1
00:00:04,819 --> 00:00:07,356
Prateći sjajne improvizacije,

2
00:00:07,356 --> 00:00:10,076
trebalo bi samo da bacim kartice

3
00:00:10,076 --> 00:00:11,681
i kažem: "Promena planova!

4
00:00:11,681 --> 00:00:13,298
Reći ću vam nešto skroz drugačije,

5
00:00:13,298 --> 00:00:16,071
dok krećemo u potragu
za izgubljenim vremenom."

6
00:00:16,071 --> 00:00:17,354
Ali previše sam nervozan,

7
00:00:17,354 --> 00:00:19,546
tako da sam zadržao sve kartice.

8
00:00:19,546 --> 00:00:22,477
Pokušaću da vas povedem
kroz svoje ideje.

9
00:00:22,477 --> 00:00:23,342
Pre nekoliko dana,

10
00:00:23,342 --> 00:00:24,690
dobar prijatelj mi je rekao

11
00:00:24,690 --> 00:00:26,586
da su njegovi roditelji skoro prestali

12
00:00:26,586 --> 00:00:28,547
da dolaze po njegovu mlađu braću i sestre

13
00:00:28,547 --> 00:00:30,535
sa časova klavira i treninga fudbala:

14
00:00:30,535 --> 00:00:32,438
sada koriste novu uslugu prevoza

15
00:00:32,438 --> 00:00:34,681
preko aplikacije za telefon,

16
00:00:34,681 --> 00:00:37,349
one koja se sve više takmiči
sa taksi kompanijama.

17
00:00:37,349 --> 00:00:40,917
Pomislio sam, vau, tako praktično,
tako efikasno, kakva ušteda vremena.

18
00:00:40,917 --> 00:00:43,792
Ovaj primer govori dosta toga
o našem društvu

19
00:00:43,792 --> 00:00:45,882
i njegovim vrednostima.

20
00:00:45,882 --> 00:00:47,935
Društvo koje voli da je efikasno,

21
00:00:47,935 --> 00:00:52,878
napredno, pragmatično, brzo,
produktivno i tehnološko.

22
00:00:52,878 --> 00:00:55,411
Jer vreme je dragoceno.

23
00:00:55,411 --> 00:00:57,503
Zbog ovoga, proteklih decenija,

24
00:00:57,503 --> 00:00:59,758
razvili smo sve više tehnologija i rešenja

25
00:00:59,758 --> 00:01:02,807
kako bismo postali
efikasniji i produktivniji.

26
00:01:02,807 --> 00:01:05,308
Ipak, samo u ovom društvu,

27
00:01:05,308 --> 00:01:07,226
postoji paradoksalna situacija.

28
00:01:07,226 --> 00:01:09,056
Ljudi oko nas, često i mi sami,

29
00:01:09,056 --> 00:01:13,738
sve više su pod stresom, opterećeni,
nemamo mnogo vremena.

30
00:01:13,738 --> 00:01:15,970
Vreme je tema o kojoj se često priča,

31
00:01:15,970 --> 00:01:18,519
zajedno sa modernim čovečanstvom
koje je pod stresom.

32
00:01:18,519 --> 00:01:21,761
Ali to je s veoma normativnog gledišta,
po mom mišljenju.

33
00:01:21,761 --> 00:01:23,708
Svuda nailazimo na imperative:

34
00:01:23,708 --> 00:01:26,467
budi efikasan! Ne traći vreme!

35
00:01:26,467 --> 00:01:28,050
Čak i kada se radi o nama samima.

36
00:01:28,050 --> 00:01:30,332
Za vreme kada smo sami i opuštamo se,

37
00:01:30,332 --> 00:01:31,748
stvorili smo izraze poput:

38
00:01:31,748 --> 00:01:34,532
"kvalitetno vreme", "lično vreme"
ili "vreme za opuštanje",

39
00:01:34,532 --> 00:01:38,486
što je zapravo samo deo
ove iste ideje o efikasnosti.

40
00:01:38,486 --> 00:01:40,569
Prepuštamo se ovom društvenom pritisku

41
00:01:40,569 --> 00:01:42,301
da se uklopimo, budemo u formi,

42
00:01:42,301 --> 00:01:46,086
budemo informisani
ili da izgledamo inteligentno.

