[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:01.17,0:00:04.72,Default,,0000,0000,0000,,Lisansüstü eğitimdeki ilk yılım,\Nmaymunlarda iş birliği çalışarak, Dialogue: 0,0:00:04.75,0:00:06.97,Default,,0000,0000,0000,,sadece kapuçin maymunu gruplarımızın Dialogue: 0,0:00:06.99,0:00:09.89,Default,,0000,0000,0000,,etkileşimini izleyerek dışarıda\Nçok zaman geçirdim. Dialogue: 0,0:00:10.23,0:00:13.66,Default,,0000,0000,0000,,Bir öğleden sonra, gruplarımızdan\Nbirine fıstık yediriyordum, Dialogue: 0,0:00:13.66,0:00:16.100,Default,,0000,0000,0000,,diğer maymunlar da biraz alabilsin diye\Nerkeklerimizden biri olan Dialogue: 0,0:00:16.100,0:00:19.17,Default,,0000,0000,0000,,Ozzie'nin dikkatini dağıtmayı\Ngerektiriyordu. Dialogue: 0,0:00:19.19,0:00:21.33,Default,,0000,0000,0000,,Ozzie fıstığı çok severdi Dialogue: 0,0:00:21.35,0:00:24.58,Default,,0000,0000,0000,,ve her zaman biraz kapmak için\Nelinden gelen her şeyi yapardı. Dialogue: 0,0:00:24.94,0:00:26.58,Default,,0000,0000,0000,,Ancak o gün, Dialogue: 0,0:00:26.60,0:00:29.100,Default,,0000,0000,0000,,bölmesinden başka şeyler getirip\Nbir fıstık almak için Dialogue: 0,0:00:30.02,0:00:32.67,Default,,0000,0000,0000,,benimle takas etmeye başladı. Dialogue: 0,0:00:33.14,0:00:37.08,Default,,0000,0000,0000,,Kapuçinler akıllı yaratıklar,\Nbu yüzden bu bir sürpriz değildi. Dialogue: 0,0:00:37.10,0:00:38.88,Default,,0000,0000,0000,,Ama şaşırtıcı olan, Dialogue: 0,0:00:38.90,0:00:41.48,Default,,0000,0000,0000,,bana getirdiği bazı şeyleri Dialogue: 0,0:00:41.48,0:00:44.44,Default,,0000,0000,0000,,fıstıktan daha çok\Nsevdiğine oldukça emindim. Dialogue: 0,0:00:44.83,0:00:46.96,Default,,0000,0000,0000,,İlk olarak, bana kurutulmuş\Nköpek maması gibi Dialogue: 0,0:00:46.98,0:00:48.59,Default,,0000,0000,0000,,bir parça maymun yemi getirdi, Dialogue: 0,0:00:48.61,0:00:50.57,Default,,0000,0000,0000,,hatta Purina tarafından yapılmıştı Dialogue: 0,0:00:50.60,0:00:53.79,Default,,0000,0000,0000,,ve bir maymun için oldukça değersiz. Dialogue: 0,0:00:53.82,0:00:56.26,Default,,0000,0000,0000,,Tabii bunun için ona fıstık vermedim. Dialogue: 0,0:00:56.28,0:00:58.23,Default,,0000,0000,0000,,Ama denemeye devam etti Dialogue: 0,0:00:58.25,0:01:01.58,Default,,0000,0000,0000,,ve sonunda bana bir portakalın\Nçeyreğini getirdi Dialogue: 0,0:01:01.60,0:01:04.53,Default,,0000,0000,0000,,ve benimle bir fıstıkla\Ntakas etmeye çalıştı. Dialogue: 0,0:01:05.01,0:01:08.03,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, portakallar \Ndeğerli bir maymun malı, Dialogue: 0,0:01:08.06,0:01:11.26,Default,,0000,0000,0000,,bu yüzden bu ticaret\Nbiraz çılgınca değil mi? Dialogue: 0,0:01:11.26,0:01:14.95,Default,,0000,0000,0000,,Maymunların neyi tercih ettiğini nasıl\Nbildiğimizi merak ediyor olmalısınız. Dialogue: 0,0:01:14.95,0:01:16.18,Default,,0000,0000,0000,,İki yiyecek arasında Dialogue: 0,0:01:16.20,0:01:17.79,Default,,0000,0000,0000,,bir seçim yaptırarak Dialogue: 0,0:01:17.79,0:01:20.14,Default,,0000,0000,0000,,ve hangisini seçtiklerini\Ngörerek soruyoruz. Dialogue: 0,0:01:20.16,0:01:23.19,Default,,0000,0000,0000,,Genel olarak\Ntercihleri bizimkine çok benziyor, Dialogue: 0,0:01:23.21,0:01:25.57,Default,,0000,0000,0000,,ne kadar tatlı olursa\No kadar çok seviyorlar. Dialogue: 0,0:01:25.59,0:01:28.35,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden, tıpkı insanlar gibi\Nküçük kekleri lahanaya, Dialogue: 0,0:01:28.37,0:01:30.79,Default,,0000,0000,0000,,portakal veya üzüm gibi meyveleri Dialogue: 