1
00:00:00,793 --> 00:00:02,967
Želim da na trenutak

2
00:00:02,967 --> 00:00:06,817
pomislite na učestvovanje
u igri Monopola,

3
00:00:06,817 --> 00:00:09,424
osim što u ovoj igri,
ta kombinacija

4
00:00:09,424 --> 00:00:12,393
veštine, talenta i sreće

5
00:00:12,393 --> 00:00:14,931
koji vam pomažu da uspete
u igrama, kao i u životu,

6
00:00:14,931 --> 00:00:16,347
postaje nebitna,

7
00:00:16,347 --> 00:00:18,642
jer je igra nameštena

8
00:00:18,642 --> 00:00:20,522
i vi imate prednost.

9
00:00:20,522 --> 00:00:22,401
Imate više novca,

10
00:00:22,401 --> 00:00:24,961
više prilika za kretanje po tabli

11
00:00:24,961 --> 00:00:27,186
i više pristupa resursima.

12
00:00:27,186 --> 00:00:28,517
Dok razmišljate o tom iskustvu,

13
00:00:28,517 --> 00:00:31,105
želim da se zapitate,

14
00:00:31,105 --> 00:00:32,875
kako bi to iskustvo kada ste

15
00:00:32,875 --> 00:00:36,005
privilegovani igrač u nameštenoj igri

16
00:00:36,005 --> 00:00:38,928
promenilo način na koji
mislite o sebi

17
00:00:38,928 --> 00:00:42,786
i ponašate se prema drugom igraču?

18
00:00:42,786 --> 00:00:45,833
Sproveli smo istraživanje
na kampusu univerziteta Berkli

19
00:00:45,833 --> 00:00:48,135
kako bismo ispitali
upravo to pitanje.

20
00:00:48,135 --> 00:00:49,793
Doveli smo više od 100 parova

21
00:00:49,793 --> 00:00:52,554
stranaca u laboratoriju

22
00:00:52,554 --> 00:00:54,374
i bacanjem novčića

23
00:00:54,374 --> 00:00:56,161
nasumično odredili
da jedan od to dvoje

24
00:00:56,161 --> 00:00:58,506
bude bogati igrač
u nameštenoj igri.

25
00:00:58,506 --> 00:01:01,327
Dobili su duplo više novca.

26
00:01:01,327 --> 00:01:02,828
Kada su prošli polje "Start",

27
00:01:02,828 --> 00:01:05,034
dobili su duplo veću platu

28
00:01:05,034 --> 00:01:07,007
i mogli su da bacaju
dve kockice umesto jedne,

29
00:01:07,007 --> 00:01:08,818
tako da su mogli mnogo više
da se kreću po tabli.

30
00:01:08,818 --> 00:01:11,824
(Smeh)

31
00:01:11,824 --> 00:01:13,537
Tokom 15 minuta,

32
00:01:13,537 --> 00:01:17,067
preko skrivenih kamera smo posmatrali
šta se dešavalo.

33
00:01:17,067 --> 00:01:18,888
Danas po prvi put želim

34
00:01:18,888 --> 00:01:21,400
da vam pokažem malo onoga
što smo videli.

35
00:01:21,400 --> 00:01:22,909
Oprostićete nam zbog kvaliteta zvuka

36
00:01:22,909 --> 00:01:25,565
u nekim slučajevima, jer su to
ipak bile skrivene kamere.

37
00:01:25,580 --> 00:01:27,775
Stoga smo obezbedili titlove.

38
00:01:27,775 --> 00:01:29,165
Bogati igrač: "Koliko imaš
novčanica od 500?"

39
00:01:29,165 --> 00:01:30,400
Siromašni igrač: "Samo jednu."

40
00:01:30,400 --> 00:01:31,517
Bogati igrač: "Ozbiljno?"
Siromašni igrač: "Da."

41
00:01:31,517 --> 00:01:33,270
Bogati igrač: "Ja imam tri.
(Smeje se)

42
00:01:33,270 --> 00:01:35,196
Ne znam zašto su mi dali toliko."

43
00:01:35,196 --> 00:01:37,034
Pol Pif: Okej, igračima je
ubrzo postalo jasno

44
00:01:37,034 --> 00:01:38,376
da se nešto dešava.

