1
00:00:00,920 --> 00:00:05,126
ကျွန်တော်က ဆီရဲရာ လီယွန်းမှာ မွေးဖွားကြီးပြင်းခဲ့တာပါ။

2
00:00:05,126 --> 00:00:07,371
အနောက်အာဖရိကမှာရှိတဲ့ သေးငယ်ပြီး

3
00:00:07,371 --> 00:00:09,076
အရမ်းလှပတဲ့ နိူင်ငံတစ်ခုပေါ့။

4
00:00:09,076 --> 00:00:11,980
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အရင်းအမြစ်တွေနဲ့ တီထွင်ဖန်တီးမှုဆိုင်ရာ ပင်ကိုယ်စွမ်းရည်

5
00:00:11,980 --> 00:00:14,312
နှစ်မျိုးစလုံး ကြွယ်ဝတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံပါ။

6
00:00:14,312 --> 00:00:16,274
ဒါပေမယ့် ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုစာကြာခဲ့ပြီး ရွာလုံးကျွတ်လိုက်ဆိုသလို မီးရှို့ခံခဲ့ရတဲ့

7
00:00:16,274 --> 00:00:18,688
(၉၀)ခုနှစ်ပ်ိုင်းက ပုန်ကန်စစ်ပွဲကြောင့်

8
00:00:18,688 --> 00:00:21,778
ဆီရဲရာ လီယွန်းဟာ နာမည်ဆိုးနဲ့ ကျော်ကြားနေပါတယ်

9
00:00:21,778 --> 00:00:25,990
ဒီကာလအတွင်းမှာ ခန့်မှန်းခြေ (၈၀၀၀)လောက်ရှိတဲ့ ယောက်ျား၊ မိန်းမ၊ ကလေးတွေဟာ

10
00:00:25,990 --> 00:00:30,256
သူတို့ရဲ့ လက်တွေ၊ခြေထောက်တွေ ဆုံးရှုံးခဲ့ပါတယ်။

11
00:00:30,256 --> 00:00:33,240
ကျွန်တော် (၁၂)နှစ်သားအရွယ်မှာ အဲဒီတိုက်ပွဲ တစ်ခုကနေ

12
00:00:33,240 --> 00:00:35,932
ကျွန်တော်နဲ့ ကျွန်တော့်မိသားစုဟာ ဘေးလွတ်ရာကို ရှောင်ပြေးစဉ်မှာ

13
00:00:35,932 --> 00:00:39,364
ငါတို့ ကြုံတွေ့ခဲ့တဲ့ အတွေ့အကြုံမျိုး

14
00:00:39,364 --> 00:00:41,644
ငါတို့ရဲ့ကလေးတွေ မကြုံစေဖို့

15
00:00:41,644 --> 00:00:45,030
ငါလုပ်နိုင်တာမှန်သမျှ လုပ်မယ်လို့ ကျွန်တော် သန္နိဋ္ဌာန်ချလိုက်ပါတယ်။

16
00:00:45,030 --> 00:00:47,644
အမှန်တကယ်တော့ သူတို့လေးတွေဟာ စစ်ပွဲ နဲ့ ကိုယ်အင်္ဂါဖြတ်တောက်ကုသခြင်းတွေက

17
00:00:47,644 --> 00:00:50,132
အာဏာရရှိရေးအတွက် နည်းဗျူဟာတစ်ခုမဟုတ်တော့တဲ့ ဆီရဲရာ လီယွန်းရဲ့

18
00:00:50,132 --> 00:00:54,838
အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်

19
00:00:54,838 --> 00:00:58,571
ကျွန်တော် သိကျွမ်းတဲ့ ၊ချစ်ခင်ရတဲ့ သူတွေ

20
00:00:58,571 --> 00:01:00,462
ဒီဝမ်းနည်းကြေကွဲစရာ အဖြစ်ဆိုးကနေ နာလန်ထူလာတာကို ကြည့်နေမိတဲ့အခိုက်မှာ

21
00:01:00,462 --> 00:01:03,126
ကျွန်တော့်ကို အလွန်အမင်း စိတ်သောကဖြစ်စေတာက

22
00:01:03,126 --> 00:01:05,630
ဒီနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ ခြေလက်ဖြတ်တောက်ခံထားရတဲ့သူတွေအများစုဟာ