0,0:01:30.79,0:01:33.24,Default,,0000,0000,0000,,salatalık gibi sebzelere tercih ederler Dialogue: 0,0:01:33.26,0:01:35.83,Default,,0000,0000,0000,,ve bunların hepsini\Nmaymun yemine tercih ederler. Dialogue: 0,0:01:35.83,0:01:37.51,Default,,0000,0000,0000,,Fıstık da fena değil. Dialogue: 0,0:01:37.54,0:01:41.22,Default,,0000,0000,0000,,Ancak, kesinlikle onları bir parça\Nportakala tercih etmiyorlar. Dialogue: 0,0:01:41.24,0:01:44.70,Default,,0000,0000,0000,,Ozzie'nin bir çeyrek portakalı\Nbir fıstıkla takas etmeye çalışması Dialogue: 0,0:01:44.72,0:01:46.06,Default,,0000,0000,0000,,bir sürprizdi Dialogue: 0,0:01:46.08,0:01:50.07,Default,,0000,0000,0000,,ve aniden o fıstığı isteyip istemediğini\Nmerak etmeye başladım Dialogue: 0,0:01:50.09,0:01:52.94,Default,,0000,0000,0000,,çünkü grubundaki herkes bir tane alıyordu. Dialogue: 0,0:01:53.39,0:01:56.29,Default,,0000,0000,0000,,Merak ediyorsanız,\NOzzie'ye fıstığını verdim. Dialogue: 0,0:01:56.32,0:01:58.20,Default,,0000,0000,0000,,Ama sonra lisansüstü danışmanım Dialogue: 0,0:01:58.20,0:02:00.16,Default,,0000,0000,0000,,Frans de Waal'a gittim ve maymunların, Dialogue: 0,0:02:00.19,0:02:03.12,Default,,0000,0000,0000,,gruplarından başka birinin\Naynı işi yapınca Dialogue: 0,0:02:03.12,0:02:06.28,Default,,0000,0000,0000,,daha iyi bir ödül aldığında\Nnasıl tepki vereceğini görmek için Dialogue: 0,0:02:06.28,0:02:10.17,Default,,0000,0000,0000,,bir çalışma tasarlamaya başladık. Dialogue: 0,0:02:10.51,0:02:12.47,Default,,0000,0000,0000,,Çok basit bir çalışmaydı. Dialogue: 0,0:02:12.50,0:02:16.36,Default,,0000,0000,0000,,Aynı gruptan iki maymun alıp\Nyan yana oturttuk Dialogue: 0,0:02:16.36,0:02:19.93,Default,,0000,0000,0000,,ve benimle bir jeton ticareti\Nyapmaları gereken bir görevleri vardı. Dialogue: 0,0:02:19.93,0:02:23.69,Default,,0000,0000,0000,,Bunu başarılı bir şekilde yaparlarsa\Nödül alırlardı. Dialogue: 0,0:02:24.07,0:02:27.76,Default,,0000,0000,0000,,İşin püf noktası, bir maymun\Nhep bir parça salatalık alacaktı, Dialogue: 0,0:02:27.76,0:02:30.33,Default,,0000,0000,0000,,ama diğer maymun\Nbazen bir parça salatalık Dialogue: 0,0:02:30.33,0:02:31.100,Default,,0000,0000,0000,,bazen de bir üzüm alacaktı. Dialogue: 0,0:02:31.100,0:02:33.55,Default,,0000,0000,0000,,Hatırlayacak olursanız, Dialogue: 0,0:02:33.55,0:02:35.57,Default,,0000,0000,0000,,üzümler, kapuçin maymunu hiyerarşisinde Dialogue: 0,0:02:35.57,0:02:38.19,Default,,0000,0000,0000,,salatalıklara göre daha çok tercih edilir. Dialogue: 0,0:02:38.19,0:02:40.61,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar benim kapuçin maymunlarımdan ikisi. Dialogue: 0,0:02:40.61,0:02:42.96,Default,,0000,0000,0000,,Sağda Winter bir üzümle, Dialogue: 0,0:02:42.96,0:02:46.01,Default,,0000,0000,0000,,soldaki Lance ise\Nbir salatalıkla takas yapıyor. Dialogue: 0,0:02:46.01,0:02:49.29,Default,,0000,0000,0000,,Gördüğünüz gibi o-\Nve evet, Lance aslında bir dişi - Dialogue: 0,0:02:49.29,0:02:52.03,Default,,0000,0000,0000,,ilk başta salatalığıyla tamamen mutlu, Dialogue: 0,0:02:52.03,0:02:55.63,Default,,0000,0000,0000,,ta ki Winter'ın bir üzümle\Ntakas ettiğini görene kadar. Dialogue: 0,0:02:55.63,0:02:59.06,Default,,0000,0000,0000,,Birdenbire, Lance takas\Nkonusunda çok hevesli. Dialogue: 0,0:02:59.06,0:03:03.13,Default,,0000,0000,0000,,Salatalığı alıyor, bir ısırık alıyor Dialogue: 0,0:03:03.13,0:03:06.12,Default,,0000,0000,0000,,ve sonra tekrar dışarı atıyor. Dialogue: 0,0:03:06.21,0:03:09.96,Default,,0000,0000,0000,,Bu