45
00:01:38,376 --> 00:01:40,671
Jedna osoba očito ima
dosta više novca

46
00:01:40,671 --> 00:01:42,820
od druge osobe, a ipak

47
00:01:42,820 --> 00:01:44,962
kako je igra trajala,

48
00:01:44,962 --> 00:01:46,967
videli smo primetne

49
00:01:46,967 --> 00:01:49,416
i dramatične razlike koje su
počele da se pojavljuju

50
00:01:49,416 --> 00:01:51,290
između dva igrača.

51
00:01:51,290 --> 00:01:53,010
Bogati igrač

52
00:01:53,010 --> 00:01:55,588
je počeo glasnije
da se kreće po tabli,

53
00:01:55,588 --> 00:01:57,469
bukvalno udarajući tablu figurom

54
00:01:57,469 --> 00:02:00,389
dok se kretao.

55
00:02:00,389 --> 00:02:03,382
Kod bogatih igrača
bilo je verovatnije da se vide

56
00:02:03,382 --> 00:02:04,972
znaci dominacije,

57
00:02:04,972 --> 00:02:07,394
neverbalni znaci,

58
00:02:07,394 --> 00:02:11,349
pokazivanje moći i slavljenje.

59
00:02:11,349 --> 00:02:13,870
Sa strane smo stavili
činiju sa perecama.

60
00:02:13,870 --> 00:02:15,531
Nalazi se u donjem desnom ćošku.

61
00:02:15,531 --> 00:02:19,018
Ovo nam je omogućilo da gledamo
ponašanje igrača u vezi s konzumiranjem.

62
00:02:19,018 --> 00:02:23,636
Samo pratimo koliko će
pereca učesnici pojesti.

63
00:02:23,636 --> 00:02:25,569
Bogati igrač:
"Da li su te perece neki trik?"

64
00:02:25,569 --> 00:02:27,495
Siromašni igrač: "Ne znam."

65
00:02:27,495 --> 00:02:30,634
PP: U redu, nije čudno što su
nas ljudi skontali.

66
00:02:30,634 --> 00:02:32,139
Pitaju se šta ta činija pereca

67
00:02:32,139 --> 00:02:33,920
uopšte tu radi.

68
00:02:33,920 --> 00:02:35,834
Jedan se čak pita,
kao što ste upravo videli,

69
00:02:35,834 --> 00:02:38,793
da li je ta činija tu kao trik?

70
00:02:38,793 --> 00:02:41,703
Ipak, uprkos tome, moć situacije

71
00:02:41,703 --> 00:02:44,004
se čini kao da neminovno dominira

72
00:02:44,004 --> 00:02:48,457
i bogati igrači počinju
da jedu više pereca.

73
00:02:51,976 --> 00:02:54,073
Bogati igrač: "Obožavam perece."

74
00:02:54,073 --> 00:02:56,402
(Smeh)

75
00:02:57,988 --> 00:03:00,118
PP: I kako igra ide dalje,

76
00:03:00,118 --> 00:03:02,450
jedan od zaista zanimljivih
i dramatičnih šablona

77
00:03:02,450 --> 00:03:05,523
za koje smo primetili da se javljaju

78
00:03:05,523 --> 00:03:07,394
je taj da bogati igrači zapravo

79
00:03:07,394 --> 00:03:10,516
počinju da budu nekulturniji
prema drugoj osobi,

80
00:03:10,516 --> 00:03:12,587
sve manje osetljivi prema patnji

81
00:03:12,587 --> 00:03:14,431
tih jadnih, siromašnih igrača

82
00:03:14,431 --> 00:03:16,502
i sve više i više pokazuju

83
00:03:16,502 --> 00:03:18,971
svoj materijalni uspeh,

84
00:03:18,971 --> 00:03:22,177
sa većom verovatnoćom da pokažu
kako im dobro ide.

85
00:03:23,589 --> 00:03:27,699
Bogati igrač: "Imam novca za sve."

86
00:03:27,699 --> 00:03:29,317
Siromašni igrač: "A koliko je to?"

87
00:03:29,317 --> 00:03:33,279
Bogati igrač: "Duguješ mi 24 dolara.

88
00:03:33,279 --> 00:03:36,135
Ubrzo ćeš izgubiti sav svoj novac.

89
00:03:36,135 --> 00:03:38,295
Kupiću to. Imam toliko novca.

90
00:03:38,295 --> 00:03:40,241
Imam toliko novca
da mi treba cela večnost."

91
00:03:40,241 --> 00:03:42,201
Bogati igrač 2: "Kupiću celu ovu tablu."

92
00:03:42,201 --> 00:03:43,931
Bogati igrač 3: "Brzo će ti nestati novca.

