1
00:00:18,023 --> 00:00:20,217
Вітаю ўсіх.

2
00:00:20,217 --> 00:00:21,634
Мяне завуць Сэм,

3
00:00:21,634 --> 00:00:24,401
і мне ледзь мінавала 17.

4
00:00:24,401 --> 00:00:27,648
Некалькі гадоў таму,
калі я яшчэ не трапіў у старэйшыя класы,

5
00:00:27,648 --> 00:00:32,852
я хацеў граць на малым барабане
ў Foxboro High School Marching Band.

6
00:00:32,852 --> 00:00:35,589
Гэта была папросту мара,
якую я меўся здзейсніць.

7
00:00:35,589 --> 00:00:37,852
Але кожны барабан з рэмнем,
каб яго несці,

8
00:00:37,852 --> 00:00:40,155
важыў дзесьці пад дваццаць кілаграмаў,

9
00:00:40,155 --> 00:00:42,770
а я быў хворы на захворванне,
што завецца прагерыя.

10
00:00:42,770 --> 00:00:46,858
Каб вам было зразумела,
я сам важу трохі больш за 22 кілаграмы.

11
00:00:46,858 --> 00:00:51,615
Лагічна, што я не здолеў бы 
несці звычайны малы барабан,

12
00:00:51,615 --> 00:00:55,654
менавіта таму дырыжор аркестра
загадаў, каб я граў акампанемент

13
00:00:55,654 --> 00:00:59,005
на ўдарных падчас выступлення
ў перапынку паміж таймамі.

14
00:00:59,005 --> 00:01:01,110
Граць на ўдарных
было здорава.

15
00:01:01,110 --> 00:01:04,803
Гэта былі вельмі цікавыя 
дадатковыя ўдарныя інструменты

16
00:01:04,803 --> 00:01:08,623
кшталту бонга, літаўры,

17
00:01:08,623 --> 00:01:11,107
цімбалес і каўбэл.

18
00:01:11,107 --> 00:01:13,318
Было здорава,

19
00:01:13,318 --> 00:01:18,420
але не было магчымасці маршыраваць,
і гэта мяне прыгнятала.

20
00:01:18,420 --> 00:01:20,914
Аднак нішто мяне не магло спыніць:

21
00:01:20,914 --> 00:01:23,585
я хацеў граць на малым барабане
ў маршыруючым аркестры

22
00:01:23,585 --> 00:01:25,010
падчас шоў у перапынку.

23
00:01:25,010 --> 00:01:29,865
Таму мая сям'я і я працавалі
з інжынерамі,

24
00:01:29,865 --> 00:01:31,793
каб зрабіць рэмень да барабана,

25
00:01:31,793 --> 00:01:35,580
які быў бы лягчэйшы,
і мне было б лягчэй несці барабан.

26
00:01:35,580 --> 00:01:39,638
У выніку плённай працы

27
00:01:39,638 --> 00:01:43,859
мы зрабілі апарат,
што важыў каля трох кілаграмаў.

28
00:01:43,859 --> 00:01:48,129
(Апладысменты)

29
00:01:48,129 --> 00:01:52,427
Я бы хацеў распавесці вам
больш пра прагерыю.

30
00:01:52,427 --> 00:01:58,340
На сённяшні дзень у свеце ад гэтай хваробы
пакутуюць каля 350 дзяцей.

31
00:01:58,340 --> 00:02:00,880
Таму яна даволі рэдкая,

32
00:02:00,880 --> 00:02:03,335
наступствы прагерыі ўключаюць у сабе:

33
00:02:03,335 --> 00:02:07,408
тонкую скуру, адсутнасць набору вагі,
затрыманы рост,

34
00:02:07,408 --> 00:02:09,011
сардэчную хваробу.

