WEBVTT

00:00:00.793 --> 00:00:02.967
Tôi muốn các bạn, 
trong một chốc lát

00:00:02.967 --> 00:00:06.817
hãy nghĩ đến việc 
chơi trò Cờ Tỉ Phú

00:00:06.817 --> 00:00:09.424
ngoại trừ trong trò chơi này, 
sự kết hợp

00:00:09.424 --> 00:00:12.393
của kỹ năng, tài năng và may mắn

00:00:12.393 --> 00:00:14.931
những điều giúp bạn đạt được thành công 
trong trò chơi này, cũng như trong cuộc sống

00:00:14.931 --> 00:00:16.347
đã được sắp xếp không thích hợp

00:00:16.347 --> 00:00:18.642
vì nó này đã bị gian lận

00:00:18.642 --> 00:00:20.522
và bạn là người có lợi thế hơn

00:00:20.522 --> 00:00:22.401
Bạn có nhiều tiền hơn

00:00:22.401 --> 00:00:24.961
nhiều cơ hội để di chuyển quanh bàn hơn

00:00:24.961 --> 00:00:27.186
và nhiều khả năng sử dụng các tài nguyên hơn

00:00:27.186 --> 00:00:28.517
Và khi nghĩ về điều này

00:00:28.517 --> 00:00:31.105
tôi muốn bạn tự hỏi bản thân mình

00:00:31.105 --> 00:00:32.875
Việc là một người chơi

00:00:32.875 --> 00:00:36.005
có nhiều đặc quyền hơn
trong một trò chơi gian lận

00:00:36.005 --> 00:00:38.928
thay đổi cách bạn nghĩ về bản thân

00:00:38.928 --> 00:00:42.786
và những người chơi khác như thế nào ?

NOTE Paragraph

00:00:42.786 --> 00:00:45.833
Chúng tôi đã tiến hành một nghiên cứu
tại khuôn viên trường U.C. Berkeley

00:00:45.833 --> 00:00:48.135
để trả lời một cách chính xác 
câu hỏi đó

00:00:48.135 --> 00:00:49.793
Chúng tôi đã mời hơn 100 cặp đôi 
những người không quen biết nhau

00:00:49.793 --> 00:00:52.554
vào phòng thí nghiệm

00:00:52.554 --> 00:00:54.374
và tung đồng xu

00:00:54.374 --> 00:00:56.161
để bổ nhiệm một cách ngẫu nhiên 
một trong họ

00:00:56.161 --> 00:00:58.506
là người chơi giàu hơn
trong trò chơi gian lận.

00:00:58.506 --> 00:01:01.327
Họ có nhiều tiền gấp đôi 
so với người chơi còn lại

00:01:01.327 --> 00:01:02.828
Khi qua Trạm Khởi Hành

00:01:02.828 --> 00:01:05.034
họ thu thập được số tiền gấp đôi

00:01:05.034 --> 00:01:07.007
và được lắc cả hai viên xí ngầu
thay vì chỉ một

00:01:07.007 --> 00:01:08.818
do vậy họ di chuyển quanh bàn 
nhiều hơn

00:01:08.818 --> 00:01:11.824
(Cười)

00:01:11.824 --> 00:01:13.537
Và sau một hiệp 15 phút

00:01:13.537 --> 00:01:17.067
chúng tôi quan sát chuyện gì xảy ra
qua các máy quay được giấu kín

00:01:17.067 --> 00:01:18.888
Và điều tôi muốn làm hôm nay, 
lần đầu tiên,

00:01:18.888 --> 00:01:21.400
là chỉ cho các bạn biết 
một số điều mà chúng tôi đã chứng kiến

00:01:21.400 --> 00:01:22.909
Xin lỗi các bạn 
vì chất lượng âm thanh không tốt lắm

00:01:22.909 --> 00:01:25.565
trong một số trường hợp, vì tôi phải nhắc lại, 
đây là các camera đã được giấu kín

00:01:25.580 --> 00:01:27.775
Do đó, chúng tôi đã chèn thêm phụ đề

00:01:27.775 --> 00:01:29.165
Người chơi giàu: Bạn có bao nhiêu tờ 500?

00:01:29.165 --> 00:01:30.400
Người chơi nghèo : Tôi chỉ có một.

NOTE Paragraph

00:01:30.400 --> 00:01:31.517
Người chơi giàu: Thật á? 
Người chơi nghèo : Đúng vậy

NOTE Paragraph

00:01:31.517 --> 00:01:33.270
Người chơi giàu: Tôi có ba ( cười )

00:01:33.270 --> 00:01:35.196
Tôi không biết tại sao 
họ lại đưa cho tôi nhiều thế.

