wiele środków transportu publicznego,

0:00:53.354,0:00:56.140
wiele ścieżek rowerowych, czy też informacji,

0:00:56.140,0:00:59.934
i wiele innych, bez większych rezultatów.

0:00:59.934,0:01:02.937
Jednak wszystkie próby mają coś wspólnego.

0:01:02.937,0:01:05.288
Wszystkie miały na celu znaleźć sposób,

0:01:05.288,0:01:08.615
by zmniejszyć ruch godzinach szczytu.

0:01:08.615,0:01:11.727
W zasadzie jest to próba

0:01:11.727,0:01:14.929
zaplanowania życia innym ludziom.

0:01:14.929,0:01:17.381
Planowanie skomplikowanego systemu społecznego

0:01:17.381,0:01:20.456
to ciężka sprawa. Pozwólcie, że coś opowiem.

0:01:20.456,0:01:23.183
W 1989 roku, kiedy upadł Mur Berliński,

0:01:23.183,0:01:25.805
do urbanisty z Londynu

0:01:25.805,0:01:28.355
zadzwonił znajomy z Moskwy:

0:01:28.355,0:01:30.873
"Cześć. Tu Vladimir. Chciałem spytać,

0:01:30.873,0:01:33.895
kto jest odpowiedzialny za dostawę pieczywa Londynie?"

0:01:33.895,0:01:35.548
Na co urbanista odpowiada:

0:01:35.548,0:01:37.518
"Co rozumiesz przez "kto jest odpowiedzialny"?

0:01:37.518,0:01:38.789
Nikt".

0:01:38.789,0:01:40.671
"O! Ależ ktoś musi!

0:01:40.671,0:01:44.327
Przecież to bardzo skomplikowany system".

0:01:44.327,0:01:47.433
"Nie. Nikt za to nie odpowiada.

0:01:47.433,0:01:50.034
W sumie nawet o tym nie pomyślałem.

0:01:50.034,0:01:52.623
To się organizuje samo.

0:01:52.623,0:01:55.200
Nikt za to nie odpowiada".

0:01:55.200,0:01:58.043
Oto przykład skomplikowanego systemu społecznego

0:01:58.043,0:02:00.771
który organizuje się sam,

0:02:00.771,0:02:03.359
i jest to interesujące spostrzeżenie.

0:02:03.359,0:02:06.672
By rozwiązać skomplikowane problemy społeczne,

0:02:06.672,0:02:08.388
w większości przypadków najlepiej jest

0:02:08.388,0:02:09.979
stworzyć odpowiednią motywację.

0:02:09.979,0:02:11.923
Bez planowania szczegółów;

0:02:11.923,0:02:14.543
ludzie zorientują się co robić,

0:02:14.543,0:02:16.403
jak przystosować się do nowego systemu.

0:02:16.403,0:02:19.894
Zastanówmy się jak możemy wykorzystać tą wiedzę

0:02:19.894,0:02:21.530
w zwalczaniu korków ulicznych.

0:02:21.530,0:02:23.762
To mapa Sztokholmu, mojego miasta.

0:02:23.762,0:02:27.403
To średniej wielkości miasto, mniej więcej 2 mln ludzi,

0:02:27.403,0:02:30.192
z dużą ilością wody,

0:02:30.192,0:02:33.469
co oznacza wiele mostów, mostów wąskich i starych,

0:02:33.469,0:02:36.504
a to z kolei oznacza korki.

0:02:36.504,0:02:40.144
Czerwone kropki to najbardziej zakorkowane miejsca,

0:02:40.144,0:02:42.721
mosty wiodące do centrum miasta.

0:02:42.721,0:02:45.247
Wtedy ktoś wpadł na pomysł,

0:02:45.247,0:02:47.084
by obok sprawnego transportu publicznego i dróg,

0:02:47.084,0:02:49.685
wydawania pieniędzy na drogi,

0:02:49.685,0:02:53.900
wprowadzić w tych zwężeniach[br]opłaty w wysokości 1 czy 2 euro.

0:02:53.900,0:02:56.824
To nie są ogromne sumy

0:02:56.824,0:02:59.481
w porównaniu do opłat parkingowych,[br]kosztów eksploatacji, itp.,

0:02:59.481,0:03:02.199
zatem wydawać by się mogło, że kierowcy

0:03:02.199,0:03:04.637
nie zareagują na to zbytnio.

0:03:04.637,0:03:05.937
Mylicie się.

0:03:05.937,0:03:09.965
1 czy 2 euro wystarczyło, by 20% aut

0:03:09.965,0:03:12.349
zniknęło w godzinach szczytu.

