0:00:18.479,0:00:20.362
Dzień dobry. Nazywam się Tim Morley,

0:00:20.362,0:00:23.630
i chciałbym opowiedzieć o innowacyjnym,

0:00:23.630,0:00:26.441
odmiennym sposobie rozpoczynania nauki

0:00:26.441,0:00:29.252
języków obcych w szkołach podstawowych.

0:00:29.252,0:00:32.063
Większość szkół podstawowych w Anglii

0:00:32.063,0:00:34.879
ma w programie naukę języków obcych, [br]co jest fantastyczne,

0:00:34.879,0:00:38.336
ale mamy rozbieżność umiejętności.

0:00:38.336,0:00:41.817
Z jednej strony mamy wielu [br]nauczycieli szkół podstawowych

0:00:41.817,0:00:45.998
skutecznych, zmotywowanych, [br]wykształconych,

0:00:45.998,0:00:49.331
ale większość z nich nie zna [br]żadnego języka obcego,

0:00:49.331,0:00:52.381
nie mówiąc o przygotowaniu [br]do ich nauczania.

0:00:52.381,0:00:56.603
Z drugiej strony mamy w gimnazjach [br]wielu nauczycieli języków obcych,

0:00:56.603,0:00:59.337
którzy świetnie uczą młodzież,

0:00:59.337,0:01:01.721
ale postawieni przed grupą 7-latków

0:01:01.721,0:01:04.370
zaczynają się gubić,

0:01:04.370,0:01:08.403
więc niezbyt chcą pracować [br]z młodszymi dziećmi.

0:01:08.403,0:01:14.116
Tę właśnie lukę wypełniamy w projekcie [br]"Springboard to Languages",

0:01:14.116,0:01:19.270
w który zaangażowałem się [br]w ostatnich latach,

0:01:19.270,0:01:26.237
próbując uczyć esperanta [br]w szkole podstawowej.

0:01:26.237,0:01:31.472
Tytuł mojej prelekcji oddaje

0:01:31.472,0:01:34.603
zdrowy sceptycyzm niektórych rodziców.

0:01:34.603,0:01:36.453
"Czego pan uczy moje dziecko?

0:01:36.453,0:01:40.536
Co to, do diabła? To hiszpański? Po co?"

0:01:40.536,0:01:44.004
To zupełnie zrozumiałe pytania, [br]na które spróbuję odpowiedzieć.

0:01:44.004,0:01:49.686
Po pierwsze: to nie jest kurs esperanto.

0:01:49.686,0:01:52.304
Celem nie jest wypuszczenie w świat dzieci

0:01:52.304,0:01:54.220
biegle władających językiem,

0:01:54.220,0:01:56.121
w życiu codziennym, w pracy i tak dalej.

0:01:56.121,0:01:57.604
Nie o to chodzi.

0:01:57.604,0:02:04.561
Większość dzieci pewnie nigdy [br]nie spotka innego esperantysty.

0:02:04.561,0:02:06.922
Nie o to chodzi.

0:02:06.922,0:02:10.935
A o co? Właśnie o tym chcę powiedzieć.

0:02:10.935,0:02:15.034
Najważniejsza jest świadomość językowa.

0:02:15.896,0:02:20.534
Esperanto jest językiem znacznie prostszym

0:02:20.534,0:02:23.368
niż inne, z którymi miałem styczność,

0:02:23.368,0:02:25.901
a znam ich i uczę całkiem sporo.

0:02:25.901,0:02:30.900
Został wymyślony tak, [br]żeby był prosty i łatwy do nauki.

0:02:30.900,0:02:34.017
Uczy się go o niebo łatwiej i szybciej,

0:02:34.017,0:02:36.218
niż innych znanych mi języków.

0:02:36.218,0:02:41.084
Dlatego dzieci szybko przechodzą [br]z etapu pamięciowego

0:02:41.084,0:02:46.450
i zaczynają kreatywnie [br]używać języka, co jest świetne.

0:02:46.450,0:02:50.966
Pozwala to na umysłową gimnastykę, [br]która jest niezbędna,

0:02:50.966,0:02:53.630
żeby mieć w głowie dwa języki

0:02:53.630,0:02:56.491
i przełączać się między nimi, [br]znajdując powiązania.

0:02:56.491,0:02:59.664
Prosty język rozwija [br]wszystkie te umiejętności,

0:02:59.664,0:03:01.995
umożliwiając ich wykorzystanie

0:03:01.995,0:03:04.017
w nauce następnych języków.

