[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:01.46,0:00:05.54,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een vraagstuk waar we gezamenlijk\Nopnieuw over moeten nadenken: Dialogue: 0,0:00:05.54,0:00:08.13,Default,,0000,0000,0000,,welke rol zouden geld Dialogue: 0,0:00:08.13,0:00:11.61,Default,,0000,0000,0000,,en markten moeten spelen in onze maatschappijen? Dialogue: 0,0:00:11.61,0:00:14.09,Default,,0000,0000,0000,,Tegenwoordig zijn er nog maar heel weinig dingen Dialogue: 0,0:00:14.09,0:00:16.80,Default,,0000,0000,0000,,die niet te koop zijn. Dialogue: 0,0:00:16.80,0:00:18.75,Default,,0000,0000,0000,,Als je veroordeeld bent tot een gevangenisstraf Dialogue: 0,0:00:18.75,0:00:20.90,Default,,0000,0000,0000,,in Santa Barbara, Californië, Dialogue: 0,0:00:20.90,0:00:22.26,Default,,0000,0000,0000,,moet je weten Dialogue: 0,0:00:22.26,0:00:24.97,Default,,0000,0000,0000,,dat als de standaard\Naccomodatie je niet bevalt, Dialogue: 0,0:00:24.97,0:00:29.31,Default,,0000,0000,0000,,je een betere gevangeniscel kunt kopen. Dialogue: 0,0:00:29.31,0:00:32.16,Default,,0000,0000,0000,,Echt waar.\NVoor hoeveel geld, denk je? Dialogue: 0,0:00:32.16,0:00:34.10,Default,,0000,0000,0000,,Wat zou je zeggen? Dialogue: 0,0:00:34.10,0:00:35.80,Default,,0000,0000,0000,,Vijfhonderd dollar? Dialogue: 0,0:00:35.80,0:00:39.14,Default,,0000,0000,0000,,Het is niet het Ritz-Carlton,\Nhet is een gevangenis! Dialogue: 0,0:00:39.14,0:00:43.06,Default,,0000,0000,0000,,82 dollar per nacht. Dialogue: 0,0:00:43.54,0:00:45.74,Default,,0000,0000,0000,,Als je naar een pretpark gaat Dialogue: 0,0:00:45.74,0:00:48.43,Default,,0000,0000,0000,,en niet in lange wachtrijen wilt staan Dialogue: 0,0:00:48.43,0:00:50.13,Default,,0000,0000,0000,,voor de populaire attracties, Dialogue: 0,0:00:50.13,0:00:52.77,Default,,0000,0000,0000,,is er nu een oplossing. Dialogue: 0,0:00:52.77,0:00:57.20,Default,,0000,0000,0000,,In veel pretparken kun je extra geld betalen Dialogue: 0,0:00:57.22,0:00:58.87,Default,,0000,0000,0000,,om vooraan de wachtrij te komen. Dialogue: 0,0:00:58.87,0:01:03.16,Default,,0000,0000,0000,,Dat noemen ze 'Fast Track' of VIP-tickets. Dialogue: 0,0:01:03.16,0:01:06.75,Default,,0000,0000,0000,,Dit gebeurt niet alleen in pretparken. Dialogue: 0,0:01:06.75,0:01:08.64,Default,,0000,0000,0000,,In Washington, D.C. Dialogue: 0,0:01:08.64,0:01:11.91,Default,,0000,0000,0000,,vormen zich soms lange wachtrijen Dialogue: 0,0:01:11.91,0:01:15.78,Default,,0000,0000,0000,,voor belangrijke hoorzittingen van het congres. Dialogue: 0,0:01:15.78,0:01:19.28,Default,,0000,0000,0000,,Sommige mensen willen niet\Nin lange wachtrijen staan; Dialogue: 0,0:01:19.28,0:01:21.79,Default,,0000,0000,0000,,wellicht is het nacht of regent het. Dialogue: 0,0:01:21.79,0:01:23.78,Default,,0000,0000,0000,,Dus voor lobbyisten en anderen Dialogue: 0,0:01:23.78,0:01:25.59,Default,,0000,0000,0000,,die deze hoorzittingen graag bijwonen, Dialogue: 0,0:01:25.59,0:01:28.31,Default,,0000,0000,0000,,maar niet willen wachten, zijn er nu bedrijven, Dialogue: 0,0:01:28.31,0:01:30.35,Default,,0000,0000,0000,,'line-standing'-bedrijven, Dialogue: 0,0:01:30.35,0:01:32.22,Default,,0000,0000,0000,,waar je heen kunt gaan. Dialogue: 0,0:01:32.22,0:01:34.10,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt ze een bepaald bedrag betalen Dialogue: 0,0:01:34.10,0:01:37.37,Default,,0000,0000,0000,,en dan huren ze daklozen of werkzoekenden in Dialogue: 