43
00:01:46,086 --> 00:01:49,826
Radost dosade zabranjena je
u našoj svakodnevici.

44
00:01:49,826 --> 00:01:52,285
Zato što je dosada dosadna.

45
00:01:52,285 --> 00:01:54,107
Želeći da saznam više,

46
00:01:54,107 --> 00:01:55,758
počeo sam da čitam i saznao sam:

47
00:01:55,758 --> 00:01:57,426
kulture u kojima živimo

48
00:01:57,426 --> 00:02:00,531
ne samo da imaju različite jezike,
teritorije i navike,

49
00:02:00,531 --> 00:02:04,904
takođe se drugačije ophode
prema vremenu i drugačije ga cene.

50
00:02:04,904 --> 00:02:08,859
Usredsredio sam se
na dve veoma različite kulture vremena:

51
00:02:08,859 --> 00:02:12,397
Silicijumska dolina u Kaliforniji
i Mjanmar u jugoistočnoj Aziji,

52
00:02:12,397 --> 00:02:14,490
gde sam pratio aktivnosti ljudi.

53
00:02:14,490 --> 00:02:17,826
Društvo Silicijumske doline
traži efikasnost.

54
00:02:17,826 --> 00:02:21,230
Tehnologija je duboko ukorenjena
u živote ljudi.

55
00:02:21,230 --> 00:02:23,409
To je non-stop društvo,

56
00:02:23,409 --> 00:02:27,273
vremenski veoma zategnuto

57
00:02:27,273 --> 00:02:29,476
i puno sastanaka zbijenih
jedan za drugim.

58
00:02:29,476 --> 00:02:31,945
Sa druge strane,
Mjanmar je poljoprivredna ekonomija

59
00:02:31,945 --> 00:02:33,490
sa jakim porodičnim strukturama,

60
00:02:33,490 --> 00:02:35,320
sa religioznim budističkim društvom.

61
00:02:35,320 --> 00:02:37,811
Tamošnjim ritmom života
strogo diktira ritam prirode,

62
00:02:37,811 --> 00:02:39,630
dan i noć, žetva,

63
00:02:39,630 --> 00:02:41,894
i isto je tako sa sastancima.

64
00:02:41,894 --> 00:02:44,239
Na putovanju sam upoznao šestoro ljudi

65
00:02:44,239 --> 00:02:47,123
i želeo bih da vas večeras
upoznam sa njima.

66
00:02:47,123 --> 00:02:48,953
Aleks je analitičar podataka u Guglu.

67
00:02:48,953 --> 00:02:52,353
Kada se Aleks probudi ujutru,
njegov ajfon zvoni,

68
00:02:52,353 --> 00:02:53,958
sunce već sija napolju

69
00:02:53,958 --> 00:02:58,158
i još uvek u krevetu, počinje da čita
i odgovara na mejlove.

70
00:02:58,158 --> 00:03:01,943
Svoj posao nosi sa sobom u krevet.

71
00:03:01,943 --> 00:03:03,845
Kada ide Guglovim autobusom na posao,

72
00:03:03,845 --> 00:03:05,625
povezuje se na bežični internet.

73
00:03:05,625 --> 00:03:08,620
Čak i kada je zaglavljen u saobraćaju,
može da bude produktivan.

74
00:03:08,620 --> 00:03:11,002
Privatni sastanak, ipak,
mora da se ugura za uveče.

75
00:03:11,002 --> 00:03:12,531
Isplaniran mu je čitav dan.

76
00:03:12,531 --> 00:03:15,363
Aleks će uskoro imati
novi posao i novi tim,

77
00:03:15,363 --> 00:03:18,056
jer se karijere brzo menjaju
u Silicijumskoj dolini.

78
00:03:18,056 --> 00:03:20,689
Sa druge strane, Koni je
uzgajivač pirinča u Mjanmaru.

79
00:03:20,689 --> 00:03:23,389
Ujutru ga budi sunce.

80
00:03:23,389 --> 00:03:25,803
Krave su gladne i moraju da se nahrane.

