WEBVTT

00:00:01.690 --> 00:00:04.609
ئەمەوێ باسی پەرەسەندنی
تواناکانی مرۆڤ بکەم، و

00:00:04.633 --> 00:00:09.723
حەز ئەکەم بە چیرۆکێک دەستپێکەم کە لەوانەیە
کاریگەرترین چیرۆکی پەرەسەندنی سەردەم بێت.

00:00:09.747 --> 00:00:13.527
لەوانەیە زۆرێک لە ئێوە لێرە یاسای
١٠ هەزار کاتژمێرەکەتان بیستبێت.

00:00:13.551 --> 00:00:15.661
لەوانەیە تەنانەت ژیانی خۆشتان
لەسەر ئەوە بەڕێوە بەرن.

00:00:15.685 --> 00:00:18.434
بەشێوەیەکی بنچینەیی، بیرۆکەکە ئەوەیە
بۆ ئەوەی لە شتێکا مەزن بیت

00:00:18.458 --> 00:00:21.394
پێویستت بە ١٠ هەزار کاتژمێر
لە ڕاهێنانی چڕە،

00:00:21.418 --> 00:00:23.772
بۆیە پێویستە بە زووترین کات دەستپێکەیت.

00:00:23.796 --> 00:00:27.711
مناڵی پۆستەرەکە بۆ ئەم چیرۆکە
تایگەر وودسە.

00:00:27.735 --> 00:00:30.997
ئەوکاتەی حەوت مانگ بوو باوکی
دارێکی گۆڵفی یا پێی.

00:00:31.408 --> 00:00:34.512
لە دە مانگیدا، دەستیکرد بە لاساییکردنەوەی
پیاکێشانەکەی باوکی.

00:00:34.973 --> 00:00:38.443
لە دوو ساڵیدا، ئەتوانیت بچیتە سەر یو تویب و
ڤیدیۆکانی لەسەر تەلەفزیۆنی نەتەوەیی ببینیت.

00:00:38.467 --> 00:00:40.125
بۆ پێشەوە بڕۆین بۆ ٢١ ساڵی،

00:00:40.149 --> 00:00:42.008
مەزنترین یاریزانی گۆڵفی جیهانە.

00:00:42.032 --> 00:00:43.684
دە هەزار کاتژمێرە نموونەییەکە ئەکات.

00:00:43.708 --> 00:00:46.259
نموونەیەکی تری زۆر باڵای
ئەم بیردۆزە

00:00:46.283 --> 00:00:48.060
هی سێ خووشکە پۆڵگارەکەیە،

00:00:48.084 --> 00:00:51.290
کە باوکیان بڕیاری یا بە شێوەیەکی زۆر تەکنیکی
فێری شەترەنجیان بکات

00:00:51.314 --> 00:00:52.470
لە تەمەنێکی منداڵییەوە.

00:00:52.494 --> 00:00:53.953
ئەیویست نیشانی بات

00:00:53.977 --> 00:00:55.996
بە دەستپێکردنێکی زوو و
ڕاهێنانی چڕەوە،

00:00:56.020 --> 00:00:58.438
هەر منداڵێک بێت ئەتوانێت
لە شتێکا ببێت بە بلیمەت.

00:00:58.462 --> 00:00:59.638
ڕاستییەکەشی،

00:00:59.662 --> 00:01:02.814
دووان لە کچەکانی بوون بە یاریزانی جیهانی شەترەنج.

00:01:02.838 --> 00:01:06.087
بۆیە کە بووم بە نووسەری زانست
لە گۆڤاری "وەرزش بە ڕوونکراوەیی"،

00:01:06.111 --> 00:01:07.267
حەسرەت گرتمی.

00:01:07.291 --> 00:01:09.237
ئەگەر ئەم یاسای ١٠ هەزار کاتژمێرە ڕاست بێت،

00:01:09.261 --> 00:01:11.859
کەواتە پێویستە ببینین کە وەرزشەوانە
پێشەنگەکان پێشدەکەون

00:01:11.883 --> 00:01:13.632
لەو شتەی پێی ئەوترێت 
"ڕاهێنانی بەمەبەست."

00:01:13.656 --> 00:01:16.395
ئەمە ڕاهێنانی چڕی ڕاستکردنەوەی هەڵەی
ژێر ڕاهێنەرایەتییە،

00:01:16.419 --> 00:01:17.909
نەک هەر یاریکردنی ئاسایی.

00:01:17.933 --> 00:01:20.289
کاتێک زانایانیش سەیری وەرزشەوانە
پێشەنگەکانیان کردووە،

00:01:20.313 --> 00:01:23.159
بینیویانە کە کاتی زیاتریان بەسەربردووە
لە ڕاهێنانی بەمەبەست --

00:01:23.183 --> 00:01:24.339
زۆر جێی سەرسوڕمان نییە.

00:01:24.363 --> 00:01:27.757
کاتێک شوێن وەرزشەوانەکان کەوتوون
بەدرێژایی ماوەی پەرەسەندنیان،

00:01:27.781 --> 00:01:29.119
شێوەی بەرەوپێشچوون ئاوا بووە:

00:01:29.143 --> 00:01:31.778
پێشەنگەکانی داهاتوو لە سەرەتای خۆیانا
کاتی کەمتریان بەسەربردووە

00:01:31.802 --> 00:01:34.563
لە ڕاهێنانی بەمەبەست لەو وەرزشەی
لەسەری جێگیر بوون.

00:01:34.587 --> 00:01:37.883
ئەو کارەیان کردووە کە زانایان
پێی ئەڵێن "ماوەی نموونە وەرگرتن،"

00:01:37.907 --> 00:01:40.162
کە تیایا چالاکی جەستەیی
هەمەجۆر تاقی ئەکەنەوە،

00:01:40.186 --> 00:01:42.020
شارەزایی فراوان و گشتی وەرئەگرن،

00:01:42.044 --> 00:01:44.197
بە حەزەکانیان و تواناکانیان ئەزانن و

00:01:44.221 --> 00:01:48.184
درەنگتر لە هاوەڵەکانیان بوار جیا ئەکەنەوە
کە لە ئاستێکی نزمترا جێگیر ئەبن.