0,0:01:37.37,0:01:40.65,Default,,0000,0000,0000,,om voor jou in de rij te staan, \Nzo lang als nodig is, Dialogue: 0,0:01:40.65,0:01:43.79,Default,,0000,0000,0000,,waarna de lobbyist\Nvlak voor aanvang van de hoorzitting Dialogue: 0,0:01:43.79,0:01:46.40,Default,,0000,0000,0000,,zijn of haar plaats kan innemen, Dialogue: 0,0:01:46.40,0:01:49.14,Default,,0000,0000,0000,,en vooraan kan zitten in de zaal. Dialogue: 0,0:01:49.14,0:01:51.70,Default,,0000,0000,0000,,Tegen betaling in de rij staan. Dialogue: 0,0:01:52.27,0:01:55.70,Default,,0000,0000,0000,,Deze toevlucht tot marktmechanismen, Dialogue: 0,0:01:55.70,0:01:58.42,Default,,0000,0000,0000,,marktdenken en marktoplossingen Dialogue: 0,0:01:58.42,0:02:00.85,Default,,0000,0000,0000,,vindt ook in ruimere zin plaats. Dialogue: 0,0:02:00.85,0:02:03.49,Default,,0000,0000,0000,,Neem bijvoorbeeld onze oorlogsvoering. Dialogue: 0,0:02:03.49,0:02:06.85,Default,,0000,0000,0000,,Wist u dat er in Irak en Afghanistan Dialogue: 0,0:02:06.85,0:02:10.90,Default,,0000,0000,0000,,meer militaire aannemers aanwezig waren Dialogue: 0,0:02:10.90,0:02:14.72,Default,,0000,0000,0000,,dan Amerikaanse militairen? Dialogue: 0,0:02:14.72,0:02:17.83,Default,,0000,0000,0000,,Dit komt niet doordat we\Nons gezamenlijk afvroegen Dialogue: 0,0:02:17.83,0:02:20.81,Default,,0000,0000,0000,,of we de oorlog wilden uitbesteden Dialogue: 0,0:02:20.81,0:02:22.98,Default,,0000,0000,0000,,aan bedrijven, Dialogue: 0,0:02:22.98,0:02:25.69,Default,,0000,0000,0000,,maar toch gebeurde dat. Dialogue: 0,0:02:25.69,0:02:28.12,Default,,0000,0000,0000,,Gedurende de laatste drie decennia Dialogue: 0,0:02:28.12,0:02:32.22,Default,,0000,0000,0000,,hebben we een stille revolutie meegemaakt. Dialogue: 0,0:02:32.22,0:02:37.18,Default,,0000,0000,0000,,We zijn afgedreven,\Nhaast zonder het door te hebben, Dialogue: 0,0:02:37.18,0:02:40.43,Default,,0000,0000,0000,,van het hebben van\Neen markteconomie, Dialogue: 0,0:02:40.43,0:02:44.40,Default,,0000,0000,0000,,naar het zijn van\Neen marktsamenleving. Dialogue: 0,0:02:44.40,0:02:47.98,Default,,0000,0000,0000,,Het verschil is: een markteconomie is een middel, Dialogue: 0,0:02:47.98,0:02:49.93,Default,,0000,0000,0000,,een waardevol en effectief middel, Dialogue: 0,0:02:49.93,0:02:52.70,Default,,0000,0000,0000,,om productieactiviteiten te regelen. Dialogue: 0,0:02:52.70,0:02:55.83,Default,,0000,0000,0000,,Een marktsamenleving is een plaats waarin Dialogue: 0,0:02:55.83,0:02:58.61,Default,,0000,0000,0000,,nagenoeg alles te koop is. Dialogue: 0,0:02:58.61,0:03:02.06,Default,,0000,0000,0000,,Het is een manier van leven,\Nwaarin marktdenken Dialogue: 0,0:03:02.06,0:03:04.78,Default,,0000,0000,0000,,en marktwaarden centraal gaan staan Dialogue: 0,0:03:04.78,0:03:08.30,Default,,0000,0000,0000,,in elk aspect van het leven: Dialogue: 0,0:03:08.30,0:03:13.07,Default,,0000,0000,0000,,persoonlijke relaties, gezinsleven,\Ngezondheidszorg, onderwijs, Dialogue: 0,0:03:13.07,0:03:16.56,Default,,0000,0000,0000,,de politiek, justitie, het burgerleven. Dialogue: 0,0:03:16.56,0:03:20.10,Default,,0000,0000,0000,,Maar waarom zou je je erover zorgen maken Dialogue: 0,0:03:20.10,0:03:24.38,Default,,0000,0000,0000,,dat we in marktsamenlevingen veranderen? Dialogue: 0,0:03:24.38,0:03:27.48,Default,,0000,0000,0000,,Om twee redenen, denk ik. Dialogue: 0,0:03:27.48,0:03:32.16,Default,,0000,0000,0000,,Eén daarvan gaat over ongelijkheid. Dialogue: 0,0:03:32.16,0:03:35.49,Default,,0000,0000,0000,,Hoe