[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.57,0:00:04.68,Default,,0000,0000,0000,,Burada 5 kg ağırlığında ahşap bir cismimiz var.
Dialogue: 0,0:00:04.68,0:00:08.83,Default,,0000,0000,0000,,Toprak üzerinde duruyoruz ve dünyanın yüzeyine yakın bir konumdayız.
Dialogue: 0,0:00:08.83,0:00:16.72,Default,,0000,0000,0000,,Bu türde bir ahşap ile toprak arasındaki statik sürtünme katsayısı 0.60,
Dialogue: 0,0:00:16.72,0:00:23.03,Default,,0000,0000,0000,,ve yine bu toprak ile cisim arasındaki kinetik sürtünme katsayısı da 0.55 olsun.
Dialogue: 0,0:00:23.03,0:00:25.63,Default,,0000,0000,0000,,Ya önceden birileri bu katsayıları ölçtü,
Dialogue: 0,0:00:25.63,0:00:28.06,Default,,0000,0000,0000,,ya da bu bilgiyi bir kitaptan edindik diyelim.
Dialogue: 0,0:00:28.06,0:00:32.30,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi bu cismi 100 Newtonluk bir kuvvetle itiyoruz.
Dialogue: 0,0:00:32.30,0:00:34.44,Default,,0000,0000,0000,,Bu durumda ne olacak?
Dialogue: 0,0:00:34.44,0:00:37.25,Default,,0000,0000,0000,,Düşüneceğimiz ilk şey sürtünmenin olup olmadığı.
Dialogue: 0,0:00:37.25,0:00:39.31,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bu tamamen sürtünmesiz bir ortam olsaydı
Dialogue: 0,0:00:39.31,0:00:42.64,Default,,0000,0000,0000,,ve hava sürtünmesi de ihmal edilseydi, bu örnekte de hava sürtünmesi yok kabul edeceğiz,
Dialogue: 0,0:00:42.64,0:00:45.32,Default,,0000,0000,0000,,yatay doğrultuda sadece bir kuvvetimiz olacaktı
Dialogue: 0,0:00:45.32,0:00:48.22,Default,,0000,0000,0000,,ki bu da 100 Newtonluk kuvvetimiz.
Dialogue: 0,0:00:48.22,0:00:51.81,Default,,0000,0000,0000,,Sistem dengede olmayacak ve bu da net kuvvet olacaktı.
Dialogue: 0,0:00:51.81,0:00:56.35,Default,,0000,0000,0000,,Böylece 5 kglık cisme 100 Newtonluk bir kuvvet etki ediyor olurdu.
Dialogue: 0,0:00:56.35,0:00:59.54,Default,,0000,0000,0000,,Kuvvet = kütle x ivme
Dialogue: 0,0:00:59.54,0:01:01.58,Default,,0000,0000,0000,,-Buradaki ivme ve kuvvet vektörel niceliklerimiz-
Dialogue: 0,0:01:01.58,0:01:04.11,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:01:04.11,0:01:08.64,Default,,0000,0000,0000,,Yani F/m de bize yönü sağa doğru olan 20 m/s^2lik bir ivme verecek.
Dialogue: 0,0:01:08.64,0:01:10.95,Default,,0000,0000,0000,,Eğer sürtünme yoksa bu sonuç doğrudur.
Dialogue: 0,0:01:10.95,0:01:13.04,Default,,0000,0000,0000,,Ama burada sürtünme söz konusu.
Dialogue: 0,0:01:13.04,0:01:15.16,Default,,0000,0000,0000,,O zaman bunu nasıl çözeceğimizi düşünelim.
Dialogue: 0,0:01:15.16,0:01:17.95,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:01:17.95,0:01:22.74,Default,,0000,0000,0000,,Sürtünme katsayısı buradaki hareket ettirici kuvvet ile tepki kuvvetinin büyüklükleri oranıdır.
Dialogue: 0,0:01:22.74,0:01:24.46,Default,,0000,0000,0000,,hareket ettirici kuvvet
Dialogue: 0,0:01:24.46,0:01:28.82,Default,,0000,0000,0000,,bu cismi hareket ettirebilmemiz için gereken kuvvet büyüklüğüdür.
Dialogue: 0,0:01:28.82,0:01:32.67,Default,,0000,0000,0000,,Hareket etsin ki kinetik sürtünme katsayısını da kullanabilelim.
