1
00:00:01,548 --> 00:00:05,286
Ви благодарам за можноста да зборувам

2
00:00:05,310 --> 00:00:10,378
за најголемата меѓународна приказна
во вашиот професионален живот

3
00:00:10,402 --> 00:00:14,303
која исто така е и најважниот
меѓународен предизвик

4
00:00:14,327 --> 00:00:17,490
со кој светот ќе се соочи
во догледно време.

5
00:00:17,514 --> 00:00:19,653
Приказната е за подемот на Кина.

6
00:00:20,106 --> 00:00:23,915
Никогаш порано еден толку броен
народ не се има издигнато толку брзо

7
00:00:23,939 --> 00:00:25,750
и во толку различни области.

8
00:00:26,336 --> 00:00:30,086
Предизвикот е влијанието
на подемот на Кина-

9
00:00:30,497 --> 00:00:34,776
збунетоста која ја предизвикува кај САД

10
00:00:34,800 --> 00:00:36,593
и меѓународниот ред,

11
00:00:36,617 --> 00:00:40,898
за кој САД беа основните градители и чувари.

12
00:00:42,109 --> 00:00:46,152
Последните 100 години историчарите
ги нарекуваат „Американски Век“

13
00:00:46,568 --> 00:00:49,069
Американците беа навиканти на своето место

14
00:00:49,093 --> 00:00:51,110
на врвот на секоја ранг листа.

15
00:00:51,862 --> 00:00:54,776
Па, замислата некоја друга држава

16
00:00:54,800 --> 00:00:58,815
да биде исто толку голема
и силна како САД, дури и поголема,

17
00:00:58,839 --> 00:01:02,759
многу Американци ја доживуваат
како закана по својот идентитет.

18
00:01:06,212 --> 00:01:10,633
За да го разбереме
ова ривалство,

19
00:01:10,657 --> 00:01:14,323
добро е да го сместиме во една 
поширока историска рамка.

20
00:01:15,089 --> 00:01:18,831
Во последните 500 години видовме 16 случаи

21
00:01:18,855 --> 00:01:22,283
во кои растечките сили го загрозуваа 
редот на владеачките сили.

22
00:01:22,918 --> 00:01:25,476
Дванаесет од нив предизвикаа војни.

23
00:01:27,434 --> 00:01:33,831
Во ноември ќе одбележиме 100 годишнина

24
00:01:33,855 --> 00:01:38,363
од последните денови на војната 
која станаа толку сеопфатна

25
00:01:38,387 --> 00:01:42,699
што ги натера историчарите 
да создадат нов термин: светска војна.

26
00:01:43,720 --> 00:01:47,345
На 11-от час од 11-от ден

27
00:01:47,369 --> 00:01:51,061
на 11-от месец во 1918 год.

28
00:01:51,085 --> 00:01:54,267
оружјето на Првата Светска Војна стивна

29
00:01:54,291 --> 00:01:58,037
но 20 милиони луѓе беа мртви.

30
00:02:00,511 --> 00:02:02,932
Знам дека сте публика со добри познавања,

31
00:02:02,956 --> 00:02:04,947
знаете за подемот на Кина.

32
00:02:05,403 --> 00:02:09,815
Затоа ќе се задржам на влијанието
на подемот на Кина

33
00:02:09,839 --> 00:02:13,196
врз САД, на меѓународниот ред

34
00:02:13,220 --> 00:02:15,633
и на можностите за војна и мир.

35
00:02:16,402 --> 00:02:18,545
Предавав на Харвард долги години

36
00:02:18,569 --> 00:02:22,570
и сфатив дека од време на време 
треба да подзастанеме

37
00:02:22,594 --> 00:02:25,230
за да видиме дали сме
на иста фрекфенција.

38
00:02:25,254 --> 00:02:27,602
Јас тоа го правев
така што ќе свикав тајмаут

39
00:02:27,626 --> 00:02:31,117
и ќе им дадев на студентите брз тест,
без оцени, се разбира.