meer je met geld kunt kopen, Dialogue: 0,0:03:35.49,0:03:39.79,Default,,0000,0000,0000,,hoe belangrijker rijkdom,\Nof het gebrek daaraan, wordt. Dialogue: 0,0:03:39.79,0:03:42.64,Default,,0000,0000,0000,,Als geld alleen zou bepalen Dialogue: 0,0:03:42.64,0:03:48.33,Default,,0000,0000,0000,,of je toegang hebt tot jachten,\Nluxe vakanties of BMW's, Dialogue: 0,0:03:48.33,0:03:52.69,Default,,0000,0000,0000,,dan maakt ongelijkheid niet zoveel uit. Dialogue: 0,0:03:52.69,0:03:55.52,Default,,0000,0000,0000,,Maar zodra geld\Nsteeds belangrijker wordt Dialogue: 0,0:03:55.52,0:04:00.95,Default,,0000,0000,0000,,voor toegang tot zaken die essentieel zijn\Nvoor een goed leven -- Dialogue: 0,0:04:00.95,0:04:04.88,Default,,0000,0000,0000,,fatsoenlijke gezondheidszorg,\Ntoegang tot het beste onderwijs, Dialogue: 0,0:04:04.88,0:04:09.75,Default,,0000,0000,0000,,een politieke stem en invloed in campagnes -- Dialogue: 0,0:04:09.75,0:04:13.33,Default,,0000,0000,0000,,zodra geld belangrijk wordt\Nvoor toegang tot al die dingen, Dialogue: 0,0:04:13.33,0:04:15.88,Default,,0000,0000,0000,,dan wordt ongelijkheid plotseling heel belangrijk. Dialogue: 0,0:04:15.88,0:04:18.14,Default,,0000,0000,0000,,De vermarkting van alles Dialogue: 0,0:04:18.14,0:04:21.70,Default,,0000,0000,0000,,verscherpt dus de angel van ongelijkheid Dialogue: 0,0:04:21.70,0:04:24.06,Default,,0000,0000,0000,,en zijn sociale en maatschappelijke gevolgen. Dialogue: 0,0:04:24.06,0:04:26.87,Default,,0000,0000,0000,,Dat is één reden om je zorgen te maken. Dialogue: 0,0:04:26.87,0:04:29.11,Default,,0000,0000,0000,,Er is een tweede reden, Dialogue: 0,0:04:29.11,0:04:33.01,Default,,0000,0000,0000,,los van de zorgen over ongelijkheid, Dialogue: 0,0:04:33.01,0:04:35.33,Default,,0000,0000,0000,,en dat is wel deze. Dialogue: 0,0:04:35.33,0:04:39.25,Default,,0000,0000,0000,,Bij sommige publieke goederen\Nen handelingen is het zo dat, Dialogue: 0,0:04:39.25,0:04:44.43,Default,,0000,0000,0000,,zodra marktdenken en marktwaarde\Ner een rol in gaan spelen, Dialogue: 0,0:04:44.43,0:04:47.49,Default,,0000,0000,0000,,ze de betekenis van deze handelingen\Nkunnen veranderen, Dialogue: 0,0:04:47.49,0:04:52.79,Default,,0000,0000,0000,,en waardevolle houdingen\Nen normen kunnen verdringen. Dialogue: 0,0:04:52.79,0:04:55.41,Default,,0000,0000,0000,,Ik geef een voorbeeld Dialogue: 0,0:04:55.41,0:04:59.14,Default,,0000,0000,0000,,van controversieel gebruik\Nvan een marktmechanisme, Dialogue: 0,0:04:59.14,0:05:02.91,Default,,0000,0000,0000,,een geldprikkel, en ik hoor graag\Nwat jullie ervan vinden. Dialogue: 0,0:05:03.88,0:05:07.05,Default,,0000,0000,0000,,Veel scholen hebben moeite om Dialogue: 0,0:05:07.05,0:05:09.58,Default,,0000,0000,0000,,kinderen te motiveren -- vooral kinderen Dialogue: 0,0:05:09.58,0:05:13.49,Default,,0000,0000,0000,,uit kansarme milieus -- om hard te leren, Dialogue: 0,0:05:13.49,0:05:16.58,Default,,0000,0000,0000,,om het goed te doen op school, \Nom hun best te doen. Dialogue: 0,0:05:16.58,0:05:20.07,Default,,0000,0000,0000,,Sommige economen hebben\Neen marktoplossing voorgesteld: Dialogue: 0,0:05:20.07,0:05:24.13,Default,,0000,0000,0000,,bied kinderen een geldprikkel aan\Nom ze te stimuleren hoge cijfers Dialogue: 0,0:05:24.13,0:05:26.50,Default,,0000,0000,0000,,of hoge testscores te halen, Dialogue: 0,0:05:26.50,0:05:28.45,Default,,0000,0000,0000,,of om boeken te lezen. Dialogue: 0,0:05:28.45,0:05:31.67,Default,,0000,0000,0000,,Hiermee