35
00:02:09,011 --> 00:02:12,586
У мінулым годзе мая маці 
і яе група навукоўцаў

36
00:02:12,586 --> 00:02:16,725
апублікавалі першую паспяховую працу
«Лячэнне прагерыі»,

37
00:02:16,725 --> 00:02:19,460
таму ў мяне ўзялі інтерв'ю радыё NPR,

38
00:02:19,460 --> 00:02:22,006
і Джон Хамільтон задаў мне пытанне:

39
00:02:22,006 --> 00:02:24,272
«Што найбольш істотнае

40
00:02:24,272 --> 00:02:26,538
павінны ведаць пра вас людзі?»

41
00:02:26,538 --> 00:02:29,264
І мой адказ быў просты:

42
00:02:29,264 --> 00:02:31,691
тое, што ў мяне вельмі шчаслівае жыццё.

43
00:02:31,691 --> 00:02:35,762
(Апладысменты)

44
00:02:35,762 --> 00:02:39,663
І, неглядзячы на тое, 
што ў маім жыцці існуе шмат перешкод,

45
00:02:39,663 --> 00:02:42,533
большасць з якіх створана прагерыяй,

46
00:02:42,533 --> 00:02:45,095
я не хачу,
каб людзі шкадавалі мяне.

47
00:02:45,095 --> 00:02:47,802
Я не думаю пра гэтыя перашкоды ўвесь час,

48
00:02:47,802 --> 00:02:51,007
і я магу пераадолець большасць з іх.

49
00:02:51,007 --> 00:02:56,132
Таму я сёння і хацеў бы падзяліцца з вамі
маёй філасофіяй шчаслівага жыцця.

50
00:02:56,132 --> 00:03:00,757
У маёй філасофіі існюць тры аспекты.

51
00:03:00,757 --> 00:03:04,830
Вось цытата са славутага Фэрыса Бюлера.

52
00:03:04,830 --> 00:03:08,516
Першы аспект маёй філасофіі —

53
00:03:08,516 --> 00:03:11,552
гэта тое, што мяне не турбуе,
што я не магу нешта зрабіць,

54
00:03:11,552 --> 00:03:14,032
таму што я магу зрабіць нашмат больш.

55
00:03:14,032 --> 00:03:16,799
Людзі часта задаюць мне пытанні кшталту:

56
00:03:16,799 --> 00:03:19,252
«Ці цяжка гэта жыць з прагерыяй?»

57
00:03:19,252 --> 00:03:22,569
«З якімі цяжкасцямі ў сувязі з прагерыяй
вы сутыкаецеся штодня?»

58
00:03:22,569 --> 00:03:26,053
Я хацеў бы адказаць, што, 
нягледзячы на тое, што ў мяне прагерыя,

59
00:03:26,053 --> 00:03:28,686
большасць часу я думаю пра рэчы,

60
00:03:28,686 --> 00:03:31,534
што не маюць наогул 
ніякага дачынення да прагерыі.

61
00:03:31,534 --> 00:03:36,435
Гэта зусім не азначае, што я ігнарую
адмоўныя аспекты гэтых перашкод.

62
00:03:36,435 --> 00:03:38,491
Калі я нешта не магу рабіць, напрыклад,

63
00:03:38,491 --> 00:03:42,557
бегчы на далёкія дыстанцыі
ці катацца на амерыканскіх горках,

64
00:03:42,557 --> 00:03:44,583
я ведаю, чаго я пазбаўлены.

65
00:03:44,583 --> 00:03:48,499
Але замест гэтага 
я займаюся іншымі справамі,

66
00:03:48,499 --> 00:03:52,276
якія я магу рабіць з задавальненнем:

67
00:03:52,276 --> 00:03:55,791
скаўтскі рух, або музыка, або коміксы,

68
00:03:55,791 --> 00:03:58,756
або любая 
з маіх любімых бостанскіх каманд.

69
00:03:58,756 --> 00:04:01,862
Ну так, —
(Смех)

70
00:04:01,862 --> 00:04:06,001
Але часам мне трэба знайсці іншы спосаб,
каб нешта зрабіць

71
00:04:06,001 --> 00:04:07,712
з дапамогай прыстасаванняў.

72
00:04:07,712 --> 00:04:11,799
І я хачу, каб гэтыя рэчы сталі 
чымсьці з катэгорыі «гэта я магу».