0:03:04.017,0:03:06.712
To udane doświadczenie integrujące.

0:03:06.712,0:03:11.212
"Integrujące" w tym sensie, [br]że w każdej klasie

0:03:11.212,0:03:14.035
znacznie większy procent dzieci

0:03:14.035,0:03:18.433
załapie esperanto i zacznie [br]sensownie go używać,

0:03:18.433,0:03:21.482
niż gdyby uczyli się innego języka.

0:03:21.482,0:03:24.912
Moim skromnym zdaniem [br]to udane doświadczenie.

0:03:24.912,0:03:28.878
Reakcje uczniów, nauczycieli, dyrektorów

0:03:28.878,0:03:33.042
i rodziców, kiedy już [br]zrozumieją, w czym rzecz,

0:03:33.042,0:03:36.255
a także ocena akademicka wskazują,

0:03:36.255,0:03:38.779
że jest dobrze. To działa.

0:03:38.779,0:03:41.112
Rzućmy okiem na taksonomię Blooma,

0:03:41.112,0:03:43.210
na której często bazują [br]programy nauczania.

0:03:43.210,0:03:47.312
Zaczynamy od dołu i idziemy w górę.

0:03:47.312,0:03:50.878
Niebezpieczeństwem nauki [br]języka w szkołach podstawowych

0:03:50.878,0:03:52.995
jest możliwość utknięcia na samym dole.

0:03:52.995,0:03:57.161
Dzieci muszą wtedy wiele zapamiętywać:

0:03:57.161,0:03:59.780
odmianę, rodzaj męski, żeński,

0:03:59.780,0:04:01.967
pisownię, wymowę,

0:04:01.967,0:04:04.597
trzeba się bardzo wiele nauczyć na pamięć,

0:04:04.597,0:04:08.245
zanim można przejść [br]na wyższy poziom nauki.

0:04:08.245,0:04:13.514
Na wielu lekcjach języka [br]w szkołach podstawowych,

0:04:13.514,0:04:17.060
gdzie uczy się francuskiego, [br]hiszpańskiego czy mandaryńskiego,

0:04:17.060,0:04:19.128
utkniemy na samym dole,

0:04:19.128,0:04:22.062
przez co nigdy nie przejdziemy [br]do ciekawszych części

0:04:22.062,0:04:25.395
i dzieci tracą zainteresowanie nauką [br]zanim do tego dojdzie.

0:04:25.395,0:04:28.229
Esperanto ogranicza [br]zapamiętywanie do minimum,

0:04:28.229,0:04:30.965
przez co szybko przechodzi się [br]na wyższy poziom nauki,

0:04:30.965,0:04:33.531
do ciekawszych i bardziej [br]ekscytujących umiejętności.

0:04:33.531,0:04:37.346
Esperanto pomaga dzieciom [br]w nauce czytania we własnym języku.

0:04:37.346,0:04:41.512
Widziałem 5-latków, którzy z trudem [br]czytali i pisałli po angielsku.

0:04:41.512,0:04:44.852
Odkryli, że potrafią czytać w esperanto.

0:04:44.852,0:04:48.461
Było im znacznie łatwiej

0:04:48.461,0:04:51.104
i dało pewność siebie,

0:04:51.104,0:04:53.210
potrzebną, żeby ruszyć z angielskim.

0:04:53.210,0:04:56.228
Spotkałem 9-latków, którzy w zadaniu

0:04:56.228,0:04:58.877
"Zakreśl przysłówek w zdaniu"

0:04:58.877,0:05:00.829
najpierw w głowie tłumaczyli

0:05:00.829,0:05:02.881
zdanie na esperanto,

0:05:02.881,0:05:05.594
bo w esperanto przysłówki [br]dużo łatwiej zauważyć.

0:05:05.594,0:05:08.427
Można więc uczyć dzieci [br]czytania w ich własnym języku.

0:05:08.427,0:05:12.934
Nawet arytmetyka - sposób wymawiania [br]liczb w esperanto

0:05:12.934,0:05:16.895
pomaga wytłumaczyć, [br]jak się "tworzy" liczby z cyfr.

0:05:16.895,0:05:19.837
A kiedy 5-latek uczy się [br]dodawać jednostki i dziesiątki,

0:05:19.837,0:05:21.210
to bardzo pomaga.

