1
00:00:06,361 --> 00:00:09,032
Wat heeft de Franse Revolutie te makené

2
00:00:09,032 --> 00:00:13,630
met het feit dat de NASA
een satelliet van 200 miljoen dollar

3
00:00:13,630 --> 00:00:17,272
per ongeluk liet neerstorten 
op het oppervlak van Mars?

4
00:00:17,272 --> 00:00:19,611
Eigenlijk alles.

5
00:00:19,611 --> 00:00:21,732
Die crash gebeurde als gevolg van een fout

6
00:00:21,732 --> 00:00:24,507
bij het omzetten van data 
tussen twee meetmethodes:

7
00:00:24,507 --> 00:00:26,163
eenheden uit de VS

8
00:00:26,163 --> 00:00:29,024
en hun SI, of metrische, equivalenten.

9
00:00:29,024 --> 00:00:31,686
Wat heeft dat te maken 
met de Franse Revolutie?

10
00:00:31,686 --> 00:00:33,033
We leggen het uit.

11
00:00:33,033 --> 00:00:35,703
Tijdens het grootste deel 
van de geschiedenis

12
00:00:35,703 --> 00:00:37,932
waren eenheden als
het gewicht van graankorrels

13
00:00:37,932 --> 00:00:40,263
of de lengte van handen, niet exact

14
00:00:40,263 --> 00:00:42,363
en varieerden van plaats tot plaats.

15
00:00:42,363 --> 00:00:45,692
Verschillende regio's gebruikten 
niet alleen verschillende eenheden.

16
00:00:45,692 --> 00:00:48,873
Ook hadden ze heel 
verschillende getallensystemen.

17
00:00:48,873 --> 00:00:52,744
Aan het eind van de middeleeuwen verving 
het Hindoe-Arabische decimale stelsel

18
00:00:52,744 --> 00:00:56,443
bijna overal de Romeinse cijfers 
en breuken in Europa,

19
00:00:56,443 --> 00:00:58,952
maar pogingen
van geleerden als John Wilkins

20
00:00:58,952 --> 00:01:01,682
om standaard-decimale metingen 
te introduceren,

21
00:01:01,682 --> 00:01:03,313
waren minder succesvol.

22
00:01:03,313 --> 00:01:06,983
Alleen al Frankrijk had
een kwart miljoen verschillende eenheden.

23
00:01:06,983 --> 00:01:11,056
Elke wijdverspreide verandering 
zou een enorme omwenteling vereisen.

24
00:01:11,056 --> 00:01:15,087
In 1789 kwam die omwenteling.

25
00:01:15,087 --> 00:01:19,264
De leiders van de Franse Revolutie 
wierpen niet alleen de monarchie omver.

26
00:01:19,264 --> 00:01:21,953
Zij wilden de samenleving 
compleet veranderen

27
00:01:21,953 --> 00:01:25,423
volgens de rationele principes 
van de Verlichting.

28
00:01:25,423 --> 00:01:27,263
Met de nieuwe regering

29
00:01:27,263 --> 00:01:29,894
werd de Academie van Wetenschappen
bijeengeroepen

30
00:01:29,894 --> 00:01:32,824
om het meetsysteem te hervormen.

31
00:01:32,824 --> 00:01:37,095
Oude normen op basis van willekeurige 
autoriteit of lokale tradities

32
00:01:37,095 --> 00:01:41,343
werden vervangen door wiskundige 
en natuurlijke verhoudingen.

33
00:01:41,343 --> 00:01:44,695
Zo werd de meter, 
van het Griekse woord voor meting,

34
00:01:44,695 --> 00:01:47,173
gedefinieerd als één tienmiljoenste 
van de afstand

35
00:01:47,173 --> 00:01:49,573
tussen de evenaar en de Noordpool.

36
00:01:49,573 --> 00:01:53,955
Het nieuwe metrieke stelsel was 
volgens Marquis de Condorcet:

37
00:01:53,955 --> 00:01:57,656
"Voor alle mensen, voor altijd.”

38
00:01:57,656 --> 00:01:59,275
Het standaardiseren van metingen

39
00:01:59,275 --> 00:02:02,755
had ook politieke voordelen 
voor de Revolutionairen.

40
00:02:02,755 --> 00:02:05,655
Edelen konden niet meer 
met lokale eenheden sjoemelen

41
00:02:05,655 --> 00:02:08,285
om meer huur aan de burgers te vragen,

42
00:02:08,285 --> 00:02:11,696
en de regering kon
de belastingen efficiënter innen.

43
00:02:11,696 --> 00:02:14,246
Overschakelen naar een nieuwe 
republiekeinse kalender

44
00:02:14,246 --> 00:02:15,877
met weken van tien dagen

45
00:02:15,877 --> 00:02:20,065
verminderde de macht van de Kerk 
door de zondag te schrappen.

46
00:02:20,065 --> 00:02:22,705
Goedkeuring van dit nieuwe systeem 
was moeilijk.

47
00:02:22,705 --> 00:02:24,995
Het werd een beetje een puinhoop.

48
00:02:24,995 --> 00:02:29,016
In het begin gebruikte men 
de nieuwe eenheden naast de oude

49
00:02:29,016 --> 00:02:32,468
en de republikeinse kalender 
werd uiteindelijk verlaten.