Dialogue: 0,0:01:32.67,0:01:38.20,Default,,0000,0000,0000,,µs hareket ettirici kuvvetin cismi yüzeye bastıran dik kuvvete oranıdır
Dialogue: 0,0:01:38.20,0:01:41.10,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:01:41.10,0:01:44.04,Default,,0000,0000,0000,,Bu dik kuvvet aynı zamanda yerin cisme uyguladığı kuvvettir.
Dialogue: 0,0:01:44.04,0:01:48.41,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:01:48.41,0:01:52.81,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:01:52.81,0:01:54.15,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:01:54.15,0:01:58.65,Default,,0000,0000,0000,,Hareket etmeye başlayınca kinetik sürtünme katsayısı da sürtünme kuvveti bölü tepki kuvveti olacak.
Dialogue: 0,0:01:58.65,0:02:01.71,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:02:01.71,0:02:05.14,Default,,0000,0000,0000,,buradaki kuvvet sürtünmeyi yenen kuvvetti
Dialogue: 0,0:02:05.14,0:02:08.36,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:02:08.36,0:02:13.28,Default,,0000,0000,0000,,ve bu da sürtünme kuvveti bölü tepki kuvvetine eşittir
Dialogue: 0,0:02:13.28,0:02:16.72,Default,,0000,0000,0000,,-yer ve cisim arasındaki temastan doğan kuvvet-
Dialogue: 0,0:02:16.72,0:02:18.14,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:02:18.14,0:02:21.03,Default,,0000,0000,0000,,Cismi yüzeye bastıran kuvvet ne kadar büyük olursa
Dialogue: 0,0:02:21.03,0:02:23.05,Default,,0000,0000,0000,,yani birbirlerini ne kadar sıkıştırırlarsa
Dialogue: 0,0:02:23.05,0:02:26.21,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:02:26.21,0:02:28.43,Default,,0000,0000,0000,,o kadar büyük bir hareket ettirici kuvvete ihtiyaç duyarız.
Dialogue: 0,0:02:28.43,0:02:31.62,Default,,0000,0000,0000,,ya da daha fazla sürtünme kuvveti harekete karşı etki eder
Dialogue: 0,0:02:31.62,0:02:33.65,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:02:33.65,0:02:35.92,Default,,0000,0000,0000,,Her iki durumda da sürtünme kuvveti harekete ters yönlüdür.
Dialogue: 0,0:02:35.92,0:02:37.32,Default,,0000,0000,0000,,Şu yöne ittiğinizde, sanki sürtünme kuvveti birden hareket ile aynı yönde olacakmış gibi görünebilir
Dialogue: 0,0:02:37.32,0:02:40.42,Default,,0000,0000,0000,,ama yine harekete ters yönlü olacaktır
Dialogue: 0,0:02:40.42,0:02:44.16,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi öyleyse, sürtünme kuvvetini yenmek için gerekli kuvvet ne olacak bunu düşünelim.
Dialogue: 0,0:02:44.16,0:02:47.50,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:02:47.50,0:02:51.96,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:02:51.96,0:02:57.76,Default,,0000,0000,0000,,Burada cismin yerçekimi kuvveti, yerçekimi ivmesi (9.8 m/s^2) çarpı 5 kg olacak.
Dialogue: 0,0:02:57.76,0:03:05.55,Default,,0000,0000,0000,,5 çarpı 9.8 eşittir 49 kgm/s^2 ya da 49 N olur.
Dialogue: 0,0:03:05.55,0:03:08.39,Default,,0000,0000,0000,,Yerçekimi kuvvetimizin büyüklüğü 49 Newton
Dialogue: 0,0:03:08.39,0:03:11.54,Default,,0000,0000,0000,,ve yönü de dünyanın merkezine doğru.
Dialogue: 0,0:03:11.54,0:03:17.14,Default,,0000,0000,0000,,Tepki kuvvetinin varlığından bahsedebiliyoruz çünkü cisim aşağı doğru ivmelenmiyor.
Dialogue: 0,0:03:17.14,0:03:21.39,Default,,0000,0000,0000,,O zaman bu demektir ki; bu yer çekimi kuvvetini tamamen dengeleyen başka bir kuvvet var
Dialogue: 0,0:03:21.39,0:03:26.03,Default,,0000,0000,0000,,ve örneğimizde de bu tepki kuvveti.
Dialogue: 0,0:03:26.03,0:03:30.10,Default,,0000,0000,0000,,Yukarı doğru ve büyüklüğü de 49 Newton.
Dialogue: 0,0:03:30.10,0:03:35.06,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar birbirlerini götürüyor ve zaten bu yüzden de cisim ne yukarı ne de aşağı doğru ivmeleniyor.
