WEBVTT

00:00:00.793 --> 00:00:02.967
Сакам само за момент

00:00:02.967 --> 00:00:06.817
да замислите дека играте "Монопол,"

00:00:06.817 --> 00:00:09.424
само што овојпат, комбинацијата

00:00:09.424 --> 00:00:12.393
од вештина, талент и среќа

00:00:12.393 --> 00:00:14.931
која ви носи успех во играта,

00:00:14.931 --> 00:00:16.347
e ирелевантна,

00:00:16.347 --> 00:00:18.642
зашто играва е наместена,

00:00:18.642 --> 00:00:20.522
и вие имате предност.

00:00:20.522 --> 00:00:22.401
Имате повеќе пари,

00:00:22.401 --> 00:00:24.961
повеќе прилики да се движите низ таблата,

00:00:24.961 --> 00:00:27.186
и поголем пристап до ресурси.

00:00:27.186 --> 00:00:28.517
И додека размислувате за ова искуство,

00:00:28.517 --> 00:00:31.105
сакам да се запрашате,

00:00:31.105 --> 00:00:32.875
како чувството дека сте привилегиран

00:00:32.875 --> 00:00:36.005
играч во една наместена игра,

00:00:36.005 --> 00:00:38.928
ќе го промени вашето размислување за себе и

00:00:38.928 --> 00:00:42.786
вашето однесување кон другиот играч?

NOTE Paragraph

00:00:42.786 --> 00:00:45.833
За да одговориме на ова прашање спроведовме

00:00:45.833 --> 00:00:48.135
истражување во кампусот на "Беркли."

00:00:48.135 --> 00:00:49.793
Донесовме повеќе од 100 парови

00:00:49.793 --> 00:00:52.554
на странци во лабораторијата,

00:00:52.554 --> 00:00:54.374
и преку фрлање на паричка,

00:00:54.374 --> 00:00:56.161
по принцип на случајност, едниот

00:00:56.161 --> 00:00:58.506
од играчите го направивме богат.

00:00:58.506 --> 00:01:01.327
Тој играч доби двапати повеќе пари.

00:01:01.327 --> 00:01:02.828
Кога ќе поминеше преку "Go,"

00:01:02.828 --> 00:01:05.034
добиваше двојна плата,

00:01:05.034 --> 00:01:07.007
и имаше можност двапати да ја фрла коцката,

00:01:07.007 --> 00:01:08.818
па затоа и повеќе се движеше низ таблата.

00:01:08.818 --> 00:01:11.824
(Смеа)

00:01:11.824 --> 00:01:13.537
И во текот на 15 минути,

00:01:13.537 --> 00:01:17.067
преку скриена камера, гледавме што се случува.

00:01:17.067 --> 00:01:18.888
Денес, за првпат, сакам да ви покажам

00:01:18.888 --> 00:01:21.400
што видовме.

00:01:21.400 --> 00:01:22.909
Ќе извините за квалитетот на звукот,

00:01:22.909 --> 00:01:25.565
затоа што ова беа скриени камери.

00:01:25.580 --> 00:01:27.775
Па затоа имаме транскрипција.

00:01:27.775 --> 00:01:29.165
БОГАТ ИГРАЧ: Колку 500ки имаш?

00:01:29.165 --> 00:01:30.400
СИРОМАШЕН ИГРАЧ: Само една.

NOTE Paragraph

00:01:30.400 --> 00:01:31.517
БОГАТ ИГРАЧ: Сериозно.
СИРОМАШЕН ИГРАЧ: Да.

NOTE Paragraph

00:01:31.517 --> 00:01:33.270
БОГАТ ИГРАЧ: Јас имам три. (Се смее)

00:01:33.270 --> 00:01:35.196
Не знам зошто ми дадоа толку многу.

NOTE Paragraph

00:01:35.196 --> 00:01:37.034
Пол Пиф: Океј, значи веднаш им стана јасно на играчите

00:01:37.034 --> 00:01:38.376
дека нешто им се спрема.

