0:00:00.875,0:00:03.897
Design to delikatny, nieuchwytny fenomen,

0:00:03.921,0:00:07.182
mający różne znaczenia,[br]w różnych epokach.

0:00:07.206,0:00:11.474
Jednakże wszystkie prawdziwie inspirujące[br]projekty, mają jedną wspólną cechę:

0:00:11.498,0:00:13.324
biorą początek z marzenia.

0:00:13.679,0:00:15.117
I im odważniejsze marzenie,

0:00:15.141,0:00:18.782
tym większy wysiłek designerski,[br]potrzebny by je zrealizować.

0:00:18.806,0:00:22.700
Dlatego właśnie najwięksi designerzy [br]są prawie zawsze

0:00:22.724,0:00:26.412
największymi marzycielami[br]i buntownikami i renegatami.

0:00:26.787,0:00:29.570
Zawsze tak było w historii,

0:00:29.594,0:00:33.515
począwszy od 300 roku p.n.e.,

0:00:33.539,0:00:36.658
gdy 13-latek został królem

0:00:36.682,0:00:41.125
dalekiego, ubogiego[br]i bardzo małego azjatyckiego kraju.

0:00:41.125,0:00:44.610
Marzył o pozyskaniu ziemi,[br]bogactw oraz władzy

0:00:44.984,0:00:46.635
przez zbrojny najazd.

0:00:46.635,0:00:48.098
Umiejętności designerskie,

0:00:48.098,0:00:49.905
choć brzmi to niewiarygodnie,

0:00:49.929,0:00:52.974
okazały się niezbędne do osiągnięcia celu.

0:00:53.605,0:00:54.755
W tym czasie

0:00:54.779,0:00:58.189
broń wytwarzano ręcznie[br]do różnych specyfikacji.

0:00:58.213,0:01:01.519
Jeśli łucznikowi zabrakło[br]strzał w trakcie walki

0:01:01.543,0:01:05.466
nie zawsze mógł użyć [br]strzał innego łucznika

0:01:05.490,0:01:07.338
w swoim łuku.

0:01:07.362,0:01:10.923
Oczywiście tracili przez to [br]wydajność w walce

0:01:10.947,0:01:12.851
i narażali się na atak.

0:01:13.339,0:01:14.941
Ying rozwiązał ten problem,

0:01:14.965,0:01:19.056
żądając by wszystkie łuki i strzały[br]projektowano identycznie,

0:01:19.080,0:01:20.811
by można było je łatwo podmieniać.

0:01:20.835,0:01:24.837
To samo zrobił z kindżałami,[br]toporami, włóczniami, tarczami

0:01:24.861,0:01:27.346
i każdą inną formą uzbrojenia.

0:01:28.002,0:01:31.908
Jego potężnie wyposażona armia[br]wygrywała bitwę za bitwą

0:01:31.932,0:01:33.722
i w ciągu 15 lat

0:01:33.746,0:01:36.904
jego małe królestwo podbiło

0:01:36.928,0:01:39.753
wszystkich większych, bogatszych,[br]i potężniejszych sąsiadów,

0:01:39.777,0:01:42.300
by zapoczątkować chińskie Imperium.

0:01:43.041,0:01:45.960
Oczywiście nikt nie powiedziałby wtedy,

0:01:45.960,0:01:48.372
że Ying Zheng to designer,

0:01:48.396,0:01:49.604
bo niby czemu?

0:01:49.628,0:01:53.431
Użył designu nieświadomie i instynktownie,

0:01:53.455,0:01:55.415
ale z ogromną pomysłowością,

0:01:55.439,0:01:57.607
by osiągnąć cel.

0:01:57.631,0:02:02.171
To samo zrobił inny designer, [br]równie nieprawdopodobny i przypadkowy,

0:02:02.195,0:02:05.950
który dla swoich potrzeb[br]nie stronił od użycia siły,

0:02:06.376,0:02:11.636
Był to Edward Teach, lepiej znany[br]jako brytyjski pirat: Czarnobrody.

0:02:12.012,0:02:14.277
To był złoty okres piractwa,

0:02:14.301,0:02:17.974
gdy piraci pokroju Teacha [br]terroryzowali oceany.