arada, Winter tekrar takas yapar\Nve bir üzüm daha alır Dialogue: 0,0:03:09.96,0:03:13.15,Default,,0000,0000,0000,,ve onu yerken Lance'in\Ntüm dikkatini çeker. Dialogue: 0,0:03:13.15,0:03:14.55,Default,,0000,0000,0000,,Lance bu kez, Dialogue: 0,0:03:14.55,0:03:17.39,Default,,0000,0000,0000,,takas konusunda pek hevesli değil. Dialogue: 0,0:03:17.39,0:03:19.97,Default,,0000,0000,0000,,Ama sonunda takas yapar. Dialogue: 0,0:03:19.97,0:03:23.39,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu sefer salatalığı aldığında Dialogue: 0,0:03:23.39,0:03:28.24,Default,,0000,0000,0000,,tekrar dışarı atmadan önce\Nbir ısırık bile almıyor. Dialogue: 0,0:03:28.75,0:03:30.82,Default,,0000,0000,0000,,Görünüşe göre, Lance sadece Dialogue: 0,0:03:30.82,0:03:34.82,Default,,0000,0000,0000,,Winter'ın üzüm yediğini\Ngörmediğinde salatalık istiyor. Dialogue: 0,0:03:34.90,0:03:36.85,Default,,0000,0000,0000,,Lance bu konuda yalnız değildi. Dialogue: 0,0:03:36.85,0:03:39.27,Default,,0000,0000,0000,,Diğer maymunlar da salatalık yediği sürece Dialogue: 0,0:03:39.27,0:03:43.07,Default,,0000,0000,0000,,tüm kapuçimlerim salatalıklarından\Nson derece memnundu. Dialogue: 0,0:03:43.21,0:03:45.63,Default,,0000,0000,0000,,Ancak diğer maymunlar üzüm alırken Dialogue: 0,0:03:45.63,0:03:48.48,Default,,0000,0000,0000,,salatalıklarından çoğu zaman\Npek memnun olmazlardı. Dialogue: 0,0:03:48.83,0:03:51.26,Default,,0000,0000,0000,,Açıkça sorulan soru, neden? Dialogue: 0,0:03:51.26,0:03:54.12,Default,,0000,0000,0000,,Bu salatalıkları daha önce sevmişlerse Dialogue: 0,0:03:54.12,0:03:55.66,Default,,0000,0000,0000,,ne değişti? Dialogue: 0,0:03:55.66,0:03:56.94,Default,,0000,0000,0000,,Ben bir bilim insanıyım Dialogue: 0,0:03:56.94,0:04:00.89,Default,,0000,0000,0000,,ve bilim insanları, araştırmalarımıza dair\Nçok fazla şey okumaktan çekiniyorlar, Dialogue: 0,0:04:00.89,0:04:03.34,Default,,0000,0000,0000,,özellikle de diğer hayvanların\Nne düşündüğü Dialogue: 0,0:04:03.34,0:04:05.41,Default,,0000,0000,0000,,veya hissettiği söz konusu olunca, Dialogue: 0,0:04:05.41,0:04:06.60,Default,,0000,0000,0000,,çünkü onlara soramıyoruz. Dialogue: 0,0:04:06.60,0:04:08.87,Default,,0000,0000,0000,,Ama yine de maymunlarımda gördüğüm şey, Dialogue: 0,0:04:08.87,0:04:12.46,Default,,0000,0000,0000,,biz insanların adalet duygusu\Ndediği şeye çok benziyordu. Dialogue: 0,0:04:12.72,0:04:15.04,Default,,0000,0000,0000,,Sonuçta, bu salatalığın farkı, Dialogue: 0,0:04:15.04,0:04:18.29,Default,,0000,0000,0000,,Winter üzümünü aldıktan sonra gelmesiydi, Dialogue: 0,0:04:18.29,0:04:19.76,Default,,0000,0000,0000,,almasından önce değil. Dialogue: 0,0:04:19.76,0:04:22.84,Default,,0000,0000,0000,,Biz insanlar\Nadalet konusunda takıntılıyız. Dialogue: 0,0:04:23.07,0:04:25.05,Default,,0000,0000,0000,,Küçük bir kız kardeşim var Dialogue: 0,0:04:25.05,0:04:26.64,Default,,0000,0000,0000,,ve biz küçükken, Dialogue: 0,0:04:26.64,0:04:29.39,Default,,0000,0000,0000,,kız kardeşim benden\Ndaha büyük bir dilim pasta alsa, Dialogue: 0,0:04:29.39,0:04:30.76,Default,,0000,0000,0000,,kırıntıyla bile büyük olsa, Dialogue: 0,0:04:30.76,0:04:31.90,Default,,0000,0000,0000,,öfkelenirdim. Dialogue: 0,0:04:31.97,0:04:34.31,Default,,0000,0000,0000,,Adil değildi. Dialogue: 0,0:04:34.31,0:04:37.44,Default,,0000,0000,0000,,Çocukluktaki ben yalnız değil. Dialogue: 0,0:04:37.44,0:04:41.78,Default,,0000,0000,0000,,Biz başkalarından daha azını almaktan\No kadar nefret ediyoruz ki Dialogue: 0,0:04:41.78,0:04:43.01,Default,,0000,0000,0000,,bir