00:01:38.376 --> 00:01:40.671
Едниот играч има многу повеќе пари

00:01:40.671 --> 00:01:42.820
од другиот, но сепак,

00:01:42.820 --> 00:01:44.962
како што течеше играта,

00:01:44.962 --> 00:01:46.967
почнаа да се јавуваат многу

00:01:46.967 --> 00:01:49.416
забележителни разлики

00:01:49.416 --> 00:01:51.290
помеѓу двата играчи.

00:01:51.290 --> 00:01:53.010
Богатиот играч

00:01:53.010 --> 00:01:55.588
започна да се движи низ таблата погласно,

00:01:55.588 --> 00:01:57.469
буквално трескаше со фигурата

00:01:57.469 --> 00:02:00.389
по таблата.

00:02:00.389 --> 00:02:03.382
Почнаа да се јавуваат знаци на доминација,

00:02:03.382 --> 00:02:04.972
невербални

00:02:04.972 --> 00:02:07.394
изрази на моќ

00:02:07.394 --> 00:02:11.349
и славење кај богатите играчи.

NOTE Paragraph

00:02:11.349 --> 00:02:13.870
Ставивме чинија со переци тука од страната.

00:02:13.870 --> 00:02:15.531
Се наоѓа во долниот десен агол.

00:02:15.531 --> 00:02:19.018
Тоа ни овозможи да го набљудуваме консументското однесување на учесниците.

00:02:19.018 --> 00:02:23.636
Едноставно следиме колку переци ќе изедат.

NOTE Paragraph

00:02:23.636 --> 00:02:25.569
БОГАТ ИГРАЧ: Овие переци трик се?

NOTE Paragraph

00:02:25.569 --> 00:02:27.495
СИРОМАШЕН ИГРАЧ: Не знам.

NOTE Paragraph

00:02:27.495 --> 00:02:30.634
ПП: Океј, не е изненадување, луѓето се сомневаат.

00:02:30.634 --> 00:02:32.139
Се прашуваат зошто воопшто има чинија

00:02:32.139 --> 00:02:33.920
со переци таму.

00:02:33.920 --> 00:02:35.834
Еден дури и праша, како што видовте,

00:02:35.834 --> 00:02:38.793
дали чинијата со переци е трик?

00:02:38.793 --> 00:02:41.703
Но и покрај тоа, моќта на ситуацијата

00:02:41.703 --> 00:02:44.004
неизбежно доминира,

00:02:44.004 --> 00:02:48.457
и богатите играчи почнуваат да јадат повеќе переци.

NOTE Paragraph

00:02:51.976 --> 00:02:54.073
БОГАТ ИГРАЧ: Обожавам переци.

NOTE Paragraph

00:02:54.073 --> 00:02:56.402
(Смеа)

NOTE Paragraph

00:02:57.988 --> 00:03:00.118
ПП: И како што течеше играта,

00:03:00.118 --> 00:03:02.450
почнаа да се јавуваат навистина интересни и

00:03:02.450 --> 00:03:05.523
драматични обрасци. Имено,

00:03:05.523 --> 00:03:07.394
богатите играчи стануваа

00:03:07.394 --> 00:03:10.516
сè погруби кон другиот играч,

00:03:10.516 --> 00:03:12.587
сè помалку чувствителни за несреќата

00:03:12.587 --> 00:03:14.431
на овие кутри играчи,

00:03:14.431 --> 00:03:16.502
и сè повеќе се фалеа со

00:03:16.502 --> 00:03:18.971
својот материјален успех и

00:03:18.971 --> 00:03:22.177
демонстрираа колку добро им оди.

00:03:23.589 --> 00:03:27.699
БОГАТ ИГРАЧ: Имам пари за сè.

00:03:27.699 --> 00:03:29.317
СИРОМАШЕН ИГРАЧ: Колку е тоа?

00:03:29.317 --> 00:03:33.279
БОГАТ ИГРАЧ: Ми должиш 24 долари.

00:03:33.279 --> 00:03:36.135
Наскоро ќе ги изгубиш сите пари.

00:03:36.135 --> 00:03:38.295
Ќе го купам. Имам многу пари.

00:03:38.295 --> 00:03:40.241
Имам многу пари, имам засекогаш.