hebben ze trouwens\Necht experimenten gedaan Dialogue: 0,0:05:31.67,0:05:34.95,Default,,0000,0000,0000,,in een aantal grote Amerikaanse steden. Dialogue: 0,0:05:34.95,0:05:38.83,Default,,0000,0000,0000,,In New York, Chicago en Washington D.C. Dialogue: 0,0:05:38.83,0:05:42.51,Default,,0000,0000,0000,,bood men 50 dollar voor een hoog cijfer Dialogue: 0,0:05:42.51,0:05:44.50,Default,,0000,0000,0000,,en 35 dollar voor een bovengemiddeld cijfer. Dialogue: 0,0:05:44.50,0:05:46.92,Default,,0000,0000,0000,,In Dallas, Texas hebben ze een programma dat Dialogue: 0,0:05:46.92,0:05:52.09,Default,,0000,0000,0000,,achtjarigen twee dollar biedt\Nvoor elk boek dat ze lezen. Dialogue: 0,0:05:52.09,0:05:55.01,Default,,0000,0000,0000,,Dus laten we even kijken --\Nsommige mensen zijn voor, Dialogue: 0,0:05:55.01,0:05:58.40,Default,,0000,0000,0000,,sommige mensen zijn tegen deze geldprikkel Dialogue: 0,0:05:58.40,0:06:00.10,Default,,0000,0000,0000,,om prestaties te bevorderen. Dialogue: 0,0:06:00.10,0:06:02.74,Default,,0000,0000,0000,,Laten we eens kijken hoe jullie erover denken. Dialogue: 0,0:06:02.74,0:06:07.64,Default,,0000,0000,0000,,Stel, je staat aan het hoofd\Nvan een grote schoolgemeenschap, Dialogue: 0,0:06:07.64,0:06:10.28,Default,,0000,0000,0000,,en iemand doet je dit voorstel. Dialogue: 0,0:06:10.28,0:06:12.87,Default,,0000,0000,0000,,Laten we zeggen dat het een stichting is.\NZij betalen de rekening. Dialogue: 0,0:06:12.87,0:06:14.73,Default,,0000,0000,0000,,Het komt dus niet uit je eigen budget. Dialogue: 0,0:06:14.73,0:06:16.12,Default,,0000,0000,0000,,Hoeveel mensen zouden er vóór zijn, Dialogue: 0,0:06:16.12,0:06:19.61,Default,,0000,0000,0000,,en hoeveel mensen er tegen,\Nom een poging te wagen? Dialogue: 0,0:06:19.61,0:06:21.20,Default,,0000,0000,0000,,Laten we handen tellen. Dialogue: 0,0:06:21.20,0:06:24.80,Default,,0000,0000,0000,,Wie vindt het op z'n minst de moeite waard Dialogue: 0,0:06:24.80,0:06:28.70,Default,,0000,0000,0000,,om te kijken of het zou werken? Steek je hand op. Dialogue: 0,0:06:28.70,0:06:31.43,Default,,0000,0000,0000,,En wie zou tegen zijn? Dialogue: 0,0:06:31.43,0:06:34.41,Default,,0000,0000,0000,,Dus de meerderheid is tegen, Dialogue: 0,0:06:34.41,0:06:37.22,Default,,0000,0000,0000,,maar een aanzienlijke minderheid is voor. Dialogue: 0,0:06:37.22,0:06:38.79,Default,,0000,0000,0000,,Laten we een discussie voeren. Dialogue: 0,0:06:38.79,0:06:41.83,Default,,0000,0000,0000,,We beginnen met diegenen die tegen zijn, Dialogue: 0,0:06:41.83,0:06:44.72,Default,,0000,0000,0000,,die het al zouden uitsluiten\Nzonder het te proberen. Dialogue: 0,0:06:44.72,0:06:46.34,Default,,0000,0000,0000,,Wat zou je reden daarvoor zijn? Dialogue: 0,0:06:46.34,0:06:50.21,Default,,0000,0000,0000,,Wie brengt onze discussie op gang? Ja? Dialogue: 0,0:06:50.21,0:06:52.11,Default,,0000,0000,0000,,Heike Moses: Hallo iedereen, ik ben Heike. Dialogue: 0,0:06:52.11,0:06:54.87,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dat het gewoon de intrinsieke motivatie\Nzou verstoren. Dialogue: 0,0:06:54.87,0:07:00.02,Default,,0000,0000,0000,,In het geval dat kinderen\Necht zouden willen lezen, Dialogue: 0,0:07:00.02,0:07:02.14,Default,,0000,0000,0000,,neem je die prikkel weg Dialogue: 0,0:07:02.14,0:07:05.59,Default,,0000,0000,0000,,door ze er gewoon voor te betalen,\Ndus het verandert het gedrag. Dialogue: 0,0:07:05.59,0:07:09.01,Default,,0000,0000,0000,,Michael Sandel: Het neemt de intrinsieke prikkel weg. Dialogue: 0,0:07:09.01,0:07:13.24,Default,,0000,0000,0000,,Wat is, of wat zou de intrinsieke motivatie\Nmoeten zijn? Dialogue: 0,0:07:13.24,0:07:14.93,Default,,0000,0000,0000,,De intrinsieke motivatie Dialogue: 0,0:07:14.93,0:07:16.61,Default,,0000,0000,0000,,zou moeten zijn dat je iets wilt leren. Dialogue: 0,0:07:16.61,0:07:19.75,Default,,0000,0000,0000,,MS: Iets leren.