NOTE Paragraph

00:01:35.196 --> 00:01:37.034
Paul Piff: Okie, vậy là các người chơi 
đã nhanh chóng nhận ra

00:01:37.034 --> 00:01:38.376
là có một số thứ đã bị sắp đặt

00:01:38.376 --> 00:01:40.671
Một người rõ ràng là có nhiều tiền hơn

00:01:40.671 --> 00:01:42.820
so với người kia, tuy nhiên,

00:01:42.820 --> 00:01:44.962
khi trò chơi diễn ra

00:01:44.962 --> 00:01:46.967
chúng tôi đã chứng kiến 
sự khác biệt đáng kể

00:01:46.967 --> 00:01:49.416
và những sự khác biệt này 
bắt đầu hiện rõ

00:01:49.416 --> 00:01:51.290
giữa hai người chơi.

00:01:51.290 --> 00:01:53.010
Người chơi giàu hơn

00:01:53.010 --> 00:01:55.588
bắt đầu di chuyển quanh bàn cờ 
một cách ầm ĩ

00:01:55.588 --> 00:01:57.469
đập vào bàn cờ bằng các quân của anh ta 
theo nghĩa đen

00:01:57.469 --> 00:02:00.389
khi di chuyển

00:02:00.389 --> 00:02:03.382
Chúng tôi đã thấy dấu hiệu của sự thống trị

00:02:03.382 --> 00:02:04.972
và các dấu hiệu không lời

00:02:04.972 --> 00:02:07.394
thể hiện uy quyền

00:02:07.394 --> 00:02:11.349
và sự ăn mừng 
giữa những người chơi giàu hơn

NOTE Paragraph

00:02:11.349 --> 00:02:13.870
Chúng tôi có đặt một bát bánh quy xoắn 
bên ngoài bàn cờ

00:02:13.870 --> 00:02:15.531
Nó nằm ở góc cuối bên phải kia

00:02:15.531 --> 00:02:19.018
Chúng cho phép chúng tôi
theo dõi các hành vi của người chơi

00:02:19.018 --> 00:02:23.636
Chúng tôi xem xét mỗi người chơi
ăn hết bao nhiêu chiếc bánh

NOTE Paragraph

00:02:23.636 --> 00:02:25.569
Người chơi giàu: Mấy chiếc bánh này
có phải là bịp không nhỉ?

NOTE Paragraph

00:02:25.569 --> 00:02:27.495
Người chơi nghèo: Tôi không biết

NOTE Paragraph

00:02:27.495 --> 00:02:30.634
PP: Okay, không có gì ngạc nhiên, 
hai người chơi đã nhận ra

00:02:30.634 --> 00:02:32.139
Họ tự hỏi liệu bát bánh quy xoắn

00:02:32.139 --> 00:02:33.920
là để làm gì

00:02:33.920 --> 00:02:35.834
Một người thậm chí còn hỏi rằng, 
như các bạn đã thấy

00:02:35.834 --> 00:02:38.793
liệu bát bánh quy này có phải là bịp không?

00:02:38.793 --> 00:02:41.703
Tuy nhiên, mặc dù vậy, tình thế uy quyền

00:02:41.703 --> 00:02:44.004
dường như lấn át một cách chắc chắn

00:02:44.004 --> 00:02:48.457
và các người chơi giàu 
bắt đầu ăn nhiều bánh quy hơn.

NOTE Paragraph

00:02:51.976 --> 00:02:54.073
Người chơi giàu: Tôi thích bánh quy xoắn.

NOTE Paragraph

00:02:54.073 --> 00:02:56.402
( cười )

NOTE Paragraph

00:02:57.988 --> 00:03:00.118
PP: Và sau khi trò chơi tiếp tục,

00:03:00.118 --> 00:03:02.450
một trong số những khuôn mẫu
rất thú vị

00:03:02.450 --> 00:03:05.523
mà chúng tôi quan sát được 
dần dần hiện ra

00:03:05.523 --> 00:03:07.394
là các người chơi giàu hơn

00:03:07.394 --> 00:03:10.516
bắt đầu trở nên khiếm nhã hơn
với người kia

00:03:10.516 --> 00:03:12.587
ít nhạy cảm hơn 
đối với hoàn cảnh khó khăn

00:03:12.587 --> 00:03:14.431
của người chơi nghèo

00:03:14.431 --> 00:03:16.502
và càng chứng tỏ

00:03:16.502 --> 00:03:18.971
thành công vật chất của mình

00:03:18.971 --> 00:03:22.177
và có xu hướng phô diễn rằng
họ đang làm tốt như thế nào.

00:03:23.589 --> 00:03:27.699
Người chơi giàu: Tôi có tiền 
cho tất cả mọi thứ

00:03:27.699 --> 00:03:29.317
Người chơi nghèo: Vậy đó là bao nhiêu?

00:03:29.317 --> 00:03:33.279
Người chơi giàu: Bạn nợ tôi 24 đôla

00:03:33.279 --> 00:03:36.135
Bạn sẽ mất hết tiền nhanh thôi

00:03:36.135 --> 00:03:38.295
Tôi sẽ mua chúng. Tôi có rất nhiều tiền.