araştırmada, Dialogue: 0,0:04:43.01,0:04:46.73,Default,,0000,0000,0000,,insanlara varsayımsal\Nbir seçenek sunuluyor: Dialogue: 0,0:04:46.73,0:04:51.18,Default,,0000,0000,0000,,Başkaları 25 bin dolar kazanırken\N50 bin dolar kazanmak mı? Dialogue: 0,0:04:51.18,0:04:56.28,Default,,0000,0000,0000,,Yoksa başkaları 250 bin dolar kazanırken\N100 bin dolar kazanmak mı? Dialogue: 0,0:04:56.28,0:04:58.34,Default,,0000,0000,0000,,Katılımcıların neredeyse yarısı Dialogue: 0,0:04:58.34,0:05:02.10,Default,,0000,0000,0000,,başkalarından göreceli de olsa\Ndaha az kazanmaktansa Dialogue: 0,0:05:02.10,0:05:05.43,Default,,0000,0000,0000,,yılda 50 bin dolar daha az\Nkazanmayı tercih ediyor. Dialogue: 0,0:05:05.77,0:05:07.54,Default,,0000,0000,0000,,Bu ödenmesi büyük bir bedel. Dialogue: 0,0:05:08.44,0:05:10.68,Default,,0000,0000,0000,,İnsanları bu tür mantıksız Dialogue: 0,0:05:10.68,0:05:12.70,Default,,0000,0000,0000,,karar almaya sevk eden ne? Dialogue: 0,0:05:12.70,0:05:13.84,Default,,0000,0000,0000,,Ne de olsa Dialogue: 0,0:05:13.84,0:05:17.01,Default,,0000,0000,0000,,salatalığınızı bir başkası\Nüzüm aldığı için atmak, Dialogue: 0,0:05:17.01,0:05:20.63,Default,,0000,0000,0000,,ancak işleri daha adil\Nhale getirirse mantıklı olur. Dialogue: 0,0:05:20.63,0:05:24.80,Default,,0000,0000,0000,,Aksi takdirde, Winter'ın bir üzümü olur\Nve seninse hiçbir şeyin. Dialogue: 0,0:05:24.80,0:05:27.46,Default,,0000,0000,0000,,Elbette insanlar kapuçin maymunları değil. Dialogue: 0,0:05:27.46,0:05:28.33,Default,,0000,0000,0000,,Ama görünüşte, Dialogue: 0,0:05:28.33,0:05:33.32,Default,,0000,0000,0000,,başkası sizden daha fazla kazanacak diye\N50.000 doları feda etmek, Dialogue: 0,0:05:33.34,0:05:36.63,Default,,0000,0000,0000,,o salatalığı atmaktan daha mantıklı değil. Dialogue: 0,0:05:36.66,0:05:38.84,Default,,0000,0000,0000,,Belki de öyle. Dialogue: 0,0:05:39.18,0:05:40.80,Default,,0000,0000,0000,,Bazı ekonomistler, Dialogue: 0,0:05:40.83,0:05:44.15,Default,,0000,0000,0000,,insanlardaki adalet duygusunun\Niş birliğine bağlı olduğunu düşünüyor. Dialogue: 0,0:05:44.64,0:05:47.30,Default,,0000,0000,0000,,Başka bir deyişle,\Nbaşka biriyle çalışırken Dialogue: 0,0:05:47.33,0:05:49.92,Default,,0000,0000,0000,,çubuğun kısa ucunu aldığımızı bilmek için Dialogue: 0,0:05:49.92,0:05:51.70,Default,,0000,0000,0000,,bu adalet duygusuna ihtiyacımız var. Dialogue: 0,0:05:51.72,0:05:52.88,Default,,0000,0000,0000,,Şöyle düşünün: Dialogue: 0,0:05:52.90,0:05:56.38,Default,,0000,0000,0000,,Diyelim ki işte zor zamanlar geçiren\Nve biraz daha yardıma ihtiyacı olan Dialogue: 0,0:05:56.38,0:05:57.60,Default,,0000,0000,0000,,bir iş arkadaşınız var. Dialogue: 0,0:05:57.60,0:05:59.93,Default,,0000,0000,0000,,Muhtemelen yardım etmekten\Nçok mutlu olacaksınız, Dialogue: 0,0:05:59.93,0:06:02.100,Default,,0000,0000,0000,,özellikle de ihtiyacınız olduğunda\Nsizin için aynısını yapıyorsa. Dialogue: 0,0:06:02.100,0:06:05.01,Default,,0000,0000,0000,,Başka bir deyişle, işler eşitlenirse. Dialogue: 0,0:06:05.03,0:06:06.18,Default,,0000,0000,0000,,Ama şimdi, Dialogue: 0,0:06:06.21,0:06:08.76,Default,,0000,0000,0000,,diyelim ki meslektaşınız\Nher zaman tembellik ediyor Dialogue: 0,0:06:08.78,0:06:10.36,Default,,0000,0000,0000,,ve size fazladan iş bırakıyor. Dialogue: 0,0:06:10.39,0:06:12.66,Default,,0000,0000,0000,,Bu çileden çıkarır. Dialogue: 0,0:06:12.69,0:06:13.84,Default,,0000,0000,0000,,Ya da daha kötüsü, Dialogue: 0,0:06:13.86,0:06:17.43,Default,,0000,0000,0000,,tüm işi