00:01:48.847 --> 00:01:50.977
بۆیە کە ئەوەم بینی، وتم،

00:01:51.001 --> 00:01:54.438
"باشە ئەوە یەکناگرێتەوە لەگەڵ یاسای
١٠ هەزار کاتژمێرەکە، وانییە؟"

00:01:54.462 --> 00:01:56.472
بۆیە دەستمکرد بە بیرکردنەوە لە 
بوارەکانی تر

00:01:56.496 --> 00:01:59.627
کە پەیوەندی هەیە بە شارەزایی پەیاکردنی
ناچاری زوو،

00:01:59.651 --> 00:02:00.965
وەک موزیک.

00:02:00.989 --> 00:02:02.841
دەرکەوت ڕێڕەوی گەشەکردنەکە
زۆر جار هاوشێوەیە.

00:02:02.865 --> 00:02:05.281
ئەمە توێژینەوەی ئەکادیمیایەکی
فێربوونی موزیکی جیهانییە، و

00:02:05.305 --> 00:02:07.666
ئەوەی ئەمەوێ سەرنجی ئێوەی
بخەمە سەر ئەمەیە:

00:02:07.690 --> 00:02:11.508
موزیسیانە نایابەکان دەستیان نەکردووە
بە کات بەسەربردن زیاتر لەسەر ڕاهێنانی بەمەبەست

00:02:11.532 --> 00:02:12.771
وەک لە موزیسیانە ئاساییەکان

00:02:12.795 --> 00:02:14.186
هەتا تاقیکردنەوەی ئامێری سێیەمیان.

00:02:14.210 --> 00:02:16.289
ئەوانیش بەهەمان شێوە
ماوەی نموونە وەرگرتنیان هەبووە،

00:02:16.313 --> 00:02:18.728
تەنانەت موزیسیانەکانیش کە وا ئەزانین
زوو بەناوبانگ بوون،

00:02:18.752 --> 00:02:19.958
وەک یۆ-یۆ ما.

00:02:19.982 --> 00:02:21.227
ماوەی هەڵبژاردنی هەبووە،

00:02:21.251 --> 00:02:24.083
تەنیا لە موزیسیانەکانی تر خێراتر
بەوەیا تێپەڕیوە.

00:02:24.107 --> 00:02:27.295
بەهەرحاڵ، ئەم توێژینەوەیە
بە تەواوەتی فەرامۆش کراوە، و

00:02:27.319 --> 00:02:28.646
ئەوەی زۆر کاریگەرترە

00:02:28.670 --> 00:02:31.718
پەڕەی یەکەمی کتێبەکەی
"سروودی شەڕی پڵنگە دایکەکە،"یە

00:02:31.742 --> 00:02:34.840
کە تیایا نوسەرەکە باسی ئەوە ئەکات
کەمانچەی یابێت بە کچەکەی.

00:02:34.864 --> 00:02:37.320
لەوە ئەچێت کەس ئەو بەشەی
دواتری بیرنەکەوێتەوە

00:02:37.344 --> 00:02:40.467
کە کچەکە ڕووی تێئەکات و ئەڵێت،
"تۆ هەڵتبژارد، نەک من،" و

00:02:40.491 --> 00:02:41.641
ئینجا وازئەهێنێت.

00:02:41.665 --> 00:02:44.819
بۆیە دوای بینینی ئەم جۆرە ئاقارە
سەرسوڕهێنەرەی وەرزش و موزیک،

00:02:44.843 --> 00:02:47.831
دەستمکرد بە بیرکردنەوە لە بوارەکانی
کە کار لە خەڵکی زیاتر ئەکات،

00:02:47.855 --> 00:02:49.011
وەک فێربوون.

00:02:49.035 --> 00:02:50.919
ئابوریناسێک تاقیکردنەوەیەکی سرووشتی دۆزییەوە

00:02:50.943 --> 00:02:53.238
لە سیستمە فێرکردنە پێشکەوتووترەکانی
ئینگلتەرا و سۆکتلەندا.

00:02:53.262 --> 00:02:55.916
ئەو ماوەیەی توێژینەوەکەی،
سیستمەکان زۆر هاوشێوە بوون،

00:02:55.940 --> 00:02:59.193
جگە لە ئینگلتەرا، کە خوێندکارەکان
ئەبوو لە ناوەڕاستی هەرزەکاری بوار جیاکەنەوە

00:02:59.217 --> 00:03:01.422
بۆ ئەوەی ڕێڕەوێکی دیاریکراوی
خوێندن هەڵبژێرن.

00:03:01.446 --> 00:03:04.676
بەڵام لە سکۆتلەندا، ئەیانتوانی بەردەوام
شت تاقیکەنەوە لە زانکۆ

00:03:04.700 --> 00:03:05.851
ئەگەر بیانویستایە.

00:03:05.875 --> 00:03:07.026
پرسیارەکەشی ئەمە بوو:

00:03:07.050 --> 00:03:09.833
کێ گرەوەکە ئەباتەوە، زوو بوار جیاکردنەوە
یان درەنگ؟

00:03:09.857 --> 00:03:13.352
ئەوەیان بەدی کرد ئەو کەسانەی زوو 
بواریان جیاکردەوە خێرا داهاتیان زۆر بووە

00:03:13.376 --> 00:03:15.538
چونکە شارەزایی زیاتریان هەبووە
لە بوارەکەی خۆیانا.

00:03:15.562 --> 00:03:18.164
ئەوانەشی درەنگ بواریان جیاکردۆتەوە
توانیویانە شتی جیاوازی تر تاقیکەنەوە، و

00:03:18.188 --> 00:03:20.254
کاتێکیش هەڵئەبژێرن،
باشتر ئەگونجێن لەگەڵی،

00:03:20.278 --> 00:03:22.227
یان ئەوەی ئابوریناسان پێی ئەڵێن
"تایبەتمەندی گونجاو"

00:03:22.251 --> 00:03:24.909
بۆیە ڕێژەی گەشەکردنیان خێراتر ئەبێت.