Dialogue: 0,0:03:35.06,0:03:36.97,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:03:36.97,0:03:41.05,Default,,0000,0000,0000,,Hareket ettirici kuvvetin, tepki kuvvetine oranının 0.60 olması gerekiyor.
Dialogue: 0,0:03:41.05,0:03:43.62,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:03:43.62,0:03:46.81,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:03:46.81,0:03:52.37,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:03:52.37,0:03:56.70,Default,,0000,0000,0000,,Ya da hareket ettirici kuvvet eşittir 49 Newton çarpı statik sürtünme katsayısı
Dialogue: 0,0:03:56.70,0:04:06.71,Default,,0000,0000,0000,,yani 49 çarpı 0.60.
Dialogue: 0,0:04:06.71,0:04:09.91,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu sürtünme katsayılarının birimsiz olduğunu unutmayın!
Dialogue: 0,0:04:09.91,0:04:13.04,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden bu işlemin sonucundaki birimimiz yine Newton olacak.
Dialogue: 0,0:04:13.04,0:04:22.58,Default,,0000,0000,0000,,49 çarpı 0.6 eşittir 29.4.
Dialogue: 0,0:04:22.58,0:04:30.55,Default,,0000,0000,0000,,29.4 Newton'a eşit.
Dialogue: 0,0:04:30.55,0:04:34.52,Default,,0000,0000,0000,,Bulduğumuz bu kuvvet statik sürtünmeyi yenmeye başlayan kuvvettir.
Dialogue: 0,0:04:34.52,0:04:36.79,Default,,0000,0000,0000,,Bizse cisme bundan çok daha fazlasını uyguluyoruz
Dialogue: 0,0:04:36.79,0:04:39.92,Default,,0000,0000,0000,,Yani 100 Newtonla hareket ettirmeye başladığımız o ilk anda net kuvvet ne olacak?
Dialogue: 0,0:04:39.92,0:04:42.10,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:04:42.10,0:04:44.19,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:04:44.19,0:04:45.58,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:04:45.58,0:04:47.67,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi bu yönde 100 Newtonluk kuvvetimiz var
Dialogue: 0,0:04:47.67,0:04:51.09,Default,,0000,0000,0000,,ve statik sürtünme kuvveti bu yönde olacak.
Dialogue: 0,0:04:51.09,0:04:53.58,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:04:53.58,0:04:57.97,Default,,0000,0000,0000,,statik sürtünme kuvveti de ters yönde 29.4 Newton olacak.
Dialogue: 0,0:04:57.97,0:05:00.65,Default,,0000,0000,0000,,hareket ettirmeye başladığım anda
Dialogue: 0,0:05:00.65,0:05:03.03,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:05:03.07,0:05:04.93,Default,,0000,0000,0000,,-çünkü bunu yaptığım zaman birden hareket ediyor.
Dialogue: 0,0:05:05.03,0:05:09.18,Default,,0000,0000,0000,,Cisim hareket etmeye başladığı o andan itibaren kinetik sürtünme devreye girer.
Dialogue: 0,0:05:09.65,0:05:15.93,Default,,0000,0000,0000,,Ama tam hareket başladığı o kısa sürede net kuvvetimiz 100 eksi 29.4 olmalı.
Dialogue: 0,0:05:16.36,0:05:28.66,Default,,0000,0000,0000,,Yani sağa doğru 70.6 Newtonluk net bir kuvvet elde ettik.
Dialogue: 0,0:05:28.66,0:05:32.82,Default,,0000,0000,0000,,cismi hareket ettirdiğim bu kısa süre içinde,
Dialogue: 0,0:05:32.82,0:05:35.25,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:05:35.25,0:05:42.38,Default,,0000,0000,0000,,statik sürtünmeyi yenerken, sağa doğru 70.6 Newtonluk net kuvvet uyguluyoruz.
Dialogue: 0,0:05:42.69,0:05:47.98,Default,,0000,0000,0000,,Anlık ivmeyi de bu net kuvveti kütleye bölerek buluruz:
Dialogue: 0,0:05:48.00,0:05:52.43,Default,,0000,0000,0000,,70.6 bölü 5 işlemi bize 14.12 m/s^2 sonucunu verecek
Dialogue: 0,0:05:53.05,0:06:00.28,Default,,0000,0000,0000,,Yani sağa doğru 14.12 m/s^2lik bir ivmemiz var.
Dialogue: 0,0:06:00.30,0:06:04.25,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu ivme sadece o kısa süre için geçerli
Dialogue: 0,0:06:04.36,0:06:07.42,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü cismi tam hareket ettirdiğimde cisim birdenbire harekete başlıyor.