\NHM: De wereld leren kennen. Dialogue: 0,0:07:19.75,0:07:22.65,Default,,0000,0000,0000,,En wat zou er gebeuren als je stopt met betalen? Dialogue: 0,0:07:22.65,0:07:24.39,Default,,0000,0000,0000,,Stoppen ze dan ook met lezen? Dialogue: 0,0:07:24.39,0:07:27.39,Default,,0000,0000,0000,,MS: Laten we nu eens kijken of er iemand voor is, Dialogue: 0,0:07:27.39,0:07:29.74,Default,,0000,0000,0000,,iemand die denkt dat dit de moeite waard is. Dialogue: 0,0:07:29.74,0:07:31.71,Default,,0000,0000,0000,,Elizabeth Loftus: Ik ben Elizabeth Loftus, Dialogue: 0,0:07:31.71,0:07:35.84,Default,,0000,0000,0000,,en u zei "een poging wagen", dus\Nwaarom zouden we het niet proberen, Dialogue: 0,0:07:35.84,0:07:39.97,Default,,0000,0000,0000,,en een experiment doen en dingen meten? Dialogue: 0,0:07:39.97,0:07:42.14,Default,,0000,0000,0000,,MS: Meten. En wat zou u meten? Dialogue: 0,0:07:42.14,0:07:43.86,Default,,0000,0000,0000,,Zou u meten hoeveel -- Dialogue: 0,0:07:43.86,0:07:45.70,Default,,0000,0000,0000,,EL: Hoeveel boeken ze hebben gelezen, Dialogue: 0,0:07:45.70,0:07:48.40,Default,,0000,0000,0000,,en hoeveel boeken ze zouden lezen Dialogue: 0,0:07:48.40,0:07:50.11,Default,,0000,0000,0000,,nadat je stopt met betalen. Dialogue: 0,0:07:50.11,0:07:52.47,Default,,0000,0000,0000,,MS: Oh, nadat je stopt met betalen. Dialogue: 0,0:07:52.47,0:07:53.82,Default,,0000,0000,0000,,Ok, hoe klinkt dat? Dialogue: 0,0:07:53.82,0:07:55.80,Default,,0000,0000,0000,,HM: Eerlijk gezegd denk ik gewoon Dialogue: 0,0:07:55.80,0:08:00.43,Default,,0000,0000,0000,,dat dit, zonder iemand te willen beledigen,\Neen nogal Amerikaanse aanpak is. Dialogue: 0,0:08:00.43,0:08:06.90,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) (Applaus) Dialogue: 0,0:08:06.90,0:08:09.11,Default,,0000,0000,0000,,MS: Ok. Uit deze discussie Dialogue: 0,0:08:09.11,0:08:11.23,Default,,0000,0000,0000,,is de volgende vraag naar boven gekomen. Dialogue: 0,0:08:11.23,0:08:15.48,Default,,0000,0000,0000,,Zal de geldprikkel leiden tot verdrijving, bederving Dialogue: 0,0:08:15.48,0:08:18.67,Default,,0000,0000,0000,,of verdringing van de echte motivatie, Dialogue: 0,0:08:18.67,0:08:23.46,Default,,0000,0000,0000,,de intrinsieke les die we hopen\Nover te kunnen brengen, Dialogue: 0,0:08:23.46,0:08:27.55,Default,,0000,0000,0000,,namelijk dat men leert te houden\Nvan leren en lezen Dialogue: 0,0:08:27.55,0:08:29.55,Default,,0000,0000,0000,,voor hun eigen plezier? Dialogue: 0,0:08:29.55,0:08:33.65,Default,,0000,0000,0000,,Mensen zijn het oneens over de mogelijke effecten, Dialogue: 0,0:08:33.65,0:08:36.30,Default,,0000,0000,0000,,maar dat lijkt de vraag te zijn, Dialogue: 0,0:08:36.30,0:08:38.34,Default,,0000,0000,0000,,dat, op de een of andere manier,\Neen marktmechanisme Dialogue: 0,0:08:38.34,0:08:43.20,Default,,0000,0000,0000,,of een geldprikkel de verkeerde les leert, Dialogue: 0,0:08:43.20,0:08:46.81,Default,,0000,0000,0000,,en wat er in dat geval\Nterechtkomt van deze kinderen. Dialogue: 0,0:08:46.81,0:08:50.18,Default,,0000,0000,0000,,Ik vertel even hoe het