[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:07.47,0:00:09.75,Default,,0000,0000,0000,,Çok afedersiniz! Dialogue: 0,0:00:10.34,0:00:11.40,Default,,0000,0000,0000,,Hiç birisi esnedi diye Dialogue: 0,0:00:11.40,0:00:13.42,Default,,0000,0000,0000,,sizin de esnediğiniz oldu mu? Dialogue: 0,0:00:13.42,0:00:15.17,Default,,0000,0000,0000,,Aslında yorgun olmasanız da Dialogue: 0,0:00:15.17,0:00:18.21,Default,,0000,0000,0000,,aniden ağzınız ardına kadar açılır ve Dialogue: 0,0:00:18.21,0:00:22.12,Default,,0000,0000,0000,,kocaman bir esneme Dialogue: 0,0:00:22.12,0:00:23.91,Default,,0000,0000,0000,,gelir. Dialogue: 0,0:00:23.91,0:00:27.24,Default,,0000,0000,0000,,Bu fenomen bulaşıcı esneme olarak bilinir. Dialogue: 0,0:00:27.24,0:00:29.12,Default,,0000,0000,0000,,Bilim adamları bunun nedenini henüz tam olarak Dialogue: 0,0:00:29.12,0:00:30.42,Default,,0000,0000,0000,,açıklayamasalar da, Dialogue: 0,0:00:30.42,0:00:33.50,Default,,0000,0000,0000,,şu an üzerinde araştırma yapılan birçok kuram bulunmaktadır. Dialogue: 0,0:00:33.50,0:00:34.87,Default,,0000,0000,0000,,Bu kuramlardan en yaygın Dialogue: 0,0:00:34.87,0:00:36.58,Default,,0000,0000,0000,,birkaç tanesine bir göz atalım. Dialogue: 0,0:00:36.58,0:00:38.100,Default,,0000,0000,0000,,İlk olarak iki fizyolojik kuramla başlayalım ve Dialogue: 0,0:00:38.100,0:00:41.95,Default,,0000,0000,0000,,ardından bir psikolojik kuramla devam edelim. Dialogue: 0,0:00:41.95,0:00:44.75,Default,,0000,0000,0000,,İlk fizyolojik kuram Dialogue: 0,0:00:44.75,0:00:46.23,Default,,0000,0000,0000,,bulaşıcı esnemenin Dialogue: 0,0:00:46.23,0:00:48.52,Default,,0000,0000,0000,,belirli bir uyarıcıyı - ilk esnemeyi - takiben Dialogue: 0,0:00:48.52,0:00:50.01,Default,,0000,0000,0000,,harekete geçtiğini öne sürmektedir. Dialogue: 0,0:00:50.01,0:00:52.86,Default,,0000,0000,0000,,Buna sabit eylem yapısı adı verilir. Dialogue: 0,0:00:52.86,0:00:55.94,Default,,0000,0000,0000,,Sabit eylem yapısını bir çeşit refleks olarak düşünün. Dialogue: 0,0:00:55.94,0:00:58.69,Default,,0000,0000,0000,,Sizin esnemeniz benim de esnememe neden olur. Dialogue: 0,0:00:58.69,0:01:00.53,Default,,0000,0000,0000,,Yani domino etkisi gibi. Dialogue: 0,0:01:00.53,0:01:02.12,Default,,0000,0000,0000,,Bir kişinin esnemesi, eylemi gözlemleyen Dialogue: 0,0:01:02.12,0:01:04.100,Default,,0000,0000,0000,,civardaki diğer bir kişide de esnemeyi tetikler. Dialogue: 0,0:01:04.100,0:01:06.100,Default,,0000,0000,0000,,Bu refleks harekete geçtiğinde, Dialogue: 0,0:01:06.100,0:01:08.53,Default,,0000,0000,0000,,doğal akışını sürdürmesi gerekir. Dialogue: 0,0:01:08.53,0:01:09.90,Default,,0000,0000,0000,,Hiç esnerken kendinizi