[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:01.72,0:00:04.64,Default,,0000,0000,0000,,Hallo. Ik ga het over een infarct hebben. Dialogue: 0,0:00:04.64,0:00:05.100,Default,,0000,0000,0000,,Een verkeersinfarct, meer bepaald. Dialogue: 0,0:00:05.100,0:00:08.26,Default,,0000,0000,0000,,Het verkeersinfarct is alomtegenwoordig. Dialogue: 0,0:00:08.26,0:00:11.12,Default,,0000,0000,0000,,Het bestaat in alle steden op de wereld. Dialogue: 0,0:00:11.12,0:00:13.06,Default,,0000,0000,0000,,Verrassend, als je erover nadenkt. Dialogue: 0,0:00:13.06,0:00:16.03,Default,,0000,0000,0000,,Steden zijn toch erg verschillend? Dialogue: 0,0:00:16.03,0:00:17.79,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn typisch Europese steden, Dialogue: 0,0:00:17.79,0:00:20.78,Default,,0000,0000,0000,,met een dichtbevolkte kern, \Ngoed openbaar vervoer Dialogue: 0,0:00:20.78,0:00:23.24,Default,,0000,0000,0000,,en meestal weinig wegcapaciteit. Dialogue: 0,0:00:23.24,0:00:25.69,Default,,0000,0000,0000,,En er zijn Amerikaanse steden. Dialogue: 0,0:00:25.69,0:00:28.48,Default,,0000,0000,0000,,Die beweegt vanzelf. Dialogue: 0,0:00:28.48,0:00:31.48,Default,,0000,0000,0000,,Amerikaanse steden: Dialogue: 0,0:00:31.48,0:00:34.41,Default,,0000,0000,0000,,vele wegen, verspreid over een groot gebied, Dialogue: 0,0:00:34.41,0:00:35.87,Default,,0000,0000,0000,,bijna geen openbaar vervoer. Dialogue: 0,0:00:35.87,0:00:38.08,Default,,0000,0000,0000,,En dan zijn er de opkomende wereldsteden, Dialogue: 0,0:00:38.08,0:00:39.61,Default,,0000,0000,0000,,met een mix van allerlei voertuigen, Dialogue: 0,0:00:39.61,0:00:42.15,Default,,0000,0000,0000,,van allerlei landgebruik, ook nogal verspreid, Dialogue: 0,0:00:42.15,0:00:44.75,Default,,0000,0000,0000,,maar vaak met een heel dichtbevolkte kern. Dialogue: 0,0:00:44.75,0:00:47.15,Default,,0000,0000,0000,,Over de hele wereld hebben verkeersplanners Dialogue: 0,0:00:47.15,0:00:50.80,Default,,0000,0000,0000,,allerlei dingen geprobeerd:\Ndichte steden, verspreide steden, Dialogue: 0,0:00:50.80,0:00:53.35,Default,,0000,0000,0000,,veel wegen,\Nveel openbaar vervoer, Dialogue: 0,0:00:53.35,0:00:56.14,Default,,0000,0000,0000,,veel fietspaden,\Nmeer informatie, Dialogue: 0,0:00:56.14,0:00:59.93,Default,,0000,0000,0000,,of nog andere dingen,\Nmaar niets lijkt te helpen. Dialogue: 0,0:00:59.93,0:01:02.94,Default,,0000,0000,0000,,Al deze pogingen\Nhebben één ding gemeen: Dialogue: 0,0:01:02.94,0:01:05.29,Default,,0000,0000,0000,,men probeert uit te vissen Dialogue: 0,0:01:05.29,0:01:08.62,Default,,0000,0000,0000,,wat mensen moeten doen \Nin plaats van rijden op het spitsuur. Dialogue: 0,0:01:08.62,0:01:11.73,Default,,0000,0000,0000,,Het zijn pogingen om te plannen Dialogue: 0,0:01:11.73,0:01:14.93,Default,,0000,0000,0000,,wat anderen moeten doen. Dialogue: 0,0:01:14.93,0:01:17.38,Default,,0000,0000,0000,,Een complex sociaal systeem plannen Dialogue: 0,0:01:17.38,0:01:20.46,Default,,0000,0000,0000,,is een lastige klus.