0:03:12.349,0:03:15.900
Myślicie, 20% to całkiem spora ilość,

0:03:15.900,0:03:18.107
ale nadal pozostaje 80% problemu do rozwiązania,

0:03:18.107,0:03:19.976
80%, które powoduje korki.

0:03:19.976,0:03:23.243
Ponownie błąd, ponieważ ruch

0:03:23.243,0:03:25.935
to fenomen nielinearny, co oznacza,

0:03:25.935,0:03:29.076
że powyżej pewnego progu pojemności

0:03:29.076,0:03:32.244
zatłoczenie zaczyna rosnąć naprawdę szybko.

0:03:32.244,0:03:34.704
Na szczęście działa to również w drugą stronę.

0:03:34.704,0:03:38.035
Jeśli zmniejszy się ruch nawet nieznacznie,

0:03:38.035,0:03:41.664
zatłoczenie zacznie maleć szybciej niż myślicie.

0:03:41.664,0:03:44.555
Opłaty za przejazd wprowadzono w Sztokholmie

0:03:44.555,0:03:49.159
3 stycznia 2006 r.[br]Pierwsze zdjęcie przedstawia

0:03:49.159,0:03:53.142
sztokholmską ulicę z 2 stycznia.

0:03:53.142,0:03:56.955
Dzień po wprowadzeniu opłat wyglądał już tak.

0:03:56.955,0:03:59.875
Oto jak wyglądają ulice

0:03:59.875,0:04:01.940
bez 20% aut.

0:04:01.940,0:04:04.650
W znacznym stopniu zmniejsza się natężenie ruchu.

0:04:04.650,0:04:08.308
Ale podobno kierowcy przyzwyczajają się do zmian.

0:04:08.308,0:04:10.810
Zatem po pewnym czasie powrócą,

0:04:10.810,0:04:12.758
oswojeni z opłatami.

0:04:12.758,0:04:16.434
Ponownie pomyłka. Mija sześć i pół roku

0:04:16.434,0:04:18.417
od wprowadzenia opłat w Sztokholmie,

0:04:18.417,0:04:22.406
a niski poziom natężenia ruchu utrzymuje się nadal.

0:04:22.406,0:04:24.677
Jak widzicie na wykresie mamy ciekawą przerwę

0:04:24.677,0:04:26.140
w 2007.

0:04:26.140,0:04:28.529
Mianowicie, opłaty przejazdowe

0:04:28.529,0:04:31.625
wprowadzono wstępnie w styczniu na próbę

0:04:31.625,0:04:35.594
i zniesiono pod koniec lipca.

0:04:35.594,0:04:38.188
Po referendum ponownie wprowadzono w 2007,

0:04:38.188,0:04:42.388
co dało świetną okazję do badań naukowych.

0:04:42.388,0:04:46.525
To było naprawdę zabawne doświadczenie,

0:04:46.525,0:04:48.306
które mieliśmy okazje przeprowadzić dwukrotnie.

0:04:48.306,0:04:50.415
Osobiście chętnie robiłbym to co roku,

0:04:50.415,0:04:51.903
ale mi na to nie pozwolą.

0:04:51.903,0:04:54.088
Była to niezła zabawa.

0:04:54.088,0:04:57.473
Sprawdziliśmy, co się stało.

0:04:57.473,0:05:01.339
Oto ostatni dzień z opłatami, 31 lipca,

0:05:01.339,0:05:03.117
widać tą samą ulicę, latem.

0:05:03.117,0:05:04.861
Lato w Sztokholmie to bardzo przyjemna

0:05:04.861,0:05:07.111
i jasna pora roku.

0:05:07.111,0:05:09.954
A to pierwszy dzień bez opłat przejazdowych.

0:05:09.954,0:05:11.321
A to pierwszy dzień bez opłat przejazdowych.

0:05:11.321,0:05:13.984
Wszystkie auta wróciły. [br]Trzeba nawet podziwiać kierowców

0:05:13.984,0:05:16.894
za wyjątkowo szybką adaptację.

0:05:16.894,0:05:19.141
Pierwszego dnia wszyscy wrócili.

0:05:19.141,0:05:24.491
Ten trend trwał. Zatem dane na 2007 wyglądają tak.

0:05:24.491,0:05:26.822
Dane te są naprawdę ekscytujące,

0:05:26.822,0:05:29.473
zaskakujące i bardzo użyteczne.

0:05:29.473,0:05:32.232
Jednak najbardziej zaskakujący slajd,

0:05:32.232,0:05:36.262
który wam dzisiaj pokażę, to ten.

0:05:36.262,0:05:39.593
Pokazuje on poparcie publiczne[br]dla opłat przejazdowych w Sztokholmie.