40
00:02:31,141 --> 00:02:33,646
Ајде да пробаме. Тајмаут, брз тест.

41
00:02:34,173 --> 00:02:35,783
Прашање:

42
00:02:35,807 --> 00:02:40,506
пред 40 години, т.е. во 1978 г.
Кина започнува да продира на пазарот.

43
00:02:41,140 --> 00:02:46,005
Во тоа време, колкав процент
од 1-та милијарда жители на Кина

44
00:02:46,029 --> 00:02:50,174
се бореле да преживеат
со помалку од 2 долари на ден?

45
00:02:50,704 --> 00:02:52,634
Погодете-25 проценти?

46
00:02:53,260 --> 00:02:54,410
50 проценти?

47
00:02:55,053 --> 00:02:56,203
75?

48
00:02:57,998 --> 00:02:59,148
90.

49
00:03:00,284 --> 00:03:01,484
Што мислите?

50
00:03:02,895 --> 00:03:04,101
90.

51
00:03:04,125 --> 00:03:08,264
Девет од 10 луѓе со помалку 
од 2 долари на ден.

52
00:03:09,911 --> 00:03:11,817
2018, 40 години подоцна.

53
00:03:12,427 --> 00:03:13,871
Кои се броевите?

54
00:03:13,895 --> 00:03:15,045
Што велите?

55
00:03:15,442 --> 00:03:16,592
Погледнете.

56
00:03:21,125 --> 00:03:23,642
Денес, помалку од еден на 100.

57
00:03:24,498 --> 00:03:27,707
Претседателот на Кина ветува
дека во наредните 3 години,

58
00:03:27,731 --> 00:03:30,914
и последните 10-ина милиони ќе го надминат

59
00:03:30,938 --> 00:03:32,404
прагот на сиромаштија.

60
00:03:32,958 --> 00:03:35,285
Тоа е чудо.

61
00:03:36,188 --> 00:03:37,378
Тешко е да се поверува.

62
00:03:37,402 --> 00:03:40,155
Но уште потешко
e да не се забележи.

63
00:03:41,069 --> 00:03:44,555
Нација која не учествувала 
на ниту еден меѓународен натпревар

64
00:03:44,579 --> 00:03:45,895
пред 25 години,

65
00:03:45,919 --> 00:03:47,371
наеднаш воскресна,

66
00:03:47,395 --> 00:03:50,664
стана противник, дури и ги надмина
САД во некои области.

67
00:03:54,964 --> 00:03:58,060
Еве го предизвикот што 
ќе го одбележи нашето време:

68
00:03:58,924 --> 00:04:02,418
очигледно незапирливиот подем на Кина

69
00:04:02,442 --> 00:04:07,053
кој забрзано се стреми кон 
неприкосновеното владеење на САД

70
00:04:07,077 --> 00:04:10,511
со движење кое може да прерасне 
во најграндиозен судир во историјата.

71
00:04:12,323 --> 00:04:15,251
За да го разбереме овој предизвик,

72
00:04:15,275 --> 00:04:18,007
ќе ви претставам еден голем мислител,

73
00:04:19,132 --> 00:04:21,133
ќе ви претставам една голема идеја,

74
00:04:21,887 --> 00:04:24,921
и ќе го поставам најочекуваното прашање.

75
00:04:26,244 --> 00:04:28,982
Големиот мислител е Тукидид.

76
00:04:29,006 --> 00:04:31,320
Знам, тешко име,

77
00:04:31,344 --> 00:04:33,462
некои не можат ни да го изговорат.

78
00:04:33,486 --> 00:04:35,506
Па ајде да го изговориме сите заедно:

79
00:04:35,530 --> 00:04:36,903
Тукидид.

80
00:04:36,927 --> 00:04:39,839
Уште еднаш: Тукидид

81
00:04:39,863 --> 00:04:41,529
Значи, кој бил Тукидид?