00:03:24.933 --> 00:03:26.090
لە ماوەی شەش ساڵا،

00:03:26.114 --> 00:03:27.749
جیاوازی داهات ناهێڵن.

00:03:27.773 --> 00:03:30.973
بەڵام، ئەوانەی زوو بوار جیائەکەنەوە
دەست ئەکەن بە وازهێنان لەو ڕەوتی کارە

00:03:30.997 --> 00:03:32.159
بە ڕێژەیەکی زۆر زیاتر،

00:03:32.183 --> 00:03:34.692
بە زۆری لەبەر ئەوەی زۆر زوو
ناچارکراون کە هەڵبژێرن و

00:03:34.716 --> 00:03:36.605
زۆرجار هەڵبژاردنی خراپیان کردووە.

00:03:36.629 --> 00:03:38.835
کەواتە ئەوانەی درەنگ بوار دیاری ئەکەن
لە سەرەتایا دۆڕاون و

00:03:38.859 --> 00:03:40.015
لەسەر ئاستی درێژخایەن براوەن.

00:03:40.039 --> 00:03:42.619
پێموابێت ئەگەر وەک ژوانکردن
سەیری هەڵبژاردنی کار بکەین،

00:03:42.643 --> 00:03:45.514
لەوانەیە فشار لە خەڵک نەکەین
ئەوەنە بەخێرایی هەڵبژێرن.

00:03:45.538 --> 00:03:48.027
بۆیە ئەمە سەرنجی ڕاکێشام،
دووبارە ئەم ڕێڕەوی ژیانە ببینمەوە،

00:03:48.051 --> 00:03:52.004
لە گەڕان بۆ پێشینەی پەرەسەندنی ئەو کەسانەی
ماوەیەکی زۆر ڕێزم هەبوو بۆ کارەکانیان،

00:03:52.028 --> 00:03:54.615
وەک دیوک ئێڵینگتۆن، کە وازی 
لە وانەکانی موزیک هێنا بە مناڵی

00:03:54.639 --> 00:03:56.833
بۆ ئەوەی تیشک بخاتە سەر بەیسبۆڵ و
وێنەکێشان.

00:03:56.857 --> 00:03:59.914
یان مەریەم میرزاخانی، کە بە مناڵی
حەزی بە بیرکاری نەبوو --

00:03:59.938 --> 00:04:01.523
خەونی ئەبینی ببێت بە ڕۆمان نووسێک و

00:04:01.547 --> 00:04:04.059
لە کۆتاییا بوو بە یەکەمین ژن
کە هەتا ئێستا،

00:04:04.083 --> 00:04:05.239
مەدالیای مەیدانەکانی بردبێتەوە،

00:04:05.263 --> 00:04:07.535
کە بەرزترین خەڵاتە لە جیهانی بیرکارییا.

00:04:07.559 --> 00:04:09.774
یان ڤینسینت ڤان کوخ
پێنج ڕەوتی کارکردنی جیای هەبوو،

00:04:09.798 --> 00:04:13.314
هەر یەکێکیانی بە کاری خۆی ئەزانی
پێش ئەوەی لە یەکێکیانا بدرەوشێتەوە، و

00:04:13.338 --> 00:04:17.541
لە کۆتاییەکانی ٢٠ەکانیا، کتێبێکی خوێندەوە
پێی ئەوترا "ئەی بی سی وێنەکێشان."

00:04:18.068 --> 00:04:19.392
ئەوە سەرکەوتوو بوو بۆی.

00:04:19.874 --> 00:04:23.282
کلاودی شانۆن ئەندازیاری کارەبا بوو
لە زانکۆی میچیگان

00:04:23.306 --> 00:04:26.286
کە کۆرسێکی فەلسەفەی وەرگرت بەس بۆ ئەوەی
پێویستییەک بەجێبێنێت، و

00:04:26.310 --> 00:04:29.504
لەوەیا، سیستمێکی لۆجیکی فێربوو کە نزیکەی
سەدەیەک تەمەنێتی

00:04:29.528 --> 00:04:32.735
کە بەوە دەستەواژە ڕاست و هەڵەکان ئەکرێت
وەک ژمارە یەک و سفر کۆدی بۆ دانرێت و

00:04:32.759 --> 00:04:34.689
وەک هاوکێشەی بیرکاری حەل بکرێت.

00:04:34.713 --> 00:04:37.040
ئەمە بووە هۆی پەرەدان بە کۆدی ئاوێتەیی،

00:04:37.064 --> 00:04:40.137
کە ئەمڕۆ هەموو کۆمپیتەرەکانمان
لەسەر بنەمای ئەوە کار ئەکەن.

00:04:40.161 --> 00:04:42.869
لە کۆتاییشدا، جۆرە نموونە باڵاکەی خۆم،
فرانسیس هیسیڵبین --

00:04:42.893 --> 00:04:44.141
ئەمە من و ئەوین --

00:04:44.165 --> 00:04:47.316
یەکەمین کاری پیشەگەری خۆی 
لە تەمەنی ٥٤یدا وەرگرت و

00:04:47.340 --> 00:04:49.646
توانی ببێت بە سەرۆکی ڕێکخراوی
دیدەوانە کچەکان،

00:04:49.670 --> 00:04:50.846
کە خۆی ڕزگاریکرد.

00:04:50.870 --> 00:04:52.612
ئەندامێتی کەمینەکانی کرد بە سێ هێندە،

00:04:52.636 --> 00:04:55.398
١٣٠ هەزار خۆبەخشی بۆ زیادکرد و

00:04:55.422 --> 00:04:58.835
ئەمە یەکێکە لە باجەکانی کارامەیی
کە لە دامەزرێنەری ئەوەوە هاتووە --

00:04:58.859 --> 00:05:01.534
کۆدی دوانییە بۆ کچەکانی
فێری کۆمپیتەر ئەبن.

