0:00:06.651,0:00:08.422
شۆڕشی فەڕەنسا چی پەیوەندی هەیە

0:00:08.422,0:00:14.460
بەوکاتەی ناسا بەڕێکەوت ٢٠٠[br]ملیۆن دۆلاری لە مانگێکی دەستکرد بەفیڕۆچوو

0:00:14.460,0:00:17.452
بۆ ناردنی بۆسەر مەریخ؟

0:00:17.452,0:00:19.781
لەڕاستیدا، هەمووشتێک.

0:00:19.781,0:00:21.622
ئەوەی ڕوویدا بەهۆی هەڵەیەک بوو

0:00:21.622,0:00:24.657
بەگۆڕینی نێوان دوو سیستەمی پێوانەی،

0:00:24.657,0:00:26.163
یەکەی ولایەتە یەگرتووەکان

0:00:26.163,0:00:29.324
و s.l ، یان سیستەمی مەتری ، هاوتای.

0:00:29.324,0:00:31.936
کەواتە پەیوەندی چییە بە شۆڕشی فەڕەنساوە؟

0:00:31.936,0:00:33.453
ڕێگەم بدە ڕوونی بکەمەوە.

0:00:33.453,0:00:35.672
بەگوێرەی زۆرینەی سەرچاوە مێژوویەکانی مرۆڤ،

0:00:35.672,0:00:40.493
یەکەکان وەکو کێشی دەنکێک یان [br]درێژی دەستێک وەک یەک نیە

0:00:40.493,0:00:42.693
وهەمەجۆره‌ لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێکی تر.

0:00:42.693,0:00:45.682
و جیاوازی ئاینەکان تەنها لەپێوانەی [br]جیاواز بەکارنایەت.

0:00:45.682,0:00:49.173
ئەوان بەتەواوی سیستەمی ژمارەی [br]جیاوازیان هەبووە هەروەها.

0:00:49.173,0:00:52.304
لە کۆتای سەدەی ناوەڕاست ، سیستەمی [br]هیندی -عەرەبی دەیەکان

0:00:52.304,0:00:56.773
بەزۆری جێگای ژمارەیەکانی ڕۆمانی گرتەوە [br]و بەش بوو لە ئەوڕوپا،

0:00:59.192,0:01:01.592
بۆبەرزکردنەوەی دەیەکی بنچینەی پێوانەی

0:01:01.592,0:01:03.383
کەمتر سەرکەوتوو بوو.

0:01:03.383,0:01:06.683
لەگەڵ چارەگێک ملیۆن یەکەی جیاواز [br]لەفەڕەنسا بەتەنها،

0:01:06.683,0:01:11.256
هەموو گۆڕانێکی گەورە[br]گۆڕانکاری گەورەی بەدواوە دێت.

0:01:11.256,0:01:14.837
و لە ١٧٨٩، ئەو گۆڕانکاریە هات.

0:01:14.837,0:01:19.264
سەرکردەکانی شۆڕشی فەڕەنسا[br]تەنها پاشایان نەبەزاند.

0:01:19.264,0:01:22.223
ئەوان بەتەواوەتی خواستیان [br]گۆڕینی کۆمەڵگابوو

0:01:22.223,0:01:25.703
بەگوێرەی یاسای ئەقلانی ڕووناکبیران..

0:01:25.703,0:01:27.343
کاتێک حکومەتی نوێ دەسەڵاتی وەرگرت،

0:01:27.343,0:01:32.574
ئەکادیمیا زانستیەکان کۆبوونەوە بۆگۆڕینی [br]سیستەمی پێوانەیەکان.

0:01:32.574,0:01:37.095
سیستەمە کۆنەکانی پەیڕەوی دەسەڵاتی ناڕەوا[br]ونەریتی خۆجێیان

0:01:37.095,0:01:41.343
گۆڕا بەپەیوەندی سرووشتی[br]و بیرکاریانە.

