Ooit was er een Stenen Tijdperk, een Bronzen Tijdperk en nu zitten we midden in het Plastic Tijdperk. Want elk jaar produceren we ongeveer 300 miljoen ton plastic. Een fractie daarvan komt in rivieren, waterwegen en uiteindelijk de oceanen terecht. Als je vandaag een koekje wil eten, moet je er een kopen met een plastic verpakking, in een plastic schaaltje, in een kartonnen doos, in plastic folie, in een plastic zak. Het is geen gevaarlijk nucleair afval, het is een koekje! Dit ben ik. Ik ben dol op duiken. Ik toon jullie hier mijn vakantiefoto's. Dit is op de ongerepte Azoren. Zo zien de stranden eruit. Vol stukjes plastic. Door de zon en de golven breekt het afval door de jaren heen af tot alsmaar kleinere stukjes, maar het blijft plastic. Het interessante is dat je niet veel rode deeltjes ziet hier, want die zien er als voedsel uit voor vogels, meer dan enige andere kleur. Dit is het resultaat. Het afval verzamelt zich vooral rond deze 5 kolkende stromen, de zogenaamde gyren, waar het het zeeleven rechtstreeks doodt en bovendien, door de opname van PCB en DDT, ook de voedselketen vergiftigt. Een voedselketen waar wij, mensen, deel van uitmaken. Bij het duiken in Griekenland trof ik meer plastic zakken aan dan vissen. Verbluft door de deprimerende taferelen richtte mijn Schotse duikmaatje zich naar mij en zei: "Hopen kwallen hier, maat. Ik zag er wel duizend." Er waren geen kwallen. Ik zal het niet hebben over milieukwesties in het algemeen. Ik denk dat het gebruikelijke antwoord is dat het ver van ons bed is. Dat is een zorg voor onze kinderen. Dus hallo, hier ben ik. Waarom ruimen we het niet gewoon op? Er zijn vele redenen waarom de huidige onderzoekers van plasticvervuiling vinden dat we ons op preventie moeten concentreren, via onderwijs, eerder dan ons aan opruiming te wagen. We zouden 5 kolossale gebieden moeten aanpakken, die allemaal in beweging zijn. Plastic gaande van enorme spooknetten tot moleculen -- bijvangst en emissies. Bovendien moeten we al het plastic weer aan land brengen. Het moet financieel steekhoudend zijn en de hoeveelheid plastic in de gyren is onbekend. Een jaar geleden, op weg naar de kapper -- oké, ik ga er niet vaak heen -- maar ik had een klein visioen. Ik zag dat zelfs oude mensen rommel in het water gooiden. Ik dacht: sommigen leren het gewoon nooit. We hebben de combinatie van beide wegen nodig, en wel snel. Dus werd dit lijstje met bezorgdheden mijn lijstje van uitdagingen. Een week later kreeg ik een huistaak waarbij ik veel tijd mocht besteden aan een keuze-onderwerp, samen met een vriend. Dat was mijn perfecte kans om nieuw en fundamenteel onderzoek te doen naar plasticvervuiling. Daarna ging ik op reis naar Griekenland met een manta-sleepnet, het meest gebruikte gerei om plasticmonsters te nemen. Ik moest al mijn kleren thuislaten vanwege de bagagebeperkingen op goedkope vluchten. Het sleepnet dat we maakten, is 15 keer fijner dan het gewone. We ontdekten dat er 40 keer zoveel kleine deeltjes zijn dan grote. Die kleine plasticdeeltjes moeten eruit, maar we willen het belangrijke plankton laten zitten. Gelukkig kon dit gewoon gescheiden worden dankzij de middelpuntvliedende kracht. Maar niemand wist hoeveel g-kracht gewoon zoöplankton kan overleven. Dus gingen we er weer met het sleepnet op uit. We hadden geen boot. We testten het. Ze kunnen 50 g hebben, wat meer dan genoeg is voor een geslaagde scheiding. Om te weten tot op welke diepte het oceaanoppervlak gereinigd moest worden, ontwierpen en bouwden we iets dat ik het sleepnet-met-verdiepingen noem. We zetten 