1
00:00:00,000 --> 00:00:09,840
Օհ, ներեցեք:

2
00:00:10,666 --> 00:00:13,418
Երբևէ <<վարակվե՞լ եք>> ինչ-որ մեկի հորանջից:

3
00:00:13,418 --> 00:00:15,144
Դուք առանձնապես հոգնած չեք,

4
00:00:15,168 --> 00:00:17,219
մինչդեռ Ձեր բերանը հանկարծ

5
00:00:17,219 --> 00:00:18,831
լայն բացվում է,

6
00:00:19,695 --> 00:00:23,069
և Դուք մի լավ հորանջում եք:

7
00:00:24,195 --> 00:00:27,213
Այս երևույթը հայտնի է որպես <<վարակիչ հորանջ>>:

8
00:00:27,237 --> 00:00:29,571
Եվ մինչ գիտնականները փորձում են լիովին պարզաբանել,

9
00:00:29,595 --> 00:00:30,615
թե ինչն է դրա պատճառը,

10
00:00:30,639 --> 00:00:33,123
շատ վարկածներ դեռ ուսումնասիրման փուլում են:

11
00:00:33,782 --> 00:00:36,557
Եկեք դիտարկենք գերիշխող վարկածներից մի քանիսը`

12
00:00:36,581 --> 00:00:38,975
սկսելով երկու ֆիզիոլոգիականներից,

13
00:00:38,999 --> 00:00:41,189
մինչ հոգեբանականին անցնելը:

14
00:00:42,436 --> 00:00:44,730
Համաձայն ֆիզիոլոգիական առաջին վարկածի`

15
00:00:44,778 --> 00:00:48,525
վարակիչ հորանջի պատճառը մի հատուկ ազդակ է,

16
00:00:48,525 --> 00:00:49,988
որ կոչվում է առաջնային հորանջ:

17
00:00:49,988 --> 00:00:52,593
Սա կոչվում է գործողության պարտադիր պայման:

18
00:00:53,228 --> 00:00:55,919
Ենթադրենք` այս պարտադիր պայմանը բնազդ է:

19
00:00:55,943 --> 00:00:58,668
Ձեր հորանջն ինձ ստիպում է հորանջել:

20
00:00:58,692 --> 00:01:02,091
Դոմինոյի սկզբունքով` ինչ-որ մեկի հորանջը ստիպում է հորանջել

21
00:01:02,115 --> 00:01:04,974
մոտակայքում գտնվող ուրիշ մեկին, որ նկատել է դա:

22
00:01:04,998 --> 00:01:08,506
Առաջին անգամից հետո այն բնազդաբար էլի կկրկնվի:

23
00:01:08,530 --> 00:01:11,519
Երբևէ փորձե՞լ եք դադարեցնել հորանջը:

24
00:01:11,543 --> 00:01:14,531
Հիմնականում անհնար է:

25
00:01:15,268 --> 00:01:17,154
Մեկ այլ ֆիզիոլոգիական վարկած է

26
00:01:17,178 --> 00:01:20,276
չգիտակցված միմիկրիան

27
00:01:20,300 --> 00:01:21,988
կամ քամելեոնի էֆեկտը:

28
00:01:22,012 --> 00:01:24,560
Սա կատարվում է, երբ Դուք անգիտակցաբար

29
00:01:24,584 --> 00:01:25,919
կրկնօրինակում եք ինչ-որ մեկին;

30
00:01:25,943 --> 00:01:28,289
նմանակում եք աննկատ և չկանխամտածված:

31
00:01:29,047 --> 00:01:31,139
Մարդիկ հակված են նմանակելու միմյանց դիրքերը:

32
00:01:31,163 --> 00:01:34,695
Եթե Ձեր դիմացինը նստած է ոտքը ոտքին գցած,

33
00:01:34,719 --> 00:01:36,584
հնարավոր է, որ Դուք ինքներդ էլ այդ դիրքն ընդունեք:

34
00:01:37,458 --> 00:01:38,891
Ըստ այս վարկածի`

35
00:01:38,915 --> 00:01:41,372
այն, որ մենք վարակվում ենք ինչ-որ մեկի հորանջից,

36
00:01:41,396 --> 00:01:44,248
դիմացինի վարքագծի ակամա կրկնօրինակման արդյունքն է:

37
00:01:45,148 --> 00:01:48,306
Գիտնականները հավատացած են, որ այս քամելեոնի էֆեկտը հնարավոր է 


38
00:01:48,330 --> 00:01:52,215
ուղեղում առկա մի շարք հայելային նյարդային բջիջների պատճառով:

39
00:01:53,610 --> 00:01:55,562
Հայելային նյարդային բջիջներն ուղեղի այն բջիջներն են,

40
00:01:55,586 --> 00:01:58,123
որոնք պատասխանատու են այն բանի համար, որ մենք

41
00:01:58,147 --> 00:02:01,213
կրկնում ենք գործողությունը մեկ ուրիշից հետո:

42
00:02:01,889 --> 00:02:04,747
Սրանք կարևոր են սովորելու և ինքնագիտակցության համար:

43
00:02:04,771 --> 00:02:07,898
Օրինակ` մեկի ֆիզիկական գործողությունը,

44
00:02:07,922 --> 00:02:10,627
ինչպես շյուղագործությունը կամ շրթներկ քսելը,

45
00:02:10,651 --> 00:02:14,566
կարող է օգնել մեզ նույն բանն անել ավելի ճշգրիտ:

46
00:02:14,590 --> 00:02:19,677
Նյարդապատկերման բնագավառում ՖՄՌՊ-ի` ֆունկցիոնալ մագնիսական ռեզոնանսի պատկերման օգնությամբ