0:02:17.998,0:02:19.967
Handel kolonialny kwitł

0:02:19.991,0:02:22.252
i piractwo było bardzo dochodowe.

0:02:22.276,0:02:27.115
Co sprytniejsi piraci spostrzegli, [br]że dla zmaksymalizowania łupów

0:02:27.139,0:02:30.620
trzeba atakować wrogów tak brutalnie,

0:02:30.620,0:02:33.583
żeby poddawali się na sam widok piratów.

0:02:33.607,0:02:34.758
Innymi słowy,

0:02:34.782,0:02:37.328
mogli zawłaszczać statki[br]bez marnowania amunicji

0:02:37.352,0:02:39.393
lub ponoszenia strat.

0:02:39.417,0:02:43.082
Edward Teach przeprojektował[br]samego siebie na Czarnobrodego

0:02:43.106,0:02:45.358
przez odgrywanie roli[br]bezlitosnego brutala.

0:02:45.794,0:02:49.819
Przez ciężkie kurtki i wielkie kapelusze[br]uwydatniał swój wzrost.

0:02:49.843,0:02:53.338
Zapuścił gęstą czarną brodę,[br]która przysłoniła mu twarz.

0:02:53.362,0:02:56.909
Obwieszał się kaburami pistoletów.

0:02:56.933,0:03:00.831
Podpalał nawet specjalnie przytwierdzone [br]zapałki przy rondzie kapelusza,

0:03:00.855,0:03:04.985
by skwierczały groźnie[br]kiedy statek szykował się do ataku.

0:03:05.009,0:03:07.581
Jak wielu piratów tamtej epoki,

0:03:07.605,0:03:10.494
wieszał flagę z makabrycznymi symbolami

0:03:10.518,0:03:13.978
ludzkiej czaszki[br]i pary skrzyżowanych kości,

0:03:14.002,0:03:19.693
bo te motywy oznaczały od stuleci[br]śmierć w tak wielu kulturach,

0:03:19.717,0:03:22.579
że ich znaczenie rozumiano natychmiast,

0:03:22.603,0:03:26.143
nawet w pozbawionym prawa, [br]niepiśmiennym świecie otwartych mórz:

0:03:26.167,0:03:28.643
"Poddaj się albo ucierpisz".

0:03:28.667,0:03:31.922
Oczywiście każda rozsądna ofiara [br]poddawała się na sam widok.

0:03:32.646,0:03:33.976
Patrząc na to w ten sposób,

0:03:34.000,0:03:38.675
łatwo zauważyć, dlaczego [br]Edward Teach i jego piraci

0:03:38.699,0:03:43.174
jawią się jako pionierzy[br]współczesnego designu komunikacyjnego

0:03:43.198,0:03:45.122
i dlaczego ich śmiercionośny symbol...

0:03:45.146,0:03:46.208
(Śmiech)

0:03:46.232,0:03:47.383
to nie koniec...

0:03:47.407,0:03:50.392
czemu symbol czaszki [br]i skrzyżowanych piszczeli

0:03:50.416,0:03:52.706
był prekursorem dzisiejszych logo,

0:03:52.730,0:03:56.077
jak te duże czerwone litery za mną,

0:03:56.101,0:03:58.280
ale oczywiście z innym przesłaniem.

0:03:58.304,0:03:59.308
(Śmiech)

0:03:59.332,0:04:02.342
Design używał też[br]w szlachetniejszych celach

0:04:02.366,0:04:06.580
równie błyskotliwa[br]i niespodziewana designerka,

0:04:06.604,0:04:10.440
XIX-wieczna brytyjska pielęgniarka,[br]Florence Nightingale.

0:04:10.464,0:04:14.783
Jej misją była porządna [br]opieka zdrowotna dla każdego.

0:04:15.367,0:04:19.783
Nightingale urodziła się w dość wytwornej,[br]bardzo bogatej brytyjskiej rodzinie,

0:04:19.807,0:04:23.848
zszokowanej jej wolontariatem[br]w wojskowym szpitalu

0:04:23.872,0:04:25.506
podczas wojny krymskiej.

0:04:25.963,0:04:28.292
Na miejscu szybko spostrzegła,

0:04:28.316,0:04:30.963
że więcej pacjentów umiera od infekcji

0:04:30.963,0:04:33.921
złapanej w brudnych, cuchnących szpitalach

0:04:33.945,0:04:35.848
niż na skutek odnoszonych w walce ran.