durdurmaya Dialogue: 0,0:01:09.90,0:01:11.54,Default,,0000,0000,0000,,çalıştınız mı? Dialogue: 0,0:01:11.54,0:01:14.53,Default,,0000,0000,0000,,Esasen bu mümkün değil! Dialogue: 0,0:01:15.27,0:01:17.18,Default,,0000,0000,0000,,Diğer bir fizyolojik kuram, Dialogue: 0,0:01:17.18,0:01:20.30,Default,,0000,0000,0000,,bilinçsiz taklit ya da bukalemun etkisi Dialogue: 0,0:01:20.30,0:01:22.01,Default,,0000,0000,0000,,olarak bilinir. Dialogue: 0,0:01:22.01,0:01:24.58,Default,,0000,0000,0000,,Bu durum başkasının davranışını farkında olmadan Dialogue: 0,0:01:24.58,0:01:25.64,Default,,0000,0000,0000,,taklit etmemiz sonucu ortaya çıkar: Dialogue: 0,0:01:25.64,0:01:28.59,Default,,0000,0000,0000,,üstü kapalı ve istem dışı bir taklitçi manevrası. Dialogue: 0,0:01:28.59,0:01:31.16,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar birbirlerinin tavırlarını taklit etmeye eğilimlidirler. Dialogue: 0,0:01:31.16,0:01:32.70,Default,,0000,0000,0000,,Bacak bacak üstüne atmış birisinin Dialogue: 0,0:01:32.70,0:01:34.25,Default,,0000,0000,0000,,karşısında oturuyorsanız, Dialogue: 0,0:01:34.25,0:01:36.71,Default,,0000,0000,0000,,siz de bacak bacak üstüne atabilirsiniz. Dialogue: 0,0:01:36.71,0:01:38.92,Default,,0000,0000,0000,,Bu kuram esneyen birisini gördüğümüzde, Dialogue: 0,0:01:38.92,0:01:41.22,Default,,0000,0000,0000,,o kişinin davranışını bilinçsizce Dialogue: 0,0:01:41.22,0:01:43.03,Default,,0000,0000,0000,,taklit ettiğimiz için Dialogue: 0,0:01:43.03,0:01:44.53,Default,,0000,0000,0000,,esnediğimizi öne sürmektedir. Dialogue: 0,0:01:44.53,0:01:47.19,Default,,0000,0000,0000,,Bilim adamları bukalemun etkisinin Dialogue: 0,0:01:47.19,0:01:50.05,Default,,0000,0000,0000,,ayna nöronlar olarak bilinen özel bir grup nöron sayesinde Dialogue: 0,0:01:50.05,0:01:52.48,Default,,0000,0000,0000,,mümkün olduğuna inanmaktadır. Dialogue: 0,0:01:53.34,0:01:55.59,Default,,0000,0000,0000,,Ayna nöronlar bir çeşit beyin hücresidir. Dialogue: 0,0:01:55.59,0:01:58.15,Default,,0000,0000,0000,,Bu hücreler, eylemi biz gerçekleştirdiğimizde de Dialogue: 0,0:01:58.15,0:01:59.70,Default,,0000,0000,0000,,aynı eylemi yapan birisini gözlemlediğimizde de Dialogue: 0,0:01:59.70,0:02:01.50,Default,,0000,0000,0000,,eşit ölçüde etkileşim gösterir. Dialogue: 0,0:02:01.50,0:02:02.83,Default,,0000,0000,0000,,Bu nöronlar öğrenme ve kişisel farkındalık Dialogue: 0,0:02:02.83,0:02:04.77,Default,,0000,0000,0000,,açısından önem taşır. Dialogue: 0,0:02:04.77,0:02:07.92,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, birisi tarafından gerçekleştirilen örgü örme veya Dialogue: 0,0:02:07.92,0:02:09.90,Default,,0000,0000,0000,,ruj sürme gibi