\NIk zal je een verhaal vertellen. Dialogue: 0,0:01:20.46,0:01:23.18,Default,,0000,0000,0000,,In 1989, bij de val van de Berlijnse Muur, Dialogue: 0,0:01:23.18,0:01:25.80,Default,,0000,0000,0000,,kreeg een Londense stadsplanner een telefoontje Dialogue: 0,0:01:25.80,0:01:28.36,Default,,0000,0000,0000,,van een collega uit Moskou, die zei: Dialogue: 0,0:01:28.36,0:01:30.87,Default,,0000,0000,0000,,"Hallo, hier Vladimir. Ik wil graag weten Dialogue: 0,0:01:30.87,0:01:33.90,Default,,0000,0000,0000,,wie de baas is van de broodbevoorrading in Londen." Dialogue: 0,0:01:33.90,0:01:35.55,Default,,0000,0000,0000,,De stadsplanner in Londen zegt: Dialogue: 0,0:01:35.55,0:01:37.52,Default,,0000,0000,0000,,"Wat bedoel je, wie is de baas van -- Dialogue: 0,0:01:37.52,0:01:38.79,Default,,0000,0000,0000,,niemand is de baas." Dialogue: 0,0:01:38.79,0:01:40.67,Default,,0000,0000,0000,,"Maar iemand moet toch de baas zijn. Dialogue: 0,0:01:40.67,0:01:44.33,Default,,0000,0000,0000,,Het is heel ingewikkeld.\NIemand moet toch de controle hebben?" Dialogue: 0,0:01:44.33,0:01:47.43,Default,,0000,0000,0000,,"Nee, nee. Niemand is de baas. Dialogue: 0,0:01:47.43,0:01:50.03,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb er nog niet over nagedacht, Dialogue: 0,0:01:50.03,0:01:52.62,Default,,0000,0000,0000,,het organiseert zichzelf." Dialogue: 0,0:01:52.62,0:01:55.20,Default,,0000,0000,0000,,Het organiseert zichzelf. Dialogue: 0,0:01:55.20,0:01:58.04,Default,,0000,0000,0000,,Dat is een voorbeeld van een complex sociaal systeem Dialogue: 0,0:01:58.04,0:02:00.77,Default,,0000,0000,0000,,dat zichzelf kan organiseren. Dialogue: 0,0:02:00.77,0:02:03.36,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een diep inzicht. Dialogue: 0,0:02:03.36,0:02:06.67,Default,,0000,0000,0000,,Als je heel complexe sociale problemen wil oplossen, Dialogue: 0,0:02:06.67,0:02:08.39,Default,,0000,0000,0000,,moet je meestal Dialogue: 0,0:02:08.39,0:02:09.98,Default,,0000,0000,0000,,prikkels creëren. Dialogue: 0,0:02:09.98,0:02:11.92,Default,,0000,0000,0000,,Je moet de details niet plannen. Dialogue: 0,0:02:11.92,0:02:14.54,Default,,0000,0000,0000,,Mensen vissen wel uit wat te doen, Dialogue: 0,0:02:14.54,0:02:16.40,Default,,0000,0000,0000,,hoe ze zich aan het nieuwe kader moeten aanpassen. Dialogue: 0,0:02:16.40,0:02:19.89,Default,,0000,0000,0000,,Hoe kunnen we dit inzicht gebruiken Dialogue: 0,0:02:19.89,0:02:21.53,Default,,0000,0000,0000,,om het verkeersinfarct tegen te gaan? Dialogue: 0,0:02:21.53,0:02:23.76,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een kaart van mijn thuisstad Stockholm. Dialogue: 0,0:02:23.76,0:02:27.40,Default,,0000,0000,0000,,Een middelgrote stad, ongeveer 2 miljoen inwoners. Dialogue: 0,0:02:27.40,0:02:30.19,Default,,0000,0000,0000,,Stockholm heeft ook een heleboel water Dialogue: 0,0:02:30.19,0:02:33.47,Default,,0000,0000,0000,,en dus een heleboel