0:05:21.210,0:05:22.840
Podam kilka przykładów.

0:05:22.840,0:05:25.844
Esperanto wnosi to wszystko do szkoły.

0:05:25.844,0:05:28.727
Prawie mimochodem może też wnieść

0:05:28.727,0:05:30.177
kontakt z innymi kulturami,

0:05:30.177,0:05:33.698
co jest oczywistym motorem [br]do nauki języków obcych.

0:05:33.698,0:05:36.660
Brałem już udział [br]w szkolnych wideokonferencjach

0:05:36.660,0:05:39.744
między klasami z Anglii,

0:05:39.744,0:05:43.921
Słowenii, Węgier i Niemiec.

0:05:43.921,0:05:46.545
Istnieje wiele projektów "Comenius".

0:05:46.545,0:05:49.210
"Comenius" to nazwa stypendium

0:05:49.210,0:05:52.053
przyznawanego szkołom [br]przez Komisję Europejską,

0:05:52.053,0:05:55.330
w celu nawiązania kontaktów [br]z innymi szkołami w całej Europie.

0:05:55.330,0:05:56.720
W wielu projektach "Comenius"

0:05:56.720,0:05:59.191
używa się esperanta [br]jako języka pomocniczego

0:05:59.191,0:06:02.400
w komunikacji między uczniami i dorosłymi.

0:06:02.400,0:06:06.030
I to wszystko esperanto wnosi do szkoły.

0:06:06.138,0:06:10.275
A teraz porównanie. Jak tego nie osiągnąć.

0:06:10.275,0:06:12.895
Ten gość gra na fagocie.

0:06:12.895,0:06:15.284
Gra na fagocie sprawia mu [br]wielką przyjemność,

0:06:15.284,0:06:17.365
może nawet w ten sposób zarabia.

0:06:17.365,0:06:20.006
Jeżeli chcecie, żeby wasze dziecko

0:06:20.006,0:06:22.666
zostało profesjonalnym fagocistą,

0:06:22.666,0:06:24.827
to najlepszym sposobem jest

0:06:24.827,0:06:28.001
nie dawać fagotu 7-latkowi.

0:06:28.001,0:06:30.178
"No, dobrze Jasiu, zagraj nam coś!"

0:06:30.178,0:06:31.435
To nie zadziała.

0:06:31.435,0:06:34.601
Fagot to duży, nieporęczny instrument [br]nawet w rękach dorosłego.

0:06:34.601,0:06:36.983
A dziecięcymi rękami [br]grać jest jeszcze trudniej.

0:06:36.983,0:06:39.788
Trzeba bardzo wiele zapamiętać, [br]na przykład układ palców,

0:06:39.788,0:06:42.074
i trudno wydusić z fagotu [br]choć jedno kwiknięcie,

0:06:42.074,0:06:44.469
a co dopiero tony, [br]których chciałoby się słuchać.

0:06:44.469,0:06:47.739
Robiąc to, po 6 lub 12 miesiącach

0:06:47.739,0:06:49.951
usłyszelibyście tylko: "Nie lubię tego",

0:06:49.951,0:06:52.090
"Nie potrafię". "Nie mam talentu".

0:06:52.090,0:06:53.318
"Nie chcę grać".

0:06:53.318,0:06:56.550
Czyli tak się nie robi. [br]Zaczynamy od rzeczy prostych.

0:06:56.550,0:06:59.768
Ręce w górę - kto uczył się [br]grać na flecie w podstawówce?

0:06:59.768,0:07:02.018
Ja tak.

0:07:02.018,0:07:03.351
Tak jak prawie każdy.

0:07:03.351,0:07:07.295
A kto nadal gra na flecie, [br]dla przyjemności lub w kapeli?

0:07:07.295,0:07:11.501
Raz, dwa, świetnie. [br]Więcej niż oczekiwałem!

0:07:11.501,0:07:17.148
Niektórzy się tego trzymają, [br]ale olbrzymia większość nie.

0:07:17.148,0:07:20.685
Czy polityka nauczania zawiodła?

0:07:20.685,0:07:24.686
Po co uczyliśmy się grać na flecie? [br]To nie jest umiejętność potrzebna w życiu.

0:07:24.686,0:07:26.171
Oczywiście, nie o to chodziło.

0:07:26.171,0:07:28.984
Ucząc się gry na flecie, [br]uczymy się muzyki.