81
00:03:25,803 --> 00:03:29,326
On sprema svoj drveni plug
kako bi išao na polje,

82
00:03:29,326 --> 00:03:31,149
pre nego što postane prevruće.

83
00:03:31,149 --> 00:03:32,815
Na polju

84
00:03:32,815 --> 00:03:34,870
primećujemo traktor u daljini.

85
00:03:34,870 --> 00:03:37,681
Koni reaguje dvosmisleno,
skoro uplašeno.

86
00:03:37,681 --> 00:03:41,082
Pitam se da li zna
koliko bi brže i efikasnije

87
00:03:41,082 --> 00:03:43,142
traktor uzorao njegovo polje?

88
00:03:43,142 --> 00:03:45,480
Ali Koni nije zavidan:

89
00:03:45,480 --> 00:03:46,756
naprotiv.

90
00:03:46,756 --> 00:03:49,380
Verovatno nije čuo za mikrokredite,

91
00:03:49,380 --> 00:03:50,967
koji bi njegovom selu omogućili

92
00:03:50,967 --> 00:03:52,796
da kupe takvu mašinu.

93
00:03:52,796 --> 00:03:56,479
Koni kaže da je uvek uzgajao pirinač
i da će to zauvek raditi.

94
00:03:56,479 --> 00:03:58,966
Kada sam pitao ljude
iz Silicijumske doline

95
00:03:58,966 --> 00:04:02,010
kako bi kategorisali
24 časa u svome danu,

96
00:04:02,010 --> 00:04:04,643
dali bi mi pregršt kategorija:
"radno društveno vreme",

97
00:04:04,643 --> 00:04:07,867
"radno vreme kada si sam",
"slobodno vreme", "vreme za transport".

98
00:04:07,867 --> 00:04:10,936
U Mjanmaru, na ovo pitanje
ljudi su reagovali zbunjeno.

99
00:04:10,936 --> 00:04:15,146
"Moja 24 časa
podeljena su na dan i noć", kaže Koni.

100
00:04:15,146 --> 00:04:16,587
Stiv je menadžer proizvodnje.

101
00:04:16,587 --> 00:04:18,262
Njegov današnji ručak je poslovni.

102
00:04:18,262 --> 00:04:21,316
Precizno ugovoren, početak i kraj
fiksirani u njegovom kalendaru,

103
00:04:21,316 --> 00:04:23,733
bez obzira na to
da li je zadatak na kraju završen.

104
00:04:23,733 --> 00:04:27,741
Njegova svakodnevica uključuje
istovremeno baratanje s nekoliko projekata

105
00:04:27,741 --> 00:04:29,954
gde je svaki u razvitku.

106
00:04:29,954 --> 00:04:32,437
Nakon ručka brzo pozove devojku.

107
00:04:32,437 --> 00:04:35,621
S vremena na vreme se prebacuje

108
00:04:35,621 --> 00:04:37,558
između privatnih i poslovnih pitanja.

109
00:04:37,558 --> 00:04:40,754
Stiv je još jedan sledbenik
pokreta "Quantified Self".

110
00:04:40,754 --> 00:04:43,086
Sa svojom digitalnom narukvicom

111
00:04:43,086 --> 00:04:45,151
može da prati svoje kretanje,
ishranu, san,

112
00:04:45,151 --> 00:04:48,168
kako bi što bolje iskoristio svoje vreme.

113
00:04:48,168 --> 00:04:51,082
Ali iznad svega, on zna

114
00:04:51,082 --> 00:04:53,426
kako je iskoristio svoje vreme,
kako ga je uložio.

115
00:04:53,426 --> 00:04:57,136
Sa druge strane, Ašin Vilasa je monah.

116
00:04:57,136 --> 00:05:00,162
Tokom današnjeg ručka proveo je
20 minuta gledajući kroz prozor.

117
00:05:00,162 --> 00:05:02,191
Pronašao sam ga u uglu kuće

118
00:05:02,191 --> 00:05:05,247
i posmatrao sam ga sve vreme

119
00:05:05,247 --> 00:05:06,792
i nekako sam se izbezumio.