siz yapıyorsanız\Nve o daha fazla para alıyorsa. Dialogue: 0,0:06:17.46,0:06:19.54,Default,,0000,0000,0000,,Öfkelenirdiniz, değil mi? Dialogue: 0,0:06:19.90,0:06:22.57,Default,,0000,0000,0000,,Ki öyle de olmalısınız. Dialogue: 0,0:06:22.59,0:06:26.14,Default,,0000,0000,0000,,Bu haklı öfke, size bunun adil olmadığını Dialogue: 0,0:06:26.14,0:06:29.15,Default,,0000,0000,0000,,söyleyen adalet duygunuz. Dialogue: 0,0:06:29.17,0:06:32.70,Default,,0000,0000,0000,,Adil payınızı birlikte çalıştığınız\Ninsanlardan almanız gerekir Dialogue: 0,0:06:32.72,0:06:35.49,Default,,0000,0000,0000,,ya da bu iş birliği değil sömürü olur. Dialogue: 0,0:06:35.52,0:06:39.55,Default,,0000,0000,0000,,Haksız muamele gördüğünüz\Nher işi bırakamayabilirsiniz, Dialogue: 0,0:06:39.57,0:06:40.78,Default,,0000,0000,0000,,ancak ırkçılık, Dialogue: 0,0:06:40.80,0:06:42.74,Default,,0000,0000,0000,,cinsiyetçilik ve yeni bir iş bulmanın Dialogue: 0,0:06:42.77,0:06:45.77,Default,,0000,0000,0000,,getirdiği sürtüşmelerin olmadığı\Nmükemmel bir dünyada, Dialogue: 0,0:06:45.79,0:06:48.19,Default,,0000,0000,0000,,ne zaman harekete geçme zamanı olduğunu Dialogue: 0,0:06:48.21,0:06:50.12,Default,,0000,0000,0000,,size bildiren adalet duygunuz olur. Dialogue: 0,0:06:50.14,0:06:51.51,Default,,0000,0000,0000,,Ya yapamazsanız? Dialogue: 0,0:06:51.54,0:06:56.86,Default,,0000,0000,0000,,Bu için için yanan hüsran,\Nsalatalıklarınızı da attırabilir. Dialogue: 0,0:06:57.27,0:06:59.34,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar bu konuda yalnız değil. Dialogue: 0,0:06:59.36,0:07:03.24,Default,,0000,0000,0000,,Önceki çalışmada, Lance'in bu konuda\Nyapabileceği hiçbir şey yoktu, Dialogue: 0,0:07:03.24,0:07:05.01,Default,,0000,0000,0000,,ama ya olsaydı? Dialogue: 0,0:07:05.04,0:07:06.23,Default,,0000,0000,0000,,Kapuçinlerin, Dialogue: 0,0:07:06.25,0:07:10.42,Default,,0000,0000,0000,,birlikte çalıştıktan sonra kendilerine\Npayını vermeyen diğer kapuçinlerle Dialogue: 0,0:07:10.42,0:07:12.56,Default,,0000,0000,0000,,iş birliği yapmayı\Nreddettiği ortaya çıktı. Dialogue: 0,0:07:12.58,0:07:15.08,Default,,0000,0000,0000,,Başka bir maymunla\Nbirlikte çalışmayı reddetmek, Dialogue: 0,0:07:15.10,0:07:18.70,Default,,0000,0000,0000,,oyun alanını seviyelendirmenin\Noldukça basit bir yolu. Dialogue: 0,0:07:19.09,0:07:21.94,Default,,0000,0000,0000,,Görünüşe göre hiç bir maymunun\Nbir şeyi olmaması, Dialogue: 0,0:07:21.97,0:07:24.39,Default,,0000,0000,0000,,birinin fazlasına sahip olmasından iyi. Dialogue: 0,0:07:24.41,0:07:26.95,Default,,0000,0000,0000,,Ama tıpkı siz ve iş arkadaşınız gibi, Dialogue: 0,0:07:26.97,0:07:29.95,Default,,0000,0000,0000,,her şey uzun vadede eşitlendiği sürece Dialogue: 0,0:07:29.97,0:07:33.48,Default,,0000,0000,0000,,kısa vadeli eşitsizlikten\Nson derece memnunlar. Dialogue: 0,0:07:33.50,0:07:36.55,Default,,0000,0000,0000,,Adalet ve iş birliği arasındaki\Nbu ekonomik bağlantı, Dialogue: 0,0:07:36.57,0:07:39.42,Default,,0000,0000,0000,,bir evrimsel biyolog olarak\Nbana mantıklı geliyor. Dialogue: 0,0:07:39.44,0:07:40.60,Default,,0000,0000,0000,,Sonuçta, Dialogue: 0,0:07:40.62,0:07:43.26,Default,,0000,0000,0000,,atalarınız genlerini\Naktarabilmesinin sebebi Dialogue: 0,0:07:43.28,0:07:45.100,Default,,0000,0000,0000,,belli bir ölçüde\Nçok başarılı olmaları değil Dialogue: 0,0:07:46.02,0:07:48.81,Default,,0000,0000,0000,,başkalarından daha başarılı olmaları. Dialogue: 0,0:07:48.84,0:07:51.17,Default,,0000,0000,0000,,Biz buna güçlü olanın\Nhayatta kalması