Dialogue: 0,0:06:07.44,0:06:10.88,Default,,0000,0000,0000,,Ve hareket edince de artık kinetik sürtünme katsayısı önem kazanıyor.
Dialogue: 0,0:06:10.88,0:06:12.88,Default,,0000,0000,0000,,Cismi zeminin oyuntularından kurtarmış oluyoruz.
Dialogue: 0,0:06:12.90,0:06:17.16,Default,,0000,0000,0000,,Hala bir direnç olmasına rağmen cisim bulunduğu yerden kayıyor.
Dialogue: 0,0:06:17.20,0:06:20.55,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:06:20.56,0:06:23.55,Default,,0000,0000,0000,,Hareketimiz başladığı zaman, sadece o ana has, anlık bir ivmemiz olacak.
Dialogue: 0,0:06:23.93,0:06:27.08,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi birdenbire kinetik sürtünme geçerli olmaya başlıyor. Ve hareket etmeye devam ettiğimizi varsayıyoruz,
Dialogue: 0,0:06:27.41,0:06:31.12,Default,,0000,0000,0000,,kinetik sürtünme kuvvetinin büyüklüğü daima hareketimize ters yönde olacak
Dialogue: 0,0:06:31.55,0:06:35.46,Default,,0000,0000,0000,,Sürtünme kuvvetini şu şekilde bulacağız… Ama önce şunu hatırlayın: tepki kuvvetimiz 49 Newtondu
Dialogue: 0,0:06:35.70,0:06:38.85,Default,,0000,0000,0000,,Bu eşitliğin iki tarafını da 49 ile çarparsak;
Dialogue: 0,0:06:39.00,0:06:57.78,Default,,0000,0000,0000,,49 çarpı 0.55 eşittir 26.95 olur.
Dialogue: 0,0:06:57.80,0:07:00.40,Default,,0000,0000,0000,,Bulduğumuz 26.95 Newton cisme etki eden sürtünme kuvvetinin büyüklüğüdür
Dialogue: 0,0:07:00.52,0:07:02.40,Default,,0000,0000,0000,,Ve harekete ters yönlüdür.
Dialogue: 0,0:07:02.41,0:07:05.69,Default,,0000,0000,0000,,Cisim bu yönde harekete başlar başlamaz,
Dialogue: 0,0:07:05.89,0:07:09.48,Default,,0000,0000,0000,,sürtünme kuvveti bu yönde etki eder.
Dialogue: 0,0:07:09.74,0:07:15.05,Default,,0000,0000,0000,,Hareket etmeye başlayınca, hala 100 Newtonluk kuvvet uyguladığımızı varsayalım,
Dialogue: 0,0:07:15.13,0:07:18.28,Default,,0000,0000,0000,,o zaman net kuvvet ne olur? Şimdi sağa doğru 100 Newton kuvvetimiz var
Dialogue: 0,0:07:18.38,0:07:23.18,Default,,0000,0000,0000,,ve ters yönde de 26.95 Newtonluk sürtünme kuvveti bulunuyor.
Dialogue: 0,0:07:23.20,0:07:25.08,Default,,0000,0000,0000,,Ve şunu unutmayın, çizdiğimiz bu vektörler cismin kütle merkezine etkiyor.
Dialogue: 0,0:07:25.08,0:07:28.89,Default,,0000,0000,0000,,Vektör kuyruklarını kütle merkezine yerleştirebilirim.
Dialogue: 0,0:07:28.89,0:07:32.81,Default,,0000,0000,0000,,herhangi bir şekilde çizebiliriz. Ama bunun cisim üzerine etki ettiğini unutmayın.
Dialogue: 0,0:07:32.81,0:07:37.14,Default,,0000,0000,0000,,Kesin olmak istiyorsak da kütle merkezinden çizebiliriz.
Dialogue: 0,0:07:37.14,0:07:39.94,Default,,0000,0000,0000,,Böylece cismin bütün atomlarını tek bir noktada yoğunlaşmış gibi kabul etmiş olursunuz
Dialogue: 0,0:07:39.95,0:07:42.15,Default,,0000,0000,0000,,Her neyse, şu anda net kuvvetimiz ne?
Dialogue: 0,0:07:42.16,0:07:46.42,Default,,0000,0000,0000,,Sağa doğru 100 Newton var, sola doğru 26.95 Newton.