120
00:05:06,792 --> 00:05:08,982
(Smeh)

121
00:05:08,982 --> 00:05:09,773
Šta je radio?

122
00:05:09,773 --> 00:05:11,682
Kasnije sam ga pitao
da li je meditirao,

123
00:05:11,682 --> 00:05:13,903
što je za mene bilo
jedino razumno objašnjenje,

124
00:05:13,903 --> 00:05:15,442
danas kada se svako bavi jogom.

125
00:05:15,442 --> 00:05:17,526
Rekao je da je prosto gledao kroz prozor.

126
00:05:17,526 --> 00:05:19,838
Način na koji Ašin Vilasa
provodi svoje vreme,

127
00:05:19,838 --> 00:05:22,793
bez plana i očekivanja

128
00:05:22,793 --> 00:05:26,386
nezamislivo je za Sajmona.

129
00:05:26,386 --> 00:05:29,741
Sajmon je direktor startapa
i večeras je u teretani.

130
00:05:29,741 --> 00:05:31,949
On zna tačno zašto je tamo.

131
00:05:31,949 --> 00:05:33,380
Jer želi da ostane u formi.

132
00:05:33,380 --> 00:05:35,346
Isto kao što Sajmon svoje vreme provodi

133
00:05:35,346 --> 00:05:37,940
pet dana nedeljno
onako kako je isplanirao,

134
00:05:37,940 --> 00:05:40,876
tako to rade i mnogi ljudi
u zapadnim industrijskim društvima.

135
00:05:40,876 --> 00:05:43,662
Na kraju je čak i naše slobodno vreme
jedan vid investicije

136
00:05:43,662 --> 00:05:45,167
i često jasno prepoznajemo

137
00:05:45,167 --> 00:05:49,083
kakve dobiti i dodatne vrednosti
od njega očekujemo.

138
00:05:49,083 --> 00:05:52,029
U Mjanmaru, Čoso je vlasnica prodavnice.

139
00:05:52,029 --> 00:05:53,616
Njena porodica ima TV

140
00:05:53,616 --> 00:05:55,763
i obožava da gleda sapunice.

141
00:05:55,763 --> 00:05:57,972
Sapunice su izraz
modernog života u Mjanmaru

142
00:05:57,972 --> 00:06:01,259
i sa sobom u porodičnu dnevnu sobu

143
00:06:01,259 --> 00:06:04,756
donose ideju
planiranih slobodnih aktivnosti.

144
00:06:04,756 --> 00:06:07,519
Sama Čoso kaže da joj je često dosadno.

145
00:06:07,519 --> 00:06:12,556
Njenoj kulturi vremena nepoznate su
planirane slobodne aktivnosti.

146
00:06:12,556 --> 00:06:14,291
Čoso je večeras prilično umorna.

147
00:06:14,291 --> 00:06:15,787
Zatvara svoju prodavnicu

148
00:06:15,787 --> 00:06:18,170
i pitam je kada otvara.

149
00:06:18,170 --> 00:06:19,943
Iznenađeno me gleda.

150
00:06:19,943 --> 00:06:22,697
Ona otvara ujutru i zatvara uveče.

151
00:06:22,697 --> 00:06:24,174
Ona nema sat.

152
00:06:24,174 --> 00:06:25,527
Bez obzira na to odakle smo,

153
00:06:25,527 --> 00:06:27,259
mi smo građani kulture vremena

154
00:06:27,259 --> 00:06:30,695
i često ne shvatamo koliko
naša kultura vremena

155
00:06:30,695 --> 00:06:33,263
zapravo definiše

156
00:06:33,263 --> 00:06:35,839
naše odluke koje se tiču vremena.

157
00:06:35,839 --> 00:06:37,079
Istraživači profesori,

158
00:06:37,079 --> 00:06:39,771
poput nemačkog sociologa Hartmuta Rose,

159
00:06:39,771 --> 00:06:42,929
kažu da je nemoguće izvući se
iz sopstvenih kultura vremena.

160
00:06:42,929 --> 00:06:45,465
Ukoliko ne odgovarate
na svoje mejlove i pozive,

161
00:06:45,465 --> 00:06:46,882
dobićete otkaz.