afliep\Nmet deze experimenten. Dialogue: 0,0:08:50.18,0:08:54.70,Default,,0000,0000,0000,,Betalen voor hoge cijfers\Nheeft zeer uiteenlopende resultaten gehad, Dialogue: 0,0:08:54.70,0:08:57.85,Default,,0000,0000,0000,,maar over het algemeen\Nheeft het niet geleid tot hogere cijfers. Dialogue: 0,0:08:57.85,0:09:00.22,Default,,0000,0000,0000,,Twee dollar voor elk gelezen boek Dialogue: 0,0:09:00.22,0:09:03.52,Default,,0000,0000,0000,,leidde er wel toe dat die kinderen\Nmeer boeken gingen lezen. Dialogue: 0,0:09:03.52,0:09:06.89,Default,,0000,0000,0000,,Het leidde er ook toe dat ze\Ndunnere boeken gingen lezen. Dialogue: 0,0:09:06.89,0:09:10.34,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach) Dialogue: 0,0:09:10.34,0:09:11.99,Default,,0000,0000,0000,,Maar de echte vraag is: Dialogue: 0,0:09:11.99,0:09:14.56,Default,,0000,0000,0000,,wat komt er van deze kinderen terecht? Dialogue: 0,0:09:14.56,0:09:16.68,Default,,0000,0000,0000,,Hebben ze geleerd dat lezen een vervelende klus is Dialogue: 0,0:09:16.68,0:09:19.65,Default,,0000,0000,0000,,die men enkel doet voor stukloon?\NDat is de zorg. Dialogue: 0,0:09:19.65,0:09:24.26,Default,,0000,0000,0000,,Of gaan ze in eerste instantie\Nmisschien om de verkeerde reden lezen, Dialogue: 0,0:09:24.26,0:09:29.01,Default,,0000,0000,0000,,maar worden ze vervolgens\Nverliefd op het lezen zelf? Dialogue: 0,0:09:29.01,0:09:33.83,Default,,0000,0000,0000,,Wat zelfs dit kleine debat\Nhier al naar boven brengt, Dialogue: 0,0:09:33.83,0:09:37.65,Default,,0000,0000,0000,,is iets dat veel economen over het hoofd zien. Dialogue: 0,0:09:37.65,0:09:39.75,Default,,0000,0000,0000,,Economen nemen vaak aan Dialogue: 0,0:09:39.75,0:09:42.37,Default,,0000,0000,0000,,dat markten inert zijn, Dialogue: 0,0:09:42.37,0:09:46.74,Default,,0000,0000,0000,,dat ze de goederen die ze uitwisselen\Nniet aanraken of besmetten. Dialogue: 0,0:09:46.74,0:09:49.84,Default,,0000,0000,0000,,Handel, zo veronderstellen ze, Dialogue: 0,0:09:49.84,0:09:52.30,Default,,0000,0000,0000,,verandert niets aan de betekenis of de waarde Dialogue: 0,0:09:52.30,0:09:53.58,Default,,0000,0000,0000,,van de verhandelde goederen. Dialogue: 0,0:09:53.58,0:09:55.16,Default,,0000,0000,0000,,Dat is misschien wel zo Dialogue: 0,0:09:55.16,0:09:57.58,Default,,0000,0000,0000,,als we het hebben over materiële goederen. Dialogue: 0,0:09:57.58,0:10:00.08,Default,,0000,0000,0000,,Of je me nou een flatscreen televisie verkoopt, Dialogue: 0,0:10:00.08,0:10:02.07,Default,,0000,0000,0000,,of me er eentje cadeau doet; Dialogue: 0,0:10:02.07,0:10:03.75,Default,,0000,0000,0000,,het is nog steeds hetzelfde goed. Dialogue: 0,0:10:03.75,0:10:06.11,Default,,0000,0000,0000,,Het komt op hetzelfde neer. Dialogue: 0,0:10:06.11,0:10:08.62,Default,,0000,0000,0000,,Maar dit hoeft niet waar te zijn Dialogue: 0,0:10:08.62,0:10:11.21,Default,,0000,0000,0000,,als we het hebben over immateriële goederen Dialogue: 0,0:10:11.21,0:10:15.16,Default,,0000,0000,0000,,en sociale handelingen, zoals onderwijzen en leren, Dialogue: 0,0:10:15.16,0:10:18.90,Default,,0000,0000,0000,,of met elkaar omgaan in het dagelijks leven. Dialogue: 0,0:10:18.90,0:10:22.32,Default,,0000,0000,0000,,In die gebieden zouden marktmechanismen Dialogue: 0,0:10:22.32,0:10:26.24,Default,,0000,0000,0000,,en geldprikkels kunnen zorgen voor ondermijning Dialogue: 0,0:10:26.24,0:10:30.56,Default,,0000,0000,0000,,of verdringing van waarden en houdingen Dialogue: 