00:05:01.558 --> 00:05:03.627
ئەمڕۆ، فرانسیس پەیمانگایەکی
سەرکردایەتیکردن بەڕێوە ئەبا

00:05:03.651 --> 00:05:05.858
کە هەموو ڕۆژێکی هەفتە کار ئەکات
لە مانهاتن. و

00:05:05.882 --> 00:05:07.396
تەنیا تەمەنی ١٠٤ ساڵە،

00:05:07.420 --> 00:05:08.939
بۆیە کەس نازانێت کێ دواترە.

00:05:08.963 --> 00:05:10.113
(پێکەنین)

00:05:10.740 --> 00:05:13.592
هەرگیز چیرۆکی پەرەسەندنی تری
ئاواهی نابیستین، وانییە؟

00:05:13.616 --> 00:05:15.167
هیچ نابیستین لە بارەی توێژینەوەیەکەوە

00:05:15.191 --> 00:05:18.314
کە زانایانی براوەی نۆبڵ ئەگەریان
٢٢ هێندە زیاترە

00:05:18.338 --> 00:05:19.820
خولیایەکیان هەبێت لە دەرەوەی کارەکەیان

00:05:19.844 --> 00:05:21.087
وەک زانا ئاساییەکان.

00:05:21.111 --> 00:05:22.269
هەرگیز ئەوە نابیستین.

00:05:22.293 --> 00:05:24.738
تەنانەت کاتێکیش ئەنجامدەرەکان
یان کارەکە زۆر بەناوبانگە،

00:05:24.762 --> 00:05:26.724
ئەم چیرۆکی پەرەسەندنانە نابیستین.

00:05:26.748 --> 00:05:28.879
بۆ نموونە، ئەمە وەرزشەوانێکە
کە بەشوێنییەوە بووم.

00:05:28.903 --> 00:05:31.363
لێرەیا شەش ساڵە، جلێکی رەگبی
سکۆتلەندی لەبەرایە.

00:05:31.387 --> 00:05:33.591
تێنسی تاقیکردۆتەوە، کەمێک
خلیسکێنە، و زۆرانبازی.

00:05:33.615 --> 00:05:36.831
دایکی ڕاهێنەری تێنس بووە بەڵام
ڕەتیکردۆتەوە ڕاهێنان بەم بکات

00:05:36.855 --> 00:05:39.051
چونکە بەشێوەیەکی ئاسایی
تۆپی نەگەڕاندۆتەوە.

00:05:39.075 --> 00:05:41.304
هەندێکیش یاری باسکە،
تێنسی سەر مێز، مەلەی کردووە.

00:05:41.328 --> 00:05:43.497
کاتێک ڕاهێنەرەکانی ویستوویانە
پلەیەک بەرزیکەنەوە

00:05:43.521 --> 00:05:44.672
لەگەڵ گەورەکان،

00:05:44.696 --> 00:05:47.671
ڕەتیکردۆتەوە، چونکە تەنیا ویستوێتی
باسی زۆرانبازی پیشەگەر بکات

00:05:47.695 --> 00:05:49.231
دوای ڕاهێنانێک لەگەڵ هاوڕێکانی. و

00:05:49.255 --> 00:05:50.751
بەردەوام بووە لە تاقیکردنەوەی
وەرزشی زیاتر:

00:05:50.775 --> 00:05:53.765
تۆپی دەست، باسکە، تۆپی پێ،
ڕیشە، سکەیت بۆرد...

00:05:53.789 --> 00:05:56.011
کەواتە، ئەمە کێیە؟

00:05:56.674 --> 00:05:58.530
ئەمە رۆجەر فێدرێرە.

00:05:58.554 --> 00:06:01.754
هێندەی تایگەر وودز بە گەورەیی بەناوبانگە، و

00:06:01.778 --> 00:06:05.061
کەچی هێشتا هەوادارانی تێنس
هیچ شتێکی ئەوتۆ نازانن

00:06:05.085 --> 00:06:06.597
لەسەر چیرۆکی پەرەسەندنی.

00:06:06.621 --> 00:06:09.221
ئەوە لەبەر چی، هەرچەنە
شتێکی جێگیرە؟

00:06:09.245 --> 00:06:12.424
پێموابێت بەشێکی لەبەر ئەوەیە
کە چیرۆکەکەی تایگەر زۆر دراماییە،

00:06:12.448 --> 00:06:14.835
بەڵام لەبەر ئەوەشە لەوە ئەچێت
ئەم گێڕانەوە ڕێک و پێکە

00:06:14.859 --> 00:06:17.855
بتوانین بگونجێنین لەگەڵ هەر شتێک
کە ئەمانەوێ باشبین تیایا

00:06:17.879 --> 00:06:19.241
لە ژیانی خۆماندا.

00:06:19.265 --> 00:06:20.861
بەڵام پێموابێت ئەوە، کێشەیەکە،

00:06:20.885 --> 00:06:24.416
چونکە دەرکەوت بە چەندین شێوە،
گۆڵف مۆدێلێکی ناخۆشی بێهاوتایە

00:06:24.440 --> 00:06:26.696
بۆ هەموو شتێک کە مرۆڤەکان
ئەیانەوێ فێری ببن.

00:06:26.720 --> 00:06:28.050
(پێکەنین)

00:06:28.074 --> 00:06:29.237
گۆڵف پوختەیەکە لەو شتەی

00:06:29.261 --> 00:06:32.732
دەروون ناس رۆبین هۆگارس پێی ئەڵێت
"ژینگەی فێربوونی باش."

00:06:32.756 --> 00:06:35.965
ژینگەی فێربوونی باش هەنگاو و
ئامانجی دواتری هەیە کە ڕوونن،

00:06:35.989 --> 00:06:37.839
یاساکانی ڕوونن و هەرگیز ناگۆڕێن.

00:06:37.863 --> 00:06:41.115
کاتێک شتێک ئەکەیت، هەڵسەنگاندن ئەدرێتێ
کە خێرا و وردە،

00:06:41.139 --> 00:06:43.339
کارکردنی ساڵی دواترت وەک ئەوە ئەبێت
دوایین ساڵت بێت کار بکەی.