0:01:41.343,0:01:44.695
بۆ نموونە مەتر لەوشەی یۆنانی[br]پێوانە هاتووە،

0:01:44.695,0:01:49.853
پێناسەدەکرا وەکو ١/١٠،٠٠٠،٠٠٠ لەنێوان [br]هێڵی یەکسانبوون وجەمسەری باکوور.

0:01:49.853,0:01:53.955
و سیستەمە نوێیە پێوانەیەکە لەوشەکانی [br]مارکیوس دیکندۆرسێتەوە،

0:01:53.955,0:01:57.846
"بۆ هەمووخەڵک ، لەهەمووکاتێک دا".

0:01:57.846,0:02:00.664
بوونی یەک سیستەمی پێوانەیی[br]سوودی سیاسی هەبوو

0:02:00.664,0:02:03.045
بۆ شۆڕشەکە هەروەها.

0:02:03.045,0:02:08.285
پیاوە خانەدانەکان چیتر نەیانتوانی[br]باج وەربگرن لەخەڵکی،

0:02:08.285,0:02:12.046
لەهەمانکاتدا حکومەت توانی [br]بە فەرمی باجەکان کۆبکاتەوە.

0:02:12.046,0:02:15.617
و گۆڕینی بۆ کاتێکی کۆماری نوێ [br]لەگەڵ دەڕۆژی هەفتەکان

0:02:15.617,0:02:20.065
کەمکردنەوەی دەسەڵاتی کڵێسە [br]بە لابردنی یەکشەمە.

0:02:20.065,0:02:22.805
گرتنەخۆی ئەو سیستەمە نوێیە ئاسان نەبوو.

0:02:22.805,0:02:25.125
لەڕاستیدا، ئەوە کەمێک قورس بوو.

0:02:25.125,0:02:29.016
سەرەتا ، خەڵکی یەکە نوێیەکەیان [br]لەگەڵ کۆنەکە بەکاردەهێنا،

0:02:29.016,0:02:32.718
و لەئەنجامدا کاتی کۆماریان وازلێهێنا.

0:02:32.718,0:02:34.627
کاتێک ناپلیۆن پۆناپارت دەسەڵاتی وەرگرت.

0:02:34.627,0:02:38.016
ئەو ڕێگەی دا بە بازرگانی بچووک بۆ[br]بەکارهێنانی پێوانە نەریتەکان

0:02:38.016,0:02:40.256
بەگوێرەی سیستەمی مەتری[br]نوێکرابوونەوە.

0:02:40.256,0:02:43.686
بەڵام سیستەمە مەتریەکە وەک پێوانەیەکی[br]فەرمی مایەوە،

0:02:43.686,0:02:48.055
و بڵاوبووەوە لەدەورووبەری کیشوەرەکە ، [br]بەدڕێژای سنوری فەڕەنسا.

0:02:48.055,0:02:50.811
لەهەمانکاتدا ئیمپڕاتۆریەتی ناپلیۆن[br]کەهەشت ساڵی خایاند،

0:02:50.811,0:02:53.777
بەڵام میراتی بۆماوەیەکی درێژ مایەوە.

0:02:53.777,0:02:58.276
هەندێک وڵاتی ئەوروپی گەڕانەوە سەر [br]پێوانەیە کۆنەکان بەهۆی سەربەخۆیان.

0:02:58.276,0:03:01.069
هەندێکیتریان سەرنجیاندایە [br]بەهای پێوانەیکردن

0:03:01.069,0:03:03.837
لەساتێکدا کە بازرگانی جیهانی بڵاوبوو .

0:03:03.837,0:03:08.037
پاشان پرتوگال وهۆڵەندا بەویستی خۆیان [br]گۆڕیان بەسیستەمی مەتری ،

0:03:08.037,0:03:09.955
وڵاتەکانی تریش پەیڕەویان کرد،

0:03:09.955,0:03:14.078
لەگەڵ بڵاوبوونەوەی سیستەمی ئیمپڕاتۆریەتی[br]داگیرکاری لەهەموو جیهان.