00:03:40.241 --> 00:03:42.201
БОГАТ ИГРАЧ 2: Ќе ја купам целава табла.

00:03:42.201 --> 00:03:43.931
БОГАТ ИГРАЧ 3: Набргу ќе ти снема пари.

00:03:43.931 --> 00:03:46.779
Речиси сум недопирлив во моментов.

NOTE Paragraph

00:03:46.779 --> 00:03:49.095
ПП: Океј, навистина беше интересно

00:03:49.095 --> 00:03:50.843
што на крајот

00:03:50.843 --> 00:03:54.097
од 15те минути, од играчите побаравме

00:03:54.097 --> 00:03:58.490
да ни кажат како ја доживеале играта.

00:03:58.490 --> 00:04:00.565
И кога богатите играчи ни кажуваа

00:04:00.565 --> 00:04:02.447
зошто победиле во овој

00:04:02.447 --> 00:04:04.466
наместен "Монопол" --

00:04:04.466 --> 00:04:09.275
(Смеа) --

00:04:09.275 --> 00:04:12.839
зборуваа за она што направиле

00:04:12.839 --> 00:04:15.653
за да ги купат различните имоти

00:04:15.653 --> 00:04:18.435
и за тоа како го заслужиле успехот во играта,

00:04:18.435 --> 00:04:20.924
и воедно беа многу малку свесни

00:04:20.924 --> 00:04:23.639
за различните аспекти на самата ситуација,

00:04:23.639 --> 00:04:26.312
вклучувајќи го и фрлањето на паричката,

00:04:26.312 --> 00:04:28.627
кое по принцип на случајност ги уфрли

00:04:28.627 --> 00:04:31.616
во една привилегирана позиција.

00:04:31.616 --> 00:04:34.454
И ова е навистина неверојатен податок

00:04:34.454 --> 00:04:39.909
за тоа како умот ја осмислува предноста.

NOTE Paragraph

00:04:39.909 --> 00:04:42.130
Играта "Монопол" можеме да ја користиме

00:04:42.130 --> 00:04:44.973
како метафора за разбирање на општеството

00:04:44.973 --> 00:04:48.258
и неговата хиерархиска структура, во која одредени луѓе

00:04:48.258 --> 00:04:50.650
имаат многу богатство и висок статус,

00:04:50.650 --> 00:04:52.127
а многу пак луѓе го немаат ова.

00:04:52.127 --> 00:04:55.060
Тие имаат многу помало богатство и многу понизок статус

00:04:55.060 --> 00:04:58.174
и многу помал пристап до вредни ресурси.

00:04:58.174 --> 00:05:01.410
Во последниве седум години јас и моите колеги

00:05:01.410 --> 00:05:05.479
ги проучувавме ефектите од ваквиот вид на хиерархии.

00:05:05.479 --> 00:05:08.763
Во дузина студии во кои учествуваа илјадници учесници

00:05:08.763 --> 00:05:12.180
од земјава, увидовме дека како што се зголемува

00:05:12.180 --> 00:05:16.712
богатството на човекот, така неговото

00:05:16.712 --> 00:05:22.780
сочувство и емпатија се намалува,

00:05:22.780 --> 00:05:26.551
а неговата идеологија наречена личен интерес

00:05:26.551 --> 00:05:31.099
станува сè поизразена.

00:05:31.099 --> 00:05:33.158
Во анкетите, откривме дека токму

00:05:33.158 --> 00:05:35.035
богатите луѓе ја претставуваат алчноста

00:05:35.035 --> 00:05:38.075
како нешто добро,

00:05:38.075 --> 00:05:40.078
и велат дека борбата за личните интереси

00:05:40.078 --> 00:05:42.794
е нешто позитивно и морално.

00:05:42.794 --> 00:05:44.643
Денес би сакал да зборувам за одредени

00:05:44.643 --> 00:05:49.464
импликации на идеологијата наречена личен интерес,

00:05:49.464 --> 00:05:51.827
зошто треба да се грижиме за овие импликации,

00:05:51.827 --> 00:05:55.469
и што можеме да направиме.

