1
00:00:03,525 --> 00:00:05,785
Merhaba, ben Tony,
Every Frame a Painting'i izliyorsunuz.

2
00:00:08,453 --> 00:00:10,293
Bazı film yapımcıları 
o kadar etkileyicidir ki

3
00:00:10,988 --> 00:00:13,238
nereye bakarsanız bakın,
her yerde onların izlerini görürsünüz.

4
00:00:16,479 --> 00:00:19,499
Ben bu yapımcının çerçeve kullanımını
Wes Anderson'ın işlerinde,

5
00:00:23,528 --> 00:00:26,048
akrobatik hareketleri ve stuntlarını
Jackie Chan'de,

6
00:00:28,948 --> 00:00:31,221
ifadesiz duruşunu 
Bill Murray'de görüyorum.

7
00:00:34,861 --> 00:00:38,457
O, elbette ki Buster Keaton,
üç büyük sessiz komedi ustasından biri.

8
00:00:39,150 --> 00:00:41,999
"O, şimdi anlamaya başladığımız gibi...

9
00:00:42,976 --> 00:00:47,676
...sinema tarihindeki palyaçoların 
en büyüğüydü."

10
00:00:47,999 --> 00:00:49,116
Neredeyse 100 yılın ardından bile

11
00:00:49,347 --> 00:00:52,140
bence görsel komedi hakkında
bize öğretecek çok şeyi var.

12
00:00:53,253 --> 00:00:56,215
Bugün, ustanın bir espiriyi
nasıl oluşturduğuna bir bakalım.

13
00:00:56,968 --> 00:00:57,980
Hazır mıyız ?

14
00:01:00,327 --> 00:01:01,550
Başlayalım.

15
00:01:07,286 --> 00:01:10,189
Görsel komedi hakkında
bilmeniz gereken ilk şey,

16
00:01:10,189 --> 00:01:12,286
hikayeyi hareketler aracılığıyla
aktarmanız gerektiği

17
00:01:12,992 --> 00:01:14,323
Keaton görsel bir hikaye anlatıcısıydı
ve diğer yönetmenlerin

18
00:01:14,406 --> 00:01:17,547
hikayelerini yazı kartlarıyla
anlatmasından hiç hoşlanmazdı.

19
00:01:18,295 --> 00:01:21,175
- "Bir filmde ortalama 240 kart kulanılırdı...

20
00:01:21,525 --> 00:01:23,503
... aşağı yukarı 240."

21
00:01:23,692 --> 00:01:27,346
- "Ortalama 240 mıydı ?"
- "Evet ve ben en fazla 56 tane kullandım."

22
00:01:28,130 --> 00:01:30,855
Yazı kartlarından, jest ve
pandomime odaklanarak kaçındı.

23
00:01:31,303 --> 00:01:34,212
Bu çekimde, ikisinin
ne konuştuğunu asla bilemiyoruz.

24
00:01:34,840 --> 00:01:38,090
Bilmemiz gereken her şey
masa ve vücut dilleri ile iletilmiş.

25
00:01:38,988 --> 00:01:40,532
"Ancak anlatmanız gerekiyor...

26
00:01:40,677 --> 00:01:44,056
seyirciyle geriye kalan tek yolla
iletişim kurmalısınız."

27
00:01:45,667 --> 00:01:47,968
- "Hareket ile."
- "Evet, hareket ile anlatabileceğimiz..."

28
00:01:48,243 --> 00:01:51,358
"...tüm yazı kartlarını, elimizden
geldiğince ortadan kaldırdık."

29
00:01:52,098 --> 00:01:54,452
Keaton yaptığınız her jestin özgün
olması gerektiğine inandı.

30
00:01:55,057 --> 00:01:56,416
Asla kendini tekrarlamadı.

31
00:02:00,141 --> 00:02:01,441
Her bir düşüş...

32
00:02:02,996 --> 00:02:04,011
yaratıcılık için...

33
00:02:05,598 --> 00:02:06,814
bir fırsattı.