73
00:04:11,799 --> 00:04:14,803
Нешта кшталту таго,
што вы бачылі з барабанам.

74
00:04:14,803 --> 00:04:16,512
Вось кліп,

75
00:04:16,512 --> 00:04:18,951
дзе я граю мелодыю з «Чалавека-Павука»

76
00:04:18,951 --> 00:04:21,760
у Foxboro High School Marching Band

77
00:04:21,760 --> 00:04:23,864
некалькі гадоў таму.

78
00:04:23,864 --> 00:04:25,968
(Відэакліп)

79
00:04:26,648 --> 00:04:32,026
♫ Мелодыя з фільма «Чалавек-Павук» ♫

80
00:05:07,115 --> 00:05:10,622
(Апладысменты)

81
00:05:10,622 --> 00:05:12,548
Дзякуй.

82
00:05:12,548 --> 00:05:14,921
Добра, добра, так...

83
00:05:14,921 --> 00:05:16,226
Было здорава,

84
00:05:16,226 --> 00:05:19,561
і я змог здзейсніць сваю мару

85
00:05:19,561 --> 00:05:22,117
граць на малым барабане
ў маршыруючым аркестры,

86
00:05:22,117 --> 00:05:25,009
бо я веру, што магу здзейсніць 
усе свае мары.

87
00:05:25,009 --> 00:05:30,167
Спадзяюся, што і вы зможаце здзейсніць
усе свае мары з такім стаўленнем.

88
00:05:30,167 --> 00:05:32,382
Другі аспект маёй філасофіі —

89
00:05:32,382 --> 00:05:36,818
гэта тое, што вакол мяне людзі,
з якімі я хачу быць,

90
00:05:36,818 --> 00:05:38,634
«высакаякасныя» людзі.

91
00:05:38,634 --> 00:05:42,680
Мне вельмі пашанцавала мець
такую цудоўную сям'ю,

92
00:05:42,680 --> 00:05:46,110
якая падтрымлівае мяне ўсё маё жыццё.

93
00:05:46,110 --> 00:05:48,489
Мне вельмі пашанцавала

94
00:05:48,489 --> 00:05:51,498
спаткаць блізкіх сяброў у школе.

95
00:05:51,498 --> 00:05:55,050
Мы трохі ўсе дурні,
бо шмат хто з нас захапіўся гуртом

96
00:05:55,050 --> 00:05:57,412
і нам падабаецца вадзіцца друг з другам,

97
00:05:57,412 --> 00:06:00,434
і мы дапамагаем адзін адному,
калі трэба.

98
00:06:00,434 --> 00:06:04,562
Мы бачым адзін аднаго такімі,
якія мы ёсць унутры.

99
00:06:04,562 --> 00:06:06,865
Вось гэта мы дурэем трохі.

100
00:06:06,865 --> 00:06:09,372
Мы ўжо ў старэйшых класах,

101
00:06:09,372 --> 00:06:15,129
і таму можам быць ментарамі
для малодшых сябраў аркестру

102
00:06:15,129 --> 00:06:16,986
як у адзіным калектыве.

103
00:06:16,986 --> 00:06:19,916
Чаму мне менавіта падабаецца
граць у гурце,

104
00:06:19,916 --> 00:06:22,834
дык гэта тое, што музыка,
якую мы ствараем разам,

105
00:06:22,834 --> 00:06:28,243
яна сапраўдная, шчырая,
і мацнейшая за прагерыю.

106
00:06:28,243 --> 00:06:29,875
Мне не трэба турбавацца,

107
00:06:29,875 --> 00:06:33,870
калі адчуваю захапленне,
ствараючы музыку.

108
00:06:33,870 --> 00:06:36,564
Нават зняўшыся ў дакументальным фільме,

109
00:06:36,564 --> 00:06:38,975
з'явіўшыся некалькі разоў на ТБ,

110
00:06:38,975 --> 00:06:41,459
я адчуваю, што мая найвышэйшая кропка —

111
00:06:41,459 --> 00:06:45,607
гэта калі я з тымі людзьмі,
што акаляюць мяне кожны дзень.