00:06:43.363 --> 00:06:45.799
شەترەنج: ئەویش ژینگەیەکی فێربوونی باشە.

00:06:45.823 --> 00:06:47.205
باڵادەستی مامۆستا گەورەکان

00:06:47.229 --> 00:06:49.692
بە زۆری پشتی بەستووە بە زانیارییان
لەسەر ڕێکخستنە دووبارەبووەکان،

00:06:49.716 --> 00:06:51.765
لەبەر ئەوەشە هێندە ئاسانە
بکرێت بە ئۆتۆماتیک.

00:06:51.789 --> 00:06:55.032
لەلاکەی تری شەبەنگەکەش
"ژینگە خراپەکانی فێربوونن،"

00:06:55.056 --> 00:06:57.276
کە لەوانەیە هەنگاو و ئامانجەکانی دواتر
هێندە ڕوون نەبن.

00:06:57.300 --> 00:06:58.881
لەوانەیە یاساکان بگۆڕێن.

00:06:58.905 --> 00:07:01.449
کە شتێک ئەکەیت لەوانەیە و لەوانەش نییە
یەکسەر هەڵسەنگاندن وەرگری.

00:07:01.473 --> 00:07:03.414
لەوانەیە دواکەوێت،
ورد نەبێت، و

00:07:03.438 --> 00:07:06.116
کارکردنی ساڵی دواتر وەک
کارکردنی دواین ساڵ نەبێت.

00:07:06.140 --> 00:07:10.352
کەواتە کام لەمانە لەو جیهانە ئەچێت
کە زیاتر و زیاتر تیایا ئەژین؟

00:07:10.376 --> 00:07:12.844
ڕاستییەکەی، پێویستیمان بۆ بیرکردنەوە
بە شێوەیەکی خۆگونجێن و

00:07:12.868 --> 00:07:14.979
چاودێریمان بۆ بەشە پێکەوەبەستووەکان

00:07:15.003 --> 00:07:17.340
بەشێوەیەکی بنەڕەتییانە
تێڕوانینی گۆڕیوین،

00:07:17.364 --> 00:07:19.197
بۆیە کاتێک سەیری ئەم
دایاگرامە ئەکەیت،

00:07:19.221 --> 00:07:22.551
بازنەی ناوەڕاست لە ڕاستەوە
لەوانەیە گەورەتر دەرکەوێت

00:07:22.575 --> 00:07:24.011
چونکە مێشکت ڕائەکێشرێت

00:07:24.035 --> 00:07:26.170
بۆ پەیوەندی هەموو بەشەکان پێکەوە،

00:07:26.194 --> 00:07:28.856
لەکاتێکا کەسێک کە بەرکەوتنی نەبووە
بۆ کارکردنی ئەم سەردەمە

00:07:28.880 --> 00:07:31.505
لەگەڵ پێویستییەکانی بۆ بیرکردنەوەی
خۆگونجێنەری، چەمکداری،

00:07:31.529 --> 00:07:34.605
بە شێوەیەکی ڕاست ئەوە ئەبینێت
کە بازنەکانی ناوەڕاست هەمان قەبارەن.

00:07:35.073 --> 00:07:38.145
کەواتە لێرەیاین لە جیهانی
کارکردنی خراپا و

00:07:38.169 --> 00:07:41.680
هەندێک جار تیایا، خێرا بوار جیاکردنەوە
خراپ ئەشکێتەوە.

00:07:41.704 --> 00:07:44.037
بۆ نموونە، لە توێژینەوەی
چەند وڵاتێکا

00:07:44.061 --> 00:07:46.879
چەند کەسێکی هاوشێوە لە
ئاستی خوێندەواری دایک و باوکا،

00:07:46.903 --> 00:07:48.067
نمرەی تاقیکردنەوەکانیان،

00:07:48.091 --> 00:07:49.498
ساڵەکانی خوێندنی خۆیان،

00:07:49.522 --> 00:07:52.226
جیاوازییان بەس ئەوە بوو هەندێکیان
فێرکردنییان لەسەر بابەتێک بووە و

00:07:52.250 --> 00:07:54.411
ئەوانی تر فێرکردنی گشتیتر و فراوانتریان هەبووە.

00:07:54.435 --> 00:07:57.206
ئەم شێوەی فێرکردنە نیشانی یاوە
ئەوانەی زوو فێری بوارێک کراون

00:07:57.230 --> 00:07:59.614
ئەگەری زۆربووە یەکسەر کاتی ڕاهێنان
بخرێنە سەر کارێک،

00:07:59.638 --> 00:08:01.670
ئەگەریان زیاتر بووە
یەکسەر پارە پەیاکەن،

00:08:01.694 --> 00:08:04.099
بەڵام کەمتر گونجاوبوون لە جیهانێکی
کارکردنی خۆگۆڕدا

00:08:04.123 --> 00:08:06.860
کە بە هەمووییەوە کاتێکی کەمتریان
بەسەربردووە لە هێزی کاردا

00:08:06.884 --> 00:08:09.786
کە لە مەودای کورتدا براوە ئەبن و
لە مەودای درێژخایەندا دۆڕاو ئەبن.

00:08:09.810 --> 00:08:13.189
یان توێژینەوەیەکی بیست ساڵی
بەناوبانگی پسپۆڕەکان

00:08:13.213 --> 00:08:16.013
کە پێشبینی ئابووری و جیۆپۆڵیتیکی کردووە.

00:08:16.037 --> 00:08:20.115
خراپترین پێشبینیکەرەکان پسپۆڕەکان بوون
کە زۆرترین تایبەتمەندیان وەرگرتووە،

00:08:20.139 --> 00:08:23.327
ئەوانەی هەموو ماوەی کارکردنیان بەسەربردووە
لە فێربوون لەسەر یەک یان دوو کێشە

00:08:23.351 --> 00:08:26.461
هاتوون هەموو جیهان ببینن لە ڕێگەی
یەک مۆدێلی دەروونی یان هاوێنەوە.