82
00:04:41,942 --> 00:04:44,879
Тој беше таткото
и основачот на историјата.

83
00:04:44,903 --> 00:04:47,045
Тој ја напишал првата историска книга,

84
00:04:47,069 --> 00:04:51,180
насловена „Историјата на Пелопонеските војни“,

85
00:04:51,204 --> 00:04:54,526
за војната во Грција, пред 2500 години.

86
00:04:55,276 --> 00:04:58,466
Денес, ако не друго, можете да пратите
твит на пријател:

87
00:04:58,490 --> 00:05:00,212
„Се запознав со еден голем мислител.

88
00:05:00,236 --> 00:05:03,594
Дури можам и името да го изговорам:
Тукидид.“

89
00:05:04,546 --> 00:05:09,244
Значи, за ова војна која
ја уништа античка Грција,

90
00:05:09,268 --> 00:05:11,640
Тукидид има изјавено:

91
00:05:12,561 --> 00:05:19,459
„ Подемот на Атина и стравот 
предизвикан кај Спарта

92
00:05:19,483 --> 00:05:21,200
ја создаде неизбежната војна.“

93
00:05:22,618 --> 00:05:24,855
Значи, подемот на едната

94
00:05:24,879 --> 00:05:27,160
и реакцијата на другата

95
00:05:27,184 --> 00:05:31,183
создадоа отровен спој од гордост,

96
00:05:31,207 --> 00:05:34,001
арогантност и параноја

97
00:05:34,025 --> 00:05:36,467
што ги доведе двете страни до војна.

98
00:05:38,177 --> 00:05:40,080
Стигнуваме до една голема идеја:

99
00:05:41,090 --> 00:05:42,558
Замката на Тукидид.

100
00:05:43,701 --> 00:05:46,982
„Замката на Тукидид“ е термин 
кој го создадов пред неколку години,

101
00:05:47,006 --> 00:05:49,593
за да го појаснам видувањето на Тукидид.

102
00:05:50,569 --> 00:05:54,799
Замката на Тукидид е опасната
динамичност која се појавува

103
00:05:54,823 --> 00:05:58,656
кога една сила во подем
ја загрозува владеачката сила,

104
00:05:58,680 --> 00:06:00,404
како Атина-

105
00:06:00,428 --> 00:06:04,926
или Германија пред 100 години, 
или Кина денес

106
00:06:04,950 --> 00:06:07,331
и нивното влијание врз Спарта,

107
00:06:07,355 --> 00:06:11,182
или В. Британија пред 100 години,
или САД денес.

108
00:06:12,205 --> 00:06:14,125
Како што рекол Хенри Кисинџер,

109
00:06:14,149 --> 00:06:18,974
кога ја имаме во главата 
идејата или концептот на Тукидид,

110
00:06:18,998 --> 00:06:20,677
веднаш можеме да се соочиме

111
00:06:20,701 --> 00:06:24,260
со дневните вести и збиднувања

112
00:06:24,284 --> 00:06:26,884
и можеме да разбереме 
што всушност се случува.

113
00:06:28,649 --> 00:06:33,450
Сега, најочекуваното прашање
во врска со светот денес:

114
00:06:34,863 --> 00:06:38,276
Дали ќе ги следиме стапките на историјата?

115
00:06:39,466 --> 00:06:45,481
Или ќе нѐ водат фантазијата,
здравиот разум

116
00:06:45,505 --> 00:06:46,862
и храброста

117
00:06:46,886 --> 00:06:51,302
за да најдеме начин да се 
справиме со ова ривалство

118
00:06:51,326 --> 00:06:54,294
без војна која никој не ја посакува,

119
00:06:54,318 --> 00:06:57,185
зашто знаеме дека би била уништувачка.