0:07:28.984,0:07:30.717
Uczymy się tonacji dur i mol.

0:07:30.717,0:07:32.118
Zaczynamy czytać nuty.

0:07:32.118,0:07:34.000
Uczymy się o rytmie i metrum,

0:07:34.000,0:07:36.003
o dotrzymywaniu tempa, o harmonii.

0:07:36.003,0:07:41.401
Cała ta wiedza trafia do nas [br]przez ten prosty instrument

0:07:41.401,0:07:44.561
i potem można ją wykorzystać przy fagocie

0:07:44.561,0:07:47.118
lub przy organach, [br]czy na czym tam chcemy grać.

0:07:47.118,0:07:53.018
Podobnie francuski [br]w szkole jest jak fagot.

0:07:53.018,0:07:56.561
Hiszpański to też fagot.

0:07:56.561,0:07:59.904
Chiński to taki ogromny fagot [br]z dodatkowymi tonami!

0:08:02.103,0:08:06.835
Esperanto to flet. I tyle.

0:08:06.835,0:08:08.836
Zanim przejdę dalej, chcę powiedzieć,

0:08:08.836,0:08:11.737
że nie cierpię prelekcji, [br]z wielkimi slajdami tekstu,

0:08:11.737,0:08:13.551
gdzie się tu stoi i czyta.

0:08:13.551,0:08:15.918
To nie jest prelekcja, tylko odczyt,

0:08:15.918,0:08:17.784
który szybko robi się nudny.

0:08:17.784,0:08:20.635
Mimo to, pokażę taki slajd

0:08:20.635,0:08:22.435
i mam zamiar go odczytać!

0:08:22.435,0:08:23.786
Tylko ten jeden raz.

0:08:23.786,0:08:26.007
To wyciąg z raportu

0:08:26.007,0:08:28.403
Wydziału Edukacji [br]Uniwersytetu z Manchesteru,

0:08:28.403,0:08:31.285
który oceniał projekt [br]"Springboard to Languages"

0:08:31.285,0:08:35.237
piszą tu o szkole A,

0:08:35.237,0:08:38.975
w której dzieci przez 18 miesięcy [br]uczyły się esperanto

0:08:38.975,0:08:44.353
i o szkole B, w której przez dwa lata [br]uczono się francuskiego,

0:08:44.353,0:08:46.609
a teraz rozpoczęto naukę esperanto.

0:08:46.609,0:08:49.419
Obie klasy miały test [br]z francuskiego i oto wyniki.

0:08:49.419,0:08:53.118
[Czy "Springboard" pomaga [br]w nauce obcych języków?]

0:08:53.118,0:08:55.953
"Poproszono uczniów [br]o rozszyfrownie zdania:

0:08:55.953,0:08:58.118
"Les oreilles de l'éléphant [br]sont très grandes

0:08:58.118,0:08:59.685
et le nez est très long".

0:08:59.685,0:09:01.632
Oto co zauważono: "Jedynymi dziećmi,

0:09:01.632,0:09:03.970
które przetłumaczyły poprawnie całe zdanie

0:09:03.970,0:09:06.086
byli, co ciekawe, uczniowie szkoły A,

0:09:06.086,0:09:09.425
którzy uczyli się esperanta, [br]ale nigdy nie uczyły się francuskiego.

0:09:09.425,0:09:11.953
"Ta dwójka dzieci użyła [br]ciekawej metalingwistycznej

0:09:11.953,0:09:15.649
strategii tłumaczenia: wyrazy podobne, [br]interpunkcja, kontekst,

0:09:15.649,0:09:18.861
umiejętności językowych nabytych [br]przy nauce esperanta.

0:09:18.861,0:09:22.338
"Uczniowie szkoły B, którzy uczyli się [br]francuskiego od pierwszej klasy,

0:09:22.338,0:09:25.285
uzyskali tylko nieznacznie lepsze [br]wyniki od dzieci z klasy A

0:09:25.285,0:09:26.921
na egzaminie z francuskiego".

0:09:26.921,0:09:29.640
Umiejętności, które nabyli przez esperanto

0:09:29.640,0:09:31.946
pomogły im osiągnąć podobny poziom

0:09:31.946,0:09:34.951
jak dzieci, które już [br]uczyły się tego francuskiego.

0:09:34.951,0:09:37.152
Co jest takiego niezwykłego w esperanto?