23
00:01:05,630 --> 00:01:07,686
ခြေတု၊လက်တုတွေသုံးကြမှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာပါ။

24
00:01:07,686 --> 00:01:09,642
ကျွန်တော်တွေ့တွေ့နေခဲ့တဲ့ အကြောင်းပြချက်ကတော့

25
00:01:09,642 --> 00:01:11,977
သူတို့တွေရဲ့ ခြေတု၊လက်တုစွပ်တဲ့ အံစွပ်တွေက

26
00:01:11,977 --> 00:01:17,437
သိပ်ပြီး ခွင်ကျမဟုတ်တော့ နာကျင်စေတာကြောင့်ပါတဲ့

27
00:01:17,437 --> 00:01:19,623
ခြေတု၊လက်တုစွပ်တဲ့ အံဆိုတာကတော့

28
00:01:19,623 --> 00:01:23,019
ခြေ၊လက်ဖြတ်ခံထားရသူတွေက သူတို့ရဲ့ကြွင်းကျန်တဲ့ ခြေ၊လက်အင်္ဂါကို ထည့်သွင်းတဲ့ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊

29
00:01:23,019 --> 00:01:25,299
ဒါက ခြေချင်းဝတ်အတုကို ဆက်ပေးထားတာပါ။

30
00:01:25,299 --> 00:01:27,037
ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံတွေမှာတောင်

31
00:01:27,037 --> 00:01:30,529
လူနာတစ်ယောက်အတွက် သက်တောင့်သက်သာဖြစ်တဲ့ အံစွပ်တစ်ခုရနိုင်မယ်ဆိုရင်တောင်

32
00:01:30,529 --> 00:01:34,791
အချိန် (၃)လ ကနေ တစ်ခါတစ်ရံ နှစ်နဲ့ချီပြီး အချိန်ယူရတာမျိုးရှိတွေရှိတတ်တော့ဗျာ။

33
00:01:34,791 --> 00:01:37,673
ခြေတု၊လက်တု ပညာရှင်တွေဟာ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်း တစ်မျိုးတည်းပါတဲ့

34
00:01:37,673 --> 00:01:40,029
ခြေ၊လက်အတု အစွပ်တွေကို ဖန်တီးဖို့ ပုံသွင်းခြင်းနဲ့ပုံလောင်းခြင်းတွေမျိုးလို

35
00:01:40,029 --> 00:01:43,747
သမာရိုးကျ နည်းစနစ်တွေကိုပဲ အသုံးပြုနေကြတုန်းပဲလေ။

36
00:01:43,747 --> 00:01:46,535
ဒီလို အစွပ်မျိုးတွေက မကြာခဏဆိုသလို လူနာရဲ့ ခြေလက်အင်္ဂါပေါ်ကို

37
00:01:46,535 --> 00:01:49,363
မခံရပ်နိုင်လောက်တဲ့ ဖိအား ပမာဏတွေ ဖြစ်ပေါ်စေတတ်တယ်လေ။

38
00:01:49,363 --> 00:01:53,663
ဖိမိပြီးတော့ဖြစ်တဲ့ နာကျင်တာတွေ၊ အရည်ကြည်ဖုပေါက်တာတွေ ဖြစ်ကျန်ခဲ့တာပေါ့။

39
00:01:53,663 --> 00:01:55,775
ခြေကျင်းဝတ်အတုဟာ ဘယ်လောက်ပဲ

40
00:01:55,775 --> 00:01:58,997
အားကောင်းကောင်း အရေးမကြီးပါဘူး။

41
00:01:58,997 --> 00:02:01,693
ခြေတုအစွပ်က သက်တောင့်သက်သာ မဖြစ်ဘူးဆိုရင်တော့

42
00:02:01,693 --> 00:02:03,265
ခြေထောက်ကို သုံးလို့ရမှာ မဟုတ်သလို

43
00:02:03,265 --> 00:02:05,365
ဒါဟာ ကျွန်တော်တို့ ခေတ်မှာ လက်ခံနိုင်စရာလည်း မရှိဘူးဆိုရုံပဲပေါ့။