120
00:06:58,350 --> 00:07:00,403
Дајте ми пет минути да го објаснам ова,

121
00:07:00,427 --> 00:07:05,403
и потоа, кога подоцна 
ќе ја чуете следната вест

122
00:07:05,427 --> 00:07:08,837
за тоа што прави Кина 
и како САД реагира на тоа,

123
00:07:08,861 --> 00:07:12,280
ќе можете подобро да разберете 
што се случува навистина,

124
00:07:12,304 --> 00:07:14,781
дури ќе можете и да им објасните
на пријателите.

125
00:07:15,678 --> 00:07:20,179
Видовме како пирамидата
на сиромаштијата застана на глава,

126
00:07:20,203 --> 00:07:21,914
како Кина се воздигна,

127
00:07:22,456 --> 00:07:23,606
со молскавична брзина.

128
00:07:24,354 --> 00:07:27,417
Поранешниот чешки претседател 
В.Хавел, најдобро го објасни:

129
00:07:27,441 --> 00:07:32,204
„Сето тоа се случи толку брзо што дури 
немамве време да се изненадиме.“

130
00:07:32,228 --> 00:07:34,648
(Смеа)

131
00:07:34,672 --> 00:07:38,442
За да се потсетам себеси
колку треба да бидам изненаден,

132
00:07:38,466 --> 00:07:42,656
повремено погледнувам низ прозорецот
од мојата канцеларија во Кембриџ

133
00:07:42,680 --> 00:07:45,426
на мостот на реката Чарлс,

134
00:07:45,450 --> 00:07:48,331
помеѓу училиштето Кенеди 
и Бизнис школата на Харвард.

135
00:07:48,933 --> 00:07:52,864
Во 2012 -та државата Масачусетс
вети дека ќе го реновира мостот

136
00:07:52,888 --> 00:07:54,443
и дека ќе заврши за 2 години.

137
00:07:55,053 --> 00:07:57,520
Во 2014-та рекоа дека не е готов.

138
00:07:58,410 --> 00:08:01,339
Во 2015-та изјавија дека
ќе потрае уште една година.

139
00:08:01,363 --> 00:08:03,141
Во 2016-та рекоа не е готов

140
00:08:03,165 --> 00:08:06,004
и дека нема да соопштат
кога ќе биде завршен.

141
00:08:06,004 --> 00:08:09,168
Конечно, минатата година завршија -
3 год подолго од предвиденото.

142
00:08:10,307 --> 00:08:15,815
Споредете го тоа со сличен мост 
низ кој поминав во Пекинг минатиот месец.

143
00:08:15,839 --> 00:08:17,587
Тоа е мостот Санјуан.

144
00:08:18,284 --> 00:08:21,940
Во 2015 Кинезите одлучија
да го реновираат мостот.

145
00:08:21,964 --> 00:08:24,638
Имаше двапати повеќе сообраќајни ленти.

146
00:08:25,354 --> 00:08:28,095
Колку време им требаше
да го завршат проектот?

147
00:08:28,663 --> 00:08:30,415
2015-та. Што мислите?

148
00:08:32,649 --> 00:08:34,688
Погодете! Добро, 3 години.

149
00:08:34,712 --> 00:08:35,997
Погледнете.

150
00:08:40,748 --> 00:08:44,080
(Смеа)

151
00:08:48,236 --> 00:08:50,680
Одговорот е 43 часа.

152
00:08:50,704 --> 00:08:51,905
(Публика: Навистина????)

153
00:08:56,630 --> 00:08:58,658
(Смеа)

154
00:09:04,039 --> 00:09:07,172
Се разбира, тоа не може
да се случи во Њујорк.

155
00:09:07,196 --> 00:09:08,753
(Смеа)

156
00:09:09,482 --> 00:09:14,653
Зад ова извршена задача 
стои лидер со јасни цели

157
00:09:14,677 --> 00:09:16,544
и влада која работи.

158
00:09:17,657 --> 00:09:20,755
Најамбициозниот и најкомпетентниот лидер

159
00:09:20,779 --> 00:09:24,260
на меѓународната сцена денес 
е кинескиот претседател Ши Џинпинг.