93
00:03:43,931 --> 00:03:46,779
Sada mi ne možeš skoro ništa."

94
00:03:46,779 --> 00:03:49,095
PP: U redu, evo šta mislim

95
00:03:49,095 --> 00:03:50,843
da je izuzetno zanimljivo,

96
00:03:50,843 --> 00:03:54,097
a to je kada smo na kraju 15 minuta

97
00:03:54,097 --> 00:03:58,490
zamolili igrače da pričaju
o svom iskustvu tokom igre.

98
00:03:58,490 --> 00:04:00,565
I kada su bogati igrači pričali

99
00:04:00,565 --> 00:04:02,447
o tome zašto su neminovno pobedili

100
00:04:02,447 --> 00:04:04,466
u ovoj nameštenoj igri Monopola -

101
00:04:04,466 --> 00:04:09,275
(Smeh) -

102
00:04:09,275 --> 00:04:12,839
pričali su o tome šta su uradili

103
00:04:12,839 --> 00:04:15,653
kako bi kupili te različite nekretnine

104
00:04:15,653 --> 00:04:18,435
i zaslužili svoj uspeh u igri

105
00:04:18,435 --> 00:04:20,924
i postali su dosta manje svesni

106
00:04:20,924 --> 00:04:23,639
različitih svojstava situacije,

107
00:04:23,639 --> 00:04:26,312
uključujući bacanje novčića

108
00:04:26,312 --> 00:04:28,627
koje ih je nasumično postavilo

109
00:04:28,627 --> 00:04:31,616
na to privilegovano mesto.

110
00:04:31,616 --> 00:04:34,454
A to je zaista neverovatan uvid

111
00:04:34,454 --> 00:04:39,909
u to kako um daje smisao prednosti.

112
00:04:39,909 --> 00:04:42,130
Ova igra Monopola se može koristiti

113
00:04:42,130 --> 00:04:44,973
kao metafora za razumevanje društva

114
00:04:44,973 --> 00:04:48,258
i njegove hijerarhijske strukture,
gde neki ljudi

115
00:04:48,258 --> 00:04:50,650
imaju dosta novca i uticaja,

116
00:04:50,650 --> 00:04:52,127
a dosta ljudi ih nema.

117
00:04:52,127 --> 00:04:55,060
Imaju dosta manje novca i uticaja

118
00:04:55,060 --> 00:04:58,174
i manje pristupa bitnim resursima.

119
00:04:58,174 --> 00:05:01,410
Proteklih sedam godina
moje kolege i ja proučavamo

120
00:05:01,410 --> 00:05:05,479
efekte ovakvih hijerarhija.

121
00:05:05,479 --> 00:05:08,763
Kroz desetine istraživanja

122
00:05:08,763 --> 00:05:12,180
i hiljade učesnika širom zemlje
pronalazimo

123
00:05:12,180 --> 00:05:16,712
to da kako se nivo
nečijeg bogatstva uvećava,

124
00:05:16,712 --> 00:05:22,780
njihove emocije saosećanja
i empatije se smanjuju,

125
00:05:22,780 --> 00:05:26,551
a njihov osećaj prava i zasluge

126
00:05:26,551 --> 00:05:31,099
i ideologija sopstvenog interesa rastu.

127
00:05:31,099 --> 00:05:33,158
U istraživanjima smo otkrili
da će zapravo

128
00:05:33,158 --> 00:05:35,035
bogatiji pojedinci
sa većom verovatnoćom

129
00:05:35,035 --> 00:05:38,075
da opravdavaju pohlepu
kao moralno dobru

130
00:05:38,075 --> 00:05:40,078
i težnju ka sopstvenom interesu

131
00:05:40,078 --> 00:05:42,794
kao poželjnu i moralnu.

132
00:05:42,794 --> 00:05:44,643
Danas želim da pričam

133
00:05:44,643 --> 00:05:49,464
o nekim implikacijama ove
ideologije sopstvenog interesa,

134
00:05:49,464 --> 00:05:51,827
zašto bismo trebali da brinemo
o ovim implikacijama

135
00:05:51,827 --> 00:05:55,469
i završiću s time
šta bi moglo da se uradi.

136
00:05:55,469 --> 00:05:57,634
Neka od prvih istraživanja
koje smo vršili u ovom području

137
00:05:57,634 --> 00:05:58,920
posmatrala su ponašanja pomaganja,

138
00:05:58,920 --> 00:06:01,079
nešto što socijalni psiholozi nazivaju

139
00:06:01,079 --> 00:06:03,170
prosocijalnim ponašanjem.