0:05:39.593,0:05:42.262
Można zauważyć, że kiedy wprowadzono opłaty

0:05:42.262,0:05:46.579
wiosną 2006, ludzie byli całkowicie przeciwni.

0:05:46.579,0:05:49.607
70% populacji była przeciw.

0:05:49.607,0:05:51.255
Ale kiedy wprowadzono opłaty,

0:05:51.255,0:05:54.716
niechęć do nich wcale nie rosła.

0:05:54.716,0:05:57.869
Wręcz przeciwnie, zmalała tak,

0:05:57.869,0:06:01.570
że obecnie 70% popiera utrzymanie opłat.

0:06:01.570,0:06:03.411
Powtórzę...

0:06:03.411,0:06:06.218
70% mieszkańców Sztokholmu popiera opłaty za coś,

0:06:06.218,0:06:10.211
co było kiedyś darmowe.

0:06:10.211,0:06:13.837
Dlaczego tak się dzieje?

0:06:13.837,0:06:16.837
Pomyślcie w ten sposób. Kto zmienił zdanie?

0:06:16.837,0:06:19.463
Te 20% kierowców, którzy zniknęli z dróg

0:06:19.463,0:06:21.408
zapewne nie są z tego powodu zadowoleni.

0:06:21.408,0:06:23.742
Jeśli zrozumiemy, dokąd odeszli,

0:06:23.742,0:06:27.872
dowiemy się, skąd zadowolenie pozostałych.

0:06:27.872,0:06:30.274
Przeprowadziliśmy sporą ankietę

0:06:30.274,0:06:32.109
za pośrednictwem instytucji transportu, by zrozumieć,

0:06:32.109,0:06:33.864
kto się zmienił i gdzie się podział.

0:06:33.864,0:06:38.278
Wyszło na to, że sami nie wiedzą.[br](Śmiech)

0:06:38.278,0:06:43.126
Z jakiegoś powodu kierowcy są przekonani,

0:06:43.126,0:06:46.622
że jeżdżą tak samo jak przedtem.

0:06:46.622,0:06:48.878
Dlaczego? Ponieważ wzorce podróży

0:06:48.878,0:06:51.277
są znacznie mniej stałe, niż wam się wydaje.

0:06:51.277,0:06:54.108
Co dzień ludzie decydują od nowa, zmieniają się,

0:06:54.108,0:06:56.533
zmienia się świat wokół nich, i każdego dnia

0:06:56.533,0:06:59.786
te decyzje lekko odsuwały kierowców

0:06:59.786,0:07:01.753
od jazdy samochodem w godzinach szczytu,

0:07:01.753,0:07:04.337
w sposób praktycznie nieodczuwalny.

0:07:04.337,0:07:06.382
Oni sami nie są tego świadomi.

0:07:06.382,0:07:09.183
Kto zmienił zdanie?

0:07:09.183,0:07:11.149
Kto zmienił zdanie i dlaczego?

0:07:11.149,0:07:13.675
Przeprowadziliśmy kolejne badanie,

0:07:13.675,0:07:18.051
dlaczego ludzie zmienili zdanie, i jaka to grupa.

0:07:18.051,0:07:20.944
Okazało się, że ponad polowa ankietowanych

0:07:20.944,0:07:24.829
wierzyła, że wcale zdania nie zmieniła.

0:07:24.829,0:07:27.116
Byli przekonani, że popierali

0:07:27.116,0:07:29.805
opłaty przejazdowe cały czas.

0:07:29.805,0:07:31.524
Oznacza to, że zmniejszyliśmy ruch o 20%,

0:07:31.524,0:07:34.517
Oznacza to, że zmniejszyliśmy ruch o 20%,

0:07:34.517,0:07:37.728
w ogromnym stopniu zmniejszyliśmy zatłoczenie,

0:07:37.728,0:07:41.275
a ludzie nie są nawet świadomi, że się zmienili,

0:07:41.275,0:07:45.186
i szczerze wierzą, że lubili to od samego początku.

0:07:45.186,0:07:48.660
Oto siła "kuksańca",[br]kiedy próbujemy rozwiązać

0:07:48.660,0:07:51.292
skomplikowane problemy społeczne.

0:07:51.292,0:07:54.922
Nie należy narzucać sposobu adaptacji,

0:07:54.922,0:07:57.109
a jedynie popchnąć ich we właściwym kierunku.

0:07:57.109,0:07:58.831
Jeśli zrobić to właściwie,

0:07:58.831,0:08:00.883
ludzie podchwycą zmiany.

0:08:00.883,0:08:03.945
Jeśli zrobić to właściwie, może nawet je polubią.

0:08:03.945,0:08:07.270
Dziękuję. (Brawa)