demiyoruz, Dialogue: 0,0:07:51.17,0:07:53.42,Default,,0000,0000,0000,,buna en güçlü olanın\Nhayatta kalması diyoruz. Dialogue: 0,0:07:53.42,0:07:55.29,Default,,0000,0000,0000,,Diğerlerinden daha güçlü anlamında. Dialogue: 0,0:07:55.32,0:07:56.76,Default,,0000,0000,0000,,Hepsi göreceli. Dialogue: 0,0:07:57.58,0:07:58.73,Default,,0000,0000,0000,,Pekala. Dialogue: 0,0:07:58.75,0:08:01.82,Default,,0000,0000,0000,,Yani kapuçinlerim diğerlerinden\Ndaha aza sahip olmayı sevmiyor. Dialogue: 0,0:08:01.84,0:08:03.54,Default,,0000,0000,0000,,Durumu herkes için adil kılmak için Dialogue: 0,0:08:03.54,0:08:05.87,Default,,0000,0000,0000,,salatalıklarını feda etmekten\Nson derece mutlular. Dialogue: 0,0:08:05.90,0:08:07.06,Default,,0000,0000,0000,,Bu harika. Dialogue: 0,0:08:07.08,0:08:10.38,Default,,0000,0000,0000,,Fakat insanlarda adalet duygusu\Ndediğimiz şey, aynı zamanda, Dialogue: 0,0:08:10.41,0:08:14.58,Default,,0000,0000,0000,,başkasından daha fazlasını aldığımızda\Nönemsediğimiz anlamına da gelir. Dialogue: 0,0:08:14.93,0:08:16.58,Default,,0000,0000,0000,,Ya maymunlarım? Dialogue: 0,0:08:16.60,0:08:17.90,Default,,0000,0000,0000,,Görünüşe göre Dialogue: 0,0:08:17.92,0:08:21.71,Default,,0000,0000,0000,,primatlar diğerlerinden daha fazlasını\Naldıklarında fark ediyor Dialogue: 0,0:08:21.74,0:08:23.92,Default,,0000,0000,0000,,veya bazıları fark ediyor. Dialogue: 0,0:08:23.94,0:08:25.63,Default,,0000,0000,0000,,Kapuçinlerim etmez. Dialogue: 0,0:08:25.96,0:08:28.02,Default,,0000,0000,0000,,Ancak çalışmalarımdan birinde, Dialogue: 0,0:08:28.04,0:08:31.48,Default,,0000,0000,0000,,gruplarındaki başka bir şempanze\Nbir salatalık alırsa Dialogue: 0,0:08:31.51,0:08:35.30,Default,,0000,0000,0000,,şempanzelerim bir üzümü reddederdi, Dialogue: 0,0:08:35.30,0:08:39.58,Default,,0000,0000,0000,,şempanzelerimin üzümü ne çok sevdiklerini\Ndüşününce bu gerçekten etkileyici. Dialogue: 0,0:08:40.05,0:08:43.100,Default,,0000,0000,0000,,Bununla birlikte, başka bir şempanzeden\Ndaha az aldıklarında Dialogue: 0,0:08:43.100,0:08:47.04,Default,,0000,0000,0000,,daha fazlasını aldıklarına kıyasla\Ndaha çok üzülüyorlardı. Dialogue: 0,0:08:47.07,0:08:50.76,Default,,0000,0000,0000,,Komşunuzdan daha fazlasına sahip olmanın\Nadil olduğunu düşünmeyebilirsiniz, Dialogue: 0,0:08:50.76,0:08:54.23,Default,,0000,0000,0000,,ancak sizden daha fazlasına sahip olmasını\Ngerçekten adil bulmuyorsunuz. Dialogue: 0,0:08:54.23,0:08:55.82,Default,,0000,0000,0000,,İşte yine de önemli bir soru: Dialogue: 0,0:08:55.85,0:08:58.97,Default,,0000,0000,0000,,Haksız yere yarar sağlayan bizlerken, Dialogue: 0,0:08:58.99,0:09:01.76,Default,,0000,0000,0000,,neden eşitsizliği veya adaletsizliği\Nönemsiyoruz? Dialogue: 0,0:09:01.78,0:09:04.41,Default,,0000,0000,0000,,Evrim, en güçlü olanın\Nhayatta kalmasıyla ilgiliyse, Dialogue: 0,0:09:04.44,0:09:08.36,Default,,0000,0000,0000,,alabileceğiniz herhangi bir avantajı\Nelde etmek mantıklı olmaz mı? Dialogue: 0,0:09:08.81,0:09:10.32,Default,,0000,0000,0000,,İşte sorun burada. Dialogue: 0,0:09:10.34,0:09:13.06,Default,,0000,0000,0000,,Senden daha fazlasını alırsam\Ndaha iyisini yaparım. Dialogue: 0,0:09:13.08,0:09:16.16,Default,,0000,0000,0000,,Ama en iyisi, birlikte çalışıp\Nikimizden birinin Dialogue: 0,0:09:16.18,0:09:19.57,Default,,0000,0000,0000,,kendi başına elde edebileceğinden\Nfazlasını elde edebilmek. Dialogue: 0,0:09:19.59,0:09:23.35,Default,,0000,0000,0000,,Ama adil olmayacağımı düşünmüyorsan\Nneden benimle çalışıyorsun? Dialogue: 