00:08:26.485 --> 00:08:27.994
ڕاستییەکەی هەندێکیان خراپتریش بوون

00:08:28.018 --> 00:08:30.446
کاتێک ئەزموون و بڕوانامەیان کۆکردۆتەوە.

00:08:30.470 --> 00:08:35.289
باشترین پێشبینیکەرەکان خەڵکە زیرەکەکان بوون
کە خولیای فراوانیان هەبووە.

00:08:35.789 --> 00:08:37.764
ئێستا لە هەندێک بواردا، وەک پزیشکی،

00:08:37.788 --> 00:08:40.975
زیادکردنی پسپۆڕی ڕێگەلێنەگیراویشە و
بەسوودیشە،

00:08:40.999 --> 00:08:42.159
هیچ پرسیار لەسەر ئەوە نییە. و

00:08:42.183 --> 00:08:44.112
هێشتا، شمشێرێکی دوو خەنجەر بووە.

00:08:44.136 --> 00:08:47.776
چەند ساڵێک لەمەوبەر، یەکێک لە بڵاوترین
نەشتەرگەرییەکانی جیهان بۆ ئازاری ئەژنۆ

00:08:47.800 --> 00:08:49.787
تاقیکرایەوە لە تاقیکردنەوەی ساختەی کۆنترۆڵکراودا.

00:08:49.811 --> 00:08:51.727
هەندێک لە نەخۆشەکان
"نەشتەرگەری ساختە."یان بۆ کرا

00:08:51.751 --> 00:08:53.714
واتە نەشتەرگەرەکان بڕینێکیان ئەکرد،

00:08:53.738 --> 00:08:55.919
خۆیان خەریک ئەکرد
وەک ئەوەی شتێک بکەن،

00:08:55.943 --> 00:08:57.612
ئینجا برینی نەخۆشەکەیان ئەدوورییەوە.

00:08:57.636 --> 00:08:59.121
ئەوە هێشتا سوودی هەبوو بۆ نەخۆشەکە.

00:08:59.145 --> 00:09:02.298
کەچی هێشتا نەشتەرگەرەکانی پسپۆڕییان هەیە
لەم نەشتەرگەرییەیا بەردەوامن

00:09:02.322 --> 00:09:03.472
لە کردنی بە ملیۆنەها.

00:09:04.043 --> 00:09:08.260
کەواتە ئەگەر پسپۆڕی ورد هەموو کاتێک
فێڵەکە نەبێت، ئەی کەواتە چی؟

00:09:08.284 --> 00:09:10.045
باسکردنی ئەوە قورس ئەبێت،

00:09:10.069 --> 00:09:12.283
چونکە هەموو جارێک
لەم ڕەوتە ناچێت.

00:09:12.307 --> 00:09:14.623
هەندێک جار لە شەپۆلکردن
یان زیگزاگکردن ئەچێت

00:09:14.647 --> 00:09:15.940
یان هێشتنەوەی بینینێکی فراوانتر.

00:09:15.964 --> 00:09:17.535
ئەکرێت لەوە بچێت
بچیتە دواوە.

00:09:17.559 --> 00:09:20.389
بەڵام ئەمەوێ باسی ئەوە بکەم ئەبێت
هەندێک لەو فێڵانە چی بن.

00:09:20.413 --> 00:09:24.160
ئەگەر سەیری توێژینەوە بکەین لەسەر
داهێنانی تەکنەلۆجیا، دەریئەخات هەتا دێت زیاتر،

00:09:24.184 --> 00:09:26.949
کاریگەرترین داهێنانەکان لەلایەن
ئەو کەسانەوە نین

00:09:26.973 --> 00:09:29.845
قوڵتر و قوڵتر ئەچنە ناو
یەک بواری تەکنەلۆجیاوە

00:09:29.869 --> 00:09:31.706
وەک نوسینگەی داهێنانی ئەمریکا
پۆڵێنی کردووە

00:09:31.730 --> 00:09:34.702
بەڵکو لەلایەن تیمەکانەوە
کە ئەو کەسانەشی تیایە

00:09:34.726 --> 00:09:37.992
کە کاریان لەسەر ژمارەیەکی گەورەتری
پۆڵێنە جیاوازەکانی تەکنەلۆجیا کردووە و

00:09:38.016 --> 00:09:40.208
زۆرجار شتەکانی ناو بوارە
جیاوازەکان یەک ئەخەن.

00:09:40.232 --> 00:09:43.663
کەسێک ڕێزم هەبوو بۆ کارەکەی و بە جۆرێک
لە پێشەنگی ئەم کارانەیا بوو

00:09:43.687 --> 00:09:45.580
پیاوێکی ژاپۆنییە بەناوی گونپی یۆکۆی.

00:09:45.604 --> 00:09:48.381
یۆکۆی لە تاقیکردنەوەی ئەلیکترۆنییەکانیا
لە قوتابخانە باش نەبوو،

00:09:48.405 --> 00:09:51.701
بۆیە ناچار بوو کارێک وەرگرێت وەک
کرێکاری ڕاگرتنی ئامێرێک

00:09:51.725 --> 00:09:53.546
لە کۆمپانیایەکی کارتی یاریکردن لە کیۆتۆ.

00:09:53.570 --> 00:09:56.616
درکی بەوە کرد کە ئامرازی پێویستی نییە
بۆ کارکردن لەسەر نوێترین ئامێر،

00:09:56.640 --> 00:09:59.564
بەڵام ئەوەنە زانیاری زۆری
بە ئاسانی لەبەردەستدا بوو

00:09:59.588 --> 00:10:02.562
ئەیتوانی ئەو شتانە تێکەڵ بکات
کە خۆیان پێشتر باش زانرابوون

00:10:02.586 --> 00:10:05.155
بە شێوەیەک پسپۆڕەکانی 
زۆر بیر تەسک بوون و نەیانبینیوە.