fiziksel Dialogue: 0,0:02:09.90,0:02:10.65,Default,,0000,0000,0000,,bir eylemi izlemek, Dialogue: 0,0:02:10.65,0:02:14.59,Default,,0000,0000,0000,,aynı eylemleri daha doğru yapmamıza yardımcı olur. Dialogue: 0,0:02:14.59,0:02:17.42,Default,,0000,0000,0000,,Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme, fMRG, Dialogue: 0,0:02:17.42,0:02:19.70,Default,,0000,0000,0000,,ile gerçekleştirilen nörolojik görüntüleme çalışmaları, Dialogue: 0,0:02:19.70,0:02:21.84,Default,,0000,0000,0000,,esneyen birisini gördüğümüzde veya Dialogue: 0,0:02:21.84,0:02:23.92,Default,,0000,0000,0000,,esneme sesi duyduğumuzda, Dialogue: 0,0:02:23.92,0:02:25.79,Default,,0000,0000,0000,,beyinde ayna nöronlarının Dialogue: 0,0:02:25.79,0:02:27.39,Default,,0000,0000,0000,,bulunduğu bölgede Dialogue: 0,0:02:27.39,0:02:28.59,Default,,0000,0000,0000,,hareketlenme olduğunu ve Dialogue: 0,0:02:28.59,0:02:30.80,Default,,0000,0000,0000,,bunun sonucunda bizim de aynı eylemi - esnemeyi - Dialogue: 0,0:02:30.80,0:02:33.100,Default,,0000,0000,0000,,gerçekleştirdiğimizi gösterir. Dialogue: 0,0:02:33.100,0:02:36.75,Default,,0000,0000,0000,,Psikolojik kuram da ayna nöronlarının Dialogue: 0,0:02:36.75,0:02:38.64,Default,,0000,0000,0000,,işleyişini içermektedir. Dialogue: 0,0:02:38.64,0:02:41.80,Default,,0000,0000,0000,,Bu kurama empatik esneme diyeceğiz. Dialogue: 0,0:02:41.80,0:02:43.58,Default,,0000,0000,0000,,Empati bir başkasının duygularını Dialogue: 0,0:02:43.58,0:02:45.17,Default,,0000,0000,0000,,anlama ve paylaşma Dialogue: 0,0:02:45.17,0:02:46.74,Default,,0000,0000,0000,,becerisidir: Dialogue: 0,0:02:46.74,0:02:49.89,Default,,0000,0000,0000,,bizim gibi sosyal hayvanlar için önemli bir beceri. Dialogue: 0,0:02:49.89,0:02:52.44,Default,,0000,0000,0000,,Son zamanlarda nörologlar Dialogue: 0,0:02:52.44,0:02:54.09,Default,,0000,0000,0000,,bir ayna nöron alt kümesinin Dialogue: 0,0:02:54.09,0:02:56.41,Default,,0000,0000,0000,,başkaları ile daha derinden empati kurmamıza Dialogue: 0,0:02:56.41,0:02:58.21,Default,,0000,0000,0000,,olanak sağladığını ortaya koymuştur. Dialogue: 0,0:02:58.21,0:02:59.25,Default,,0000,0000,0000,,Bilim adamları esnemeye karşı Dialogue: 0,0:02:59.25,0:03:01.50,Default,,0000,0000,0000,,verilen bu empatik tepkiyi, Dialogue: 0,0:03:01.50,0:03:03.12,Default,,0000,0000,0000,,önceden belirttiğimiz ilk kuramı, sabit eylem yapısını, Dialogue: 0,0:03:03.12,0:03:04.72,Default,,0000,0000,0000,,test ederken keşfetti. Dialogue: 0,0:03:04.72,0:03:06.50,Default,,0000,0000,0000,,Bu çalışma, köpeklerin salt insan esneme sesini Dialogue: 0,0:03:06.50,0:03:08.97,Default,,0000,0000,0000,,duyduklarında esneme rekleksi geliştirdiklerini