160
00:09:24,284 --> 00:09:27,410
Нема ништо тајно околу тоа 
што сака да постигне.

161
00:09:27,434 --> 00:09:30,410
Кога стана претседател
пред 6 години, тој изјави дека

162
00:09:30,434 --> 00:09:34,288
неговата цел е да ја направи
Кина повторно голема,

163
00:09:34,312 --> 00:09:36,149
(Смеа)

164
00:09:36,173 --> 00:09:40,486
слоган кој го создал долго време 
пред Трамп да го присвои.

165
00:09:41,919 --> 00:09:48,773
За таа цел, Ши Џинпинг истакна 
специфични мерки за специфични датуми:

166
00:09:48,797 --> 00:09:53,483
2025-та, 2035-та, 2049-та.

167
00:09:54,257 --> 00:10:00,577
До 2025-та Кина ќе прерасне
во доминантна сила

168
00:10:00,601 --> 00:10:04,886
на главните пазари 
за 10 водечки технологии

169
00:10:04,910 --> 00:10:07,934
вклучувајќи автоматски возила,роботи,

170
00:10:07,958 --> 00:10:10,810
вештачка интелигенција и 
квантни компјутери.

171
00:10:11,204 --> 00:10:16,076
До 2035-та Кина ќе биде лидер во иновации

172
00:10:16,100 --> 00:10:18,567
на сите напредни технологии.

173
00:10:19,427 --> 00:10:23,445
До 2049-та, на 100 годишнината

174
00:10:23,469 --> 00:10:25,910
од основањето на Народна Република Кина,

175
00:10:25,934 --> 00:10:28,998
Кина ќе биде несомнено број еден,

176
00:10:29,022 --> 00:10:33,956
заедно со армијата „Бори се и победи“,
како што вели Ши Џинпинг.

177
00:10:35,498 --> 00:10:38,228
Овие се одважни цели, но како што гледате,

178
00:10:38,252 --> 00:10:41,339
Кина е на својот пат

179
00:10:41,363 --> 00:10:42,696
кон остварување на целите.

180
00:10:43,387 --> 00:10:46,161
Треба да запамтиме колку
брзо се менува светот.

181
00:10:47,054 --> 00:10:48,641
Пред 30 години,

182
00:10:48,665 --> 00:10:52,012
светската пајажина (www)
не беше уште откриена.

183
00:10:53,086 --> 00:10:57,795
Кој најмногу го чувствува 
влијанието од подемот на Кина?

184
00:10:58,399 --> 00:11:00,317
Очигледно сегашниот број еден.

185
00:11:01,185 --> 00:11:03,566
Со тоа што Кина станува
поголема и побогата,

186
00:11:03,590 --> 00:11:05,590
технолошки поусовршена,таа неизбежно

187
00:11:05,614 --> 00:11:10,428
ќе се судри со американската позиција
и нејзините исклучителни права.

188
00:11:11,495 --> 00:11:14,246
Сега, за жестоките Американци-

189
00:11:14,270 --> 00:11:18,683
особено за тврдокорните Американци 
како мене, јас сум од Северна Каролина-

190
00:11:18,707 --> 00:11:21,041
нешто не е во ред тука.

191
00:11:21,689 --> 00:11:24,661
САД значат број еден, тоа сме ние.

192
00:11:26,721 --> 00:11:30,664
Но,пак да повторам:суровата вистина
не можеме да ја игнорираме.

193
00:11:31,673 --> 00:11:35,585
Пред 4 год. сенаторот Мек Кејн 
ме замоли да посведочам за ова

194
00:11:35,609 --> 00:11:38,743
пред Комитетот на 
Сенатот на Вооружените Сили.

195
00:11:39,299 --> 00:11:43,036
Подготвив за нив приказ,
кој го гледате.