162
00:06:46,882 --> 00:06:49,648
Ukoliko ne objavljujete dovoljno radova,
gubite reputaciju,

163
00:06:49,648 --> 00:06:50,721
postajete gubitnik.

164
00:06:50,721 --> 00:06:54,116
Kažu da je industrija nege tela,
kultura joge, plaćeni godišnji odmor,

165
00:06:54,116 --> 00:06:56,268
da je sve to pauza sistema,

166
00:06:56,268 --> 00:06:58,631
iluzija odmora,

167
00:06:58,631 --> 00:07:00,753
kako biste na kraju bili još bolji,

168
00:07:00,753 --> 00:07:02,653
još efikasniji,

169
00:07:02,653 --> 00:07:04,796
manje napeti dok jurite
od mesta A do mesta B

170
00:07:04,796 --> 00:07:06,589
Tako da ne postoji pravi beg

171
00:07:06,589 --> 00:07:09,514
od sistema stalne optimizacije sebe.

172
00:07:09,514 --> 00:07:11,560
Mislim da, bez obzira da li je to pritisak

173
00:07:11,560 --> 00:07:14,360
da budete produktivni
u industriji tehnologije

174
00:07:14,360 --> 00:07:17,768
ili pritisak koji nastaje iz tradicije

175
00:07:17,768 --> 00:07:20,620
ili iz religioznog društva
okovanog tradicijom,

176
00:07:20,620 --> 00:07:22,383
ili oboje -

177
00:07:22,383 --> 00:07:25,223
ključ toga da sebi date
pravi pristup vremenu,

178
00:07:25,223 --> 00:07:27,968
kao i da u nekoj meri
imate vreme za sebe,

179
00:07:27,968 --> 00:07:32,196
je u tome da budete svesni
vrednosti svojih vremenskih kultura

180
00:07:32,196 --> 00:07:33,993
i da se zapitate kako ove vrednosti

181
00:07:33,993 --> 00:07:37,524
zapravo utiču na naše
pojedinačno razumevanje vremena.

182
00:07:37,524 --> 00:07:40,222
Ovo znači da postavljamo ključna pitanja:

183
00:07:40,222 --> 00:07:42,954
koje su vrednosti moje vremenske kulture?

184
00:07:42,954 --> 00:07:44,329
Da li se slažem sa njima?

185
00:07:44,329 --> 00:07:47,196
Ako ne, kako da napravim prostora
za svoje ideje?

186
00:07:47,196 --> 00:07:49,864
Šta je moja vremenska kultura?

187
00:07:49,864 --> 00:07:52,041
Mislim da je ovo teško pitanje.

188
00:07:52,041 --> 00:07:54,000
I mislim da postoji potreba za hrabrošću,

189
00:07:54,000 --> 00:07:56,830
jer odgovori ne dolaze uvek brzo,

190
00:07:56,830 --> 00:07:59,084
na šta nismo više naviknuti

191
00:07:59,084 --> 00:08:00,675
u našem informacijskom društvu.

192
00:08:00,675 --> 00:08:03,235
Uglavnom nam samo treba
pravi termin za pretragu.

193
00:08:03,235 --> 00:08:06,454
Razni mediji postoje
u kraćim i konciznijim oblicima.

194
00:08:06,454 --> 00:08:09,003
Večeras takođe treba da budem kratak.

195
00:08:09,003 --> 00:08:10,649
Samo postavljanje pitanja,

196
00:08:10,649 --> 00:08:12,605
preispitivanje sopstvene kulture vremena,

197
00:08:12,605 --> 00:08:15,430
bez direktnog odgovora, smisleno je.

198
00:08:15,430 --> 00:08:16,910
Još dve misli o ovome:

199
00:08:16,910 --> 00:08:20,062
kultura vremena daje veoma drugačije
vrednosti muškarcima i ženama

200
00:08:20,062 --> 00:08:21,358
što se tiče onog vremena

201
00:08:21,358 --> 00:08:23,983
koje provodimo sa svojim porodicama.

202
00:08:23,983 --> 00:08:27,092
To je jedan od razloga zbog kojih
istraživači već razmatraju

203
00:08:27,092 --> 00:08:30,499
ukupne vremenske budžete porodica.