Dialogue: 0,0:03:08.97,0:03:11.78,Default,,0000,0000,0000,,göstermek amacıyla hazırlandı. Dialogue: 0,0:03:11.78,0:03:14.53,Default,,0000,0000,0000,,Çalışmaları bunun doğru olduğunu kanıtlarken, Dialogue: 0,0:03:14.53,0:03:16.58,Default,,0000,0000,0000,,bilim adamları ilginç bir şey daha buldu. Dialogue: 0,0:03:16.58,0:03:19.80,Default,,0000,0000,0000,,Köpekler, yabancıların esneme seslerine oranla Dialogue: 0,0:03:19.80,0:03:21.30,Default,,0000,0000,0000,,sahiplerinin esneme seslerini Dialogue: 0,0:03:21.30,0:03:24.09,Default,,0000,0000,0000,,duyduklarında daha sık esniyorlardı. Dialogue: 0,0:03:24.09,0:03:25.25,Default,,0000,0000,0000,,Bu araştırmayı takiben, Dialogue: 0,0:03:25.25,0:03:27.04,Default,,0000,0000,0000,,insan ve primatlar üzerinde yapılan diğer çalışmalar da Dialogue: 0,0:03:27.04,0:03:29.05,Default,,0000,0000,0000,,bulaşıcı esnemenin yabancılara oranla Dialogue: 0,0:03:29.05,0:03:32.90,Default,,0000,0000,0000,,arkadaşlar arasında daha sık ortaya çıktığını gösterdi. Dialogue: 0,0:03:32.90,0:03:35.71,Default,,0000,0000,0000,,Aslında bulaşıcı esneme 4-5 yaşlarında, Dialogue: 0,0:03:35.71,0:03:38.96,Default,,0000,0000,0000,,çocuklar başkalarının duygularını kavrama Dialogue: 0,0:03:38.96,0:03:39.40,Default,,0000,0000,0000,,becerisini Dialogue: 0,0:03:39.40,0:03:42.60,Default,,0000,0000,0000,,geliştirmeye başladığında ortaya çıkar. Dialogue: 0,0:03:43.20,0:03:45.88,Default,,0000,0000,0000,,Bulaşıcı esnemenin bu empati kapasitesine Dialogue: 0,0:03:45.88,0:03:47.33,Default,,0000,0000,0000,,bağlı olduğunu kanıtlamaya çalışan Dialogue: 0,0:03:47.33,0:03:49.41,Default,,0000,0000,0000,,yeni bilimsel çalışmalar bulunsa da, Dialogue: 0,0:03:49.41,0:03:50.63,Default,,0000,0000,0000,,tam olarak ne olduğunu ortaya çıkarmak için Dialogue: 0,0:03:50.63,0:03:52.100,Default,,0000,0000,0000,,daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Dialogue: 0,0:03:52.100,0:03:54.93,Default,,0000,0000,0000,,Cevap tamamen başka bir Dialogue: 0,0:03:54.93,0:03:56.91,Default,,0000,0000,0000,,kuramda da saklı olabilir. Dialogue: 0,0:03:56.91,0:03:59.15,Default,,0000,0000,0000,,Bir dahaki sefer esnediğinizde Dialogue: 0,0:03:59.15,0:04:01.47,Default,,0000,0000,0000,,bir dakika durun ve ne olduğunu bir düşünün. Dialogue: 0,0:04:02.65,0:04:04.53,Default,,0000,0000,0000,,Esneme hakkında mı düşünüyordunuz? Dialogue: 0,0:04:05.03,0:04:07.02,Default,,0000,0000,0000,,Yakınınızdaki biri esnedi mi? Dialogue: 0,0:04:07.02,0:04:09.100,Default,,0000,0000,0000,,Bu kişi bir yabancı mıydı, yoksa yakından tanıdığınız birisi miydi? Dialogue: 0,0:04:11.02,0:04:14.14,Default,,0000,0000,0000,,Şu anda esniyor musunuz?