NOTE Paragraph

00:05:55.469 --> 00:05:57.634
Првите истражувања на кои налетавме во оваа област

00:05:57.634 --> 00:05:58.920
го проучуваа помагањето,

00:05:58.920 --> 00:06:01.079
нешто што социјалните психолози го нарекуваат

00:06:01.079 --> 00:06:03.170
про-социјално однесување.

00:06:03.170 --> 00:06:05.883
Нас многу нè интересираше кој

00:06:05.883 --> 00:06:08.231
повеќе помага,

00:06:08.231 --> 00:06:11.388
некој кој е богат или некој кој е сиромав.

00:06:11.388 --> 00:06:15.790
Во едно од истражувањата, во лабораторијата

00:06:15.790 --> 00:06:18.090
донесовме богати и сиромашни луѓе

00:06:18.090 --> 00:06:21.584
и на секој од нив им дадовме по 10 долари.

00:06:21.584 --> 00:06:23.194
На учесниците им кажавме

00:06:23.194 --> 00:06:25.642
дека можат да си ги зачуваат 10те долари за себе,

00:06:25.642 --> 00:06:27.617
или доколку сакаат, можат

00:06:27.617 --> 00:06:29.612
дел од парите да му ги дадат на странец

00:06:29.612 --> 00:06:31.083
кој воопшто не го познаваат.

00:06:31.083 --> 00:06:34.119
Никогаш нема да го сретнат странецот, а ниту пак тој некогаш ќе ги сретне.

00:06:34.119 --> 00:06:37.337
И едноставно набљудуваме колку пари ќе дадат.

00:06:37.337 --> 00:06:39.687
Луѓето кои заработуваат 25,000, а понекогаш

00:06:39.687 --> 00:06:42.014
помалку од 15,000 долари годишно,

00:06:42.014 --> 00:06:44.241
на странецот му дадоа 44 проценти

00:06:44.241 --> 00:06:45.324
повеќе пари

00:06:45.324 --> 00:06:47.632
отколку луѓето кои заработуваат 150,000

00:06:47.632 --> 00:06:50.879
или 200,000 долари годишно.

NOTE Paragraph

00:06:50.879 --> 00:06:53.627
Учесниците играа игри

00:06:53.627 --> 00:06:56.258
за да видиме кој повеќе ќе мами

00:06:56.258 --> 00:06:58.652
при обидот да дојде до наградата.

00:06:58.652 --> 00:07:01.372
Во една од игрите, компјутерот го програмиравме

00:07:01.372 --> 00:07:04.164
така што го ограничивме бројот кој можеш да го добиеш

00:07:04.164 --> 00:07:05.150
при фрлањето на коцките.

00:07:05.150 --> 00:07:08.242
Во оваа игра не можеше да се оди над 12,

00:07:08.242 --> 00:07:11.354
но сепак, колку побогат стануваш,

00:07:11.354 --> 00:07:13.111
толку е поголема веројатноста да мамиш

00:07:13.111 --> 00:07:17.010
како би дошол до наградата од 50 долари.

00:07:17.010 --> 00:07:20.855
Мамењето се зголемуваше од три до четири пати.

NOTE Paragraph

00:07:20.855 --> 00:07:23.088
Спроведовме друго истражување во кое нè интересираше

00:07:23.088 --> 00:07:26.311
дали луѓето би зеле бомбон

00:07:26.311 --> 00:07:28.802
од тегла со бомбони за која јасно беше кажано

00:07:28.802 --> 00:07:31.042
дека е наменета за децата --

00:07:31.042 --> 00:07:34.484
(Смеа) -

00:07:34.484 --> 00:07:36.325
кои учествуваат -- Не се зезам.

00:07:36.325 --> 00:07:39.054
Знам дека звучи како шега.

00:07:39.054 --> 00:07:41.295
Јасно им кажавме на учесниците

00:07:41.295 --> 00:07:43.164
дека теглата со бомбони е за децата кои

00:07:43.164 --> 00:07:45.648
се во соседната лабораторија.

00:07:45.648 --> 00:07:47.698
Дека ги проучуваме и бомбоните се за нив.

00:07:47.698 --> 00:07:51.341
И едноставно следевме колку бомбони ќе земат.