0:09:37.152,0:09:38.986
Dlaczego tak się do tego nadaje?

0:09:38.986,0:09:40.404
Kilka krótkich przykładów.

0:09:40.404,0:09:42.454
Na górze mamy kilka liczb:

0:09:42.454,0:09:44.254
unu, du, tri, kvar, kvin

0:09:44.254,0:09:46.203
ses, sep, naŭ, dek

0:09:46.203,0:09:48.553
Tyle trzeba zapamiętać. W porządku.

0:09:48.553,0:09:50.536
Ale gdy nauczycie się tego na pamięć,

0:09:50.536,0:09:53.751
macie wszystko co trzeba aż do 99.

0:09:53.751,0:09:57.253
Nie trzeba się uczyć niczego więcej; [br]można tego po prostu użyć.

0:09:57.253,0:10:00.987
11, 12, 13 to po prostu "dek unu", [br]"dek du", "dek tri"

0:10:00.987,0:10:03.932
dosłownie "dziesięć jeden", [br]"dziesięć dwa", "dziesięć trzy"

0:10:03.932,0:10:07.481
aż do "dudek", [br]czyli dosłownie "dwa dziesięć".

0:10:07.481,0:10:10.304
A potem: "dudek unu", [br]"dudek du" i tak dalej

0:10:10.304,0:10:11.574
aż do 99.

0:10:11.574,0:10:15.421
Dzieci, które uczą się o setkach, [br]dziesiątkach i jednościach,

0:10:15.421,0:10:18.889
po prostu tłumaczą liczby na esperanto,

0:10:18.889,0:10:20.404
sam to widziałem na lekcji,

0:10:20.404,0:10:24.571
"27... dudek sep... [br]"dudek" to dwie dziesiątki,

0:10:24.571,0:10:26.405
więc piszę 2 w kolumnie dziesiątek,

0:10:26.405,0:10:28.238
a 7 w kolumnie jednostek".

0:10:28.238,0:10:30.288
Tłumacząc liczbę na esperanto,

0:10:30.288,0:10:34.753
widać wyraźniej, co oznacza "2" w "27".

0:10:35.765,0:10:38.732
Poniżej "sesdek tri"... ktoś chciałby?

0:10:39.490,0:10:45.940
"73!" No, to jest raczej 63, [br]ale dziękuję za próbę!

0:10:48.032,0:10:51.366
I znowu widać minimalizację

0:10:51.366,0:10:54.029
liczby pojęć, których trzeba [br]nauczyć się na pamięć.

0:10:54.029,0:10:57.754
gdy nauczysz się słowa "patro", [br]to znasz też "patrino"

0:10:57.754,0:11:01.055
Końcówka "-ino" oznacza [br]"żeński odpowiednik",

0:11:01.055,0:11:02.729
i tak "patrino" oznacza "matka".

0:11:02.729,0:11:04.515
Nie trzeba się uczyć osobnego słowa.

0:11:04.515,0:11:08.748
"Instruisto" oznacza "nauczyciel",

0:11:08.748,0:11:11.370
a gdy chcemy podkreślić, że to kobieta,

0:11:11.370,0:11:14.200
można ją określić słowem "instruistino".

0:11:14.200,0:11:18.066
Ten sam przyrostek "-ino" [br]zaznacza rodzaj żeński.

0:11:18.066,0:11:21.651
mówiący po niemiecku rozpoznają, [br]że "hundo" to "pies",

0:11:21.651,0:11:27.816
a "hundido" to szczeniak. [br]"-ido" oznacza dziecko, potomka.

0:11:27.816,0:11:30.552
I tak z "kato" można [br]uzyskać "katido" - kocię.

0:11:30.552,0:11:33.754
"Kuniklo" - słowo rozpoznawalne [br]dla znających włoski lub łacinę

0:11:33.754,0:11:37.833
jako "królik", a "kuniklido" to króliczek.

0:11:37.833,0:11:41.068
Mówię po francusku od 25 lat,

0:11:41.068,0:11:43.684
mieszkałem we Francji, [br]a moja rodzina jest dwujęzyczna,

0:11:43.684,0:11:47.535
ale nie potrafię natychmiast [br]przypomnieć sobie francuskiego słowa

0:11:47.535,0:11:49.090
określającego króliczka.

0:11:49.090,0:11:51.249
Wiem, jak jest "królik", [br]ale nie króliczek.