140
00:06:03,170 --> 00:06:05,883
Zaista nas je zanimalo
ko je više sklon

141
00:06:05,883 --> 00:06:08,231
da ponudi pomoć drugoj osobi,

142
00:06:08,231 --> 00:06:11,388
neko bogat ili neko siromašan.

143
00:06:11,388 --> 00:06:15,790
U jednom od istraživanja,
bogati i siromašni

144
00:06:15,790 --> 00:06:18,090
članovi zajednice dolaze u laboratoriju

145
00:06:18,090 --> 00:06:21,584
i svakome damo ekvivalent 10 dolara.

146
00:06:21,584 --> 00:06:23,194
Učesnicima smo rekli da mogu

147
00:06:23,194 --> 00:06:25,642
tih 10 dolara da zadrže za sebe

148
00:06:25,642 --> 00:06:27,617
ili da podele deo tog novca

149
00:06:27,617 --> 00:06:29,612
ako žele, sa nekim strancem

150
00:06:29,612 --> 00:06:31,083
koji je potpuno nepoznat.

151
00:06:31,083 --> 00:06:34,119
Nikada neće sresti tog stranca,
niti će stranac sresti njih.

152
00:06:34,119 --> 00:06:37,337
I samo posmatramo koliko ljudi daju.

153
00:06:37,337 --> 00:06:39,687
Pojedinci koji zarađuju
25 000, a ponekad

154
00:06:39,687 --> 00:06:42,014
i manje od 15 000 dolara godišnje,

155
00:06:42,014 --> 00:06:44,241
dali su 44% više svog novca

156
00:06:44,241 --> 00:06:45,324
tom strancu

157
00:06:45,324 --> 00:06:47,632
nego pojedinci koji zarađuju 150 000

158
00:06:47,632 --> 00:06:50,879
ili 200 000 dolara godišnje.

159
00:06:50,879 --> 00:06:53,627
Dali smo ljudima da igraju igre

160
00:06:53,627 --> 00:06:56,258
kako bismo videli ko je skloniji varanju

161
00:06:56,258 --> 00:06:58,652
kako bi uvećao šanse za dobitak.

162
00:06:58,652 --> 00:07:01,372
U jednoj od igara, zapravo smo
namestili kompjuter

163
00:07:01,372 --> 00:07:04,164
kako bi određeni broj na kockicama

164
00:07:04,164 --> 00:07:05,150
bio nemoguć.

165
00:07:05,150 --> 00:07:08,242
U ovoj igri niste mogli
da dobijete više od 12,

166
00:07:08,242 --> 00:07:11,354
a ipak, što ste bogatiji,

167
00:07:11,354 --> 00:07:13,111
veće su šanse da ćete varati
u ovoj igri

168
00:07:13,111 --> 00:07:17,010
kako biste stekli šansu
za novčanu nagradu od 50 dolara,

169
00:07:17,010 --> 00:07:20,855
ponekad čak 3 do 4 puta veće šanse.

170
00:07:20,855 --> 00:07:23,088
Izveli smo drugo istraživanje
gde smo posmatrali

171
00:07:23,088 --> 00:07:26,311
da li bi ljudi bili skloni
da uzmu slatkiše

172
00:07:26,311 --> 00:07:28,802
iz tegle sa slatkišima
na kojoj je jasno naznačeno

173
00:07:28,802 --> 00:07:31,042
da su slatkiši za decu -

174
00:07:31,042 --> 00:07:34,484
(Smeh) -

175
00:07:34,484 --> 00:07:36,325
sa učesnicima - ne šalim se.

176
00:07:36,325 --> 00:07:39,054
Znam da zvuči kao da se šalim.

177
00:07:39,054 --> 00:07:41,295
Izričito smo rekli učesnicima

178
00:07:41,295 --> 00:07:43,164
da je ta tegla sa slatkišima
za decu koja učestvuju

179
00:07:43,164 --> 00:07:45,648
u razvojnoj laboratoriji u blizini.

180
00:07:45,648 --> 00:07:47,698
Ona su u istraživanju.
Ovo je za njih.

181
00:07:47,698 --> 00:07:51,341
I samo smo posmatrali
koliko slatkiša su učesnici uzimali.

182
00:07:51,341 --> 00:07:52,854
Učesnici koji su se osećali bogatim

183
00:07:52,854 --> 00:07:54,259
uzimali su duplo više slatkiša

184
00:07:54,259 --> 00:07:57,408
od učesnika koji su se osećali siromašno.