47
00:02:19,701 --> 00:02:23,897
իմանում ենք, որ երբ մենք տեսնում ենք հորանջող մեկին կամ եթե անգամ լսում ենք,

48
00:02:23,921 --> 00:02:27,368
ուղեղի այն հատվածը, որտեղ տեղակայված են հայելային նյարդային բջիջները,

49
00:02:27,392 --> 00:02:28,563
կարծես ակտիվանում է,

50
00:02:28,587 --> 00:02:32,555
ինչն էլ իր հերթին ստիպում է կրկնել գործողությունը,

51
00:02:32,579 --> 00:02:33,601
այսինքն՝ հորանջել:

52
00:02:34,227 --> 00:02:38,942
Մեր հոգեբանական վարկածը նույնպես առնչվում է այս հայելային նյարդային բջիջների աշխատանքի հետ:

53
00:02:38,966 --> 00:02:41,434
Մենք այն անվանում ենք ըմբռնողական հորանջ:

54
00:02:42,227 --> 00:02:45,346
Ըմբռնումը ուրիշի զգացումները հասկանալու և

55
00:02:45,370 --> 00:02:46,818
դրանք կիսելու կարողությունն է.

56
00:02:46,842 --> 00:02:49,995
խիստ անհրաժեշտ կարողություն մեզ նման հասարակական կենդանիների` մարդկանց համար:

57
00:02:50,170 --> 00:02:54,067
Վերջերս նյարդաբանները պարզել են, որ հայելային նյարդային բջիջների մի ենթախումբ

58
00:02:54,091 --> 00:02:56,385
օգնում է ապրումակցել մյուսներին

59
00:02:56,409 --> 00:02:57,573
ավելի խորը կերպով:

60
00:02:57,597 --> 00:02:58,598
(Հորանջում է)

61
00:02:58,622 --> 00:03:01,338
Հորանջի հանդեպ այս <<կարեկցական>> արձագանքը գիտնականները հայտնաբերել են

62
00:03:01,362 --> 00:03:03,616
մեր կողմից հիշատակված առաջին`

63
00:03:03,640 --> 00:03:05,125
պարտադիր պայմանի վարկածի ուսումնասիրման ընթացքում:

64
00:03:05,149 --> 00:03:08,942
Այս ուսումնասիրության նպատակն է` ցույց տալ, որ շները նույնպես ձեռք կբերեին այս բնազդը,

65
00:03:08,966 --> 00:03:11,597
եթե ավելի հաճախ լսեին մարդկային հորանջի ձայներ:

66
00:03:12,127 --> 00:03:15,971
Մինչ նրանց ուսումնասիրությունը հաստատեց այս ամենի ճշմարտացիությունը, նրանք մի ուրիշ հետաքրքիր բան նկատեցին:

67
00:03:16,580 --> 00:03:19,773
Շներն ավելի հաճախ էին վարակվում հորանջի ծանոթ ձայներից,

68
00:03:19,797 --> 00:03:21,273
ինչպես օրինակ իրենց տերերի,

69
00:03:21,297 --> 00:03:23,698
քան օտարների հորանջներից:

70
00:03:24,397 --> 00:03:27,318
Սրա օրինակով մարդու և նախամարդու մասին այլ հետազոտություններ ևս

71
00:03:27,342 --> 00:03:29,224
ցույց են տվել, որ առավել հաճախ վարակիչ է

72
00:03:29,248 --> 00:03:32,218
ընկերների, քան անծանոթների հորանջը:

73
00:03:33,240 --> 00:03:35,684
Իրականում վարակիչ հորանջը մարդու մոտ ձևավորվում է

74
00:03:35,708 --> 00:03:38,315
մոտ 4-5 տարեկան հասակում.

75
00:03:38,339 --> 00:03:39,711
այն ժամանակ, երբ երեխաների մոտ առաջանում է

76
00:03:39,735 --> 00:03:42,574
ուրիշների հույզերը ճշգրիտ տարբերակելու կարողությունը:

77
00:03:43,513 --> 00:03:47,409
Այնուամենայնիվ, մինչ նորագույն գիտական ուսումնասիրությունները նպատակ են հետապնդում ապացուցելու,

78
00:03:47,433 --> 00:03:49,389
որ վարակիչ հորանջը հիմնվում է հենց այդ կարողության վրա,

79
00:03:49,413 --> 00:03:52,861
պահանջվում է ավելի երկար հետազոտություն` պարզաբանելու համար, թե ինչ է իրականում կատարվում:

80
00:03:53,483 --> 00:03:56,888
Հնարավոր է` պատասխանն ընկած է բոլորովին այլ վարկածի հիմքում:

81
00:03:57,498 --> 00:03:59,440
Հաջորդ անգամ, երբ կհորանջեք,

82
00:03:59,464 --> 00:04:01,787
մի պահ մտածեք, թե ինչ կատարվեց ճիշտ այդ պահին:

83
00:04:02,653 --> 00:04:04,229
Դուք մտածո՞ւմ էիք հորանջի մասին:

84
00:04:05,026 --> 00:04:06,554
Ձեր կողքին ինչ-որ մեկը հորանջե՞ց:

85
00:04:07,015 --> 00:04:09,995
Ծանո՞թ էր նա, թե՞ անծանոթ:

86
00:04:11,182 --> 00:04:14,145
Իսկ հիմա Դուք հորանջո՞ւմ եք:

87
00:04:14,159 --> 00:04:18,943
(Հորանջում է)

88
00:04:19,389 --> 00:04:20,889
(Շուրթերը ճպացնում է)