00:03:38.295 --> 00:03:40.241
Tôi có quá nhiều tiền, biết bao giờ mới xong

00:03:40.241 --> 00:03:42.201
Người chơi giàu 2: Tôi sẽ mua hết 
nguyên bàn chơi này cho coi

00:03:42.201 --> 00:03:43.931
Người chơi giàu 3: Bạn sẽ mau hết tiền thôi

00:03:43.931 --> 00:03:46.779
Bây giờ tôi là bất khả xâm phạm

NOTE Paragraph

00:03:46.779 --> 00:03:49.095
Được rồi, đây là điều tôi cho rằng

00:03:49.095 --> 00:03:50.843
rất rất thú vị

00:03:50.843 --> 00:03:54.097
rằng sau 15 phút,

00:03:54.097 --> 00:03:58.490
chúng tôi hỏi những người chơi
về trải nghiệm của họ trong trò chơi

00:03:58.490 --> 00:04:00.565
trong khi những người chơi giàu 
nói về lý do

00:04:00.565 --> 00:04:02.447
tại sao họ chắc chắn thắng cuộc

00:04:02.447 --> 00:04:04.466
trong trò Cờ tỷ phú gian lận này

00:04:04.466 --> 00:04:09.275
(Cười)

00:04:09.275 --> 00:04:12.839
họ nói về những gì họ đã làm

00:04:12.839 --> 00:04:15.653
để mua bất động sản

00:04:15.653 --> 00:04:18.435
và thành công trong trò chơi

00:04:18.435 --> 00:04:20.924
và họ trở nên ít để mắt

00:04:20.924 --> 00:04:23.639
tới những đặc tính khác của tình huống

00:04:23.639 --> 00:04:26.312
bao gồm việc tung đồng xu

00:04:26.312 --> 00:04:28.627
điều đã mang đến cho họ

00:04:28.627 --> 00:04:31.616
một vị trí đặc quyền ngay từ ban đầu.

00:04:31.616 --> 00:04:34.454
Và nó mang đến 
một thấu hiểu đáng kinh ngạc

00:04:34.454 --> 00:04:39.909
về cách mà tâm trí ta nhìn nhận lợi thế.

NOTE Paragraph

00:04:39.909 --> 00:04:42.130
Trò chơi cờ tỷ phú này 
có thể được dùng

00:04:42.130 --> 00:04:44.973
như một ẩn dụ 
cho việc thấu hiểu xã hội

00:04:44.973 --> 00:04:48.258
và cấu trúc phân cấp,
trong đó một số người

00:04:48.258 --> 00:04:50.650
nắm giữ rất nhiều của cải và địa vị,

00:04:50.650 --> 00:04:52.127
và rất nhiều người không có gì.

00:04:52.127 --> 00:04:55.060
Họ có ít của cải và quyền lực hơn hẳn

00:04:55.060 --> 00:04:58.174
và cả sự tiếp cận 
với những tài nguyên có giá trị.

00:04:58.174 --> 00:05:01.410
Điều mà tôi và các đồng nghiệp đang làm
trong suốt 7 năm qua

00:05:01.410 --> 00:05:05.479
là nghiên cứu những ảnh hưởng 
của những hệ thống giai cấp này.

00:05:05.479 --> 00:05:08.763
Những gì chúng tôi đang tìm kiếm 
qua hàng loạt các nghiên cứu

00:05:08.763 --> 00:05:12.180
và cả ngàn người tham gia khắp đất nước

00:05:12.180 --> 00:05:16.712
là rằng khi một người trở nên giàu có hơn

00:05:16.712 --> 00:05:22.780
lòng trắc ẩn và sự cảm thông của họ giảm đi

00:05:22.780 --> 00:05:26.551
và những cảm xúc về quyền lực, 
về sự xứng đáng,

00:05:26.551 --> 00:05:31.099
và tư tưởng tư lợi của họ cũng gia tăng

00:05:31.099 --> 00:05:33.158
Trong các cuộc khảo sát, 
chúng tôi tìm ra rằng

00:05:33.158 --> 00:05:35.035
những người giàu thường có xu hướng

00:05:35.035 --> 00:05:38.075
đạo đức hóa lòng tham thành điều tốt,

00:05:38.075 --> 00:05:40.078
và việc theo đuổi lợi ích cá nhân

00:05:40.078 --> 00:05:42.794
là thuận lợi và thích hợp

00:05:42.794 --> 00:05:44.643
Điều tôi muốn làm hôm nay là nói về

00:05:44.643 --> 00:05:49.464
những hàm ý của hệ tư tưởng cá nhân này

00:05:49.464 --> 00:05:51.827
nói về việc tại sao chúng ta
nên quan tâm đến những hàm ý đó

00:05:51.827 --> 00:05:55.469
và kết thúc với những điều 
mà ta có thể làm.