44
00:02:07,465 --> 00:02:09,565
ဒီလိုနဲ့ တစ်နေ့မှာ လွန်ခဲ့တဲ့ (၂)နှစ်ခွဲလောက်က

45
00:02:09,565 --> 00:02:11,090
ပါမောက္ခ ဟာ့(ဂ်) ဟား(ရ်)နဲ့ဆုံမိတုန်းက

46
00:02:11,090 --> 00:02:13,577
သူကျွန်တော့ကို မေးတာက ကျွန်တော် ဒီပြဿနာကို ဘယ်လိုဖြေရှင်းရမလဲဆိုတာ သိလားတဲ့။

47
00:02:13,577 --> 00:02:15,677
ကျွန်တော်က မသိသေးပါဘူးဗျာ၊

48
00:02:15,677 --> 00:02:18,287
ဒါပေမဲ့ ဒါကို နည်းလမ်းရှာကြည့်ချင်ပါတယ်လို့ဖြေလိုက်ပါတယ်။

49
00:02:18,287 --> 00:02:21,577
ဒီလိုနဲ့ MIT Media Lab မှာ ကျွန်တော့်ရဲ့ ပါရဂူဘွဲ့အတွက်

50
00:02:21,577 --> 00:02:24,470
သမာရိုးကျ ခြေတုအစွပ်တွေထက်

51
00:02:24,470 --> 00:02:27,377
ပိုပြီးသက်တောင့်သက်သာဖြစ်တဲ့ စိတ်တိုင်းကျခြေတုစွပ်တွေကို

52
00:02:27,377 --> 00:02:29,232
မြန်မြန်ဆန်ဆန် ဈေးသက်သက်သာသာနဲ့

53
00:02:29,232 --> 00:02:32,229
ပုံစံထုတ်ခဲ့ပါတယ်။

54
00:02:32,229 --> 00:02:34,471
လူနာရဲ့ကိုယ်ခန္ဓာတည်ဆောက်ပုံသဏ္ဍာန်အမှန်ကို ဖမ်းယူဖို့အတွက်

55
00:02:34,471 --> 00:02:38,360
သံလိုက် အသံလှိုင်း လှုံ့ဆော်မှုစနစ်ပါတဲ့ ပုံရိပ်ဖမ်းခြင်းကို အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။

56
00:02:38,360 --> 00:02:41,464
နောက်ပြီးတော့ သာမန် တွန်းအားတွေ အပေါ်မှာ သက်ရောက်နေတဲ့

57
00:02:41,464 --> 00:02:43,407
ကိုယ်တွင်းပိုင်းဆိုင်ရာ ဖိညှစ်အားနဲ့ ဝန်ပိခြင်းတွေကို ပိုပြီးကောင်းကောင်းမွန်မွန် ကြိုတင်ခန့်မှန်းနိူင်ဖို့အတွက်

58
00:02:43,407 --> 00:02:45,405
ကန့်သတ်ထားတဲ့ အစိတ်အပိုင်းဆိုင်ရာ ပုံစံငယ်ပြုလုပ်ခြင်းအတတ်ပညာကို သုံးပါတယ်။

59
00:02:45,405 --> 00:02:50,018
ဒီနောက်မှာတော့ ခြေတုအစွပ်တစ်ခု ထုတ်လုပ်ဖို့အတွက် ဖန်တီးပါတယ်။

60
00:02:50,018 --> 00:02:53,432
လူနာရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာတည်ဆောက်မှု အပေါ်ရှိ

61
00:02:53,432 --> 00:02:57,248
ဖိအားကို လိုအပ်တဲ့ နေရာမှာ သက်သာစေတဲ့

62
00:02:57,248 --> 00:02:59,714
ကုန်ကြမ်းမျိုးစုံပါဝင်တဲ့ ခြေတုအစွပ်တစ်ခုကို ဖန်တီးဖို့

63
00:02:59,714 --> 00:03:03,246
သုံးဖက်မြင် ပုံနှိပ် ကိရိယာကို သုံးပါတယ်။

64
00:03:03,246 --> 00:03:06,177
တိုတိုပြောရရင် ဆန်းသစ်တဲ့ အစွပ်တွေကို မြန်မြန်ဆန်ဆန်နဲ့

65
00:03:06,177 --> 00:03:09,976
ဈေးသက်သက်သာသာနဲ့ ထုတ်လုပ်ဖို့အတွက် ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်တွေကို အသုံးပြုနေပါတယ်။