00:07:51.341 --> 00:07:52.854
Богатите учесници

00:07:52.854 --> 00:07:54.259
зедоа двапати повеќе бомбони

00:07:54.259 --> 00:07:57.408
отколку сиромашните учесници.

NOTE Paragraph

00:07:57.408 --> 00:08:00.061
Дури ги проучувавме и колите.

00:08:00.061 --> 00:08:01.923
Нè интересираше

00:08:01.923 --> 00:08:04.994
дали склоноста кон кршење на законот

00:08:04.994 --> 00:08:08.097
зависи од видот на колата што ја возиш.

00:08:08.097 --> 00:08:10.934
Во едно од истражувањата, нè интересираше

00:08:10.934 --> 00:08:15.090
дали возачите ќе му застанат на пешакот

00:08:15.090 --> 00:08:17.989
кој чекаше да премине на пешачки.

00:08:17.989 --> 00:08:19.733
Во Калифорнија, како што сите знаете,

00:08:19.733 --> 00:08:22.257
оти сум сигурен дека сите го правиме ова,

00:08:22.257 --> 00:08:26.185
законот налага да застанете доколку има пешак кој чека да премине.

00:08:26.185 --> 00:08:28.117
И еве еден пример од истражувањето.

00:08:28.117 --> 00:08:30.233
Оној од левата страна е нашиот соучесник

00:08:30.233 --> 00:08:31.822
кој е во улога на пешак.

00:08:31.822 --> 00:08:36.073
Стапнува на пешачкиот и црвената камионетка застанува.

00:08:36.073 --> 00:08:38.391
И типично за Калифорнија, камионетката е претекната

00:08:38.391 --> 00:08:40.728
од автобус кој за малку ќе го прегазеше нашиот пешак.

00:08:40.728 --> 00:08:42.284
(Смеа)

00:08:42.284 --> 00:08:44.151
Еве еден пример со поскапа кола,

00:08:44.151 --> 00:08:45.889
"Приус"-от не застанува,

00:08:45.889 --> 00:08:50.197
а истото го прави и "БеЕмВе"-то.

00:08:51.388 --> 00:08:53.887
Ова го направивме со стотици возила

00:08:53.887 --> 00:08:56.243
во текот на неколку дена,

00:08:56.243 --> 00:08:59.195
едноставно следевме кој застанува, а кој не.

00:09:00.466 --> 00:09:02.660
Откривме дека како што се зголемува цената

00:09:02.660 --> 00:09:06.960
на колата,

00:09:06.960 --> 00:09:08.844
така се зголемува и склоноста на возачот

00:09:08.844 --> 00:09:10.088
да го крши законот.

00:09:10.088 --> 00:09:12.780
Ниту една кола

00:09:12.780 --> 00:09:16.080
од најефтината категорија

00:09:16.080 --> 00:09:17.645
не го прекрши законот.

00:09:17.645 --> 00:09:20.038
Речиси 50 проценти од колите

00:09:20.038 --> 00:09:22.446
во најскапата категорија

00:09:22.446 --> 00:09:25.289
го прекршија законот.

00:09:25.289 --> 00:09:27.182
Во други истражувања откривме дека

00:09:27.182 --> 00:09:30.733
богатите луѓе повеќе лажат за време на преговори,

00:09:30.733 --> 00:09:32.823
се однесуваат неетички на работа.

00:09:32.823 --> 00:09:35.431
На пример, крадат пари од касата,

00:09:35.431 --> 00:09:40.514
земаат поткупи, ги лажат муштериите.

NOTE Paragraph

00:09:40.514 --> 00:09:42.076
Не сакам да мислите

00:09:42.076 --> 00:09:43.779
дека само богатите луѓе

00:09:43.779 --> 00:09:45.691
се однесуваат вака.

00:09:45.691 --> 00:09:48.460
Воопшто не. Всушност, мислам дека

00:09:48.460 --> 00:09:51.424
сите ние во нашето секојдневие

00:09:51.424 --> 00:09:54.396
се бориме со овие спротивни тенденции.

00:09:54.396 --> 00:09:57.693
Дали или кога да го ставиме нашиот интерес

00:09:57.693 --> 00:10:00.047
над интересот на другите луѓе.