NOTE Paragraph

00:05:55.469 --> 00:05:57.634
Một trong số những nghiên cứu đầu tiên 
mà chúng tôi làm

00:05:57.634 --> 00:05:58.920
trong lĩnh vực này 
là nhìn vào hành vi giúp đỡ

00:05:58.920 --> 00:06:01.079
điều mà những nhà tâm lý học xã hội 
gọi là

00:06:01.079 --> 00:06:03.170
hành vi cho xã hội

00:06:03.170 --> 00:06:05.883
Chúng tôi đặc biệt quan tâm đến 
việc ai sẽ có khả năng

00:06:05.883 --> 00:06:08.231
giúp đỡ người khác hơn,

00:06:08.231 --> 00:06:11.388
người giàu hay người nghèo?

00:06:11.388 --> 00:06:15.790
Trong một nghiên cứu, 
chúng tôi mang những người giàu, nghèo

00:06:15.790 --> 00:06:18.090
trong cộng đồng vào phòng thí nghiệm

00:06:18.090 --> 00:06:21.584
và đưa cho mỗi người 
10 đôla tương đương nhau

00:06:21.584 --> 00:06:23.194
Chúng tôi bảo những người tham gia rằng

00:06:23.194 --> 00:06:25.642
họ có thể giữ 10 đôla này cho bản thân

00:06:25.642 --> 00:06:27.617
hoặc có thể chia sẻ một phần,

00:06:27.617 --> 00:06:29.612
nếu họ muốn, với một người lạ

00:06:29.612 --> 00:06:31.083
hoàn toàn vô danh

00:06:31.083 --> 00:06:34.119
Họ và người lạ 
đó sẽ không bao giờ gặp nhau.

00:06:34.119 --> 00:06:37.337
Và chúng tôi theo dõi 
họ cho đi bao nhiêu.

00:06:37.337 --> 00:06:39.687
Những người kiếm được 25,000 và

00:06:39.687 --> 00:06:42.014
đôi khi dưới 15,000 đô la một năm

00:06:42.014 --> 00:06:44.241
đóng góp cho người lạ

00:06:44.241 --> 00:06:45.324
44% nhiều tiền hơn

00:06:45.324 --> 00:06:47.632
so với những người 
kiếm được 150,000

00:06:47.632 --> 00:06:50.879
hoặc 200.000 một năm

NOTE Paragraph

00:06:50.879 --> 00:06:53.627
Chúng tôi cho họ chơi trò chơi

00:06:53.627 --> 00:06:56.258
để xem ai có xu hướng gian lận nhiều hơn

00:06:56.258 --> 00:06:58.652
để tăng khả năng thắng cuộc của mình

00:06:58.652 --> 00:07:01.372
Trong một trong số các trò chơi, 
chúng tôi sắp đặt máy tính

00:07:01.372 --> 00:07:04.164
để xí ngầu không bao giờ

00:07:04.164 --> 00:07:05.150
đổ vào một số nhất định.

00:07:05.150 --> 00:07:08.242
Bạn không thể nào có được 
hơn 12 trong trò này

00:07:08.242 --> 00:07:11.354
tuy nhiên, bạn càng giàu

00:07:11.354 --> 00:07:13.111
thì bạn càng dễ gian lận

00:07:13.111 --> 00:07:17.010
để giành lấy giải thưởng
50 đôla tiền mặt

00:07:17.010 --> 00:07:20.855
đôi khi gấp 3 hoặc 4 lần mức giá đó.

NOTE Paragraph

00:07:20.855 --> 00:07:23.088
Chúng tôi cũng thực hiện một thí nghiệm khác 
mà chúng tôi quan sát

00:07:23.088 --> 00:07:26.311
liệu người ta sẽ lấy kẹo

00:07:26.311 --> 00:07:28.802
trong một hộp kẹo 
mà chúng tôi chắc chắn rằng

00:07:28.802 --> 00:07:31.042
để dành cho trẻ con

00:07:31.042 --> 00:07:34.484
(Cười)

00:07:34.484 --> 00:07:36.325
tham gia, tôi khôn giỡn đâu.

00:07:36.325 --> 00:07:39.054
Tôi biết rằng nó nghe như đang đùa vậy.

00:07:39.054 --> 00:07:41.295
Chúng tôi thẳng thắn thông báo 
cho những người tham gia

00:07:41.295 --> 00:07:43.164
rằng hộp kẹo này được dành cho trẻ em tham gia

00:07:43.164 --> 00:07:45.648
vào một phòng thí nghiệm phát triển gần đó

00:07:45.648 --> 00:07:47.698
Chúng đang trong nghiêm cứu, 
cái này là dành cho chúng

00:07:47.698 --> 00:07:51.341
Và chúng tôi quan sát xem
họ lấy bao nhiêu kẹo

00:07:51.341 --> 00:07:52.854
Những người cảm thấy mình giàu có

00:07:52.854 --> 00:07:54.259
lấy gấp đôi số kẹo

00:07:54.259 --> 00:07:57.408
so với những người nghèo.