34
00:02:08,336 --> 00:02:10,456
Hareketi hallettikten sonra
ikinci probleme geliyoruz.

35
00:02:11,231 --> 00:02:12,587
Kamerayı nereye koyacaksın ?


36
00:02:18,447 --> 00:02:20,999
Görsel espiriler genellikle 
tek bir acıdan çalışır.

37
00:02:22,073 --> 00:02:23,254
Eğer açıyı değiştirirsen...

38
00:02:24,174 --> 00:02:26,602
espiriyi değiştirirsin
ve eskisi gibi işlemeyebilir.

39
00:02:27,719 --> 00:02:29,499
Doğru açıyı bulmak,
deneme yanılma meselesidir.

40
00:02:30,238 --> 00:02:33,603
Şimdi aynı espriye iki olası açıyla
yerleştirilmiş kameralardan bakalım.

41
00:02:33,986 --> 00:02:34,994
İşte birincisi.

42
00:02:42,746 --> 00:02:43,855
ve ikincisi.

43
00:02:52,270 --> 00:02:54,587
Birinci açıda, fark edeceğiniz gibi
araba çerçevenin büyük kısmını kaplıyor

44
00:02:54,694 --> 00:02:57,369
ve Buster arkasını dönene kadar
onu düzgün bir şekilde göremiyoruz.

45
00:02:58,923 --> 00:03:01,092
Ancak ikinci açıda,
araba arka plana yerleştirilmiş

46
00:03:01,828 --> 00:03:03,507
ve yüzünü her zaman
doğrudan görebiliyoruz.

47
00:03:04,166 --> 00:03:07,054
Onun neler olduğunu bilmediği
ama bizim bildiğimiz bu an...

48
00:03:07,607 --> 00:03:09,176
... buradan çok daha güzel görünüyor.

49
00:03:10,366 --> 00:03:12,811
Ve birinci açıda,
çerçeve ilgimizi dağıtıyor

50
00:03:13,107 --> 00:03:16,534
Gözlerimiz yüzüne ve tabelaya
aynı anda bakmak istiyor.

51
00:03:17,251 --> 00:03:18,594
Ama düzenlendikten sonra...

52
00:03:19,410 --> 00:03:20,496
Doğal olarak ona bakıyoruz...

53
00:03:21,643 --> 00:03:22,513
sonra tabelaya...

54
00:03:23,038 --> 00:03:23,870
sonra tekrar ona.
Daha iyi.

55
00:03:28,891 --> 00:03:30,880
Şimdi üçüncü soruya geliyoruz...

56
00:03:31,601 --> 00:03:33,153
Bu dünyanın kuralları neler ?

57
00:03:35,570 --> 00:03:38,548
Buster'ın dünyası düz ve
tek bir kuralla yönetiliyor.

58
00:03:42,746 --> 00:03:46,269
Eğer kamera göremiyorsa,
karakterler de göremiyordur.

59
00:03:47,263 --> 00:03:49,921
Buster'ın dünyasında, karakterler
çerçevenin kenarlarıyla

60
00:03:50,390 --> 00:03:52,020
ve bize, seyirciye
görünür olan ile sınırlıdır.

61
00:03:53,844 --> 00:03:57,439
Bu, görsel olarak anlamlı
ama mantıksız espiriler

62
00:03:57,681 --> 00:03:59,629
yapmasına olanak tanır.

63
00:04:00,163 --> 00:04:02,306
Esprilerinin çoğu, düz bir dünyadaki
insan hareketleriyle ilgilidir.

64
00:04:02,978 --> 00:04:04,031
Sağa gidebilir...

65
00:04:05,214 --> 00:04:06,633
Sola gidebilir...

66
00:04:07,347 --> 00:04:08,653
Yukarı...

67
00:04:09,424 --> 00:04:10,832
Aşağıya

68
00:04:11,428 --> 00:04:13,006
Lensten uzağa....

69
00:04:13,448 --> 00:04:14,819
ya da lense doğru.

70
00:04:15,356 --> 00:04:16,784
Tanıdık geldi mi ?

