1
00:00:30,912 --> 00:00:32,725
Płetwale błękitne to największe zwierzęta

2
00:00:32,725 --> 00:00:34,644
kiedykolwiek istniejące na Ziemi,

3
00:00:34,644 --> 00:00:37,785
dwa razy większe 
od największych dinozaurów.

4
00:00:38,954 --> 00:00:40,275
"Jaki on ogromny!"

5
00:00:40,275 --> 00:00:41,736
Długie jak boisko do koszykówki,

6
00:00:41,736 --> 00:00:44,781
a ciężkie jak 40 afrykańskich słoni.

7
00:00:44,781 --> 00:00:46,579
Jeśli to za mało, by was zadziwić,

8
00:00:46,579 --> 00:00:48,659
posłuchajcie tego.

9
00:00:48,659 --> 00:00:50,367
Płetwale rosną do niesamowitych rozmiarów,

10
00:00:50,367 --> 00:00:54,705
żywiąc się jedynie maleńkim,
podobnym do krewetek krylem,

11
00:00:58,333 --> 00:01:00,568
wielkości małego palca.

12
00:01:00,568 --> 00:01:02,559
Wydaje się, że sam rozmiar kryla

13
00:01:02,559 --> 00:01:05,940
pokierował ewolucją płetwala błękitnego.

14
00:01:08,032 --> 00:01:10,093
Kryl jest bardzo mały,

15
00:01:10,093 --> 00:01:12,132
ale występuje w gęstych ławicach.

16
00:01:12,132 --> 00:01:13,133
By zwiększyć skuteczność, 
płetwale wyewoluowały

17
00:01:13,133 --> 00:01:14,467
By zwiększyć skuteczność, 
płetwale wyewoluowały

18
00:01:14,467 --> 00:01:15,715
strategię żywienia związaną z nurkowaniem.

19
00:01:15,715 --> 00:01:17,596
strategię żywienia związaną z nurkowaniem.

20
00:01:17,596 --> 00:01:20,846
Wieloryby pędzą w stronę ławicy

21
00:01:20,846 --> 00:01:22,900
i otwierają szeroko paszczę,

22
00:01:22,900 --> 00:01:26,062
która rozszerza się, żeby zwiększyć pojemność.

23
00:01:26,062 --> 00:01:28,178
Specjalna warstwa tłuszczu rozciąga się
od paszczy po pępek jak akordeon,

24
00:01:28,178 --> 00:01:30,441
Specjalna warstwa tłuszczu rozciąga się
od paszczy po pępek jak akordeon,

25
00:01:30,441 --> 00:01:32,944
pozwalając pochłaniać masę wody 
nasyconej pokarmem.

26
00:01:32,944 --> 00:01:35,176
pozwalając pochłaniać masę wody 
nasyconej pokarmem.

27
00:01:42,836 --> 00:01:44,376
Z każdym gigantycznym łykiem,

28
00:01:44,376 --> 00:01:48,129
wieloryb pochłania wodę i kryle

29
00:01:48,129 --> 00:01:50,300
ważące 125% masy jego ciała.

30
00:01:50,300 --> 00:01:51,968
Wieloryb musi wypluć wodę, 
zatrzymując smakowitego kryla.

31
00:01:51,968 --> 00:01:54,227
Wieloryb musi wypluć wodę, 
zatrzymując smakowitego kryla.

32
00:01:54,227 --> 00:01:56,446
Używa do tego fiszbinów, 
grzebieniowatych tworów,

33
00:01:56,446 --> 00:01:58,272
zrobionych z tego samego budulca,
co nasze włosy i paznokcie,

34
00:01:58,272 --> 00:02:00,884
zrobionych z tego samego budulca,
co nasze włosy i paznokcie,

35
00:02:00,884 --> 00:02:02,616
oraz języka.

36
00:02:08,599 --> 00:02:10,909
To niesamowite, ale serce
płetwala błękitnego

37
00:02:10,909 --> 00:02:12,674
jest rozmiarów małego samochodu.

38
00:02:12,674 --> 00:02:15,139
Dziecko mogłoby swobodnie
raczkować przez jego arterie.

39
00:02:15,139 --> 00:02:17,255
Jego język waży tyle, co słoń,

40
00:02:17,255 --> 00:02:20,051
ale przełyk ma tak mały,

41
00:02:20,051 --> 00:02:23,263
że mógłby zadławić się
bochenkiem chleba.

42
00:02:23,263 --> 00:02:24,844
Wieloryby nie są stworzone,

43
00:02:24,844 --> 00:02:27,415
by żywić się czymś większym od kryla.

44
00:02:31,459 --> 00:02:35,629
Płetwal zjada jakieś 4 tony kryla dziennie.

45
00:02:35,629 --> 00:02:36,889
Przez ten niezwykły mechanizm

46
00:02:36,889 --> 00:02:38,541
każde zanurzenie dostarcza wielorybowi

47
00:02:38,541 --> 00:02:42,181
90 razy więcej energii niż przy tym jej zużywa.

48
00:02:42,181 --> 00:02:46,937
Każdy łyk kryla dostarcza 
mu prawie 480 000 kalorii.

49
00:02:46,937 --> 00:02:52,160
Tyle uzyskalibyśmy
jedząc 1900 hamburgerów.

