[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.95,0:00:10.09,Default,,0000,0000,0000,,Nếu bạn hỏi ai đó rằng \Nliệu trộm cắp là sai trái
Dialogue: 0,0:00:10.09,0:00:12.33,Default,,0000,0000,0000,,Đa phần sẽ trả lời : "Đúng vậy"
Dialogue: 0,0:00:12.33,0:00:16.64,Default,,0000,0000,0000,,Và vào năm 2013,\Ncác tổ chức trên toàn thế giới
Dialogue: 0,0:00:16.64,0:00:22.16,Default,,0000,0000,0000,,đã mất đi ước tính 3.7 ngàn tỉ đô la\Nbởi vì các âm mưu lừa đảo,
Dialogue: 0,0:00:22.16,0:00:24.13,Default,,0000,0000,0000,,trong đó bao gồm biển thủ công quỹ,
Dialogue: 0,0:00:24.13,0:00:26.31,Default,,0000,0000,0000,,mô hình lừa đảo đa cấp,
Dialogue: 0,0:00:26.31,0:00:28.62,Default,,0000,0000,0000,,và làm giả các giấy tờ bảo hiểm.
Dialogue: 0,0:00:28.62,0:00:31.35,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên, đây không chỉ là việc làm\Ncủa một vài cá nhân.
Dialogue: 0,0:00:31.35,0:00:33.60,Default,,0000,0000,0000,,Thực tế thì nhiều người \Nrất dễ bị ảnh hưởng
Dialogue: 0,0:00:33.60,0:00:36.39,Default,,0000,0000,0000,,không chỉ bởi sự cám dỗ \Nđể thực hiện hành vi lừa đảo
Dialogue: 0,0:00:36.39,0:00:40.83,Default,,0000,0000,0000,,mà còn bởi cách họ tự nhủ với bản thân\Nrằng mình không làm gì sai cả.
Dialogue: 0,0:00:40.83,0:00:42.85,Default,,0000,0000,0000,,Vậy thì tại sao lừa đảo xảy ra?
Dialogue: 0,0:00:42.85,0:00:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Trong khi động cơ cá nhân thường khác nhau\Ntùy vào từng trường hợp,
Dialogue: 0,0:00:46.00,0:00:47.83,Default,,0000,0000,0000,,tam giác lừa đảo,
Dialogue: 0,0:00:47.83,0:00:51.07,Default,,0000,0000,0000,,một mô hình được đề xuất\Nbởi nhà tội phạm học Donald Cressey,
Dialogue: 0,0:00:51.07,0:00:54.09,Default,,0000,0000,0000,,chỉ ra 3 điều kiện \Nkhiến cho lừa đảo có thể xảy ra:
Dialogue: 0,0:00:54.09,0:00:58.24,Default,,0000,0000,0000,,áp lực, cơ hội và hợp lí hóa.
Dialogue: 0,0:00:58.24,0:01:02.60,Default,,0000,0000,0000,,Đầu tiên, áp lực thông thường là \Nyếu tố thúc đẩy ai đó tiến hành lừa đảo.
Dialogue: 0,0:01:02.60,0:01:04.02,Default,,0000,0000,0000,,Đó có thể là nơ nần cá nhân,
Dialogue: 0,0:01:04.02,0:01:05.39,Default,,0000,0000,0000,,thói nghiện ngập,
Dialogue: 0,0:01:05.39,0:01:06.64,Default,,0000,0000,0000,,chi tiêu của bản thân,
Dialogue: 0,0:01:06.64,0:01:08.12,Default,,0000,0000,0000,,đột ngột mất việc,
Dialogue: 0,0:01:08.12,0:01:10.09,Default,,0000,0000,0000,,hoặc là ốm đau, bệnh tật trong gia đình.
Dialogue: 0,0:01:10.09,0:01:14.26,Default,,0000,0000,0000,,Xét về mặt cơ hội, nhiều viên chức\Nở cả các công ti nhà nước và tư nhân
Dialogue: 0,0:01:14.26,0:01:19.20,Default,,0000,0000,0000,,đều có thể tiếp cận các công cụ giúp họ \Nthực hiện và che giấu hành vi lừa đảo:
Dialogue: 0,0:01:19.20,0:01:20.74,Default,,0000,0000,0000,,thẻ tín dụng của doanh nghiệp,
Dialogue: 0,0:01:20.74,0:01:22.58,Default,,0000,0000,0000,,những dữ liệu của công ty,
Dialogue: 0,0:01:22.58,0:01:24.75,Default,,0000,0000,0000,,hoặc là quyền quản lí ngân sách.