bruggen --\Nsmalle, oude bruggen -- Dialogue: 0,0:02:33.47,0:02:36.50,Default,,0000,0000,0000,,en dus een stevig verkeersinfarct. Dialogue: 0,0:02:36.50,0:02:40.14,Default,,0000,0000,0000,,De rode stippen tonen de meest verstopte delen, Dialogue: 0,0:02:40.14,0:02:42.72,Default,,0000,0000,0000,,de bruggen naar de binnenstad. Dialogue: 0,0:02:42.72,0:02:45.25,Default,,0000,0000,0000,,Toen had iemand het idee dat, Dialogue: 0,0:02:45.25,0:02:47.08,Default,,0000,0000,0000,,behalve goed openbaar vervoer, Dialogue: 0,0:02:47.08,0:02:49.68,Default,,0000,0000,0000,,behalve geld uitgeven aan de wegen, Dialogue: 0,0:02:49.68,0:02:53.90,Default,,0000,0000,0000,,je chauffeurs ook één of twee euro \Nkunt aanrekenen op de knelpunten. Dialogue: 0,0:02:53.90,0:02:56.82,Default,,0000,0000,0000,,Eén of twee euro is niet heel veel geld, Dialogue: 0,0:02:56.82,0:02:59.48,Default,,0000,0000,0000,,in vergelijking met parkeer- en onderhoudskosten. Dialogue: 0,0:02:59.48,0:03:02.20,Default,,0000,0000,0000,,Je zou verwachten dat chauffeurs Dialogue: 0,0:03:02.20,0:03:04.64,Default,,0000,0000,0000,,niet echt zouden reageren op zo'n klein bedrag. Dialogue: 0,0:03:04.64,0:03:05.94,Default,,0000,0000,0000,,Niets daarvan. Dialogue: 0,0:03:05.94,0:03:09.96,Default,,0000,0000,0000,,Eén of twee euro volstond \Nom 20 procent van de auto's Dialogue: 0,0:03:09.96,0:03:12.35,Default,,0000,0000,0000,,weg te jagen uit de spitsuren. Dialogue: 0,0:03:12.35,0:03:15.90,Default,,0000,0000,0000,,Misschien denk je dat 20 procent best veel is, Dialogue: 0,0:03:15.90,0:03:18.11,Default,,0000,0000,0000,,maar er blijft nog 80 procent van het probleem over. Dialogue: 0,0:03:18.11,0:03:19.98,Default,,0000,0000,0000,,Je zit nog met 80 procent van het verkeer. Dialogue: 0,0:03:19.98,0:03:23.24,Default,,0000,0000,0000,,Dat is ook fout, want verkeer is Dialogue: 0,0:03:23.24,0:03:25.94,Default,,0000,0000,0000,,een niet-lineair fenomeen: Dialogue: 0,0:03:25.94,0:03:29.08,Default,,0000,0000,0000,,eens je boven een bepaalde drempel zit, Dialogue: 0,0:03:29.08,0:03:32.24,Default,,0000,0000,0000,,gaat het infarct opspelen, heel snel. Dialogue: 0,0:03:32.24,0:03:34.70,Default,,0000,0000,0000,,Maar gelukkig werkt dit ook omgekeerd. Dialogue: 0,0:03:34.70,0:03:38.04,Default,,0000,0000,0000,,Als je het verkeer zelfs maar een beetje vermindert, Dialogue: 0,0:03:38.04,0:03:41.66,Default,,0000,0000,0000,,lost het verkeersinfarct zich sneller op dan je denkt. Dialogue: 0,0:03:41.66,0:03:44.56,Default,,0000,0000,0000,,In Stockholm werd een opstoppingstaks geïntroduceerd Dialogue: 0,0:03:44.56,0:03:49.16,Default,,0000,0000,0000,,op 3 januari 2006. Dit is een beeld Dialogue: 0,0:03:49.16,0:03:53.14,Default,,0000,0000,0000,,van Stockholm, een typische straat, op 2 januari. Dialogue: 0,0:03:53.14,0:03:56.96,Default,,0000,0000,0000,,De eerste dag met opstoppingstaks zag er zo uit. Dialogue: 0,0:03:56.96,0:03:59.88,Default,,0000,0000,0000,,Dat