0:04:35.848,0:04:39.472
Przeprowadziła kampanię [br]na rzecz projektowania i budowy

0:04:39.472,0:04:42.308
czystszych, jaśniejszych, [br]przewiewnych klinik.

0:04:42.308,0:04:43.888
Po powrocie do Wielkiej Brytanii

0:04:43.888,0:04:45.638
zorganizowała następną kampanię,

0:04:45.638,0:04:47.280
tym razem dla cywilnych szpitali,

0:04:47.280,0:04:51.067
nalegając na te same reguły projektowe.

0:04:51.496,0:04:54.248
Oddział Nightingale, jak jest nazywany,

0:04:54.272,0:04:57.952
zdominował szpitalny design[br]na następne dziesięciolecia,

0:04:57.976,0:05:01.018
a niektóre jego elementy [br]wciąż są w użyciu.

0:05:01.834,0:05:03.789
W tym czasie design uchodził

0:05:03.789,0:05:06.141
za narzędzie Ery Industrialnej.

0:05:06.165,0:05:08.891
Sformalizowany i sprofesjonalizowany,

0:05:08.915,0:05:11.408
ograniczał się tylko do pewnych sfer

0:05:11.432,0:05:14.510
i stosowano go do celów komercyjnych,

0:05:14.534,0:05:16.809
raczej niż intuicyjnie,

0:05:16.833,0:05:21.059
tak jak to robili Florence Nightingale,[br]Czarnobrody i Ying Zheng.

0:05:21.412,0:05:22.882
Do XX wieku

0:05:22.906,0:05:25.919
komercyjny etos był tak silny,

0:05:25.943,0:05:28.467
że designer, który się od niego uchylał,

0:05:28.491,0:05:32.098
ryzykował opinię dziwaka i wichrzyciela.

0:05:32.538,0:05:36.354
Należy do nich jeden z moich [br]największych bohaterów designu,

0:05:36.378,0:05:38.906
znakomity László Moholy-Nagy.

0:05:38.930,0:05:41.697
Był on węgierskim artystą i designerem,

0:05:41.721,0:05:45.977
którego eksperymenty z wpływem[br]techniki na życie codzienne

0:05:46.001,0:05:47.167
były tak skuteczne,

0:05:47.191,0:05:50.491
że wciąż mają wpływ[br]na design zdjęć cyfrowych,

0:05:50.515,0:05:53.517
które widać na naszych telefonach[br]i monitorach komputerowych.

0:05:53.658,0:05:58.355
W latach 20. w Niemczech zradykalizował [br]Bauhaus, szkołę designu,

0:05:58.379,0:06:01.126
a mimo to dawni koledzy [br]odwrócili się od niego,

0:06:01.150,0:06:05.768
gdy miał trudności z otworzeniem [br]Bauhausu w Chicago wiele lat później.

0:06:06.194,0:06:10.408
Pomysły Moholy'ego były zawsze[br]odważne i zdecydowane,

0:06:10.432,0:06:14.159
ale jego podejście do designu[br]było zbyt eksperymentalne,

0:06:14.183,0:06:17.667
tak jak jego uparte postrzeganie designu

0:06:17.691,0:06:21.990
jako postawy, a nie profesji,[br]zgodnej z duchem czasu.

0:06:22.782,0:06:24.635
Niestety to samo mialo miejsce

0:06:24.659,0:06:29.143
w przypadku innego indywidualisty:[br]Richarda Buckminstera Fullera.

0:06:29.167,0:06:32.857
Był on kolejnym wspaniałym [br]wizjonerem designu

0:06:32.881,0:06:34.298
oraz aktywistą designu,

0:06:34.322,0:06:38.886
całkowicie oddanym[br]idei zrównoważonego społeczeństwa[br]

0:06:38.910,0:06:40.790
w tak pionierski sposób,

0:06:40.814,0:06:44.154
że podjął temat znaczenia ekologii

0:06:44.178,0:06:46.931
w designie już w latach 20.