Dialogue: 0,0:07:47.08,0:07:51.75,Default,,0000,0000,0000,,100 eksi 26.95
Dialogue: 0,0:07:51.75,0:07:53.60,Default,,0000,0000,0000,,100 N sağa doğru uyguladığım kuvvet
Dialogue: 0,0:07:53.60,0:07:59.26,Default,,0000,0000,0000,,-26.95 N ise daima harekete ters yönlü etki eden sürtünme kuvveti
Dialogue: 0,0:07:59.41,0:08:03.41,Default,,0000,0000,0000,,işlemin sonucu 73.05 Newton olur
Dialogue: 0,0:08:03.43,0:08:10.84,Default,,0000,0000,0000,,Yani hareket etmeye başlayınca sağa doğru 73.05 Newtonluk bir kuvvet oluşur.
Dialogue: 0,0:08:10.84,0:08:18.07,Default,,0000,0000,0000,,Bu bizim toplamdaki kuvvetimiz ve sağa doğru.
Dialogue: 0,0:08:18.26,0:08:22.85,Default,,0000,0000,0000,,Peki, hareket ettikten sonra, cisim ne kadar çabuk ivmelenir?
Dialogue: 0,0:08:22.85,0:08:32.70,Default,,0000,0000,0000,,73.05 bölü kütle (5 kg) eşittir 14.61 m/s^2 olur.
Dialogue: 0,0:08:33.22,0:08:40.43,Default,,0000,0000,0000,,Yani hareket ettikten sonraki ivmemiz 14.61 m/s^2.
Dialogue: 0,0:08:40.63,0:08:44.45,Default,,0000,0000,0000,,Sağa doğru.
Dialogue: 0,0:08:44.49,0:08:47.19,Default,,0000,0000,0000,,Burada ne olduğunu kesin bir şekilde anlamanızı istiyorum.
Dialogue: 0,0:08:47.22,0:08:51.27,Default,,0000,0000,0000,,Cismi hareket ettirmeye yetecek kuvvetimiz var.
Dialogue: 0,0:08:51.56,0:08:53.51,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:08:53.51,0:08:56.43,Default,,0000,0000,0000,,Ama tam hareket ettirmeye başladığımızda önce statik sürtünmeyi yeniyoruz.
Dialogue: 0,0:08:56.43,0:08:59.81,Default,,0000,0000,0000,,Kısa bir süreliğine ivmemizin büyüklüğü daha azdı.
Dialogue: 0,0:08:59.82,0:09:01.90,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü burada statik sürtünmeyi aşmaya çalışıyorduk..
Dialogue: 0,0:09:01.90,0:09:04.90,Default,,0000,0000,0000,,Ama cisim hareket etmeye başladığında,
Dialogue: 0,0:09:04.92,0:09:08.60,Default,,0000,0000,0000,,sabit bir kuvvet uyguladığımızı varsayalım.
Dialogue: 0,0:09:08.79,0:09:10.48,Default,,0000,0000,0000,,-
Dialogue: 0,0:09:10.48,0:09:14.40,Default,,0000,0000,0000,,Birden üzerinde bulunduğumuz zeminin oyuntularından sıyrılıyoruz
Dialogue: 0,0:09:14.92,0:09:17.57,Default,,0000,0000,0000,,Hareket etmeye başladığımız için kinetik kinetik sürtünme kuvvetini kullanacağız.
Dialogue: 0,0:09:17.59,0:09:22.78,Default,,0000,0000,0000,,Hareket etmeye başladığında net kuvvet sağ tarafa doğru büyümeye başlar.
Dialogue: 0,0:09:22.93,0:09:27.59,Default,,0000,0000,0000,,Bunu sürtünme kuvvetinin hareket başlayınca azalması olarak da yorumlayabilirsiniz.
Dialogue: 0,0:09:27.79,0:09:31.82,Default,,0000,0000,0000,,Yani şimdi sürtünme kuvveti 26.95 Newton’a kadar düştü.
Dialogue: 0,0:09:31.87,0:09:38.63,Default,,0000,0000,0000,,Ve şimdi de sağa doğru daha büyük bir ivmeyle (14.61 m/s^2) hareket ediyor.
Dialogue: 0,0:09:38.64,0:09:41.86,Default,,0000,0000,0000,,Tam hareketinin başladığı anda ivmesi 14.1 m/s^2 idi.
Dialogue: 0,0:09:41.86,0:09:44.87,Default,,0000,0000,0000,,Bu anlık bir durum. Neredeyse fark edilemeyecek kadar anlık.
Dialogue: 0,0:09:44.92,0:09:48.78,Default,,0000,0000,0000,,Sonrasında da cisim hareketine bu sabit ivme ile devam edecek.