NOTE Paragraph

00:07:57.408 --> 00:08:00.061
Chúng tôi cũng đã nghiên cứu về xe,

00:08:00.061 --> 00:08:01.923
không phải bất kì xe nào,

00:08:01.923 --> 00:08:04.994
mà về tài xế của những loại xe khác nhau

00:08:04.994 --> 00:08:08.097
sẽ có xu hướng vi phạm luật như thế nào.

00:08:08.097 --> 00:08:10.934
Trong một nghiên cứu, chúng tôi quan sát xem

00:08:10.934 --> 00:08:15.090
liệu các tài xế sẽ dừng lại 
để nhường đường cho một người đi bộ

00:08:15.090 --> 00:08:17.989
đang chờ để được qua đường

00:08:17.989 --> 00:08:19.733
Ở California, như bạn biết đấy,

00:08:19.733 --> 00:08:22.257
vì tôi chắc rằng 
tất cả chúng ta đều làm điều này,

00:08:22.257 --> 00:08:26.185
theo luật, xe phải dừng 
để cho người đi bộ qua đường

00:08:26.185 --> 00:08:28.117
Vậy đây là một ví dụ 
về cách chúng tôi đã làm

00:08:28.117 --> 00:08:30.233
Bên trái là người của chúng tôi

00:08:30.233 --> 00:08:31.822
đóng giả làm người đi bộ

00:08:31.822 --> 00:08:36.073
Anh ta tiến lại gần khi chiếc xe màu đỏ dừng lại.

00:08:36.073 --> 00:08:38.391
Với phong cách rặt California, 
nó bị lấn át bởi

00:08:38.391 --> 00:08:40.728
chiếc xe buýt gần như tông vào 
người đi bộ của chúng tôi

00:08:40.728 --> 00:08:42.284
(Cười)

00:08:42.284 --> 00:08:44.151
Bây giờ là ví dụ của một chiếc xe đắt tiền hơn.

00:08:44.151 --> 00:08:45.889
Một chiếc Prius, chạy thẳng qua

00:08:45.889 --> 00:08:50.197
và một chiếc BMW cũng làm tương tự

00:08:51.388 --> 00:08:53.887
Như vậy, chúng tôi lặp lại 
với hàng trăm chiếc xe

00:08:53.887 --> 00:08:56.243
trong vòng vài ngày

00:08:56.243 --> 00:08:59.195
chỉ theo dõi xem ai dừng lại và ai không

00:09:00.466 --> 00:09:02.660
Điều chúng tôi nhận thấy rằng

00:09:02.660 --> 00:09:06.960
giá tiền của xe càng cao

00:09:06.960 --> 00:09:08.844
thì xu hướng tài xế vi phạm luât

00:09:08.844 --> 00:09:10.088
càng tăng.

00:09:10.088 --> 00:09:12.780
Không một chiếc xe nào

00:09:12.780 --> 00:09:16.080
trong mục những chiếc xe giá rẻ nhất
của chúng tôi

00:09:16.080 --> 00:09:17.645
vi phạm luật.

00:09:17.645 --> 00:09:20.038
Gần 50 phần trăm những chiếc xe

00:09:20.038 --> 00:09:22.446
trong danh mục đắt tiền nhất

00:09:22.446 --> 00:09:25.289
vi phạm luật.

00:09:25.289 --> 00:09:27.182
Chúng tôi cũng tiến hành
những nghiên cứu khác

00:09:27.182 --> 00:09:30.733
và tìm ra được rằng những người giàu có 
có nhiều khả năng nói dối hơn trong đàm phán,

00:09:30.733 --> 00:09:32.823
có nhiều hành vi vô đạo đức hơn
ở nơi làm việc

00:09:32.823 --> 00:09:35.431
như trộm tiền ở máy tính tiền.

00:09:35.431 --> 00:09:40.514
nhận hối lộ, nói dối khách hàng.

NOTE Paragraph

00:09:40.514 --> 00:09:42.076
Tôi không cố ý nói rằng

00:09:42.076 --> 00:09:43.779
chỉ có những người giàu

00:09:43.779 --> 00:09:45.691
mới thể hiện những mẫu hành vi 
như thế này.

00:09:45.691 --> 00:09:48.460
Thật ra, tôi nghĩ rằng tất cả chúng ta

00:09:48.460 --> 00:09:51.424
trong cuộc sống hằng ngày

00:09:51.424 --> 00:09:54.396
đều đấu tranh với những động lực

00:09:54.396 --> 00:09:57.693
về khi nào, hoặc liệu có nên chăng, 
đặt những lợi ích cá nhân

00:09:57.693 --> 00:10:00.047
lên trên lợi ích của cộng đồng.