0:06:47.632,0:06:50.085
Pomimo wysiłków

0:06:50.109,0:06:54.806
był rutynowo wyśmiewany [br]w kręgach designerskich

0:06:54.806,0:06:55.908
i trzeba przyznać,

0:06:55.908,0:06:58.131
że niektóre jego eksperymenty[br]były nieudane,

0:06:58.131,0:07:00.929
jak latający samochód[br]który nigdy nie poderwał się z ziemi.

0:07:00.929,0:07:02.941
Ale za to kopuła geodezyjna,

0:07:02.965,0:07:06.289
jego własna fromuła designu, [br]do budowy awaryjnego schronu

0:07:06.313,0:07:08.994
z kawałków drewna, metalu i plastiku,

0:07:09.018,0:07:12.264
kawałków drzewa, starych koców,[br]folii z tworzywa sztucznego,

0:07:12.288,0:07:15.035
a właściwie czegokolwiek,[br]co jest pod ręką w danej chwili,

0:07:15.059,0:07:18.630
jest jednym z największych osiągnięć[br]humanitarnego designu,

0:07:18.654,0:07:21.317
która dostarcza [br]tak potrzebnego schronienia

0:07:21.341,0:07:24.564
wielu ludziom w ciężkich warunkach,

0:07:24.588,0:07:25.819
aż do dziś.

0:07:26.446,0:07:30.484
To właśnie odwaga i wigor [br]takich radykalnych projektantów

0:07:30.508,0:07:32.360
jak Bucky i Moholy

0:07:32.384,0:07:34.657
przyciągnęła mnie do designu.

0:07:34.681,0:07:38.717
Zaczęłam karierę jako dziennikarz[br]wiadomości i korespondent zagraniczny.

0:07:38.741,0:07:42.159
Piszę o polityce, ekonomii[br]i korporacyjnych sprawach,

0:07:42.183,0:07:46.009
i mogłam wybrać specjalizację[br]w którejkolwiek z tych dziedzin.

0:07:46.033,0:07:47.777
Ale wybrałam design,

0:07:47.801,0:07:51.509
bo wierzę że to jedno z najpotężniejszych[br]narzędzi, jakimi dysponujemy

0:07:51.533,0:07:53.952
do tego, by poprawić jakość życia.

0:07:55.755,0:07:58.333
Dziękuję wszystkim entuzjastom designu

0:07:58.357,0:08:00.021
(Brawa)

0:08:00.045,0:08:04.453
O ile podziwiam osiągnięcia[br]profesjonalnych projektantów,

0:08:04.477,0:08:07.072
zawsze niezwykłe i fantastyczne,

0:08:07.096,0:08:08.557
tak wierzę również,

0:08:08.581,0:08:12.074
że design odnosi największe [br]korzyści z oryginalności,

0:08:12.098,0:08:13.416
myślenia lateralnego

0:08:13.440,0:08:17.155
i pomysłowości buntowników i renegatów.

0:08:17.683,0:08:21.629
Żyjemy w szczególnym momencie,

0:08:21.653,0:08:26.457
bo dwa obozy zbliżają się do siebie.

0:08:26.481,0:08:30.772
Nawet najmniejszy postęp techniki cyfrowej

0:08:30.796,0:08:35.080
pozwala im na coraz większą niezależność,

0:08:35.104,0:08:37.518
w komercyjnym kontekście lub poza nim,

0:08:37.542,0:08:42.591
by dążyć do coraz ambitniejszych[br]i szerszych celów.

0:08:42.615,0:08:44.261
W teorii podstawowe platformy,

0:08:44.285,0:08:49.572
jak crowdsourcing, chmura obliczeniowa, [br]media społecznościowe,

0:08:49.596,0:08:53.040
pozwalają profesjonalnym designerom[br]na większą swobodę

0:08:53.064,0:08:56.549
i dostarczają więcej środków[br]do improwizacji

0:08:56.573,0:08:57.730
i mam nadzieję,

0:08:57.754,0:09:00.259
że bardziej otwartych reakcji[br]na ich pomysły.

0:09:00.671,0:09:04.838
Moje ulubione tego przykłady[br]znajdują się w Afryce,

0:09:04.862,0:09:06.989
gdzie nowe pokolenia projektantów

0:09:07.013,0:09:10.558
budują niesamowite[br]technologie Internetu Rzeczy,

0:09:10.582,0:09:15.186
by spełnić sen Florence Nightingale[br]o poprawie opieki zdrowotnej

0:09:15.210,0:09:18.758
w krajach, gdzie więcej osób[br]ma dostęp do telefonów komórkowych

0:09:18.782,0:09:20.967
niż do czystej, bieżącej wody.