00:10:00.047 --> 00:10:02.429
И тоа е разбирливо зашто

00:10:02.429 --> 00:10:04.992
американскиот сон е идеја

00:10:04.992 --> 00:10:08.091
во која сите имаме еднакви можности

00:10:08.091 --> 00:10:10.125
да успееме и напредуваме,

00:10:10.125 --> 00:10:12.682
сè додека вложуваме голем труд,

00:10:12.682 --> 00:10:15.386
а делумно тоа значи дека понекогаш

00:10:15.386 --> 00:10:18.485
треба да го ставиш сопствениот интерес

00:10:18.485 --> 00:10:21.915
над интересите и добро-состојбата на другите луѓе околу тебе.

00:10:21.915 --> 00:10:24.084
Но сега согледуваме дека

00:10:24.084 --> 00:10:26.492
колку си побогат, толку повеќе се стремиш

00:10:26.492 --> 00:10:29.207
кон идеалот наречен личен успех,

00:10:29.207 --> 00:10:31.442
трагаш по постигнувања и успеси,

00:10:31.442 --> 00:10:34.790
но на штета на другите околу тебе.

00:10:34.790 --> 00:10:37.554
Овде го претставив просечниот домашен приход

00:10:37.554 --> 00:10:41.170
на сите пет петтини од популацијата и оној на најбогатите 5% од популацијата

00:10:41.170 --> 00:10:43.340
во текот на изминативе 20 години.

00:10:43.340 --> 00:10:45.882
Во 1993, разликите помеѓу различните

00:10:45.882 --> 00:10:48.967
квинтили од популацијата, во смисла на приход,

00:10:48.967 --> 00:10:51.564
се прилично видливи.

00:10:51.564 --> 00:10:54.161
Не е тешко да се види дека има разлики.

00:10:54.161 --> 00:10:57.045
Но во текот на изминативе 20 години, разликата

00:10:57.045 --> 00:10:59.219
помеѓу оние кои се на врвот

00:10:59.219 --> 00:11:02.373
и сите други одоздола, стана уште поголема.

00:11:02.373 --> 00:11:06.065
Всушност, горните 20 проценти од населението

00:11:06.065 --> 00:11:09.143
поседува речиси 90 проценти од вкупното богатство во земјава.

00:11:09.143 --> 00:11:11.402
Во моментов имаме економска

00:11:11.402 --> 00:11:13.890
нееднаквост која е без преседан.

00:11:15.634 --> 00:11:17.970
Тоа значи дека не само што богатството сè повеќе

00:11:17.970 --> 00:11:22.450
се концентрира во рацете на една избрана група на луѓе,

00:11:22.450 --> 00:11:24.834
туку и дека американскиот сон станува

00:11:24.834 --> 00:11:26.782
сè понедостижен

00:11:26.782 --> 00:11:29.975
за растечкото мнозинство.

00:11:29.975 --> 00:11:32.242
И ако е така како што откривме, дека

00:11:32.242 --> 00:11:34.237
колку си побогат,

00:11:34.237 --> 00:11:36.779
толку повеќе полагаш право на богатството,

00:11:36.779 --> 00:11:39.772
и толку повеќе ги истакнуваш сопствените интереси

00:11:39.772 --> 00:11:41.739
над интересите на другите луѓе,

00:11:41.739 --> 00:11:45.129
и си спремен да правиш работи во служба на личниот интерес,

00:11:45.129 --> 00:11:46.863
епа тогаш нема причина да веруваме

00:11:46.863 --> 00:11:48.961
дека ваквиот тренд ќе се промени.

00:11:48.961 --> 00:11:50.504
Всушност, имаме многу причини да веруваме

00:11:50.504 --> 00:11:52.487
дека само ќе се влоши,

00:11:52.487 --> 00:11:55.334
и ете како ќе изгледа во наредните 20 години, доколку работите

00:11:55.334 --> 00:11:59.961
останат исти, со ова линеарно зголемување.