185
00:07:57,408 --> 00:08:00,061
Čak smo proučavali automobile,

186
00:08:00,061 --> 00:08:01,923
i to ne bilo koje automobile,

187
00:08:01,923 --> 00:08:04,994
nego da li su vozači određenih
vrsta automobila

188
00:08:04,994 --> 00:08:08,097
manje ili više skloni da krše zakon.

189
00:08:08,097 --> 00:08:10,934
U jednom od ovih istraživanja
posmatrali smo

190
00:08:10,934 --> 00:08:15,090
da li će vozači stati pešaku

191
00:08:15,090 --> 00:08:17,989
kojeg smo postavili da čeka
da pređe na pešačkom prelazu.

192
00:08:17,989 --> 00:08:19,733
U Kaliforniji, kao što znate,

193
00:08:19,733 --> 00:08:22,257
jer sam siguran da svi ovo radimo,

194
00:08:22,257 --> 00:08:26,185
po zakonu mora da se stane
pešaku koji čeka da pređe ulicu.

195
00:08:26,185 --> 00:08:28,117
Evo primera kako smo to uradili.

196
00:08:28,117 --> 00:08:30,233
Na levoj strani je naš saradnik

197
00:08:30,233 --> 00:08:31,822
koji se pretvara da je pešak.

198
00:08:31,822 --> 00:08:36,073
Kako prilazi, crveni kamionet
se uspešno zaustavlja.

199
00:08:36,073 --> 00:08:38,391
U tipičnom kalifornijskom stilu,
pretiče ga autobus

200
00:08:38,391 --> 00:08:40,728
koji zamalo pregazi našeg pešaka.

201
00:08:40,728 --> 00:08:42,284
(Smeh)

202
00:08:42,284 --> 00:08:44,151
Evo primera skupljeg automobila,

203
00:08:44,151 --> 00:08:45,889
Prijusa, koji prolazi,

204
00:08:45,889 --> 00:08:50,197
i BMW koji radi isto.

205
00:08:51,388 --> 00:08:53,887
Uradili smo ovo za stotine vozila

206
00:08:53,887 --> 00:08:56,243
kroz nekoliko dana,

207
00:08:56,243 --> 00:08:59,195
samo prateći ko staje a ko ne.

208
00:09:00,466 --> 00:09:02,660
Otkrili smo da kako se skupoća

209
00:09:02,660 --> 00:09:06,960
automobila povećava,

210
00:09:06,960 --> 00:09:08,844
povećava se i sklonost vozača

211
00:09:08,844 --> 00:09:10,088
da prekrši zakon.

212
00:09:10,088 --> 00:09:12,780
Nijedan od automobila

213
00:09:12,780 --> 00:09:16,080
u najjeftinijoj kategoriji

214
00:09:16,080 --> 00:09:17,645
nije prekršio zakon.

215
00:09:17,645 --> 00:09:20,038
Blizu 50% automobila

216
00:09:20,038 --> 00:09:22,446
u našoj najskupljoj kategoriji

217
00:09:22,446 --> 00:09:25,289
prekršilo je zakon.

218
00:09:25,289 --> 00:09:27,182
Sprovodili smo druga istraživanja
gde smo otkrli da su

219
00:09:27,182 --> 00:09:30,733
bogatiji pojedinci skloniji
da lažu u pregovorima,

220
00:09:30,733 --> 00:09:32,823
da podržavaju neetičko ponašanje na poslu

221
00:09:32,823 --> 00:09:35,431
poput krađe gotovine iz kase,

222
00:09:35,431 --> 00:09:40,514
uzimanja mita, laganja mušterija.

223
00:09:40,514 --> 00:09:42,076
Ne želim da sugerišem

224
00:09:42,076 --> 00:09:43,779
da samo bogati ljudi

225
00:09:43,779 --> 00:09:45,691
pokazuju ove šablone ponašanja.

226
00:09:45,691 --> 00:09:48,460
Uopšte ne. Zapravo mislim
da se svi mi

227
00:09:48,460 --> 00:09:51,424
u našim svakodnevnim životima

228
00:09:51,424 --> 00:09:54,396
borimo sa ovim motivacijama
koje se međusobno bore,

229
00:09:54,396 --> 00:09:57,693
kada i da li da svoj interes stavimo

230
00:09:57,693 --> 00:10:00,047
iznad interesa drugih ljudi.