00:10:05.179 --> 00:10:08.679
بۆیە چەند تەکنەلۆجیایەکی زانراوی
پیشەسازی ژمێرەکان

00:10:08.703 --> 00:10:11.619
لەگەڵ هەندێک تەکنەلۆجیای زانراوی
پیشەسازی کارتی بانقی

00:10:11.643 --> 00:10:13.084
یارییە دەسکەکانی درووستکرد.

00:10:13.108 --> 00:10:14.462
داهێنانێکی بێوێنەش بوون. و

00:10:14.486 --> 00:10:16.708
ئەم کۆمپانیای کارتی یاریکردنە،

00:10:16.732 --> 00:10:20.303
کە لە سەدەی نۆزدەیەمدا لە ماڵێکی
تەختەدا درووستکرابوو،

00:10:20.327 --> 00:10:22.084
کرد بە کۆمپانیای یاری.

00:10:22.108 --> 00:10:24.334
لەوانەیە بیستبێتتان؛
پێی ئەوترێت نینتێندۆ.

00:10:24.358 --> 00:10:25.655
فەلسەفە داهێنەرانەکەی یۆکۆی

00:10:25.679 --> 00:10:28.860
وەرئەگێڕدرێت بۆ "بیرکردنەوەی تەنیشتی
بە تەکنەلۆجیای سستبوو،"

00:10:28.884 --> 00:10:31.812
تەکنەلۆجیای ناسراو بێنیت و
بە شێوازی نوێ بەکاریبێنیت. و

00:10:31.836 --> 00:10:33.775
گەورەترین داهێنانیشی ئەمە بوو:

00:10:33.799 --> 00:10:34.979
گەیم بۆی.

00:10:35.003 --> 00:10:37.440
بە هەموو شێوەیەک لەڕووی تەکنەلۆجیاوە
خراپ بووە. و

00:10:37.464 --> 00:10:41.279
لە هەمان کاتی ڕکابەرە ڕەنگاوڕەنگەکانی بوو
لە ساگا و ئەتاری، و

00:10:41.303 --> 00:10:42.965
لێی بردنەوە،

00:10:42.989 --> 00:10:45.629
چونکە یۆکۆی ئەیزانی ئەوەی
کڕیارەکانی بایەخی پێئەیەن

00:10:45.653 --> 00:10:46.803
ڕەنگ نەبووە.

00:10:46.827 --> 00:10:50.788
بەرگەگرتن، توانای هەڵگرتن، هەرزانی،
ماوەی پاترییەکە، و

00:10:50.812 --> 00:10:52.112
هەڵبژاردنی یارییەکان بووە.

00:10:52.136 --> 00:10:54.589
ئەمە ئەوەی خۆمە کە لە
ژێرزەمینی ماڵی باوکم دۆزیمەوە.

00:10:54.613 --> 00:10:55.773
(پێکەنین)

00:10:55.797 --> 00:10:57.351
ڕۆژی باشتری بینیوە.

00:10:57.375 --> 00:10:59.120
بەڵام ئەبینیت گڵۆپە سوورەکەی هەڵکراوە.

00:10:59.144 --> 00:11:01.035
هەڵمکرد و تۆزێک تێتریسم کرد،

00:11:01.059 --> 00:11:03.045
کە زۆر سەرسوڕهێنەر بوو بەلامەوە

00:11:03.069 --> 00:11:05.533
چونکە پاترییەکانی ٢٠٠٧ و ٢٠١٣ش
کۆتاییان پێهاتووە.

00:11:05.557 --> 00:11:06.901
(پێکەنین)

00:11:07.489 --> 00:11:11.078
کەواتە ئەم لایەنە باشترانە
وایکردووە زیاتر بە برەو بێت.

00:11:11.102 --> 00:11:14.574
لە توێژینەوەیەکی سەرنجڕاکێشی ئەوەی
چی هەندێک نوسەری کۆمیکی والێکردووە

00:11:14.598 --> 00:11:17.438
ئەگەریان زیاتر بێت
کۆمپیکی ناوازەتر درووستکەن،

00:11:17.462 --> 00:11:18.771
دوو توێژەر بۆیان دەرکەوت

00:11:18.795 --> 00:11:22.327
نە ژمارەی ساڵەکانی ئەزموون بووە
لەو بوارەیا

00:11:22.351 --> 00:11:25.217
نە سەرچاوەکانی لەبەردەستی
بڵاوکەرەوەکەیا بووە

00:11:25.241 --> 00:11:27.457
نە ژمارەی کۆمیکەکانی پێشتر دەریکردووە.

00:11:27.481 --> 00:11:31.949
ژمارەی جۆرە جیاوازەکان بووە
کە درووستکەرەکە کاری لەسەر کردووە. و

00:11:31.973 --> 00:11:33.295
سەرنجڕاکێشانەش،

00:11:33.319 --> 00:11:36.968
کەسێکی ئەزمون براوان
ناتوانرێ بە تەواوەتی شوێن بگیرێتەوە

00:11:36.992 --> 00:11:38.786
بە تیمێکی پسپۆڕ.

00:11:39.154 --> 00:11:42.124
لەوانەیە ئەوەنە لەو کەسانە درووست نەکەین
وەک پێویست

00:11:42.148 --> 00:11:44.957
چونکە لە سەرەتایا،
لەوە ئەچن کە لە دواوە بن و

00:11:44.981 --> 00:11:48.677
نامانەوێت بایەخ بە شتێک بەین
کە لە سەرەتایەکی باش نەچێت

00:11:48.701 --> 00:11:49.878
یان لە بوار جیاکردنەوە.

00:11:49.902 --> 00:11:52.749
ڕاستییەکەی، لە پاڵنەر بۆ دۆزینەوەی واتای
سەرەتایەکی باش،

00:11:52.773 --> 00:11:55.625
زۆر جار تەنانەت دژی بەرهەم کەمکردنەوە
تەنانەت ڕێگاکە کورت ئەکەینەوە

00:11:55.649 --> 00:11:56.946
بۆ فێربوونی بابەتی نوێ،

00:11:56.970 --> 00:11:58.555
لە ئاستێکی بنەڕەتییا.