204
00:08:30,499 --> 00:08:32,211
Preispitivanje naše kulture vremena

205
00:08:32,211 --> 00:08:34,896
dozvolilo bi nam da se udaljimo
od nametnutih vrednosti

206
00:08:34,896 --> 00:08:37,684
i zaista učinimo porodični život
onim što želimo da bude.

207
00:08:37,684 --> 00:08:39,082
Drugo,

208
00:08:39,082 --> 00:08:42,083
našoj kulturi vremena više gode
planirane slobodne aktivnosti

209
00:08:42,083 --> 00:08:45,984
s namerom optimizacije pojedinca,

210
00:08:45,984 --> 00:08:47,953
poput sporta, čitanja i učenja.

211
00:08:47,953 --> 00:08:49,916
Vucaranje okolo,
posmatranje i promatranje

212
00:08:49,916 --> 00:08:55,046
bez smisla i svrhe,

213
00:08:55,046 --> 00:08:57,808
odbacuju se, makar isprva.

214
00:08:57,808 --> 00:09:00,539
To se zapravo poklapa
sa suštinom naše kulture vremena -

215
00:09:00,539 --> 00:09:02,933
potreba da uvek znamo

216
00:09:02,933 --> 00:09:05,420
tačno zašto provodimo svoje vreme
kako ga provodimo.

217
00:09:05,420 --> 00:09:08,563
Kada bismo mogli da se odvojimo
samo malo od svoje kulture vremena,

218
00:09:08,563 --> 00:09:11,087
mogli bismo da provodimo vreme na načine

219
00:09:11,087 --> 00:09:13,366
koji ne traže od nas
da znamo prednosti odmah.

220
00:09:13,366 --> 00:09:16,600
Nakratko ću se vratiti na prvi primer,
prevoz dece.

221
00:09:16,600 --> 00:09:20,374
Istina je da je efikasno i štedi vreme.

222
00:09:20,374 --> 00:09:22,578
Ali setite se vremena,

223
00:09:22,578 --> 00:09:24,405
kada sam bio sa svojim roditeljima,
zaglavljen u saobraćaju i dosađivao se.

224
00:09:24,405 --> 00:09:28,023
Onih vremena kada bi me pokupili
sa časova klavira ili treninga fudbala

225
00:09:28,023 --> 00:09:33,168
kada bi se ponekad desili
intimni i iskreni trenuci,

226
00:09:33,168 --> 00:09:36,387
kada biste zaista upoznali drugu osobu

227
00:09:36,387 --> 00:09:39,077
a da ne zakazujete kvalitetno vreme

228
00:09:39,077 --> 00:09:41,558
i da ne idete na naredni odmor

229
00:09:41,558 --> 00:09:43,310
opterećeni visokim očekivanjima.

230
00:09:43,310 --> 00:09:46,000
Prilično je dosadno biti zaglavljen
u saobraćaju sa svojim roditeljima.

231
00:09:46,000 --> 00:09:49,293
Ali baš zato što je tako
dosadno ili trivijalno,

232
00:09:49,293 --> 00:09:51,393
može biti tako dragoceno.

233
00:09:51,393 --> 00:09:53,413
Bez očekivanja
koje diktira kultura vremena,

234
00:09:53,413 --> 00:09:56,066
samo prostor za neočekivano

235
00:09:56,066 --> 00:09:59,015
u društvu koje je inače
potpuno u rasporedu,

236
00:09:59,015 --> 00:10:01,917
fokusirano na efikasnost
okrenutu produktivnosti.

237
00:10:01,917 --> 00:10:04,624
Šta sam zaključio iz svog putovanja?

238
00:10:04,624 --> 00:10:06,981
Mislim da je danas potrebna
prava hrabrost

239
00:10:06,981 --> 00:10:09,749
da se ide, a da se ne misli uvek

240
00:10:09,749 --> 00:10:12,987
o tome šta je
direktna vrednost našeg vremena.

241
00:10:12,987 --> 00:10:16,805
Samo ova hrabrost stvara prostor
za neočekivano i pravu vrednost.

242
00:10:17,465 --> 00:10:20,740
(Aplauz)