Dialogue: 0,0:01:24.75,0:01:26.14,Default,,0000,0000,0000,,Việc kết hợp giữa áp lực
Dialogue: 0,0:01:26.14,0:01:29.70,Default,,0000,0000,0000,,và tiếp cận những cơ hội trên hằng ngày
Dialogue: 0,0:01:29.70,0:01:32.40,Default,,0000,0000,0000,,có thể tạo ra sự cám dỗ khó cưỡng lại.
Dialogue: 0,0:01:32.40,0:01:34.39,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên, ngay cả khi đã đủ 2 yếu tố đó,
Dialogue: 0,0:01:34.39,0:01:38.24,Default,,0000,0000,0000,,hầu hết các hành vi lừa đảo \Nđều cần sự hợp lí hóa.
Dialogue: 0,0:01:38.24,0:01:40.87,Default,,0000,0000,0000,,Nhiều tội phạm lừa đảo \Nlà những người phạm tội lần đầu,
Dialogue: 0,0:01:40.87,0:01:44.11,Default,,0000,0000,0000,,vì vậy mà để thực hiện 1 hành vi \Nmà người khác cho là sai,
Dialogue: 0,0:01:44.11,0:01:46.52,Default,,0000,0000,0000,,họ cần tự bào chữa cho bản thân mình.
Dialogue: 0,0:01:46.52,0:01:51.43,Default,,0000,0000,0000,,Nhiều người muốn có tiền bởi vì\Nhọ phải làm nhiều nhưng đồng lương ít ỏi
Dialogue: 0,0:01:51.43,0:01:54.10,Default,,0000,0000,0000,,và số khác nghĩ rằng \Nhành vi của mình vô hại,
Dialogue: 0,0:01:54.10,0:01:58.49,Default,,0000,0000,0000,,có thể còn dự định trả lại số tiền \Nkhi đã giải quyết được khủng hoảng.
Dialogue: 0,0:01:58.49,0:02:00.67,Default,,0000,0000,0000,,Một vài loại lừa đảo phổ biến nhất
Dialogue: 0,0:02:00.67,0:02:03.84,Default,,0000,0000,0000,,thậm chí còn không bộc lộ ra ngoài\Nđối với thủ phạm.
Dialogue: 0,0:02:03.84,0:02:08.11,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ bao gồm nhân viên làm giả \Nbảng chấm công hay báo cáo chi tiêu,
Dialogue: 0,0:02:08.11,0:02:11.20,Default,,0000,0000,0000,,người đóng thuế không khai báo thu nhập,
Dialogue: 0,0:02:11.20,0:02:15.05,Default,,0000,0000,0000,,hoặc các nhà cung cấp dịch vụ \Nthu tiền từ công ti bảo hiểm.
Dialogue: 0,0:02:15.05,0:02:17.07,Default,,0000,0000,0000,,Mặc dù các ví dụ trên có thể ở mức độ nhỏ,
Dialogue: 0,0:02:17.07,0:02:19.71,Default,,0000,0000,0000,,và thỉnh thoảng chỉ ảnh hưởng \Nvài trăm đô la,
Dialogue: 0,0:02:19.71,0:02:22.63,Default,,0000,0000,0000,,chúng đều đóng góp \Ncho một bức tranh toàn cảnh.
Dialogue: 0,0:02:22.63,0:02:25.75,Default,,0000,0000,0000,,Và rồi xuất hiện lừa đảo trên quy mô lớn.
Dialogue: 0,0:02:25.75,0:02:31.46,Default,,0000,0000,0000,,Năm 2003, "ông trùm" bơ sữa Parmalat \Ncủa Italia đã phá sản
Dialogue: 0,0:02:31.46,0:02:37.14,Default,,0000,0000,0000,,sau khi bị phát hiện đã làm giả\Ntài khoản ngân hàng trị giá 4 tỉ đô
Dialogue: 0,0:02:37.14,0:02:39.03,Default,,0000,0000,0000,,và làm khống khai báo tài chính
Dialogue: 0,0:02:39.03,0:02:42.99,Default,,0000,0000,0000,,để che giấu sự thật rằng \Ncác công ti con đang ngày một mất tiền.