0,0:10:30.56,0:10:32.91,Default,,0000,0000,0000,,die de moeite waard zijn. Dialogue: 0,0:10:32.91,0:10:35.14,Default,,0000,0000,0000,,Zodra we inzien Dialogue: 0,0:10:35.14,0:10:38.85,Default,,0000,0000,0000,,dat markten en handel, Dialogue: 0,0:10:38.85,0:10:42.51,Default,,0000,0000,0000,,als ze eenmaal verder reiken\Ndan het materiële domein, Dialogue: 0,0:10:42.51,0:10:47.80,Default,,0000,0000,0000,,het karakter van de goederen zelf\Nkunnen veranderen, Dialogue: 0,0:10:47.80,0:10:50.58,Default,,0000,0000,0000,,en de betekenis van sociale handelingen\Nkunnen veranderen, Dialogue: 0,0:10:50.58,0:10:53.98,Default,,0000,0000,0000,,zoals in het voorbeeld van onderwijzen en leren, Dialogue: 0,0:10:53.98,0:10:58.63,Default,,0000,0000,0000,,dan moeten we ons afvragen\Nwaar markten thuishoren, Dialogue: 0,0:10:58.63,0:11:00.56,Default,,0000,0000,0000,,en waar niet; Dialogue: 0,0:11:00.56,0:11:02.94,Default,,0000,0000,0000,,waar ze kunnen leiden tot ondermijning van Dialogue: 0,0:11:02.94,0:11:05.94,Default,,0000,0000,0000,,waarden en houdingen die de moeite waard zijn. Dialogue: 0,0:11:05.94,0:11:09.12,Default,,0000,0000,0000,,Maar om dit debat te kunnen voeren Dialogue: 0,0:11:09.12,0:11:12.70,Default,,0000,0000,0000,,moeten we iets doen\Nwaar we niet erg goed in zijn. Dialogue: 0,0:11:12.70,0:11:16.18,Default,,0000,0000,0000,,We moeten gezamenlijk nadenken Dialogue: 0,0:11:16.18,0:11:19.42,Default,,0000,0000,0000,,over de waarde en de betekenis Dialogue: 0,0:11:19.42,0:11:23.42,Default,,0000,0000,0000,,van de sociale handelingen die we zo op prijs stellen. Dialogue: 0,0:11:23.42,0:11:25.93,Default,,0000,0000,0000,,Van onze lichamen tot ons gezinsleven, Dialogue: 0,0:11:25.93,0:11:27.88,Default,,0000,0000,0000,,van persoonlijke relaties tot gezondheid, Dialogue: 0,0:11:27.88,0:11:31.60,Default,,0000,0000,0000,,van onderwijzen en leren tot het burgerleven. Dialogue: 0,0:11:31.60,0:11:34.58,Default,,0000,0000,0000,,Dit zijn omstreden vragen, Dialogue: 0,0:11:34.58,0:11:37.34,Default,,0000,0000,0000,,en dus gaan we ze liever uit de weg. Dialogue: 0,0:11:37.34,0:11:40.26,Default,,0000,0000,0000,,Het is zelfs zo dat gedurende\Nde laatste drie decennia, Dialogue: 0,0:11:40.26,0:11:42.76,Default,,0000,0000,0000,,waarin marktredenering en marktdenken Dialogue: 0,0:11:42.76,0:11:46.24,Default,,0000,0000,0000,,aan kracht en prestige hebben gewonnen, Dialogue: 0,0:11:46.24,0:11:49.73,Default,,0000,0000,0000,,ons publieke debat gedurende deze tijd Dialogue: 0,0:11:49.73,0:11:51.96,Default,,0000,0000,0000,,uitgehold is, Dialogue: 0,0:11:51.96,0:11:55.67,Default,,0000,0000,0000,,ontdaan van grotere morele betekenis. Dialogue: 0,0:11:55.67,0:11:58.88,Default,,0000,0000,0000,,Uit angst voor onenigheid\Ngaan we deze vragen uit de weg. Dialogue: 0,0:11:58.88,0:12:02.41,Default,,0000,0000,0000,,Maar zodra we inzien dat markten Dialogue: 0,0:12:02.41,0:12:04.58,Default,,0000,0000,0000,,het karakter van goederen veranderen, Dialogue: 0,0:12:04.58,0:12:08.77,Default,,0000,0000,0000,,moeten we onderling het debat aangaan Dialogue: 0,0:12:08.77,0:12:11.04,Default,,0000,0000,0000,,omtrent deze grotere vragen, Dialogue: 0,0:12:11.04,0:12:13.60,Default,,0000,0000,0000,,over hoe we goederen naar waarde schatten. Dialogue: 0,0:12:13.60,0:12:16.44,Default,,0000,0000,0000,,Eén van de meest bijtende effecten Dialogue: 0,0:12:16.44,0:12:19.22,Default,,0000,0000,0000,,van overal een prijskaartje aan hangen, Dialogue: 