gebeurt er als je 20 procent Dialogue: 0,0:03:59.88,0:04:01.94,Default,,0000,0000,0000,,van de auto's van de straat haalt. Dialogue: 0,0:04:01.94,0:04:04.65,Default,,0000,0000,0000,,Je krijgt een reële vermindering \Nvan de verkeersopstopping. Dialogue: 0,0:04:04.65,0:04:08.31,Default,,0000,0000,0000,,Maar chauffeurs passen zich aan, niet? Dialogue: 0,0:04:08.31,0:04:10.81,Default,,0000,0000,0000,,Dus na een tijdje zijn ze er allemaal weer: Dialogue: 0,0:04:10.81,0:04:12.76,Default,,0000,0000,0000,,ze zijn de kosten intussen gewend. Dialogue: 0,0:04:12.76,0:04:16.43,Default,,0000,0000,0000,,Weer fout. Het is intussen 6,5 jaar geleden Dialogue: 0,0:04:16.43,0:04:18.42,Default,,0000,0000,0000,,dat de opstoppingstaks werd ingevoerd in Stockholm Dialogue: 0,0:04:18.42,0:04:22.41,Default,,0000,0000,0000,,en we hebben nog steeds hetzelfde niveau van drukte. Dialogue: 0,0:04:22.41,0:04:24.68,Default,,0000,0000,0000,,Maar er is een interessante afwijking in tijdsreeks Dialogue: 0,0:04:24.68,0:04:26.14,Default,,0000,0000,0000,,in 2007. Dialogue: 0,0:04:26.14,0:04:28.53,Default,,0000,0000,0000,,De opstoppingstaks Dialogue: 0,0:04:28.53,0:04:31.62,Default,,0000,0000,0000,,werd eerst op proef ingevoerd, Dialogue: 0,0:04:31.62,0:04:35.59,Default,,0000,0000,0000,,in januari, en eind juli weer afgeschaft, Dialogue: 0,0:04:35.59,0:04:38.19,Default,,0000,0000,0000,,gevolgd door een referendum dat hem weer invoerde Dialogue: 0,0:04:38.19,0:04:42.39,Default,,0000,0000,0000,,in 2007. Een buitenkans voor de wetenschap. Dialogue: 0,0:04:42.39,0:04:46.52,Default,,0000,0000,0000,,Dit was al een heerlijk experiment, Dialogue: 0,0:04:46.52,0:04:48.31,Default,,0000,0000,0000,,en wij mochten het twee keer doen! Dialogue: 0,0:04:48.31,0:04:50.42,Default,,0000,0000,0000,,Ik zou dit om de paar jaar willen doen,\Nmaar dat mag niet. Dialogue: 0,0:04:50.42,0:04:51.90,Default,,0000,0000,0000,,Ik zou dit om de paar jaar willen doen,\Nmaar dat mag niet. Dialogue: 0,0:04:51.90,0:04:54.09,Default,,0000,0000,0000,,Het was toch leuk. Dialogue: 0,0:04:54.09,0:04:57.47,Default,,0000,0000,0000,,Dus volgden we het op. Wat gebeurde er? Dialogue: 0,0:04:57.47,0:05:01.34,Default,,0000,0000,0000,,Dit is de laatste dag met de opstoppingstaks,\N31 juli. Dialogue: 0,0:05:01.34,0:05:03.12,Default,,0000,0000,0000,,Dit is dezelfde straat in de zomer. Dialogue: 0,0:05:03.12,0:05:04.86,Default,,0000,0000,0000,,In Stockholm is de zomer een erg leuke Dialogue: 0,0:05:04.86,0:05:07.11,Default,,0000,0000,0000,,en lichte tijd van het jaar, Dialogue: 0,0:05:07.11,0:05:09.95,Default,,0000,0000,0000,,en de eerste dag zonder opstoppingstaks Dialogue: 0,0:05:09.95,0:05:11.32,Default,,0000,0000,0000,,zag er zo uit. Dialogue: 0,0:05:11.32,0:05:13.98,Default,,0000,0000,0000,,Alle auto's waren er weer. Geef het ze maar na, Dialogue: 0,0:05:13.98,0:05:16.89,Default,,0000,0000,0000,,die chauffeurs. Ze passen zich zo snel aan. Dialogue: 