71
00:04:17,018 --> 00:04:19,764
- "Kadın öldürüldü
ve benim yaptığımı düşünüyorsunuz."

72
00:04:21,639 --> 00:04:22,788
- "Hey!"

73
00:04:24,461 --> 00:04:27,276
Wes Anderson gibi Buster Keaton da
mizahı geometride buldu.

74
00:04:31,258 --> 00:04:34,203
Sıklıkla kamerayı uzağa yerleştirdi ki
şakanın şekli görülebilsin.

75
00:04:34,987 --> 00:04:36,651
Çemberler...

76
00:04:37,346 --> 00:04:38,866
üçgenler...

77
00:04:39,488 --> 00:04:40,509
paralel çizgiler...

78
00:04:41,203 --> 00:04:43,654
ve elbette ki çerçevenin şekli,
dikdörtgenleri kullandı.

79
00:04:45,935 --> 00:04:50,163
Bence bu gösterim harika çünkü,
seyirciyi çerçeveye bakmaya

80
00:04:50,423 --> 00:04:52,129
ve mizahı kendileri görmeye
teşvik ediyor.

81
00:04:52,546 --> 00:04:54,423
Bu sahnede, gözlerinizin
nereye baktığını düşünün.

82
00:04:59,173 --> 00:05:00,025
Şimdi nerede?

83
00:05:02,162 --> 00:05:04,329
Bu esprilerden bazıları
vaudevilleden* köken alır

84
00:05:04,395 --> 00:05:06,399
ve sihirbazlık numaraları
gibi tasarlanmıştır.

85
00:05:11,903 --> 00:05:13,235
Ve tüm harika numaralar gibi

86
00:05:13,650 --> 00:05:15,609
eğlencenin bir kısmı
nasıl yapıldığını anlamaya çalışmaktır.

87
00:05:19,226 --> 00:05:22,893
Keaton böyle esprilerle ünlenmişti
Onlara "imkansız espriler" diyordu.

88
00:05:25,618 --> 00:05:27,949
Onlar en yaratıcı 
ve gerçeküstü esprilerini oluşturuyordu.

89
00:05:30,348 --> 00:05:32,272
Ancak bir hikayeci olarak
onları sorunlu bulurdu

90
00:05:32,351 --> 00:05:33,751
çünkü bu espriler
dünyasının kurallarını bozuyordu.

91
00:05:34,691 --> 00:05:39,382
- "Çizgifilm esprileri dediğimiz
imkansiz esprileri yapmayı bırakmalıydık"

92
00:05:39,614 --> 00:05:42,549
- "Uzun metrajlı filmler yapmaya
başladıktan sonra hepsinden kurtulduk."

93
00:05:43,528 --> 00:05:47,141
- "İnanılabilir olmalıydı yoksa
hikayeniz tutunamazdı."

94
00:05:48,310 --> 00:05:51,282
O da, bunun yerine doğal
espriler dediği şeye odaklandı.

95
00:05:52,223 --> 00:05:55,477
Espri, karakter ve durumdan
doğal olarak ortaya çıkıyordu.

96
00:05:56,166 --> 00:05:57,711
Kapıyla yaptıklarını düşünün.

97
00:06:04,079 --> 00:06:06,074
Keaton görsel komedi için...

98
00:06:06,208 --> 00:06:08,327
kendini doğaçlamaya açık tutman
gerektiğini iddia etti.

99
00:06:09,152 --> 00:06:11,967
- "Ne kadarı planlıydı, ne kadarı
yaparken ortaya çıkıyordu ?"

100
00:06:12,203 --> 00:06:13,954
- "Ne kadarı doğaçlamaydı yani ?"

101
00:06:14,248 --> 00:06:16,950
- "Kural olarak filme başlamadan...

102
00:06:17,206 --> 00:06:19,914
...yüzde ellisi aklında olur...

103
00:06:20,934 --> 00:06:23,336
....gerisini yaparken geliştirirsin."