00:10:00.047 --> 00:10:02.429
Và điều đó hoàn toàn dễ hiểu
bởi vì

00:10:02.429 --> 00:10:04.992
Giấc mơ Mỹ là một tư tưởng

00:10:04.992 --> 00:10:08.091
rằng tất cả chúng ta 
đều có cơ hội như nhau

00:10:08.091 --> 00:10:10.125
để thành công và thịnh vượng

00:10:10.125 --> 00:10:12.682
miễn là chúng ta 
làm việc chăm chỉ

00:10:12.682 --> 00:10:15.386
và một phần trong đó 
có nghĩa rằng, đôi khi

00:10:15.386 --> 00:10:18.485
bạn cần đặt lợi ích của bản thân

00:10:18.485 --> 00:10:21.915
lên trên lợi ích của những người xung quanh.

00:10:21.915 --> 00:10:24.084
Nhưng chúng tôi phát hiện ra rằng

00:10:24.084 --> 00:10:26.492
càng giàu, thì bạn càng có xu hướng

00:10:26.492 --> 00:10:29.207
theo đuổi ảo tưởng về thành công cá nhân

00:10:29.207 --> 00:10:31.442
của thành tích, thành tựu

00:10:31.442 --> 00:10:34.790
mà gây tổn hại 
đến những người xung quanh.

00:10:34.790 --> 00:10:37.554
Đây, tôi đã vẽ sẵn cho bạn 
thu nhập trung bình

00:10:37.554 --> 00:10:41.170
mà mỗi hộ gia định nhận được ở mỗi ngũ phân vị
và 5 phần trăm cao nhất của dân số

00:10:41.170 --> 00:10:43.340
trong vòng 20 năm qua

00:10:43.340 --> 00:10:45.882
Năm 1993, sự khác biệt 
giữa các nhóm ngũ phân vị khác nhau

00:10:45.882 --> 00:10:48.967
trong dân số, xét về thu nhập

00:10:48.967 --> 00:10:51.564
có hơi đặc biệt.

00:10:51.564 --> 00:10:54.161
Không khó để nhận ra 
những khác biệt

00:10:54.161 --> 00:10:57.045
nhưng trong vòng 20 năm qua, 
khác biệt đáng kể

00:10:57.045 --> 00:10:59.219
đã dần trở thành khe núi lớn

00:10:59.219 --> 00:11:02.373
giữa những người trên cùng
và những người còn lại

00:11:02.373 --> 00:11:06.065
Sự thật là, 20 phần trăm 
những người giàu nhất

00:11:06.065 --> 00:11:09.143
nắm giữ gần 90 phần trăm 
của cải trên đất nước này.

00:11:09.143 --> 00:11:11.402
Chúng ta đang ở một mức độ
chưa từng thấy

00:11:11.402 --> 00:11:13.890
của sự bất bình đẳng kinh tế

00:11:15.634 --> 00:11:17.970
Điều đó có nghĩa là 
sự giàu có không chỉ

00:11:17.970 --> 00:11:22.450
càng tập trung vào tay 
một nhóm các cá nhân

00:11:22.450 --> 00:11:24.834
mà Giấc mơ Mỹ càng trở nên

00:11:24.834 --> 00:11:26.782
khó để đạt được

00:11:26.782 --> 00:11:29.975
đối với phần lớn chúng ta

00:11:29.975 --> 00:11:32.242
Và nếu đúng như 
những gì chúng tôi tìm thấy

00:11:32.242 --> 00:11:34.237
rằng càng giàu

00:11:34.237 --> 00:11:36.779
bạn càng cảm thấy có quyền 
với những của cải đó

00:11:36.779 --> 00:11:39.772
thì bạn càng có xu hướng 
đặt lợi ích của bản thân

00:11:39.772 --> 00:11:41.739
lên trên lợi ích của người khác.

00:11:41.739 --> 00:11:45.129
và sẵn sàng làm những điều
phục vụ cho tư lợi đó

00:11:45.129 --> 00:11:46.863
Không có lý do gì để nghĩ rằng

00:11:46.863 --> 00:11:48.961
những mẫu hành vi đó
sẽ thay đổi

00:11:48.961 --> 00:11:50.504
Thật ra có tất cả các lý do 
để cho rằng

00:11:50.504 --> 00:11:52.487
chúng sẽ càng trở nên tồi tệ hơn

00:11:52.487 --> 00:11:55.334
và đó là những gì sẽ diễn ra 
nếu như mọi chuyện không thay đổi

00:11:55.334 --> 00:11:59.961
với cùng tốc độ như thế này, 
trong vòng 20 năm tới.