112
00:06:45,607 --> 00:06:49,005
Яны робяць сапраўды пазітыўны ўплыў
на маё жыццё,

113
00:06:49,005 --> 00:06:54,699
і я спадзяюся, што я магу 
таксама пазітыўна ўплываць на іх.

114
00:06:54,699 --> 00:06:58,247
(Апладысменты)

115
00:06:58,247 --> 00:06:59,436
Дзякуй.

116
00:06:59,436 --> 00:07:01,395
Таму, па сутнасці,

117
00:07:01,395 --> 00:07:05,294
я спадзяюся, што і вы шануеце
і лю́біце сваю сям'ю,

118
00:07:05,294 --> 00:07:08,453
любіце сваіх сяброў,
а вы, хлопцы, лю́біце свайго Братку,

119
00:07:08,453 --> 00:07:11,860
і што вы ўдзячныя сваім настаўнікам,

120
00:07:11,860 --> 00:07:13,557
і сваёй супольнасці,

121
00:07:13,557 --> 00:07:16,654
таму што яны ствараюць 
сапраўдны аспект вашага штодзённага жыцця,

122
00:07:16,654 --> 00:07:20,980
яны могуць рабіць сапраўды значны,
пазітыўны ўплыў.

123
00:07:20,980 --> 00:07:23,663
Трэці аспект філасофіі гэта —

124
00:07:23,663 --> 00:07:25,898
заўжды рухайцеся наперад.

125
00:07:25,898 --> 00:07:29,686
Вось цытата аднаго чалавека,
якога вы, пэўна ведаеце, Уолта Дыснея,—

126
00:07:29,686 --> 00:07:31,495
гэта адна з маіх любімых цытат.

127
00:07:31,495 --> 00:07:34,230
Я заўжды імкнуся мець нешта,
да чаго рухацца наперад.

128
00:07:34,230 --> 00:07:37,265
Нешта, чаго я магу намагацца
і што ўзбагаціць маё жыццё.

129
00:07:37,265 --> 00:07:38,956
Гэта не павінна быць вялікім.

130
00:07:38,956 --> 00:07:41,339
Гэта можа быць, напрыклад,

131
00:07:41,339 --> 00:07:43,946
чакаць, калі з'явіцца наступны комікс,

132
00:07:43,946 --> 00:07:46,467
ці збірацца ўсёй сям'ёй разам у адпачынак,

133
00:07:46,467 --> 00:07:48,736
ці вадзіцца з сябрамі,

134
00:07:48,736 --> 00:07:51,691
ці ісці на наступную гульню каманды рэгбі
твайго каледжа.

135
00:07:51,691 --> 00:07:55,013
Аднак усе гэтыя рэчы
не дазваляюць мне губляць увагу

136
00:07:55,013 --> 00:07:57,851
і ведаць, што наперадзе мяне
чакае яскравая будучыня,

137
00:07:57,851 --> 00:08:02,287
і так я магу прайсці праз
некаторыя цяжкасці на маім шляху.

138
00:08:02,287 --> 00:08:07,795
Гэтая ментальнасць уключае ў сябе
прагрэсіўнае мысленне.

139
00:08:07,795 --> 00:08:11,389
Я стараюся не траціць энергію на тое,
каб адчуваць сябе дрэнна,

140
00:08:11,389 --> 00:08:14,871
бо калі такое адбываецца,
я сутыкаюся з парадоксам,

141
00:08:14,871 --> 00:08:19,454
у якім не існуе прасторы
для шчасця ці іншага пачуцця.

142
00:08:19,454 --> 00:08:23,015
Не тое, што я ігнарую,
калі адчую сабе дрэнна.

143
00:08:23,015 --> 00:08:24,897
Я хутчэй гэта прымаю.

144
00:08:24,897 --> 00:08:28,273
Я ўпускаю гэта,
каб прызнаць гэта,

145
00:08:28,273 --> 00:08:31,775
і раблю ўсё магчымае,
каб прайсці праз гэта.