0,0:12:19.22,0:12:21.59,Default,,0000,0000,0000,,gaat over gemeenschappelijkheid, Dialogue: 0,0:12:21.59,0:12:24.68,Default,,0000,0000,0000,,het idee dat we allemaal\Nin hetzelfde schuitje zitten. Dialogue: 0,0:12:24.68,0:12:29.50,Default,,0000,0000,0000,,In het licht van toenemende ongelijkheid Dialogue: 0,0:12:29.50,0:12:33.61,Default,,0000,0000,0000,,leidt het vermarkten\Nvan elk aspect van het leven Dialogue: 0,0:12:33.61,0:12:38.54,Default,,0000,0000,0000,,tot een toestand waarin de rijken Dialogue: 0,0:12:38.54,0:12:40.76,Default,,0000,0000,0000,,en de minder bedeelden Dialogue: 0,0:12:40.76,0:12:45.14,Default,,0000,0000,0000,,in toenemende mate afgezonderd van elkaar leven. Dialogue: 0,0:12:45.14,0:12:48.36,Default,,0000,0000,0000,,We leven, werken, winkelen en spelen Dialogue: 0,0:12:48.36,0:12:50.10,Default,,0000,0000,0000,,dan op verschillende plekken. Dialogue: 0,0:12:50.10,0:12:53.21,Default,,0000,0000,0000,,Onze kinderen gaan dan naar verschillende scholen. Dialogue: 0,0:12:53.21,0:12:55.76,Default,,0000,0000,0000,,Dat is niet goed voor de democratie, Dialogue: 0,0:12:55.76,0:12:58.68,Default,,0000,0000,0000,,noch is het een bevredigende manier om te leven, Dialogue: 0,0:12:58.68,0:13:01.96,Default,,0000,0000,0000,,zelfs voor diegenen\Ndie het zich kunnen veroorloven Dialogue: 0,0:13:01.96,0:13:04.72,Default,,0000,0000,0000,,om tegen betaling vooraan te mogen staan. Dialogue: 0,0:13:04.72,0:13:06.49,Default,,0000,0000,0000,,En wel hierom. Dialogue: 0,0:13:06.49,0:13:11.42,Default,,0000,0000,0000,,Democratie vereist geen perfecte gelijkheid. Dialogue: 0,0:13:11.42,0:13:13.18,Default,,0000,0000,0000,,Wat ze wel vereist, Dialogue: 0,0:13:13.18,0:13:16.81,Default,,0000,0000,0000,,is dat burgers gemeenschappelijk leven. Dialogue: 0,0:13:16.81,0:13:19.44,Default,,0000,0000,0000,,Het is belangrijk dat mensen Dialogue: 0,0:13:19.44,0:13:21.21,Default,,0000,0000,0000,,van verschillende achtergronden Dialogue: 0,0:13:21.21,0:13:22.93,Default,,0000,0000,0000,,en verschillende geledingen Dialogue: 0,0:13:22.93,0:13:25.22,Default,,0000,0000,0000,,elkaar ontmoeten, Dialogue: 0,0:13:25.22,0:13:27.24,Default,,0000,0000,0000,,elkaar tegen het lijf lopen, Dialogue: 0,0:13:27.24,0:13:30.73,Default,,0000,0000,0000,,in de dagelijkse gang van zaken. Dialogue: 0,0:13:30.73,0:13:33.45,Default,,0000,0000,0000,,Dit leert ons namelijk om Dialogue: 0,0:13:33.45,0:13:37.13,Default,,0000,0000,0000,,te onderhandelen en onze verschillen te accepteren. Dialogue: 0,0:13:37.13,0:13:41.34,Default,,0000,0000,0000,,Op die manier gaan we geven\Nom het algemene welzijn. Dialogue: 0,0:13:41.34,0:13:44.69,Default,,0000,0000,0000,,Dus uiteindelijk is de vraag over markten Dialogue: 0,0:13:44.69,0:13:48.83,Default,,0000,0000,0000,,niet zozeer een economisch vraagstuk. Dialogue: 0,0:13:48.83,0:13:52.92,Default,,0000,0000,0000,,Het is de vraag hoe we\Nmet elkaar willen omgaan. Dialogue: 0,0:13:52.92,0:13:57.46,Default,,0000,0000,0000,,Willen we een maatschappij \Nwaarin alles te koop is, Dialogue: 0,0:13:57.46,0:14:00.97,Default,,0000,0000,0000,,of zijn er bepaalde \Nmorele en burgerlijke goederen Dialogue: 0,0:14:00.97,0:14:02.90,Default,,0000,0000,0000,,die markten geen eer aandoen Dialogue: 0,0:14:02.90,0:14:05.69,Default,,0000,0000,0000,,en niet te koop zijn? Dialogue: 0,0:14:05.69,0:14:07.16,Default,,0000,0000,0000,,Hartelijk bedankt. Dialogue: 0,0:14:07.16,0:14:12.34,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)