0:11:51.249,0:11:54.319
Nie pamiętam tego słowa, [br]a w esperanto jest ono oczywiste

0:11:54.319,0:11:57.364
Nie da się go nie znać. Jest oczywiste.

0:11:57.364,0:11:59.486
"Kontenta" oznacza "zadowolony",

0:11:59.486,0:12:01.579
"mal-" nadaje znaczenie przeciwne,

0:12:01.579,0:12:03.899
więc "malkontenta" znaczy "niezadowolony".

0:12:03.899,0:12:06.314
"Granda" to duży,

0:12:06.314,0:12:08.533
"malgranda" to "mały".

0:12:08.533,0:12:10.314
Nie trzeba się uczyć osobnego słowa.

0:12:10.314,0:12:12.692
Z przymiotnikami w esperanto [br]jest jak w reklamie

0:12:12.692,0:12:15.070
"kup jeden, drugi dostaniesz gratis"!

0:12:15.070,0:12:17.859
Ilość słówek do nauczenia [br]dosłownie zredukowano o połowę

0:12:17.859,0:12:20.084
tylko dzięki przedrostkowi "mal".

0:12:20.084,0:12:23.365
To tylko jeden przykład,

0:12:23.365,0:12:25.882
a zasady te obowiązują zawsze.

0:12:25.882,0:12:31.598
Zauważyłem, że nauka [br]francuskiego i innych języków

0:12:31.598,0:12:35.355
jest procesem addytywnym [br]- poznaję nowe słowo,

0:12:35.355,0:12:37.082
uczę się jego pisowni, wymowy,

0:12:37.082,0:12:40.547
znaczenia, i dodaję kolejne [br]słowo do swojego zasobu.

0:12:40.547,0:12:43.482
Nauka esperanta to proces mnożny.

0:12:43.482,0:12:46.748
Każde nowe słowo łączy się i mnoży

0:12:46.748,0:12:48.598
ze wszystkimi, które już znam,

0:12:48.598,0:12:50.065
więc zyskuję nie jedno słowo,

0:12:50.065,0:12:52.965
lecz całe połacie nowych umiejętności.

0:12:52.965,0:12:57.376
To samo odnosi się do uczniów.

0:12:57.376,0:12:59.785
Szybko osiągają etap,

0:12:59.785,0:13:02.382
na którym mogą używać języka kreatywnie,

0:13:02.382,0:13:06.873
zamiast wkuwać słówka i zdania.

0:13:06.873,0:13:08.200
To znacznie ciekawsze.

0:13:08.200,0:13:10.597
Oto piękny przykład:

0:13:10.597,0:13:14.965
8-latek zakrzyczał mnie [br]w poprawnym esperanto

0:13:14.965,0:13:17.314
po 3 miesiącach nauki.

0:13:17.314,0:13:20.547
Podczas ćwiczeń wydawałem polecenia,

0:13:20.547,0:13:24.450
które dzieci wykonują,[br]jednocześnie mówiąc, co robią.

0:13:24.450,0:13:26.766
Używam trybu rozkazującego,

0:13:26.766,0:13:28.922
a oni oznajmującego [br]w czasie teraźniejszym.

0:13:28.922,0:13:32.968
Mówię więc "Staru!" [br]i wszyscy wstają i mówią "Mi staras!".

0:13:32.968,0:13:36.664
Mówię "Sidu!" i wszyscy [br]siadają i mówią "Mi sidas!".

0:13:36.664,0:13:40.952
Mówię "Saltu!", a oni skacząc, [br]odpowiadają "Mi saltas! Mi saltas!".

0:13:40.952,0:13:43.302
Więc powiedziałem "OK, silentu!"

0:13:43.302,0:13:47.017
i cała klasa odpowiedziała "Mi silentas!"

0:13:47.017,0:13:51.751
oprócz Jasia, który krzyknął: [br]"Mi ne silentas!"

0:13:51.751,0:13:54.324
I miałem dylemat:

0:13:54.324,0:13:57.519
złajać go czy pogratulować?

0:13:57.519,0:14:00.187
Ponieważ rozśmieszył całą klasę,

0:14:00.187,0:14:02.685
ale użył poprawnej gramatycznie formy.

0:14:02.685,0:14:04.490
Z punktu widzenia nauczyciela języka,

0:14:04.490,0:14:07.919
to spełnienie marzeń. Właśnie o to chodzi!