NOTE Paragraph

00:11:59.961 --> 00:12:02.682
За економската нееднаквост треба

00:12:02.682 --> 00:12:04.606
сите да бидеме загрижени, не само заради

00:12:04.606 --> 00:12:07.135
оние на дното од

00:12:07.135 --> 00:12:08.649
социјалната хиерархија,

00:12:08.649 --> 00:12:10.889
туку заради тоа што групите

00:12:10.889 --> 00:12:16.089
со голема економска нееднаквост полошо функционираат,

00:12:16.089 --> 00:12:18.928
полошо им е не само на оние од дното, туку на сите.

00:12:18.928 --> 00:12:21.055
Има многу убедливи истражувања

00:12:21.055 --> 00:12:23.647
кои доаѓаат од врвни светски институти

00:12:23.647 --> 00:12:26.535
и кои покажуваат дека како

00:12:26.535 --> 00:12:28.424
што се зголемува нееднаквоста

00:12:28.424 --> 00:12:31.064
така голем број на работи се влошуваат.

00:12:31.064 --> 00:12:33.717
Социјалната подвижност, работи кои ни се важни,

00:12:33.717 --> 00:12:36.198
физичко здравје, социјална доверба,

00:12:36.198 --> 00:12:39.243
сето ова се влошува како што се зголемува нееднаквоста.

00:12:39.243 --> 00:12:41.258
Слично, негативните работи

00:12:41.258 --> 00:12:43.870
во социјалните колективи и општества,

00:12:43.870 --> 00:12:45.964
како што се дебелината, насилството,

00:12:45.964 --> 00:12:47.585
одењето во затвор и казните,

00:12:47.585 --> 00:12:51.727
се зголемуваат како што се зголемува економската нееднаквост.

00:12:51.727 --> 00:12:54.137
Повторно, овие исходи не влијаат само врз

00:12:54.137 --> 00:12:56.198
неколкумина, туку врз

00:12:56.198 --> 00:12:58.799
сите слоеви на општеството.

00:12:58.799 --> 00:13:01.915
Дури и луѓето од врвот се засегнати од нееднаквоста,

NOTE Paragraph

00:13:01.915 --> 00:13:05.158
И што да правиме?

00:13:05.158 --> 00:13:08.629
Оваа каскада на само-одржувачки,

00:13:08.629 --> 00:13:11.137
деструктивни, негативни ефекти

00:13:11.137 --> 00:13:14.546
можеби изгледа како нешто што е излезено од контрола,

00:13:14.546 --> 00:13:16.464
врз што не можеме да влијаеме,

00:13:16.464 --> 00:13:19.260
особено не како единки.

00:13:19.260 --> 00:13:23.093
Но всушност, во нашите лабораториски

00:13:23.093 --> 00:13:26.281
истражувања увидовме дека

00:13:26.281 --> 00:13:31.371
мали психолошки интервенции,

00:13:31.371 --> 00:13:34.680
мали промени во вредностите на луѓето,

00:13:34.680 --> 00:13:37.903
мали поттурнувања во одредени насоки,

00:13:37.903 --> 00:13:41.468
можат да го возобноват нивото на еднаквост и емпатија.

00:13:41.468 --> 00:13:43.520
На пример, ако ги потсетите богатите луѓе

00:13:43.520 --> 00:13:45.776
за предностите од соработката,

00:13:45.776 --> 00:13:48.680
или предностите на заедницата,

00:13:48.680 --> 00:13:52.615
тие стануваа егалитаристички расположени

00:13:52.615 --> 00:13:55.150
како и сиромашните луѓе.

00:13:55.150 --> 00:13:58.527
Во една студија, на луѓето им прикажувавме видео

00:13:58.527 --> 00:14:02.888
долго само 46 секунди, за детската сиромаштија

00:14:02.888 --> 00:14:05.938
кое служеше како потсетник за потребите на другите

00:14:05.938 --> 00:14:07.964
луѓе во светот,

00:14:07.964 --> 00:14:09.994
и откако ќе го изгледаа ова,

00:14:09.994 --> 00:14:11.692
ги набљудувавме колку се спремни

00:14:11.692 --> 00:14:15.396
да издвојат дел од своето време

00:14:15.396 --> 00:14:18.815
за да му помогнат на туѓинец кој во моментот е вознемирен.