0:03:14.078,0:03:15.818
وەکو ڕکابەری سەرەکی فەڕەنسا،

0:03:15.818,0:03:21.299
بەریتانیا بەرگریکرد لەبیرۆکەی شۆڕشگێڕان و [br]یەکەی نەریتی خۆی پاراست.

0:03:21.299,0:03:25.598
بەڵام دوای دووسەدە ، ئیمپڕاتۆریەتی [br]بەریتانیا بەهێواشی گۆڕدرا،

0:03:25.598,0:03:28.869
یەکەم جار قبوڵکردنی سیستەمی پێوانەی [br]گۆڕینەوەیەکی ئارەزوومەندانەبوو

0:03:28.869,0:03:31.428
پێش ئەوەی بەرەبەرە ببێتە فەرمی.

0:03:31.428,0:03:35.638
هەرچەندە، ئەو گۆڕینە زۆر درەنگ بوو بۆ [br]سیانزە کۆڵۆنی پێشوو

0:03:35.638,0:03:38.288
کەپێشتر سەربەخۆییان هەبوو.

0:03:38.288,0:03:42.947
ویلایەتە یەكگرتوەکانی ئەمریکا هێشتا [br]یەکەی ئینگلیزەکانیان بەکاردەهێنا

0:03:42.947,0:03:45.728
و ئەمڕۆ تەنها پاشماوەی [br]یەکێک لەو سێ وڵاتە

0:03:45.728,0:03:48.677
کە بەتەواوی سیستەمی مەتری وەریناگرن.

0:03:48.677,0:03:51.539
لەگەڵ ئەوەشدا دەست پێش خەریکردن [br]بۆتۆمارکردنی سیستەمی مەتری،

0:03:51.539,0:03:56.509
زۆربەی ئەمریکیەکان ڕەچاوی یەکەکان دەکەن[br]وەکو پێیەکان و پاوەندەکان.

0:03:56.509,0:04:00.328
و جیاوازبوو، باوه‌ڕیان بە سیستەمی [br]مەتری هەبوو

0:04:00.328,0:04:03.509
وەکو سومبولێکی گونجاوی جیهانی.

0:04:03.509,0:04:09.650
لەگەڵ ئەوەشدا، سیستەمە مەتریەکە جیهانی [br]لە زانست و پزیشکی بەکاردەهێندرا،

0:04:09.650,0:04:13.850
وبەردەوام گەشەدەکات بەگوێرەی[br]ڕێسا بنچینەیەکان.

0:04:13.850,0:04:14.948
بۆ ماوەیەکی دوورو درێژ،

0:04:14.948,0:04:19.509
لەڕاستیدا یەکە پێوانەیەکان پێناسە دەکرا [br]بە نموونە بنچینه‌ییە فیزیایەکان.

0:04:19.509,0:04:22.608
بەڵام بەهۆی گەشەکردنی تەکنەلۆژیا و[br]وردبینی،

0:04:22.608,0:04:26.899
ئەو شتانە چوونە ناوەی سنوردارە و[br]بەدرێژای ژیان باوەڕپێنەکراوە

0:04:26.899,0:04:31.429
ئێستا گۆڕاون بەسیستەمی [br]پێوانەیەکان بەپێی یەکە جیهانیە نەگۆڕەکان،

0:04:31.429,0:04:33.914
وەکو خێرای ڕووناکی.

0:04:33.914,0:04:37.520
پێوانەیە گرینگەکان وەکو بەشە بنچینەیەکانی[br]ژیانی ڕۆژانەمان

0:04:37.520,0:04:42.940
زۆر سەختە بەرزنرخاندنی کە چ[br]گرنگیەکیان بۆ مرۆڤایەتی هەبووە.

0:04:42.940,0:04:45.879
بەهۆی ئەوەی لەشۆرشێکی[br]سیاسیەوە سەریهەڵداوە،

0:04:45.879,0:04:50.231
سیستەمە مەتریەکە زۆر گرینگە[br]بۆ ئەو تێکۆشانە زانستیانەی دێت .