0:09:20.991,0:09:23.618
Jest pośród nich Arthur Zang.

0:09:23.642,0:09:26.512
Młody inżynier designu z Kamerunu,

0:09:26.536,0:09:30.681
który podłączył tablet do Cardiopadu,

0:09:30.705,0:09:33.128
przenośnego urządzenia [br]monitorującego serce.

0:09:33.152,0:09:37.493
Można go używać do monitorowania serca[br]pacjentów z dalekich, wiejskich regionów.

0:09:37.517,0:09:40.163
Dane te następnie są wysyłane[br]siecią komórkową

0:09:40.187,0:09:43.217
do świetnie wyposażonych szpitali[br]oddalonych o setki mil

0:09:43.241,0:09:44.417
do analizy.

0:09:44.441,0:09:47.746
Jeśli tamtejsi specjaliści [br]odkryją jakiś problem,

0:09:47.770,0:09:50.994
zalecają odpowiednie leczenie.

0:09:51.018,0:09:53.329
To oszczędza wielu pacjentom

0:09:53.353,0:09:58.558
długiej, żmudnej, kosztownej[br]i często daremnej podróży

0:09:58.582,0:09:59.900
do tych szpitali

0:09:59.924,0:10:02.203
oraz zwiększa szanse na to,

0:10:02.227,0:10:04.828
że ktoś naprawdę zbada im serce.

0:10:05.298,0:10:08.620
Arthur Zang zaczął pracować[br]nad Cardiopadem osiem lat temu,

0:10:08.644,0:10:11.367
w trakcie ostatniego roku studiów[br]na uniwersytecie.

0:10:11.391,0:10:14.806
Lecz nie udało mu się przekonać[br]konwencjonalnych źródeł

0:10:14.830,0:10:18.257
do zainwestowania,[br]żeby projekt mógł ruszyć.

0:10:18.281,0:10:20.154
Udostępnił swój projekt na Facebooku,

0:10:20.178,0:10:22.834
gdzie zauważył go kameruński rząd

0:10:22.858,0:10:25.811
i zapewnił przyznanie funduszu.

0:10:26.119,0:10:29.155
Dzisiaj buduje nie tylko Cardiopad,

0:10:29.179,0:10:33.807
ale inne przenośne urządzenia medyczne[br]do leczenia różnych dolegliwości.

0:10:33.831,0:10:35.477
Nie jest sam,

0:10:35.501,0:10:40.424
bo jest wielu obiecujących [br]i przedsiębiorczych designerów,

0:10:40.448,0:10:44.340
którzy też realizują niezwykłe projekty.

0:10:44.364,0:10:47.910
Na koniec przytoczę kilka z nich.

0:10:47.934,0:10:50.189
Jeden to Peek Vision.

0:10:50.213,0:10:53.288
To grupa lekarzy i designerów w Kenii,

0:10:53.312,0:10:56.521
którzy rozwinęli własną [br]technikę Internetu Rzeczy,

0:10:56.545,0:10:59.146
w postaci przenośnego zestawu [br]do badań wzroku.

0:10:59.639,0:11:01.561
Następnie Gabriel Maher,

0:11:01.585,0:11:03.659
który buduje nowy język designu

0:11:03.683,0:11:08.803
który pomoże nam artykułować subtelności[br]zmieniających się tożsamości seksualnych,

0:11:08.827,0:11:11.712
bez uciekania się[br]do tradycyjnych stereotypów.

0:11:11.736,0:11:16.003
Wszyscy oni i wielu innych[br]realizują swe marzenia,

0:11:16.027,0:11:18.653
przez wykorzystanie[br]nowo nabytej wolności

0:11:18.677,0:11:21.575
wraz z dyscypliną[br]profesjonalnych designerów

0:11:21.599,0:11:24.501
i odwagą buntowników i renegatów.

0:11:24.525,0:11:26.587
Wszyscy na tym skorzystamy.

0:11:26.611,0:11:27.774
Dziękuję.

0:11:27.798,0:11:31.317
(Brawa)