146
00:08:31,775 --> 00:08:35,081
Калі я быў маладзейшы,
то хацеў стаць інжынерам.

147
00:08:35,081 --> 00:08:36,995
Я хацеў быць вынаходцам,

148
00:08:36,995 --> 00:08:40,009
які б запусціў увесь свет
да лепшай будучыні.

149
00:08:40,009 --> 00:08:42,184
Можа гэта таму,
што мне падабалася LEGO,

150
00:08:42,184 --> 00:08:44,502
я адчуваў свабоду самавыяўлення,

151
00:08:44,502 --> 00:08:47,814
калі штось будаваў з канструктараў.

152
00:08:47,814 --> 00:08:53,489
І гэта ішло да мяне 
ад сям'і і настаўнікаў,

153
00:08:53,489 --> 00:08:57,985
якія заўжды рабілі так,
каб я адчуваў сабе паўнвартасна і добра.

154
00:08:57,985 --> 00:09:01,133
Сёння мае мары трохі змяніліся,

155
00:09:01,133 --> 00:09:03,609
я б хацеў займацца біялогіяй,

156
00:09:03,609 --> 00:09:07,948
можа, клеткавай біялогіяй ці генетыкай,

157
00:09:07,948 --> 00:09:12,417
або біяхіміяй, ці чымсьці накшталт.

158
00:09:12,417 --> 00:09:15,698
Гэта мой сябар, да каго я раўнуюся,

159
00:09:15,698 --> 00:09:19,252
Фрэнсіс Колінз, дырэктар
Нацыянальнага інстытуту аховы здароў'я,

160
00:09:19,252 --> 00:09:22,670
а гэта мы на TEDMED у мінулым годзе,
так гутарым трохі.

161
00:09:22,670 --> 00:09:26,208
Я адчуваю, 
што няважна, кім бы я ні захацеў стаць,

162
00:09:26,208 --> 00:09:29,521
я веру, што змагу змяніць свет.

163
00:09:29,521 --> 00:09:34,417
І калі я буду намагацца змяніць свет,
то я буду шчаслівы.

164
00:09:34,417 --> 00:09:36,562
Чатыры гады таму

165
00:09:36,562 --> 00:09:39,247
НВО пачалі здымаць дакументальны фільм

166
00:09:39,247 --> 00:09:42,402
пра маю сям'ю і мяне, ён завецца
«Жыццё з кропкі гледжання Сэма».

167
00:09:42,402 --> 00:09:46,285
Было вельмі цікава, 
але гэта было чатыры гады таму.

168
00:09:46,285 --> 00:09:49,761
І як у кожнага чалавека, мае погляды
на розныя рэчы змяніліся,

169
00:09:49,761 --> 00:09:54,165
спадзяюся, што саспелі,
як і мой выбар прафесіі.

170
00:09:54,165 --> 00:09:58,798
Аднак некаторыя рэчы
не змяніліся з цягам часу.

171
00:09:58,798 --> 00:10:02,679
Да прыкладу, маё гледжанне,
мая філасофія ў дачыненні да жыцця.

172
00:10:02,679 --> 00:10:04,730
Таму я хачу паказаць вам

173
00:10:04,730 --> 00:10:07,921
кліп пра тое, калі я маладзейшы,

174
00:10:07,921 --> 00:10:11,492
і пра тое, 
да чаго зводзіцца мая філасофія.

175
00:10:11,492 --> 00:10:12,659
(Відэа)

176
00:10:12,659 --> 00:10:16,314
Я ведаю больш пра генэзіс хваробы.

177
00:10:16,314 --> 00:10:19,857
Таму гэта не так актуальна зараз.

178
00:10:19,857 --> 00:10:21,335
Але некалі гэта было тым,

179
00:10:21,335 --> 00:10:24,135
што не давала мне рабіць усё гэта,

180
00:10:24,135 --> 00:10:26,669
бо іншыя праз гэта могуць памерці,

181
00:10:26,669 --> 00:10:29,639
таму ўсе вельмі клапаціліся,

182
00:10:29,639 --> 00:10:35,276
а цяпер гэты бялок ненармальны,

183
00:10:35,276 --> 00:10:39,072
таму структура клетак аслаблена.