00:11:58.579 --> 00:12:02.425
لە توێژینەوەیەکی ساڵی پاردا،
پۆلەکانی پۆلی حەوتی ئەمریکا

00:12:02.449 --> 00:12:05.325
جۆری فێرکردنی جیاوازیان پێ سپێردرا.

00:12:05.349 --> 00:12:07.925
هەندێک ئەوەیان بۆ دەرچوو 
کە پێی ئەوترێت "ڕاهێنانی قەتیسخواردوو"

00:12:07.949 --> 00:12:09.691
ئەوەش واتە، بۆ نموونە
پرسیاری ئەیت هەیە،

00:12:09.715 --> 00:12:12.624
هەمووی بە شێوەی ئەی ئەی ئەی
یان بی بی بی ئەبێت.

00:12:12.648 --> 00:12:14.073
بەرەوپێشچوون خێرایە،

00:12:14.097 --> 00:12:15.248
منداڵەکان دڵخۆشن،

00:12:15.272 --> 00:12:16.436
هەموو شتێک باشە.

00:12:16.460 --> 00:12:20.498
پۆلەکانی تریش شتێکیان پێ درا پێی ئەوترێ
"ڕاهێنانی هەمەجۆر."

00:12:20.522 --> 00:12:23.778
ئەوەش وەک ئەوە وایە هەموو جۆرەکانی
کێشەکان بێنیت و بیخەیتە کڵاوێکە و

00:12:23.802 --> 00:12:25.146
ئینجا هەڕەمەکییانە لێی هەڵگریت.

00:12:25.170 --> 00:12:28.097
بەرەوپێشچوون خاوترە،
منداڵان زیاتر مەراقیان ئەبێ.

00:12:28.121 --> 00:12:30.784
بەڵام لەجیاتی ئەوەی فێری ئەوە ببن
یەک جۆر پەیڕەو بکەن،

00:12:30.808 --> 00:12:34.621
فێری ئەوە ئەبن چۆن ستراتیجییەک بگونجێنن
لەگەڵ جۆرێکی دیاریکراو پرسیارا.

00:12:34.645 --> 00:12:36.240
کاتێکیش تاقیکردنەوەکە یەتە پێشەوە،

00:12:36.264 --> 00:12:39.698
کۆمەڵەکەی ڕاهێنانی هەمەجۆریان کردووە
کۆمەڵە قەتیسخواردووەکەیان بەزاندووە.

00:12:39.722 --> 00:12:41.129
تەنانەت نزیکیش نەبوون لە یەکترەوە.

00:12:41.825 --> 00:12:45.445
ئێستا بۆم دەرکەوت زۆرێک لەم توێژینەوانە
لەڕووی ژیرییەوە دژ بە یەکن،

00:12:45.469 --> 00:12:46.818
بیرۆکەی ئەوەی سەرەتایەکی خێرا،

00:12:46.842 --> 00:12:49.121
ئەگەر لە هەڵبژاردنی ڕەوتی کار یان
ڕێڕەوی خوێندن بێت

00:12:49.145 --> 00:12:50.764
یان تەنیا فێربوونی ئامرازی نوێ،

00:12:50.788 --> 00:12:53.481
هەندێک جار ئەکرێت پەرەسەندنی
درێژخایەن پەک بخات.

00:12:53.505 --> 00:12:56.288
بەشێوەیەکی سرووشتیش، هێندەی 
خەڵکەکانی ئەتوانن سەرکەوتوو بن

00:12:56.312 --> 00:12:57.680
ڕێگای سەرکەوتن هەیە.

00:12:57.704 --> 00:13:01.925
بەڵام پێموابێت ئێمە تەنیا
هانی ڕێگاکەی تایگەر ودز ئەیەین

00:13:01.949 --> 00:13:03.736
لەکاتێکا لەم جیهانە خراپەیا،

00:13:03.760 --> 00:13:06.689
ئەو کەسانەمان ئەوێت کە پێویستە
لەسەر ڕێگای رۆجەر بڕۆن.

00:13:06.713 --> 00:13:09.271
یان وەک فیزیاناس و
بیرکاری ناسی دیار و

00:13:09.295 --> 00:13:12.719
نوسەری سەرسوڕهێنەر،
فریمان دایسۆن ئەیڵێت --

00:13:12.743 --> 00:13:15.638
دایسۆن دوێنێ کۆچی دوایی کرد،

00:13:15.662 --> 00:13:17.937
بۆیە هیوادارم لێرەیا
ڕێز لە قسەکانی بنێم --

00:13:17.961 --> 00:13:22.854
وەک ئەلێت: بۆ سیستمێکی ژینگەیی تەندروست،
پێویستمان بە باڵندەکان و بۆقەکانیشە.

00:13:22.878 --> 00:13:24.181
بۆقەکان لەناو قوڕەکەیان،

00:13:24.205 --> 00:13:26.303
هەموو وردەکارییە بچوکەکان ئەبینن.

00:13:26.327 --> 00:13:29.084
باڵندەکان لە سەرەوەن و
ئەو وردەکارییانە نابینن

00:13:29.108 --> 00:13:31.156
بەڵام زانیاری لە بۆقەکان وەرئەگرن. و

00:13:31.180 --> 00:13:32.491
هەردووکیشیمان ئەوێت.

00:13:32.515 --> 00:13:34.210
دایسۆن ئەڵێت کێشەکە ئەوەیە،

00:13:34.234 --> 00:13:36.909
بە هەمووان ئەڵێین ببن بە بۆقەکە. و

00:13:36.933 --> 00:13:38.135
پێموابێت،

00:13:38.159 --> 00:13:39.611
لە جیهانێکی خراپا،

00:13:39.635 --> 00:13:41.786
ئەوە هەتا یەت بیر کورتتر ئەبێت.

00:13:41.810 --> 00:13:43.102
زۆر سوپاس بۆ ئێوە.

00:13:43.126 --> 00:13:46.086
(چەپڵەلێدان)