0,0:09:23.38,0:09:26.33,Default,,0000,0000,0000,,Ama senden fazlasına sahip olduğumu\Nfark edeceğimi Dialogue: 0,0:09:26.33,0:09:28.92,Default,,0000,0000,0000,,ve bununla ilgili bir şeyler\Nyapacağımı düşünüyorsan Dialogue: 0,0:09:28.92,0:09:30.28,Default,,0000,0000,0000,,benimle çalışacaksın. Dialogue: 0,0:09:30.73,0:09:35.38,Default,,0000,0000,0000,,Evrim, bu çok önemli uzun vadeli\Nilişkileri sürdürmek için Dialogue: 0,0:09:35.40,0:09:39.74,Default,,0000,0000,0000,,ara sıra meydana gelen kısa vadeli\Nkayıpları kabul etmemizi seçti. Dialogue: 0,0:09:40.12,0:09:42.01,Default,,0000,0000,0000,,Bu şempanzeler için doğru Dialogue: 0,0:09:42.03,0:09:44.85,Default,,0000,0000,0000,,ama insanlarda daha da önemli. Dialogue: 0,0:09:44.87,0:09:47.99,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar inanılmaz derecede\Nbirbirine bağlı ve birbirine bağımlı Dialogue: 0,0:09:48.37,0:09:50.96,Default,,0000,0000,0000,,ve bizler geleceğe doğru planlama\Nyapabilmek için Dialogue: 0,0:09:50.99,0:09:53.88,Default,,0000,0000,0000,,gelişmiş bilişsel yeteneklere sahibiz. Dialogue: 0,0:09:53.90,0:09:56.95,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca bu kooperatif\Nortaklıkları sürdürmenin Dialogue: 0,0:09:56.95,0:09:58.80,Default,,0000,0000,0000,,önemini kabul etmek için de. Dialogue: 0,0:09:59.12,0:10:01.22,Default,,0000,0000,0000,,Aslında, ne olursa olsun Dialogue: 0,0:10:01.25,0:10:03.45,Default,,0000,0000,0000,,sanırım adalet duygusunun Dialogue: 0,0:10:03.48,0:10:06.28,Default,,0000,0000,0000,,insanlar için önemini\Nmuhtemelen küçümsüyoruz. Dialogue: 0,0:10:06.79,0:10:10.52,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar ve kapuçin maymunları\Narasındaki en büyük farklardan biri, Dialogue: 0,0:10:10.55,0:10:14.69,Default,,0000,0000,0000,,insanlarda iş birliğinin büyüklüğü\Nve her yerde bulunabilmesi. Dialogue: 0,0:10:14.71,0:10:15.87,Default,,0000,0000,0000,,Diğer bir deyişle, Dialogue: 0,0:10:15.90,0:10:18.97,Default,,0000,0000,0000,,kapuçin maymunlarından\Nçok daha iş birlikçiyiz. Dialogue: 0,0:10:18.99,0:10:21.94,Default,,0000,0000,0000,,Yasal ve ekonomik sistemler,\Nkelimenin tam anlamıyla Dialogue: 0,0:10:21.94,0:10:24.84,Default,,0000,0000,0000,,ancak hepimiz bunlara katılmayı\Nkabul edersek var olur. Dialogue: 0,0:10:24.86,0:10:27.98,Default,,0000,0000,0000,,Eğer insanlar bu sistemlerin\Nödüllerinden ve faydalarından Dialogue: 0,0:10:27.98,0:10:29.55,Default,,0000,0000,0000,,mahrum kalmış hissederlerse, Dialogue: 0,0:10:29.55,0:10:30.96,Default,,0000,0000,0000,,o zaman katılmayı bırakırlar Dialogue: 0,0:10:30.96,0:10:32.27,Default,,0000,0000,0000,,ve tüm sistem çöker. Dialogue: 0,0:10:32.68,0:10:35.02,Default,,0000,0000,0000,,Hem ABD'de hem de dünya\Nçapında gördüğümüz Dialogue: 0,0:10:35.05,0:10:37.50,Default,,0000,0000,0000,,protestoların ve ayaklanmaların çoğu, Dialogue: 0,0:10:37.52,0:10:39.91,Default,,0000,0000,0000,,bana şaşırtıcı gelmeyen açık bir şekilde Dialogue: 0,0:10:39.93,0:10:42.16,Default,,0000,0000,0000,,adalet etrafında çerçeveleniyor. Dialogue: 0,0:10:42.18,0:10:44.54,Default,,0000,0000,0000,,Kaynaklara orantısız erişim Dialogue: 0,0:10:44.54,0:10:48.79,Default,,0000,0000,0000,,veya bazı grupların yasal sistemden\Norantısız bir şekilde etkilenmesi Dialogue: 0,0:10:48.81,0:10:51.78,Default,,0000,0000,0000,,veya bir virüsün etkileriyle ilgili olsun,\Nbu protestolar, Dialogue: 0,0:10:51.80,0:10:55.47,Default,,0000,0000,0000,,uzun toplumsal tabakalaşma\Ngeçmişimizle birlikte Dialogue: 