0:14:07.919,0:14:12.485
Zrobiłem rozgniewaną minę [br]i mówię: "Vi! Silentu!"

0:14:12.485,0:14:14.884
i on odpowiedział: "OK, mi silentas!".

0:14:14.884,0:14:20.802
Na francuskim nigdy [br]nic takiego się nie zdarzyło.

0:14:20.802,0:14:23.686
Nie dlatego, że nie lubię [br]uczyć francuskiego. Bardzo lubię.

0:14:23.686,0:14:27.569
Dzieci też chyba lubią się go uczyć.

0:14:27.569,0:14:32.187
Po prostu trzeba wiele zapamiętać

0:14:32.187,0:14:35.852
i ćwiczyć, zanim będą w stanie [br]coś takiego powiedzieć po francusku,

0:14:35.852,0:14:38.576
po hiszpańsku, niemiecku [br]czy w innym języku.

0:14:38.576,0:14:41.620
To zdarza się dopiero [br]po wielu latach nauki,

0:14:41.620,0:14:45.245
kiedy dzieci już tracą zainteresowanie

0:14:45.245,0:14:48.635
i nabywają przekonania, [br]że nie są dobre w językach,

0:14:48.635,0:14:50.119
bo nic nie potrafią powiedzieć.

0:14:50.119,0:14:52.799
To nie ich wina, ale też [br]nie należy winić nauczycieli,

0:14:52.799,0:14:56.086
naprawdę jest bardzo trudno dojść do etapu

0:14:56.086,0:14:58.597
na którym można kreatywnie używać języka.

0:14:58.597,0:15:01.056
Esperanto znacząco skraca ten czas

0:15:01.056,0:15:03.418
i pozwala dzieciom dojść do tego etapu,

0:15:03.418,0:15:05.734
doświadczyć używania obcego języka

0:15:05.734,0:15:08.395
do czegoś ciekawego i zabawnego.

0:15:08.395,0:15:11.737
Właśnie dlatego to robimy.

0:15:11.737,0:15:15.772
Esperanto? Podczas lekcji? [br]W państwowych szkołach?

0:15:15.772,0:15:18.668
Właśnie tak! Dzieje się to w tej chwili.

0:15:18.668,0:15:21.919
Lekcje prowadzą tacy specjaliści jak ja,

0:15:21.919,0:15:27.185
ale też, co ważniejsze, nauczyciele, [br]którzy nie znali esperanta,

0:15:27.185,0:15:30.236
ale błyskawicznie się go uczą

0:15:30.236,0:15:33.510
i od razu rozpoczynają nauczanie,

0:15:33.510,0:15:36.235
rozwiązując tym samym problem braku kadr.

0:15:36.235,0:15:38.989
Byłem trochę zawstydzony odkryciem,

0:15:38.989,0:15:42.185
że dzieci, które przez rok [br]uczył nauczyciel,

0:15:42.185,0:15:45.097
którego sam uczyłem podstaw esperanta,

0:15:45.097,0:15:47.852
mówiły znacznie lepiej niż dzieci,

0:15:47.852,0:15:49.705
które ja uczyłem przez rok.

0:15:49.705,0:15:52.204
Jak to było możliwe?

0:15:52.204,0:15:53.503
To oczywiste.

0:15:53.503,0:15:57.202
Jestem w szkole przez 45 minut w tygodniu.

0:15:57.202,0:15:59.986
Robię tyle, ile się da, ale nic ponadto.

0:15:59.986,0:16:02.065
Ich nauczyciel jest z nimi przez cały czas

0:16:02.065,0:16:05.088
i esperanto pojawia się to tu, [br]to tam na wszystkich lekcjach:

0:16:05.088,0:16:07.004
czy to matematyki, czy angielskiego,

0:16:07.004,0:16:09.404
jest cały czas obecny, wszędzie.

0:16:09.404,0:16:13.360
Dlatego te dzieci dostały znacznie więcej,

0:16:13.360,0:16:17.868
ucząc się ze swoim nauczycielem,

0:16:17.868,0:16:21.047
niż ich poprzednicy dostali ode mnie.

0:16:21.047,0:16:24.599
Wszystko działa zaskakująco dobrze,

0:16:24.599,0:16:27.095
a ja jestem dumny, że jestem tego częścią.

0:16:27.095,0:16:28.455
Dziękuję.

0:16:28.455,0:16:29.875
(Brawa)