0,0:05:16.89,0:05:19.14,Default,,0000,0000,0000,,Op dag één waren ze allemaal terug. Dialogue: 0,0:05:19.14,0:05:24.49,Default,,0000,0000,0000,,Dat bleef zo. De cijfers in 2007 zagen er zo uit. Dialogue: 0,0:05:24.49,0:05:26.82,Default,,0000,0000,0000,,Deze verkeerscijfers zijn geweldig Dialogue: 0,0:05:26.82,0:05:29.47,Default,,0000,0000,0000,,en wat verrassend en erg nuttig, Dialogue: 0,0:05:29.47,0:05:32.23,Default,,0000,0000,0000,,maar de meest verrassende dia Dialogue: 0,0:05:32.23,0:05:36.26,Default,,0000,0000,0000,,die ik vandaag ga tonen, is deze. Dialogue: 0,0:05:36.26,0:05:39.59,Default,,0000,0000,0000,,Dit is de publieke steun \Nvoor de opstoppingstaks in Stockholm. Dialogue: 0,0:05:39.59,0:05:42.26,Default,,0000,0000,0000,,Maar toen die er kwam Dialogue: 0,0:05:42.26,0:05:46.58,Default,,0000,0000,0000,,in het begin van de lente van 2006,\Nwaren de mensen er radicaal tegen. Dialogue: 0,0:05:46.58,0:05:49.61,Default,,0000,0000,0000,,70% van de bevolking wilde dit niet. Dialogue: 0,0:05:49.61,0:05:51.26,Default,,0000,0000,0000,,Maar eens de taks er was, Dialogue: 0,0:05:51.26,0:05:54.72,Default,,0000,0000,0000,,gebeurde niet wat je zou verwachten,\Ndat de afkeer nog zou toenemen. Dialogue: 0,0:05:54.72,0:05:57.87,Default,,0000,0000,0000,,Integendeel, het ging de andere richting uit: Dialogue: 0,0:05:57.87,0:06:01.57,Default,,0000,0000,0000,,nu is 70% voor het behoud van de taks. Dialogue: 0,0:06:01.57,0:06:03.41,Default,,0000,0000,0000,,Ik herhaal even: Dialogue: 0,0:06:03.41,0:06:06.22,Default,,0000,0000,0000,,70% van de bevolking van Stockholm Dialogue: 0,0:06:06.22,0:06:10.21,Default,,0000,0000,0000,,wil een prijs behouden voor iets dat gratis was. Dialogue: 0,0:06:10.21,0:06:13.84,Default,,0000,0000,0000,,Hoe kan dat? Dialogue: 0,0:06:13.84,0:06:16.84,Default,,0000,0000,0000,,Ik zie het zo. Wie is er veranderd? Dialogue: 0,0:06:16.84,0:06:19.46,Default,,0000,0000,0000,,De 20 procent chauffeurs die verdwenen, Dialogue: 0,0:06:19.46,0:06:21.41,Default,,0000,0000,0000,,zijn allicht ongelukkig. Dialogue: 0,0:06:21.41,0:06:23.74,Default,,0000,0000,0000,,Waar zijn ze heen?\NAls we dat snappen, Dialogue: 0,0:06:23.74,0:06:27.87,Default,,0000,0000,0000,,kunnen we misschien uitvissen\Nwaarom mensen hier zo blij mee zijn. Dialogue: 0,0:06:27.87,0:06:30.27,Default,,0000,0000,0000,,Dus deden we een grote interview-enquête Dialogue: 0,0:06:30.27,0:06:32.11,Default,,0000,0000,0000,,bij vervoersdiensten,\Nen we probeerden uit te vissen Dialogue: 0,0:06:32.11,0:06:33.86,Default,,0000,0000,0000,,wie veranderd was, en waar ze heen zijn. Dialogue: 0,0:06:33.86,0:06:38.28,Default,,0000,0000,0000,,Blijkt dat ze het zelf niet weten. (Gelach) Dialogue: 0,0:06:38.28,0:06:43.13,Default,,0000,0000,0000,,Om één of andere reden zijn de chauffeurs overtuigd Dialogue: 0,0:06:43.13,0:06:46.62,Default,,0000,0000,0000,,dat ze helemaal zoals vroeger rijden. Dialogue: 0,0:06:46.62,0:06:48.88,Default,,0000,0000,0000,,Hoe