196
00:11:43,060 --> 00:11:46,109
Во приказот САД и Кина
се споредени

197
00:11:46,133 --> 00:11:50,649
со деца на спротивни страни 
на нишалка во игралиште,

198
00:11:50,673 --> 00:11:53,696
секое претставувајќи ја големината 
на нивната економија.

199
00:11:53,720 --> 00:11:57,844
До крајот на 2004-та Кина 
беше половина од нас.

200
00:11:59,220 --> 00:12:02,886
До 2014-та нивниот БДП 
беше еднаков на нашиот.

201
00:12:02,910 --> 00:12:08,218
Со сегашниот тек, до 2024-та 
ќе биде за половина поголем.

202
00:12:10,744 --> 00:12:15,293
Последиците од оваа тектонска промена
ќе се почувствуваат насекаде.

203
00:12:15,317 --> 00:12:17,609
На пример, во сегашниот трговски судир,

204
00:12:17,633 --> 00:12:20,241
Кина е веќе партнер
број еден во трговија

205
00:12:20,265 --> 00:12:23,577
од сите поголеми азиски земји.

206
00:12:24,776 --> 00:12:27,144
Да се вратиме на грчкиот историчар.

207
00:12:28,331 --> 00:12:34,053
Проектот на Харвард „Замката на Тукидид“, 
опфаќа 500 години историја

208
00:12:34,077 --> 00:12:37,831
и откриени се 16 случаи 
во кои силите во подем

209
00:12:37,855 --> 00:12:39,785
им се заканиле на владеачките сили.

210
00:12:40,344 --> 00:12:42,576
12 од нив завршиле со војна.

211
00:12:45,938 --> 00:12:51,231
Трагедијата е што 
кај сите случаи

212
00:12:51,255 --> 00:12:54,035
и двете страни сакале војна;

213
00:12:55,236 --> 00:12:58,538
војните биле иницирани од владеачката сила

214
00:12:58,562 --> 00:12:59,921
или од силата во подем.

215
00:12:59,945 --> 00:13:01,633
Како функционира тоа?

216
00:13:01,657 --> 00:13:05,902
Се случува провокација од трета страна

217
00:13:05,926 --> 00:13:08,379
која ја тера едната или 
другата страна да реагира,

218
00:13:09,490 --> 00:13:12,235
и се преплетуваат меѓусебе

219
00:13:12,259 --> 00:13:15,128
одејќи во правец кој не е нивен избор.

220
00:13:15,152 --> 00:13:17,342
Лудо звучи, ама така е.

221
00:13:17,366 --> 00:13:18,607
Но, таков е животот.

222
00:13:19,009 --> 00:13:20,695
Сетете се на Првата Светска Војна.

223
00:13:21,953 --> 00:13:24,815
Провокацијата тогаш

224
00:13:24,839 --> 00:13:28,188
беше атентат врз субјект
од второстепено значење.

225
00:13:28,212 --> 00:13:30,137
Принцот Франц Фердинанд,

226
00:13:31,140 --> 00:13:34,204
што го натера тогашниот
Автро-Унгарски владетел

227
00:13:34,228 --> 00:13:36,315
да достави ултиматум на Србија,

228
00:13:36,339 --> 00:13:38,093
и ги вовлече разните сојузници

229
00:13:38,117 --> 00:13:40,893
во Европа, за два месеци во војна.

230
00:13:42,823 --> 00:13:46,753
Замислете Тукидид
да ја гледа планетата денес.

231
00:13:46,777 --> 00:13:47,977
Што би рекол?

232
00:13:49,118 --> 00:13:53,959
Ќе најде посоодветен лидер од Доналд Трамп

233
00:13:53,983 --> 00:13:55,418
за водач на владеачка сила?

234
00:13:55,442 --> 00:13:56,807
(Смеа)

235
00:13:56,831 --> 00:14:02,069
Или поприкладен лидер 
за сила во подем од Ши Џинпинг?