184
00:10:40,465 --> 00:10:42,076
Такім чынам

185
00:10:42,076 --> 00:10:45,458
мне праз гэта становіцца лягчэй,

186
00:10:45,458 --> 00:10:48,210
таму што мне не трэба думаць

187
00:10:48,210 --> 00:10:51,802
пра прагерыю цалкам.

188
00:10:55,905 --> 00:10:57,507
Добра, так?

189
00:10:57,507 --> 00:11:01,596
(Апладысменты)

190
00:11:01,596 --> 00:11:02,671
Дзякуй.

191
00:11:02,671 --> 00:11:05,990
Вы бачыце, што я пра гэта думаў
не адзін год.

192
00:11:05,990 --> 00:11:10,435
Але я б ніколі не прымяніў бы 
гэтыя аспекты маёй філасофіі

193
00:11:10,435 --> 00:11:14,176
на практыцы,
калі б не выпадак у мінулым студзені.

194
00:11:14,176 --> 00:11:19,010
Я моцна захварэў, запаленне лёгкіх,
мяне адвезлі ў шпіталь на некалькі дзён,

195
00:11:19,010 --> 00:11:23,600
я быў ізаляваны ад усіх аспектаў
свайго жыцця,

196
00:11:23,600 --> 00:11:25,124
што дапамагалі мне

197
00:11:25,124 --> 00:11:27,952
быць тым, хто я ёсць.

198
00:11:27,952 --> 00:11:31,029
Але я ведаў, што мне будзе лепей,

199
00:11:31,029 --> 00:11:34,009
і я з нецярпеннем чакаў часу,
калі зноў адчую сябе лепш,

200
00:11:34,009 --> 00:11:36,659
і гэта дапамагала мне рухацца наперад.

201
00:11:36,659 --> 00:11:39,211
І часам мне трэба быць смелым,

202
00:11:39,211 --> 00:11:41,003
а гэта было нелёгка.

203
00:11:41,003 --> 00:11:42,617
Часамі я слабеў,

204
00:11:42,617 --> 00:11:44,363
было вельмі дрэнна,

205
00:11:44,363 --> 00:11:47,857
але я разумеў, што быць смелым 
не павінна быць лёгка.

206
00:11:47,857 --> 00:11:51,957
Для мяне гэта было найбольш істотным,
каб рухацца наперад.

207
00:11:51,957 --> 00:11:54,181
Таму, каб падсумаваць,

208
00:11:54,181 --> 00:11:57,725
я не губляю энергію на тое,
каб шкадаваць сябе.

209
00:11:57,725 --> 00:12:01,040
Я акружаю сабе людзьмі,
з якімі хачу быць разам,

210
00:12:01,040 --> 00:12:03,317
і я рухаюся наперад.

211
00:12:03,317 --> 00:12:06,689
Гэта мая філасофія,
і я спадзяюся, што ўсе вы,

212
00:12:06,689 --> 00:12:08,766
негледзячы на вашы перашкоды,

213
00:12:08,766 --> 00:12:11,613
зможаце таксама жыць шчасліва.

214
00:12:11,613 --> 00:12:13,131
Але пачакайце хвіліну,

215
00:12:13,131 --> 00:12:15,619
яшчэ адна парада —

216
00:12:15,619 --> 00:12:17,219
(Смех)

217
00:12:17,219 --> 00:12:19,709
Ніколі не прапускайце вечарыну,
калі можаце.

218
00:12:19,709 --> 00:12:22,085
Заўтра вечарам ў маёй школе ладзяць танцы,

219
00:12:22,085 --> 00:12:24,169
і я збіраюся пайсці.

220
00:12:24,169 --> 00:12:25,641
Вялікі дзякуй.

221
00:12:25,641 --> 00:12:31,295
(Апладысменты)