50
00:02:32,468 --> 00:02:34,627
Toen Napoleon Bonaparte aan de macht kwam,

51
00:02:34,627 --> 00:02:37,956
liet hij kleine bedrijven toe
de traditionele eenheden te gebruiken,

52
00:02:37,956 --> 00:02:40,256
maar geherdefinieerd in metrische termen.

53
00:02:40,256 --> 00:02:43,346
Maar het metrieke stelsel 
bleef standaard voor formeel gebruik

54
00:02:43,346 --> 00:02:45,395
en verspreidde zich over het continent

55
00:02:45,395 --> 00:02:48,085
samen met de grenzen van Frankrijk.

56
00:02:48,085 --> 00:02:50,806
Napoleons imperium duurde acht jaar,

57
00:02:50,806 --> 00:02:53,557
maar zijn erfenis 
hield veel langer stand.

58
00:02:53,557 --> 00:02:55,206
Sommige Europese landen

59
00:02:55,206 --> 00:02:58,116
keerden na de onafhankelijkheid 
terug naar de oude eenheden.

60
00:02:58,116 --> 00:03:01,069
Anderen beseften 
de waarde van de normalisatie

61
00:03:01,069 --> 00:03:03,557
in een tijdperk van internationale handel.

62
00:03:03,557 --> 00:03:08,037
Nadat Portugal en Nederland 
vrijwillig overstapten op metrische maten,

63
00:03:08,037 --> 00:03:09,955
volgden andere landen,

64
00:03:09,955 --> 00:03:14,178
en koloniale rijken verspreidden 
het systeem over de hele wereld.

65
00:03:14,178 --> 00:03:15,978
Als Frankrijk's belangrijkste rivaal

66
00:03:15,978 --> 00:03:18,669
hield Groot-Brittannië 
de revolutionaire ideeën tegen 

67
00:03:18,669 --> 00:03:21,189
en behield zijn traditionele eenheden.

68
00:03:21,189 --> 00:03:25,478
Maar in de volgende twee eeuwen 
stapte het Britse Rijk langzaam over,

69
00:03:25,478 --> 00:03:29,099
en keurde het metrieke stelsel eerst goed 
als een mogelijk alternatief

70
00:03:29,099 --> 00:03:31,308
waarna het geleidelijk officieel werd.

71
00:03:31,308 --> 00:03:35,748
Maar deze ommezwaai kwam te laat 
voor dertien voormalige koloniën

72
00:03:35,748 --> 00:03:38,128
die net hun onafhankelijkheid 
hadden bevochten.

73
00:03:38,128 --> 00:03:40,487
De Verenigde Staten van Amerika 
bleven vastzitten

74
00:03:40,487 --> 00:03:43,077
aan de koloniale Engelse eenheden

75
00:03:43,077 --> 00:03:45,728
en blijft tot nu toe
een van de slechts drie landen

76
00:03:45,728 --> 00:03:48,677
die het metrieke stelsel 
niet volledig hebben omarmd.

77
00:03:48,677 --> 00:03:51,709
Ondanks vele pogingen 
om het metrieke stelsel in te voeren,

78
00:03:51,709 --> 00:03:56,509
beschouwen veel Amerikanen eenheden 
zoals voeten en ponden intuïtiever.

79
00:03:56,509 --> 00:03:58,559
En ironisch genoeg zien sommigen

80
00:03:58,559 --> 00:04:00,568
het ooit revolutionaire metrieke stelsel

81
00:04:00,568 --> 00:04:03,429
als een symbool van mondiale conformiteit.

82
00:04:03,429 --> 00:04:05,690
Toch wordt het metrieke stelsel 


83
00:04:05,690 --> 00:04:09,650
bijna universeel gebruikt 
in wetenschap en geneeskunde

84
00:04:09,650 --> 00:04:13,650
en blijft het evolueren 
volgens zijn oorspronkelijke principes.

85
00:04:13,650 --> 00:04:16,468
Lang werden 
de standaardeenheden bepaald

86
00:04:16,469 --> 00:04:19,509
door zorgvuldig onderhouden 
fysieke prototypes.

87
00:04:19,509 --> 00:04:22,608
Maar dankzij de verbetering 
van techniek en precisie,

88
00:04:22,608 --> 00:04:26,899
worden deze objecten met beperkte toegang 
en onbetrouwbare levensduur

89
00:04:26,899 --> 00:04:31,429
nu vervangen door standaarden 
op basis van universele constanten,

90
00:04:31,429 --> 00:04:33,354
zoals de snelheid van het licht.

91
00:04:33,354 --> 00:04:36,160
Consistente metingen zijn
zo'n integraal onderdeel

92
00:04:36,160 --> 00:04:37,680
van ons leven geworden

93
00:04:37,680 --> 00:04:40,860
dat het moeilijk te beseffen is
wat een belangrijke verwezenlijking

94
00:04:40,860 --> 00:04:42,780
ze voor de mensheid zijn geweest.

95
00:04:42,780 --> 00:04:45,629
Net zoals het ontstond 
uit een politieke revolutie,

96
00:04:45,629 --> 00:04:47,990
blijft het metrieke stelsel 
van cruciaal belang

97
00:04:47,990 --> 00:04:51,240
voor de komende 
wetenschappelijke revoluties.