Dialogue: 0,0:02:42.99,0:02:44.62,Default,,0000,0000,0000,,Bởi vì được điều hành bởi gia đình,
Dialogue: 0,0:02:44.62,0:02:47.83,Default,,0000,0000,0000,,kiểm soát doanh ngiệp và \Ngiám sát điều hành rất khó khăn,
Dialogue: 0,0:02:47.83,0:02:51.39,Default,,0000,0000,0000,,và công ti ấy hi vọng rằng số tiền mất đi \Ncó thể được phục hồi
Dialogue: 0,0:02:51.39,0:02:53.93,Default,,0000,0000,0000,,trước khi có ai đó phát hiện ra.
Dialogue: 0,0:02:53.93,0:02:56.15,Default,,0000,0000,0000,,Và không chỉ có tham nhũng doanh nghiệp.
Dialogue: 0,0:02:56.15,0:03:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Chính phủ và các tổ chức phi lợi nhuận\Ncũng có thể bị ảnh hưởng bởi lừa đảo.
Dialogue: 0,0:03:00.00,0:03:03.58,Default,,0000,0000,0000,,Trong thời gian làm Quản lí Thành phố \Nở Dixon, Illinois,
Dialogue: 0,0:03:03.58,0:03:08.57,Default,,0000,0000,0000,,Rita Crundwell biển thủ hơn 53 triệu đô.
Dialogue: 0,0:03:08.57,0:03:12.08,Default,,0000,0000,0000,,Rita là một vận động viên đua ngựa \Nhàng đầu của cả nước
Dialogue: 0,0:03:12.08,0:03:15.45,Default,,0000,0000,0000,,và là nhà vô địch \Ncủa 52 giải vô địch thế giới.
Dialogue: 0,0:03:15.45,0:03:20.81,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng chi phí chăm sóc đàn ngựa \Nlên đến 200 ngàn đô một tháng.
Dialogue: 0,0:03:20.81,0:03:24.88,Default,,0000,0000,0000,,Bởi vì chức vụ của cô ta giúp cô quản lí \Ntoàn bộ tài chính của thành phố,
Dialogue: 0,0:03:24.88,0:03:27.55,Default,,0000,0000,0000,,cô ta có thể dễ dàng chuyển tiền
Dialogue: 0,0:03:27.55,0:03:30.31,Default,,0000,0000,0000,,vào 1 tài khoản cho việc chi tiêu cá nhân,
Dialogue: 0,0:03:30.31,0:03:33.91,Default,,0000,0000,0000,,và kế hoạch ấy diễn ra trong im lặng \Ntrong suốt 20 năm.
Dialogue: 0,0:03:33.91,0:03:37.28,Default,,0000,0000,0000,,Người ta tin rằng Crundwell nghĩ \Nmình có thể tận hưởng lối sống xa xỉ
Dialogue: 0,0:03:37.28,0:03:38.92,Default,,0000,0000,0000,,dựa trên chức vụ của mình,
Dialogue: 0,0:03:38.92,0:03:42.66,Default,,0000,0000,0000,,và sự nổi tiếng mà chiến thắng của cô \Nđem lại cho thành phố.
Dialogue: 0,0:03:42.66,0:03:45.34,Default,,0000,0000,0000,,Người ta dễ dàng nghĩ rằng \Nlừa đảo là một tội ác vô hại
Dialogue: 0,0:03:45.34,0:03:49.58,Default,,0000,0000,0000,,bởi vì các doanh nghiệp và tổ chức xã hội \Nkhông phải là con người.
Dialogue: 0,0:03:49.58,0:03:53.11,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng lừa đảo làm hại con người \Nhầu như trong mọi trường hợp:
Dialogue: 0,0:03:53.11,0:03:56.02,Default,,0000,0000,0000,,các công nhân của Parmalat mất việc,
Dialogue: 0,0:03:56.02,0:04:00.24,Default,,0000,0000,0000,,các cư dân của Dixon phải trả thuế \Nđể chăm sóc bầy ngựa,
Dialogue: 0,0:04:00.24,0:04:04.28,Default,,0000,0000,0000,,khách hàng của những công ti \Nphải tăng giá để bù đắp mất mát.
Dialogue: 0,0:04:04.28,0:04:07.17,Default,,0000,0000,0000,,Đôi lúc, ảnh hưởng thường rõ ràng \Nvà nghiêm trọng,
Dialogue: 0,0:04:07.17,0:04:11.63,Default,,0000,0000,0000,,như khi Bernie Madoff làm hàng ngàn người \Nmất tiền tiết kiệm.
Dialogue: 0,0:04:11.63,0:04:15.48,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng chúng thường khó thấy \Nvà khó giải quyết.
Dialogue: 0,0:04:15.48,0:04:19.33,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên, ai đó, tại nơi nào đó, \Nđang phải gánh chịu hậu quả.