10 sleepnetten bovenop elkaar. Hier zie je ons testen in de Noordzee. Ik vond het een superdag. Ik was de enige die niet ziek werd. Maar toen ging het perfect werkende sleepnet stuk. Maar we gaven niet op. Volgens mij kan je iets niet opruimen als je er de omvang niet van kent. Ik weet van schattingen die gaan van meerdere 100.000 ton helemaal tot 100 miljoen ton. Ik wist dat we een betere schatting nodig hadden, wat wetenschappelijke data. Dus contacteerde ik enkele professoren van de universiteiten van Delft, Utrecht en Hawaï -- die ons vervolgens hielpen bij het bepalen hoeveel plastic er is in de toplagen van de gyren. Het resultaat: een denderende 7,35 miljoen ton winbaar plastic in 2020. Dat is het gewicht van 1000 Eiffeltorens dat ronddrijft in de gyren. De onderzoeker die de Kunststofarchipel ontdekte, Charles Moore, schat dat het 79.000 jaar zou duren om dat op te lossen. Ik van mijn kant denk dat de Kunststofarchipel zichzelf volledig kan opruimen in niet meer dan 5 jaar. Dat is een verschil van 78.995 jaar. Dit is de gebruikelijke manier om afval op te ruimen: met een schip en een net naar plastic vissen. Je kan meer schepen gebruiken om een groter gebied te bestrijken, maar door stangen tussen de schepen te spannen, bestrijk je plots een veel groter gebied, want het gaat er niet om het afval op te vissen, maar het te kanaliseren. Er zijn geen mazen en dus halen we er zelfs de kleinste deeltjes uit. Alle levende organismen kunnen onder de stangen door, en zo reduceren we de bijvangst met 99,98%. Maar als we iets anders willen doen, moeten we ook anders denken. De opname van PCB’s door plastic is geen slechte zaak: het is een goede zaak. Haal alle plastic eruit en verwijder meteen de tonnen niet-afbreekbare organische vervuilende stoffen uit de mariene omgeving. Hoe zorgen we voor minimale milieu-, financiële en transportkosten? We maken van onze vijand onze troef. De beweging van de zeestromen is geen obstakel -- het is een oplossing. Waarom moet je door de oceaan heengaan als de oceaan door jou kan stromen? We verankeren de ‘schepen’ in de zeebodem en laten de kolkende stroming haar werk doen -- en zo besparen we een hoop geld, mankracht en uitstoot. De platformen zullen volledig zelfbedruipend zijn: hun energie halen ze uit de zon, de stroming en de golven. Duiken in de Azoren bracht me op het idee dat de beste vorm voor zo'n platform een reuzenrog is. Door de vleugels te laten zwiepen als een echte rog zorgen we voor contact tussen de inlaat en het oppervlak, zelfs in het ruigste weer. Stel je een zigzagopstelling voor van 24 platformen die een hele oceaan opruimen. Even een vergelijking maken. Dit zijn de stranden van Hong Kong, eerder dit jaar. De grootste plasticvervuiling ooit. Dit is de bron: niet meer dan 6 containers. Hoeveel halen we eruit? Meer dan 55 zulke containers per dag. Plastic is de rechtstreekse oorzaak van meer dan een miljard dollar scheepsaverij per jaar. Maar de echte verrassing voor mij was dat als we het plastic uit de 5 gyren verkopen, we meer dan 500 miljoen dollar zouden verdienen. Dat is meer dan het kost om het plan uit te voeren. Met andere woorden -- het is winstgevend. Maar volgens mij is het belangrijkste dat geld maar zal binnenstromen als we beseffen dat verandering belangrijker is dan geld. Ja, het wordt één van de grootste milieu-reddingsoperaties ooit. Maar het is onze rotzooi. We hebben het nieuwe materiaal zelfs eerst uitgevonden voor we de rotzooi maakten. Ga me dan niet vertellen dat we dit niet samen kunnen opruimen. Heel veel dank. (Applaus)