236
00:14:03,228 --> 00:14:05,236
Би се почешал по глава

237
00:14:05,260 --> 00:14:10,624
и со сигурност би рекол дека 
нема поколиретен провокатор

238
00:14:10,648 --> 00:14:12,907
од лидерот на Северна Kореја, Ким Џонг-Ун.

239
00:14:14,629 --> 00:14:18,271
Секој од нив е предодреден
да ја одигра својата улога

240
00:14:18,295 --> 00:14:19,829
според прописите.

241
00:14:21,311 --> 00:14:25,815
Конечно, ќе завршиме со 
најочекуваното прашање,

242
00:14:25,839 --> 00:14:28,728
прашање кое ќе има најтешки последици

243
00:14:28,752 --> 00:14:30,783
до крајот на нашите животи.

244
00:14:33,211 --> 00:14:39,045
Ќе дозволат Американците и Кинезите 
историските сили да нѐ одведат во војна

245
00:14:39,069 --> 00:14:41,281
која ќе биде катастрофална
за обете страни?

246
00:14:42,099 --> 00:14:45,236
Или ќе ги здружиме храброста и фантазијата

247
00:14:45,260 --> 00:14:47,242
за да најдеме начин да преживееме заедно,

248
00:14:48,355 --> 00:14:51,362
да споделуваме лидерство во 21-от век,

249
00:14:51,386 --> 00:14:55,917
или,како Ши Џинпинг вели да создадеме
нова форма на односи на моќните сили?

250
00:14:56,371 --> 00:14:58,903
Ова е прашањето со
кое се занимавам со страст

251
00:14:58,927 --> 00:15:00,506
последните 12 години.

252
00:15:00,530 --> 00:15:03,474
Имав можности да зборувам и да слушам

253
00:15:03,498 --> 00:15:05,656
лидери од сите релевантни влади-

254
00:15:05,680 --> 00:15:09,609
Пекинг, Вашингтон, Сеул, Токио-

255
00:15:09,633 --> 00:15:14,186
и со лидери мислители од рангот на 
уметноста и бизнисот.

256
00:15:14,210 --> 00:15:16,376
Би сакал повеќе да ви кажам.

257
00:15:16,400 --> 00:15:20,448
Добрата вест е тоа што лидерите 
сѐ повеќе се свесни

258
00:15:20,472 --> 00:15:22,822
за динамиката на Тукидид

259
00:15:22,846 --> 00:15:24,406
и за опасностите од неа.

260
00:15:25,227 --> 00:15:27,945
Лошата вест е што никој 
нема оддржлив план,

261
00:15:27,969 --> 00:15:30,103
како да се избегнат 
историските случувања.

262
00:15:31,299 --> 00:15:33,910
Јасно ми е дека ни требаат идеи

263
00:15:33,934 --> 00:15:37,424
надвор од вообичаените 
конвенционалните шеми-

264
00:15:37,919 --> 00:15:41,047
од друга страна, од друго место.

265
00:15:42,707 --> 00:15:44,929
Тоа е причината што дојдов на ТЕД

266
00:15:44,953 --> 00:15:47,651
и што ме тера да упатам молба.

267
00:15:49,326 --> 00:15:54,695
Во оваа публика има
многу креативни умови,

268
00:15:54,719 --> 00:15:56,402
станувате наутро и размислувате

269
00:15:56,426 --> 00:15:59,171
не само за тоа како да
го управувате светот кој го имаме

270
00:15:59,195 --> 00:16:01,569
туку како да создадете
свет каков што сакаме.

271
00:16:02,633 --> 00:16:07,752
Се надевам откако ова
ќе ви легне и ќе размислите,

272
00:16:07,776 --> 00:16:11,805
некои од вас ќе имаат смели идеи,
всушност дрски идеи

273
00:16:11,829 --> 00:16:15,089
кои ќе направат промени
таму каде што сме.

274
00:16:15,498 --> 00:16:17,910
Само да ве потсетам, ако ги имате,

275
00:16:17,934 --> 00:16:19,545
нема да биде првпат.