231
00:10:00,047 --> 00:10:02,429
I to je razumljivo,

232
00:10:02,429 --> 00:10:04,992
jer je američki san ideja

233
00:10:04,992 --> 00:10:08,091
gde svako ima jednake prilike

234
00:10:08,091 --> 00:10:10,125
da uspe i prosperira,

235
00:10:10,125 --> 00:10:12,682
dok god se posvetimo tome
i naporno radimo,

236
00:10:12,682 --> 00:10:15,386
a deo toga podrazumeva da ponekad

237
00:10:15,386 --> 00:10:18,485
morate da stavite sopstveni interes

238
00:10:18,485 --> 00:10:21,915
iznad interesa i dobrostanja
ljudi iz vaše okoline.

239
00:10:21,915 --> 00:10:24,084
Ali pronalazimo da

240
00:10:24,084 --> 00:10:26,492
što ste bogatiji, to ste i skloniji

241
00:10:26,492 --> 00:10:29,207
da jurite za vizijom ličnog uspeha,

242
00:10:29,207 --> 00:10:31,442
dostignuća i ostvarivanja,

243
00:10:31,442 --> 00:10:34,790
na štetu ljudi u vašoj okolini.

244
00:10:34,790 --> 00:10:37,554
Ovde sam za vas prikazao
prosečne prihode po domaćinstvu

245
00:10:37,554 --> 00:10:41,170
za svaku petinu i za
5% vrha populacije

246
00:10:41,170 --> 00:10:43,340
kroz proteklih 20 godina.

247
00:10:43,340 --> 00:10:45,882
1993. razlika između drugačijih

248
00:10:45,882 --> 00:10:48,967
petina populacije što se tiče primanja

249
00:10:48,967 --> 00:10:51,564
bila je prilično ozbiljna.

250
00:10:51,564 --> 00:10:54,161
Nije teško da se vidi
da razlike postoje.

251
00:10:54,161 --> 00:10:57,045
Ali kroz proteklih 20 godina
ta značajna razlika

252
00:10:57,045 --> 00:10:59,219
je postala jedinstveni veliki kanjon

253
00:10:59,219 --> 00:11:02,373
između onih na vrhu i svih ostalih.

254
00:11:02,373 --> 00:11:06,065
Zapravo, 20% vrha populacije

255
00:11:06,065 --> 00:11:09,143
poseduje skoro 90%
ukupnog bogatstva u ovoj zemlji.

256
00:11:09,143 --> 00:11:11,402
Na neviđenom smo nivou

257
00:11:11,402 --> 00:11:13,890
ekonomske nejednakosti.

258
00:11:15,634 --> 00:11:17,970
To znači da bogatstvo
ne samo da postaje

259
00:11:17,970 --> 00:11:22,450
sve više koncentrisano u rukama
odabranih pojedinaca,

260
00:11:22,450 --> 00:11:24,834
nego da američki san postaje

261
00:11:24,834 --> 00:11:26,782
sve više nedostižan

262
00:11:26,782 --> 00:11:29,975
za sve veću većinu ljudi.

263
00:11:29,975 --> 00:11:32,242
A ako je situacija takva,
kao što smo otkrili,

264
00:11:32,242 --> 00:11:34,237
da što ste bogatiji,

265
00:11:34,237 --> 00:11:36,779
imate veći osećaj
prava na to bogatstvo

266
00:11:36,779 --> 00:11:39,772
i skloniji ste da svoj interes
činite prioritetom,

267
00:11:39,772 --> 00:11:41,739
iznad interesa drugih ljudi,

268
00:11:41,739 --> 00:11:45,129
i da ste voljni da radite stvari
kako biste služili tom interesu,

269
00:11:45,129 --> 00:11:46,863
onda nema razloga da mislimo

270
00:11:46,863 --> 00:11:48,961
da će se ti šabloni promeniti.

271
00:11:48,961 --> 00:11:50,504
Zapravo postoje osnovani
razlozi da mislimo

272
00:11:50,504 --> 00:11:52,487
da će se oni samo pogoršati

273
00:11:52,487 --> 00:11:55,334
i tako bi to izgledalo
kada bi stvari samo ostale iste,

274
00:11:55,334 --> 00:11:59,961
istom linearnom stopom,
tokom narednih 20 godina.