00:14:18.815 --> 00:14:22.082
Откако ќе го изгледаа видеото, еден час подоцна,

00:14:22.082 --> 00:14:24.452
богатите луѓе покажуваа спремност

00:14:24.452 --> 00:14:26.411
да му помогнат на туѓинецот,

00:14:26.411 --> 00:14:29.116
стануваа великодушни како и оние сиромашните.

00:14:29.116 --> 00:14:31.567
Ова ни кажува дека ваквите разлики не се

00:14:31.567 --> 00:14:33.450
вродени, ниту пак се црно-бели,

00:14:33.450 --> 00:14:35.174
туку се под влијание

00:14:35.174 --> 00:14:37.100
на вредносниот систем на луѓето,

00:14:37.100 --> 00:14:39.381
и нивното сочувство

00:14:39.381 --> 00:14:41.036
и емпатија.

NOTE Paragraph

00:14:41.036 --> 00:14:42.592
А надвор од ѕидовите на нашата лабораторија

00:14:42.592 --> 00:14:46.622
веќе почнуваме да гледаме промени во општеството.

00:14:46.622 --> 00:14:50.065
Бил Гејтс, еден од најбогатите луѓе во земјава,

00:14:50.065 --> 00:14:51.810
во неговиот воведен говор на Харвард,

00:14:51.810 --> 00:14:53.934
зборуваше дека нееднаквоста со која

00:14:53.934 --> 00:14:57.284
се соочува општеството е најтешкиот предизвик,

00:14:57.284 --> 00:14:59.880
и зборуваше што треба да се направи за да се справиме со неа,

00:14:59.880 --> 00:15:03.115
велејќи, "Напредокот на човештвото

00:15:03.115 --> 00:15:05.066
не се состои во неговите откритија,

00:15:05.066 --> 00:15:08.217
туку во тоа како се применуваат откритијата

00:15:08.217 --> 00:15:11.031
за да се намали нееднаквоста."

00:15:11.031 --> 00:15:13.034
Ја имаме "Давање Заклетва,"

00:15:13.034 --> 00:15:15.456
кампања во која над 100 од најбогатите

00:15:15.456 --> 00:15:17.843
луѓе во земјава даваат заклетва

00:15:17.843 --> 00:15:21.757
дека половина од богатството ќе го дадат во добротворни цели.

00:15:21.757 --> 00:15:23.381
Веќе се појавија дузина

00:15:23.381 --> 00:15:27.014
граѓански движења како што се,

00:15:27.014 --> 00:15:29.317
"Ние сме Едниот Процент,"

00:15:29.317 --> 00:15:31.181
"Генерација на Ресурси,"

00:15:31.181 --> 00:15:33.302
или "Богатство за Добро на Сите,"

00:15:33.302 --> 00:15:35.869
во кои најпривилегираните

00:15:35.869 --> 00:15:37.694
членови на популацијата,

00:15:37.694 --> 00:15:40.450
членови на горниот еден процент,

00:15:40.450 --> 00:15:42.381
луѓе кои се богати, и за мене

00:15:42.381 --> 00:15:45.969
неверојатно, како возрасни така и млади,

00:15:45.969 --> 00:15:49.998
ги користат своите привилегии,

00:15:49.998 --> 00:15:51.647
своите економски ресурси

00:15:51.647 --> 00:15:53.718
за да се борат против нееднаквоста

00:15:53.718 --> 00:15:56.745
на тој начин што се залагаат

00:15:56.745 --> 00:15:59.655
за социјални политики, промена

00:15:59.655 --> 00:16:01.536
на општествените вредности,

00:16:01.536 --> 00:16:03.910
и промена на човековото однесување,

00:16:03.910 --> 00:16:06.973
промени кои се штетни за нивниот економски интерес,

00:16:06.973 --> 00:16:11.246
но кои на крај би можеле да го возобноват американскиот сон.

NOTE Paragraph

00:16:11.246 --> 00:16:13.246
Ви благодарам.

NOTE Paragraph

00:16:13.246 --> 00:16:17.246
(Аплауз)