NOTE Paragraph

00:11:59.961 --> 00:12:02.682
Giờ đây, sự bất bình đẳng

00:12:02.682 --> 00:12:04.606
nên là điều 
mà chúng ta cần phải quan tâm tới,

00:12:04.606 --> 00:12:07.135
không phải chỉ bởi vì

00:12:07.135 --> 00:12:08.649
những người ở tận cùng 
của phân cấp xã hội

00:12:08.649 --> 00:12:10.889
mà vì những cá nhân và nhóm người

00:12:10.889 --> 00:12:16.089
với nhiều bất bình đẳng kinh tế 
sẽ trở nên tệ hơn

00:12:16.089 --> 00:12:18.928
không chỉ những người thấp cấp nhất
mà là tất cả mọi người.

00:12:18.928 --> 00:12:21.055
Có rất nhiều nghiên cứu hấp dẫn

00:12:21.055 --> 00:12:23.647
từ những phòng thí nghiệm hàng đầu 
từ khắp nơi trên thế giới

00:12:23.647 --> 00:12:26.535
trình bày về một loạt những điều

00:12:26.535 --> 00:12:28.424
sẽ suy yếu

00:12:28.424 --> 00:12:31.064
khi mà bất bình đẳng kinh tế 
trở nên tồi tệ hơn

00:12:31.064 --> 00:12:33.717
Cơ động xã hội, 
những điều chúng ta thật sự quan tâm,

00:12:33.717 --> 00:12:36.198
sức khỏe thể chất, lòng tin trong xã hội

00:12:36.198 --> 00:12:39.243
tất cả sẽ tuột dốc 
khi bất bình đẳng gia tăng.

00:12:39.243 --> 00:12:41.258
Tương tự, những điều tiêu cực

00:12:41.258 --> 00:12:43.870
trong tập thể xã hội,

00:12:43.870 --> 00:12:45.964
như là béo phì, và bạo lực,

00:12:45.964 --> 00:12:47.585
giam cầm và trừng phạt

00:12:47.585 --> 00:12:51.727
càng trở nên trầm trọng
khi bất bình đẳng gia tăng.

00:12:51.727 --> 00:12:54.137
Một lần nữa, những kết quả này
không chỉ xảy ra

00:12:54.137 --> 00:12:56.198
với một số người,

00:12:56.198 --> 00:12:58.799
mà còn lan ra 
khắp mọi tầng lớp của xã hội

00:12:58.799 --> 00:13:01.915
Ngay cả những người tầng trên cùng
cũng chịu ảnh hưởng.

NOTE Paragraph

00:13:01.915 --> 00:13:05.158
Vậy chúng ta sẽ làm gì?

00:13:05.158 --> 00:13:08.629
Dòng thác của những ảnh hưởng

00:13:08.629 --> 00:13:11.137
tiêu cực, nguy hiểm này

00:13:11.137 --> 00:13:14.546
có vẻ giống như điều gì đó 
đã vượt khỏi tầm kiểm soát

00:13:14.546 --> 00:13:16.464
và không có gì chúng ta có thể làm.

00:13:16.464 --> 00:13:19.260
Không gì chúng ta, với vai trò là những cá nhân, 
có thể làm.

00:13:19.260 --> 00:13:23.093
Nhưng thật ra, 
chúng tôi đang tìm hiểu

00:13:23.093 --> 00:13:26.281
trong nghiên cứu 
ở phòng thí nghiệm của mình

00:13:26.281 --> 00:13:31.371
rằng những can thiệp nhỏ
về tâm lý

00:13:31.371 --> 00:13:34.680
những thay đổi nhỏ 
về giá trị của mỗi người

00:13:34.680 --> 00:13:37.903
những sự thúc đẩy nhỏ 
theo một vài hướng nhất định

00:13:37.903 --> 00:13:41.468
có thể khôi phục 
mức độ bình đẳng và sự đồng cảm.

00:13:41.468 --> 00:13:43.520
Ví dụ, nhắc nhở mọi người

00:13:43.520 --> 00:13:45.776
về lợi ích của sự hợp tác

00:13:45.776 --> 00:13:48.680
hoặc lợi ích của cộng đồng

00:13:48.680 --> 00:13:52.615
làm cho những cá nhân giàu có
trở nên bình đẳng

00:13:52.615 --> 00:13:55.150
như những người nghèo.

00:13:55.150 --> 00:13:58.527
Trong một nghiên cứu, 
chúng tôi cho người ta xem

00:13:58.527 --> 00:14:02.888
một đoạn phim ngắn, 
chỉ 46 giây,

00:14:02.888 --> 00:14:05.938
về sự đói nghèo ở trẻ em, 
như một lời nhắc nhở

00:14:05.938 --> 00:14:07.964
về nhu cầu của những người xung quanh họ

00:14:07.964 --> 00:14:09.994
và sau khi xem nó,

00:14:09.994 --> 00:14:11.692
chúng tôi quan sát xem 
họ sẵn sàng như thế nào

00:14:11.692 --> 00:14:15.396
để dành thời gian của mình
cho một người lạ

00:14:15.396 --> 00:14:18.815
đang trong tình cảnh khó khăn,

00:14:18.815 --> 00:14:22.082
Sau khi xem đoạn phim, 
một tiếng sau,

00:14:22.082 --> 00:14:24.452
những người giàu 
cũng trở nên rộng lượng

00:14:24.452 --> 00:14:26.411
với thời gian của mình để giúp đỡ người lạ này

00:14:26.411 --> 00:14:29.116
giống như một người nghèo.