275
00:11:59,961 --> 00:12:02,682
Ekonomska nejednakost

276
00:12:02,682 --> 00:12:04,606
je nešto što bi trebalo
sve da nas brine,

277
00:12:04,606 --> 00:12:07,135
ne samo zbog onih na dnu

278
00:12:07,135 --> 00:12:08,649
društvene hijerarhije,

279
00:12:08,649 --> 00:12:10,889
već zato što pojedinci i grupe

280
00:12:10,889 --> 00:12:16,089
sa dosta ekonomske nejednakosti
žive lošije,

281
00:12:16,089 --> 00:12:18,928
i to ne samo oni na dnu, već svako.

282
00:12:18,928 --> 00:12:21,055
Postoji dosta ubedljivih istraživanja

283
00:12:21,055 --> 00:12:23,647
iz vrhunskih laboratorija širom sveta

284
00:12:23,647 --> 00:12:26,535
koja pokazuju niz stvari

285
00:12:26,535 --> 00:12:28,424
koje su potkopane

286
00:12:28,424 --> 00:12:31,064
kako se pogoršava ekonomska nejednakost.

287
00:12:31,064 --> 00:12:33,717
Društvena mobilnost,
stvari do kojih nam je stalo,

288
00:12:33,717 --> 00:12:36,198
fizičko zdravlje, društveno poverenje,

289
00:12:36,198 --> 00:12:39,243
sve se smanjuje kako raste nejednakost.

290
00:12:39,243 --> 00:12:41,258
Slično tome, negativne stvari

291
00:12:41,258 --> 00:12:43,870
u društvenim skupovima i društvima,

292
00:12:43,870 --> 00:12:45,964
poput gojaznosti i nasilja,

293
00:12:45,964 --> 00:12:47,585
zatvorske i drugih kazni,

294
00:12:47,585 --> 00:12:51,727
pogoršavaju se kako raste
ekonomska nejednakost.

295
00:12:51,727 --> 00:12:54,137
Još jednom, ovo su ishodi
koje će iskusiti ne samo

296
00:12:54,137 --> 00:12:56,198
nekoliko ljudi, nego koji rezonuju

297
00:12:56,198 --> 00:12:58,799
kroz sve slojeve društva.

298
00:12:58,799 --> 00:13:01,915
Čak i oni na vrhu doživljavaju
ove ishode.

299
00:13:01,915 --> 00:13:05,158
Šta da radimo?

300
00:13:05,158 --> 00:13:08,629
Ovaj slap ubitačnih
negativnih efekata

301
00:13:08,629 --> 00:13:11,137
koji se sami nastavljaju

302
00:13:11,137 --> 00:13:14,546
se možda čini kao nešto
što se otrglo kontroli

303
00:13:14,546 --> 00:13:16,464
i kao da ne postoji ništa
što možemo da uradimo,

304
00:13:16,464 --> 00:13:19,260
svakako ništa kao pojedinci.

305
00:13:19,260 --> 00:13:23,093
Zapravo, u svom istraživanju

306
00:13:23,093 --> 00:13:26,281
u laboratoriji pronašli smo

307
00:13:26,281 --> 00:13:31,371
da male psihološke intervencije,

308
00:13:31,371 --> 00:13:34,680
male promene u ljudskim vrednostima

309
00:13:34,680 --> 00:13:37,903
malo guranje u određenom pravcu,

310
00:13:37,903 --> 00:13:41,468
mogu da vrate nivo
egalitarizma i saosećanja.

311
00:13:41,468 --> 00:13:43,520
Na primer, podsećanje ljudi

312
00:13:43,520 --> 00:13:45,776
na prednosti saradnje,

313
00:13:45,776 --> 00:13:48,680
prednosti zajednice,

314
00:13:48,680 --> 00:13:52,615
prouzrokuju da bogatiji pojedinci
budu jednako darežljivi

315
00:13:52,615 --> 00:13:55,150
kao siromašni.

316
00:13:55,150 --> 00:13:58,527
U jednom istraživanju ljudima smo dali
da pogledaju kratak snimak

317
00:13:58,527 --> 00:14:02,888
od samo 46 sekundi,
o siromaštvu u detinjstvu

318
00:14:02,888 --> 00:14:05,938
koji je služio kao podsetnik
o potrebama drugih

319
00:14:05,938 --> 00:14:07,964
u svetu oko njih

320
00:14:07,964 --> 00:14:09,994
i nakon gledanja toga,

321
00:14:09,994 --> 00:14:11,692
pogledali smo koliko su
ljudi bili voljni

322
00:14:11,692 --> 00:14:15,396
da ponude svoje vreme strancu

323
00:14:15,396 --> 00:14:18,815
ispred njih u laboratoriji
koji je bio u nevolji.