66
00:03:09,976 --> 00:03:11,772
Media Lab မှာ လက်စသတ်ခဲ့တဲ့

67
00:03:11,772 --> 00:03:13,534
တလောက စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတစ်ခုမှာ

68
00:03:13,534 --> 00:03:16,044
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လူနာတွေထဲက တစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့

69
00:03:16,044 --> 00:03:18,970
အနှစ်(၂၀)လောက် ခြေတစ်ဖက် ဖြတ်ခံထားရသူ အမေရိကန် စစ်ပြန်ကြီးတစ်ယောက်၊

70
00:03:18,970 --> 00:03:22,052
ခြေထောက်အတုတွေ အများကြီးလည်း တပ်ခဲ့ဖူးသူပါ။

71
00:03:22,052 --> 00:03:26,140
ကျွန်တော်တို့ ပုံနှိပ်ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုနဲ့ပတ်သက်ပြီး သူပြောတာကတော့

72
00:03:26,140 --> 00:03:29,544
" ဒါက အရမ်းကို နူးညံ့တာပဲဗျာ၊ ခေါင်းအုံးတွေပေါ်မှာ လမ်းလျှောက်ရသလိုမျိုးပဲဗျ။

73
00:03:29,544 --> 00:03:32,480
နောက်ပြီးတော့ သောက်ရမ်းကို မိုက်တယ်ဗျာ။

74
00:03:32,480 --> 00:03:36,198
(ရယ်သံများ)

75
00:03:36,198 --> 00:03:39,474
ကျွန်တော်တို့ခေတ်မှာ မသန်စွမ်းဖြစ်ခြင်းဟာ

76
00:03:39,474 --> 00:03:41,107
ဘယ်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်ကိုမှ အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ ဘဝနေထိုင်မှုမျိုးကနေ

77
00:03:41,107 --> 00:03:43,970
တားဆီးနေခြင်းမျိုး မဖြစ်သင့်ပါဘူး။

78
00:03:43,970 --> 00:03:47,313
ကျွန်တော့်ရဲ့ မျှော်လင့်ချက်နဲ့ ဆန္ဒကတော့

79
00:03:47,313 --> 00:03:49,311
ကျွန်တော်တို့ သုသေသနအဖွဲ့ကနေ တီထွင်ဖန်တီးတဲ့ ကိရိယာတွေနဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေဟာ

80
00:03:49,311 --> 00:03:52,249
စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်ကိုယ်အင်္ဂါအတုတွေကို လိုအပ်နေသူတွေအတွက်

81
00:03:52,249 --> 00:03:54,540
ဖန်တီးဆောင်ကြဉ်းလာဖို့ အသုံးပြုနိုင်ဖို့ပါ

82
00:03:54,540 --> 00:03:59,991
ကျွန်တော့်အနေနဲ့တော့ စစ်ပွဲနဲ့ အနာရောဂါ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်

83
00:03:59,991 --> 00:04:03,880
ထိခိုက်ခံစားကြရသူတွေရဲ့ စိတ်နှလုံးတွေကို စတင် ကုစားဖို့ နေရာတစ်ခုဆိုတာဟာ

84
00:04:03,880 --> 00:04:07,629
သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာတွေအတွက် သက်တောင့်သက်သာဖြစ်ပြီး၊ တတ်နိူင်လောက်တဲ့ကြားခံပေါင်းကူးပေးတဲ့ စနစ်တွေ

85
00:04:07,629 --> 00:04:09,585
ဖန်တီးပေးခြင်းနည်းလမ်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

86
00:04:09,585 --> 00:04:12,813
ဆီရဲယာ လီယွန်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဘော့စတန်မှာပဲဖြစ်ဖြစ်ပါ၊

87
00:04:12,813 --> 00:04:16,418
ဒါဟာဆိုရင် သူတို့ရဲ့လူသားဆိုင်ရာစွမ်းပကား အသိတရားကို ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းပေးရုံမကပဲ၊

88
00:04:16,418 --> 00:04:19,680
အမှန်တကယ်ကို ပြောင်းလဲပေးနိူင်တယ်လို့ ကျွန်တော် မျှော်လင့်ပါတယ်။

89
00:04:19,680 --> 00:04:22,591
ကျေးဇူးအများကြီး တင်ပါတယ်။

90
00:04:22,591 --> 00:04:26,540
(လက်ခုပ်သံများ)