0,0:10:55.47,0:10:58.62,Default,,0000,0000,0000,,adaletsizliği reddetme konusundaki Dialogue: 0,0:10:58.65,0:11:02.47,Default,,0000,0000,0000,,uzun evrimsel eğilimimizin\Nmantıksal sonucu. Dialogue: 0,0:11:02.49,0:11:04.89,Default,,0000,0000,0000,,Bir de bu tabakalaşmadan kaynaklanan Dialogue: 0,0:11:04.89,0:11:06.70,Default,,0000,0000,0000,,sistemik eşitsizlikler. Dialogue: 0,0:11:06.73,0:11:10.81,Default,,0000,0000,0000,,Buna ek olarak, pek çok ölçüye göre\Nekonomik eşitsizliğin, Dialogue: 0,0:11:10.83,0:11:13.67,Default,,0000,0000,0000,,hızla arttığı gerçeği de var. Dialogue: 0,0:11:14.49,0:11:17.56,Default,,0000,0000,0000,,Chris Boehm, "Hierarchy in the Forest"\Nadlı bir kitap yazdı Dialogue: 0,0:11:17.58,0:11:20.31,Default,,0000,0000,0000,,ve burada insanların en alttakilerin, Dialogue: 0,0:11:20.31,0:11:24.10,Default,,0000,0000,0000,,üsttekilerin onlardan yararlanmasını\Nengellemek için Dialogue: 0,0:11:24.13,0:11:27.11,Default,,0000,0000,0000,,bir araya geldiği ters hiyerarşilere\Nsahip olduğunu savundu. Dialogue: 0,0:11:27.53,0:11:31.12,Default,,0000,0000,0000,,Belki de bu protestolar,\Ninsanların hiyerarşiyi Dialogue: 0,0:11:31.12,0:11:34.64,Default,,0000,0000,0000,,yeniden dengeleme eğiliminin\Nen son tezahürü olabilir. Dialogue: 0,0:11:34.67,0:11:38.23,Default,,0000,0000,0000,,Belki de kapuçin maymunlarıyla\Naramızdaki en büyük fark, Dialogue: 0,0:11:38.25,0:11:40.84,Default,,0000,0000,0000,,bu sorunu tanıyıp bu konuda Dialogue: 0,0:11:40.87,0:11:43.41,Default,,0000,0000,0000,,aktif olarak bir şeyler yapmak için\Nçalışabilmemiz. Dialogue: 0,0:11:43.44,0:11:46.62,Default,,0000,0000,0000,,Elbette dezavantajlı olduğumuzu anlıyoruz. Dialogue: 0,0:11:46.64,0:11:49.15,Default,,0000,0000,0000,,Ama bir başkasının pahasına\Navantaj sağladığımızda Dialogue: 0,0:11:49.15,0:11:52.94,Default,,0000,0000,0000,,bunu fark edebiliriz ve etmeliyiz de. Dialogue: 0,0:11:52.94,0:11:55.86,Default,,0000,0000,0000,,Ve adaleti bu iki eşitsizlik arasındaki Dialogue: 0,0:11:55.86,0:11:58.43,Default,,0000,0000,0000,,denge olarak kabul etmeliyiz, Dialogue: 0,0:11:58.45,0:12:01.80,Default,,0000,0000,0000,,çünkü toplumumuz kelimenin\Ntam anlamıyla buna bağlı. Dialogue: 0,0:12:02.39,0:12:04.86,Default,,0000,0000,0000,,Aslında araştırmam şunu gösteriyor ki Dialogue: 0,0:12:04.88,0:12:09.06,Default,,0000,0000,0000,,tüm primat türleri eşitsizliği\Nönemsiyor diye bir şey yok. Dialogue: 0,0:12:09.08,0:12:12.30,Default,,0000,0000,0000,,Sadece iş birliğine güvenenler umursuyor, Dialogue: 0,0:12:12.32,0:12:14.91,Default,,0000,0000,0000,,bu da kesinlikle insanları kapsıyor. Dialogue: 0,0:12:14.93,0:12:17.04,Default,,0000,0000,0000,,İş birlikçi toplumumuz için Dialogue: 0,0:12:17.06,0:12:21.10,Default,,0000,0000,0000,,birbirimize güvendiğimizden\Nadaleti önemsemek üzere evrildik. Dialogue: 0,0:12:21.13,0:12:23.10,Default,,0000,0000,0000,,Dünya ne kadar adaletsiz hale gelirse Dialogue: 0,0:12:23.12,0:12:25.01,Default,,0000,0000,0000,,ve birbirimizi ne kadar az önemsersek Dialogue: 0,0:12:25.03,0:12:27.22,Default,,0000,0000,0000,,o kadar çok tehlikeyle\Nkarşı karşıya kalırız. Dialogue: 0,0:12:27.22,0:12:30.14,Default,,0000,0000,0000,,Sorunlarımız üzüm\Nve salatalıktan daha karmaşık, Dialogue: 0,0:12:30.16,0:12:32.60,Default,,0000,0000,0000,,ancak kapuçinlerin bize öğrettiği gibi, Dialogue: 0,0:12:32.62,0:12:35.63,Default,,0000,0000,0000,,hepimiz adil oynadığımızda\Ndaha iyisini yapacağız. Dialogue: 0,0:12:35.94,0:12:37.09,Default,,0000,0000,0000,,Teşekkürler.