276
00:16:20,518 --> 00:16:23,480
Да ве потсетам што се случи
веднаш по Втората Светска Војна.

277
00:16:24,875 --> 00:16:28,494
Една значителна група 
Американци, Европејци и други,

278
00:16:28,518 --> 00:16:32,259
не само луѓе од владата туку
и од областа на уметноста и бизнисот,

279
00:16:32,283 --> 00:16:35,350
во зедништво осмислија
една колективна замисла.

280
00:16:36,498 --> 00:16:39,418
Тие замислија и создадоа

281
00:16:39,442 --> 00:16:41,816
еден нов меѓународен поредок,

282
00:16:42,711 --> 00:16:46,497
поредок кој ни дозволува на сите
да го живееме сопствениот живот

283
00:16:46,521 --> 00:16:48,250
без војни на големите сили

284
00:16:49,307 --> 00:16:52,536
и со напредок кој досега
не е виден на планетава.

285
00:16:53,804 --> 00:16:55,474
Исклучителна приказна.

286
00:16:56,041 --> 00:17:01,931
Интересно е што секој столб од 
овој проект кој ги даде тие резултати,

287
00:17:01,955 --> 00:17:03,545
кога првпат беше прикажан,

288
00:17:03,569 --> 00:17:06,260
светските политички влади го одбија

289
00:17:06,284 --> 00:17:09,432
велејќи дека е наивен и нереален.

290
00:17:09,919 --> 00:17:11,903
Мојот омилен е Маршаловиот план.

291
00:17:12,838 --> 00:17:15,536
По Втората Светска Војна,
Американците беа истоштени.

292
00:17:15,560 --> 00:17:17,578
Имаа демобилизирано 10 милиони трупи,

293
00:17:17,602 --> 00:17:20,783
беа фокусирани на домашните, 
неодложни планови.

294
00:17:20,807 --> 00:17:25,003
Но,кога луѓето почнаа да согледуваат 
колку е уништена Европа

295
00:17:25,027 --> 00:17:27,781
и колку агресивен е комунизмот во Русија,

296
00:17:27,805 --> 00:17:31,725
Американците одлучија да се оданочат:

297
00:17:31,749 --> 00:17:35,562
еден и пол процент од БДП годишно
во траење од 4 години

298
00:17:35,586 --> 00:17:39,444
и парите да се испраќаат на Европа за да
се помогне во обновување на земјите,

299
00:17:39,468 --> 00:17:42,317
вклучувајчи ги Германија и Италија

300
00:17:42,341 --> 00:17:44,848
чии трупи убивале Американци.

301
00:17:45,737 --> 00:17:46,887
Неверојатно!

302
00:17:47,792 --> 00:17:50,126
Така се создадоа Обединетите Нации.

303
00:17:50,150 --> 00:17:51,300
Неверојатно!

304
00:17:51,896 --> 00:17:54,882
Универзалната декларација
за човековите права.

305
00:17:54,906 --> 00:17:56,207
Светската Банка.

306
00:17:56,231 --> 00:17:57,416
Нато.

307
00:17:57,440 --> 00:18:01,341
Сите овие се деловите 
на поредокот за мир и напредок.

308
00:18:01,365 --> 00:18:04,670
Значи,треба повторно да го направиме
тоа што еднаш го направивме.

309
00:18:05,919 --> 00:18:11,078
Сега ни е потребен нов бран, 
нова замисла и креативност

310
00:18:11,102 --> 00:18:13,272
поткрепени од минатото,

311
00:18:14,077 --> 00:18:18,562
бидејќи, како што нѐ потсетува
фолозофот Сантајана,

312
00:18:18,586 --> 00:18:22,642
на крај, само оние кои одбиваат
да ја учат историјата

313
00:18:22,666 --> 00:18:24,254
се проколнати да ја повторуваат.

314
00:18:25,087 --> 00:18:26,246
Ви благодарам!

315
00:18:26,270 --> 00:18:30,201
(Аплауз)