komt dat? Reispatronen Dialogue: 0,0:06:48.88,0:06:51.28,Default,,0000,0000,0000,,zijn veel minder stabiel dan je denkt. Dialogue: 0,0:06:51.28,0:06:54.11,Default,,0000,0000,0000,,Elke dag nemen mensen nieuwe beslissingen\Nen veranderen ze, Dialogue: 0,0:06:54.11,0:06:56.53,Default,,0000,0000,0000,,samen met de wereld om hen heen, Dialogue: 0,0:06:56.53,0:06:59.79,Default,,0000,0000,0000,,en elke dag worden deze beslissingen\Nzachtjes geduwd Dialogue: 0,0:06:59.79,0:07:01.75,Default,,0000,0000,0000,,weg van het rijden tijdens het spitsuur, Dialogue: 0,0:07:01.75,0:07:04.34,Default,,0000,0000,0000,,zonder dat de mensen het merken. Dialogue: 0,0:07:04.34,0:07:06.38,Default,,0000,0000,0000,,Ze merken het zelf niet eens. Dialogue: 0,0:07:06.38,0:07:09.18,Default,,0000,0000,0000,,Dan de andere vraag: wie heeft Dialogue: 0,0:07:09.18,0:07:11.15,Default,,0000,0000,0000,,zijn mening veranderd, en waarom? Dialogue: 0,0:07:11.15,0:07:13.68,Default,,0000,0000,0000,,We deden nog een interview-enquête Dialogue: 0,0:07:13.68,0:07:18.05,Default,,0000,0000,0000,,en probeerde uit te vissen waarom ze veranderden,\Nen welke groep dat had gedaan. Dialogue: 0,0:07:18.05,0:07:20.94,Default,,0000,0000,0000,,Na analyse van de antwoorden bleek Dialogue: 0,0:07:20.94,0:07:24.83,Default,,0000,0000,0000,,dat meer dan de helft geloofde\Ndat ze niet van gedacht veranderd waren. Dialogue: 0,0:07:24.83,0:07:27.12,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn er zeker van Dialogue: 0,0:07:27.12,0:07:29.80,Default,,0000,0000,0000,,dat ze de verkeerstaks altijd al leuk vonden. Dialogue: 0,0:07:29.80,0:07:31.52,Default,,0000,0000,0000,,Daardoor zijn we nu op een punt Dialogue: 0,0:07:31.52,0:07:34.52,Default,,0000,0000,0000,,waarbij het verkeer in het hele tol-cordon Dialogue: 0,0:07:34.52,0:07:37.73,Default,,0000,0000,0000,,met 20% is afgenomen\Nen het verkeersinfarct enorm is afgenomen, Dialogue: 0,0:07:37.73,0:07:41.28,Default,,0000,0000,0000,,en de mensen niet eens beseffen \Ndat ze veranderd zijn. Dialogue: 0,0:07:41.28,0:07:45.19,Default,,0000,0000,0000,,Ze geloven dat ze dit altijd al leuk worden. Dialogue: 0,0:07:45.19,0:07:48.66,Default,,0000,0000,0000,,Dat is de kracht van een duwtje in de goede richting Dialogue: 0,0:07:48.66,0:07:51.29,Default,,0000,0000,0000,,als je complexe sociale problemen wil oplossen. Dialogue: 0,0:07:51.29,0:07:54.92,Default,,0000,0000,0000,,Je moet de mensen niet zeggen hoe ze moeten veranderen. Dialogue: 0,0:07:54.92,0:07:57.11,Default,,0000,0000,0000,,Je moet ze gewoon een duwtje in de goede richting geven. Dialogue: 0,0:07:57.11,0:07:58.83,Default,,0000,0000,0000,,Als je dat goed doet, Dialogue: 0,0:07:58.83,0:08:00.88,Default,,0000,0000,0000,,dan zullen ze verandering omarmen, Dialogue: 0,0:08:00.88,0:08:03.94,Default,,0000,0000,0000,,en zullen ze het zelfs leuk vinden. Dialogue: 0,0:08:03.94,0:08:07.27,Default,,0000,0000,0000,,Bedankt. (Applaus)