324
00:14:18,815 --> 00:14:22,082
Sat vremena nakon gledanja ovog snimka,

325
00:14:22,082 --> 00:14:24,452
bogati ljudi postali su
jednako darežljivi

326
00:14:24,452 --> 00:14:26,411
što se tiče vremena uloženog
da pomognu ovoj osobi,

327
00:14:26,411 --> 00:14:29,116
strancu, kao neko siromašan,

328
00:14:29,116 --> 00:14:31,567
sugerišući da ove razlike nisu

329
00:14:31,567 --> 00:14:33,450
urođene ili kategorične,

330
00:14:33,450 --> 00:14:35,174
nego prilagodljive

331
00:14:35,174 --> 00:14:37,100
blagim promenama
u ljudskim vrednostima,

332
00:14:37,100 --> 00:14:39,381
malom guranju ka saosećanju,

333
00:14:39,381 --> 00:14:41,036
i gurkanju ka empatiji.

334
00:14:41,036 --> 00:14:42,592
A izvan zidova naše laboratorije,

335
00:14:42,592 --> 00:14:46,622
počinjemo da primećujemo
znakove promene u društvu.

336
00:14:46,622 --> 00:14:50,065
Bil Gejts, jedan od najbogatijih
pojedinaca u našoj zemlji,

337
00:14:50,065 --> 00:14:51,810
u svom govoru za početak godine
na Harvardu,

338
00:14:51,810 --> 00:14:53,934
pričao je o problemu
sa kojim se suočava društvo,

339
00:14:53,934 --> 00:14:57,284
gde je nejednakost najveći izazov

340
00:14:57,284 --> 00:14:59,880
i pričao je o tome šta mora da se uradi
kako bi se borili protiv ovoga,

341
00:14:59,880 --> 00:15:03,115
rekavši: "Najveći uspesi čovečanstva

342
00:15:03,115 --> 00:15:05,066
nisu u otkrićima,

343
00:15:05,066 --> 00:15:08,217
već u tome kako se ta otkrića koriste

344
00:15:08,217 --> 00:15:11,031
da bi se smanjila nejednakost."

345
00:15:11,031 --> 00:15:13,034
A tu je i Zavet davanja,

346
00:15:13,034 --> 00:15:15,456
gde više od 100 najbogatijih pojedinaca

347
00:15:15,456 --> 00:15:17,843
u našoj zemlji

348
00:15:17,843 --> 00:15:21,757
zaveštava pola svog bogatstva
u dobrotvorne svrhe.

349
00:15:21,757 --> 00:15:23,381
A nastaju i brojni

350
00:15:23,381 --> 00:15:27,014
ključni pokreti,

351
00:15:27,014 --> 00:15:29,317
poput "Mi smo jedan procenat",

352
00:15:29,317 --> 00:15:31,181
"Generacija resursa"

353
00:15:31,181 --> 00:15:33,302
i "Bogatstvo za opšte dobro",

354
00:15:33,302 --> 00:15:35,869
gde oni najprivilegovaniji

355
00:15:35,869 --> 00:15:37,694
članovi populacije,

356
00:15:37,694 --> 00:15:40,450
članovi jednog procenta i drugi,

357
00:15:40,450 --> 00:15:42,381
ljudi koji su bogati

358
00:15:42,381 --> 00:15:45,969
koriste svoje ekonomske resurse,

359
00:15:45,969 --> 00:15:49,998
odrasli i mladi, to je
za mene najimpresivnije,

360
00:15:49,998 --> 00:15:51,647
koriste svoje privilegije

361
00:15:51,647 --> 00:15:53,718
svoje ekonomske resurse,

362
00:15:53,718 --> 00:15:56,745
da bi se borili protiv nejednakosti

363
00:15:56,745 --> 00:15:59,655
podržavajući društvene politike,

364
00:15:59,655 --> 00:16:01,536
promene u društvenim vrednostima

365
00:16:01,536 --> 00:16:03,910
i promene u ponašanju ljudi

366
00:16:03,910 --> 00:16:06,973
koje rade protiv njihovog
ekonomskog interesa

367
00:16:06,973 --> 00:16:11,246
ali koje možda na kraju uspeju
da vrate američki san.

368
00:16:11,246 --> 00:16:13,246
Hvala vam.

369
00:16:13,246 --> 00:16:17,246
(Aplauz)