00:14:29.116 --> 00:14:31.567
Cho thấy rằng, những khác biệt này

00:14:31.567 --> 00:14:33.450
không phải do bẩm sinh
hay phân biệt

00:14:33.450 --> 00:14:35.174
mà rất dễ uốn nắn

00:14:35.174 --> 00:14:37.100
theo những thay đổi nhỏ 
trong giá trị con người

00:14:37.100 --> 00:14:39.381
và những thúc đẩy cho lòng trắc ẩn

00:14:39.381 --> 00:14:41.036
và tiếp thêm đồng cảm

NOTE Paragraph

00:14:41.036 --> 00:14:42.592
Vượt ra khỏi căn phòng thí nghiệm

00:14:42.592 --> 00:14:46.622
chúng tôi bắt đầu nhận ra 
những thay đổi trong xã hội

00:14:46.622 --> 00:14:50.065
Bill Gate, một trong những cá nhân 
giàu nhất nước Mỹ,

00:14:50.065 --> 00:14:51.810
trong bài diễn văn của mình tại Harvard

00:14:51.810 --> 00:14:53.934
ông đã nói về vấn đề 
mà xã hội đang phải đương đầu

00:14:53.934 --> 00:14:57.284
trước sự bất bình đẳng 
như một thử thách khó khăn

00:14:57.284 --> 00:14:59.880
và về việc chúng ta phải làm những gì

00:14:59.880 --> 00:15:03.115
để đấu tranh với nó, 
"Những tiến bộ vĩ đại nhất của nhân loại,

00:15:03.115 --> 00:15:05.066
không nằm ở những phát hiện mới

00:15:05.066 --> 00:15:08.217
mà ở cách những phát hiện ấy
được ứng dụng như thế nào

00:15:08.217 --> 00:15:11.031
để làm suy giảm sự bất bình đẳng"

00:15:11.031 --> 00:15:13.034
Và Cam Kết Cho Đi (Giving Pledge)

00:15:13.034 --> 00:15:15.456
với sự tham gia của hơn 
100 người giàu nhất nước Mỹ

00:15:15.456 --> 00:15:17.843
cam kết

00:15:17.843 --> 00:15:21.757
dành một nửa tài sản của họ 
cho từ thiện

00:15:21.757 --> 00:15:23.381
Và sự nổi dậy của

00:15:23.381 --> 00:15:27.014
hàng loạt phong trào

00:15:27.014 --> 00:15:29.317
như Chúng tôi là một phần trăm
(We are the One Percent)

00:15:29.317 --> 00:15:31.181
Thế hệ tài nguyên
(Resource Generation

00:15:31.181 --> 00:15:33.302
hay Sự giàu có cho lợi ích chung
(Wealth for Common Good)

00:15:33.302 --> 00:15:35.869
trong đó những thành viên

00:15:35.869 --> 00:15:37.694
có đặc quyền nhất trong dân số

00:15:37.694 --> 00:15:40.450
thành viên của một phần trăm

00:15:40.450 --> 00:15:42.381
những người giàu có

00:15:42.381 --> 00:15:45.969
đang dùng tài sản kinh tế của mình,

00:15:45.969 --> 00:15:49.998
dù trưởng thành hay còn trẻ, 
đó là điều làm tôi bất ngờ nhất,

00:15:49.998 --> 00:15:51.647
dùng những đặc quyền của họ

00:15:51.647 --> 00:15:53.718
những tài sản kinh tế của họ

00:15:53.718 --> 00:15:56.745
để chống lại sự bất bình đẳng

00:15:56.745 --> 00:15:59.655
bằng cách ủng hộ 
những chính sách xã hội

00:15:59.655 --> 00:16:01.536
những thay đổi về giá trị xã hội

00:16:01.536 --> 00:16:03.910
và thay đổi trong hành vi con người

00:16:03.910 --> 00:16:06.973
cho dù chúng chống lại 
lợi ích kinh tế của chính họ

00:16:06.973 --> 00:16:11.246
nhưng trên hết sẽ khôi phục
Giấc mơ Mỹ

NOTE Paragraph

00:16:11.246 --> 00:16:13.246
Xin cảm ơn

NOTE Paragraph

00:16:13.246 --> 00:16:17.246
(Vỗ tay)