50
00:02:54,780 --> 00:02:57,680
Ale czemu płetwale są tak ogromne?

51
00:02:57,680 --> 00:02:59,186
Są znacznie większe

52
00:02:59,186 --> 00:03:02,047
od największych zwierząt lądowych - słoni.

53
00:03:02,047 --> 00:03:03,691
Im cięższe jest zwierzę,

54
00:03:03,691 --> 00:03:06,204
tym większa jest jego powierzchnia.

55
00:03:06,204 --> 00:03:07,519
W miarę wzrostu wagi

56
00:03:07,519 --> 00:03:09,680
w pewnym momencie nogi zwierzęcia

57
00:03:09,680 --> 00:03:12,421
nie mogą utrzymać jego ciężaru.

58
00:03:12,421 --> 00:03:14,263
To wyjaśnia, dlaczego słonie

59
00:03:14,263 --> 00:03:17,179
nie mają smukłych końskich nóg.

60
00:03:17,179 --> 00:03:19,181
Ich nogi przypominają solidne filary,

61
00:03:19,181 --> 00:03:22,341
by utrzymać je w pionie.

62
00:03:25,234 --> 00:03:28,032
W wodzie sytuacja jest całkiem inna.

63
00:03:28,032 --> 00:03:30,705
Wyporność przeciwstawia się
grawitacji oddziałującej na ciało,

64
00:03:30,705 --> 00:03:33,243
więc ogromne cielsko wielorybów 
jest częściowo wypierane przez wodę.

65
00:03:33,243 --> 00:03:35,080
więc ogromne cielsko wielorybów 
jest częściowo wypierane przez wodę.

66
00:03:35,080 --> 00:03:37,164
Ocean jest wspaniałym
miejscem dla gatunków,

67
00:03:37,164 --> 00:03:39,499
które chcą być duże.

68
00:03:39,499 --> 00:03:42,333
Inna tajemnica ich rozmiaru 
kryje się w diecie.

69
00:03:42,333 --> 00:03:44,045
Przez wyewoluowanie tak ogromnej paszczy

70
00:03:44,045 --> 00:03:46,640
wieloryby wyspecjalizowały się
w pochłanianiu ogromnych ilości

71
00:03:46,640 --> 00:03:49,267
wysoko kalorycznego
i odżywczego pożywienia,

72
00:03:49,267 --> 00:03:53,427
które dostarcza im energii 
do osiągnięcia takiego rozmiaru.

73
00:03:56,063 --> 00:03:58,178
Być może zastanawiacie się,

74
00:03:58,178 --> 00:04:00,771
dlaczego płetwale nie są jeszcze większe?

75
00:04:00,771 --> 00:04:02,869
Ocean brzmi niczym nirwana

76
00:04:02,869 --> 00:04:04,447
dla ogromnych zwierząt.

77
00:04:04,447 --> 00:04:07,179
Choć ten sposób odżywiania 
pozwolił płetwalom błękitnym

78
00:04:07,179 --> 00:04:08,640
stać się największymi zwierzętami na ziemi,

79
00:04:08,640 --> 00:04:10,337
stać się największymi zwierzętami na ziemi,

80
00:04:10,337 --> 00:04:13,819
pozwalając skutecznie żywić się ławicami kryla,

81
00:04:13,819 --> 00:04:15,656
wiąże się to też z pewnymi kosztami.

82
00:04:15,656 --> 00:04:18,776
Naukowcy porównali koszt takiego odżywiania

83
00:04:18,776 --> 00:04:21,459
do ilości energii uzyskanej z kryla.

84
00:04:21,459 --> 00:04:24,832
Odkryli, że w miarę rozrostu ciała

85
00:04:24,832 --> 00:04:27,375
zapotrzebowanie na energię przekracza

86
00:04:27,375 --> 00:04:31,495
dodatkową energię z pożywienia.

87
00:04:31,495 --> 00:04:35,592
Żerowanie pochłania 15 razy więcej energii 
niż odpoczynek,

88
00:04:35,592 --> 00:04:39,556
a 5 razy więcej niż pływanie.

89
00:04:39,556 --> 00:04:40,959
Jedząc w ten sposób

90
00:04:40,959 --> 00:04:44,782
osobniki mogą urosnąć do 33 metrów.

91
00:04:44,782 --> 00:04:47,313
Takie są ich rozmiary.

92
00:04:47,313 --> 00:04:49,780
Czyli płetwale mają za co dziękować krylowi.

93
00:04:49,780 --> 00:04:51,406
Efektywne przystosowania ewolucyjne

94
00:04:51,406 --> 00:04:54,872
nie wykształciłyby się, 
gdyby kryl nie był tak mały.

95
00:04:54,872 --> 00:04:56,924
To niesamowite, że te małe żyjątka

96
00:04:56,924 --> 00:04:59,739
pozwoliły płetwalom przekroczyć granice

97
00:04:59,739 --> 00:05:01,557
przeciętnego rozmiaru na naszej planecie.

98
00:05:01,557 --> 00:05:03,671
Nie zastanawia was, czy stara maksyma:

99
00:05:03,671 --> 00:05:05,518
"Jesteś tym, co jesz"

100
00:05:05,518 --> 00:05:09,131
faktycznie pasuje do świata płetwali błękitnych?