104
00:06:23,979 --> 00:06:26,007
Bazen çok sevdiği bir 
espri bulur,

105
00:06:26,272 --> 00:06:27,976
ona sonradan gönderme yapardı.

106
00:06:30,173 --> 00:06:33,066
Bazı zamanlar, önceden planladığı,
espriler o gün işlemezdi.

107
00:06:34,113 --> 00:06:35,937
O da onlardan kurtulurdu...

108
00:06:36,116 --> 00:06:38,274
- "...çünkü ayakta kalmıyorlardı ve
düzgün işlemiyorlardı."

109
00:06:38,963 --> 00:06:40,763
- "Ardından kazara olanlar gelirdi."

110
00:06:42,159 --> 00:06:43,874
Bu atlayışı yapması gerekiyordu.

111
00:06:44,063 --> 00:06:45,241
Ancak kaçırdığına göre...

112
00:06:45,350 --> 00:06:47,170
Hatayı tutmaya ve üzerine
inşa etmeye kadar verdi.

113
00:06:48,985 --> 00:06:52,375
- "Bu kadar iyi bir sahneyi
ikinci seferde nadiren alırsın."

114
00:06:52,696 --> 00:06:54,065
- "Genellikle ilk seferde alıyorduk."

115
00:06:54,762 --> 00:06:56,212
- "Belki de bu geçen akşam...

116
00:06:56,326 --> 00:06:58,356
...salonda o kadar çok kahkaha olmasının
sebeplerinden biridir."

117
00:06:58,635 --> 00:07:00,466
- "Demek istediğim, genç insanlar ve ben

118
00:07:00,688 --> 00:07:03,066
...gördüğümüz şeyin şu anda
olduğunu hissediyorduk."

119
00:07:05,206 --> 00:07:06,899
- "Sadece bir kere olduğunu...

120
00:07:06,899 --> 00:07:08,963
...daha önceden tekrar tekrar tekrar
yapılan bir şey olmadığını."

121
00:07:09,556 --> 00:07:11,092
Ve bu bizi Buster Keaton ile ilgili
son şeye getiriyor.

122
00:07:11,894 --> 00:07:12,882
En ünlü kuralı.

123
00:07:16,489 --> 00:07:17,667
Asla sahte bir espri yapma.

124
00:07:18,735 --> 00:07:21,436
Keaton için, seyirciyi gördüklerinin
gerçek olduğuna...

125
00:07:21,551 --> 00:07:23,005
...inandırmanın tek bir yolu vardı.

126
00:07:23,627 --> 00:07:25,737
Gerçekten yapmak zorundaydı...

127
00:07:27,939 --> 00:07:29,341
....kesmeden.

128
00:07:29,739 --> 00:07:31,229
Bu kurala o kadar bağlıydı ki
bir keresinde...

129
00:07:31,398 --> 00:07:33,422
"Ya tek seferde çekeriz...

130
00:07:37,657 --> 00:07:39,652
ya da espriyi çıkarırız." dedi.

131
00:07:40,477 --> 00:07:43,155
İşte bu yüzden neredeyse
100 yıl sonra bile canlı.

132
00:07:43,968 --> 00:07:46,036
Sadece yeteneğiyle değil
dürüstlüğü sayesinde.

133
00:07:47,079 --> 00:07:48,498
Bu gerçekten o.

134
00:07:50,446 --> 00:07:52,815
Teknolojideki hiçbir gelişme
bunu taklit edemez.

135
00:07:53,742 --> 00:07:56,847
Şimdi bile, yapımcılar gerçekten
yaptığında büyüleniyoruz.

136
00:07:57,458 --> 00:08:00,148
Bence 95 yıl önce daha iyisini yaptı.

137
00:08:01,359 --> 00:08:04,150
Başkalarının ona gösterdiği hürmeti
kaç defa görürsek görelim....

138
00:08:16,921 --> 00:08:18,658
Hiçbir şey gerçek olanı yenemez.

139
00:08:21,288 --> 00:08:24,038
Çeviren
Hüseyin Aybar