1
00:00:03,767 --> 00:00:06,819
Zdravo, ja sam Toni 
a ovo je "Svaki kadar je slika"

2
00:00:08,180 --> 00:00:10,961
Postoje određeni filmski umetnici 
koji su toliko uticajni

3
00:00:10,986 --> 00:00:13,670
da gde god pogledate 
vidite njihove tragove svuda

4
00:00:16,491 --> 00:00:19,475
Vidim kadiranje ovog umetnika 
u delu Vesa Andersona.

5
00:00:23,675 --> 00:00:26,676
Njegove akrobacije i kaskaderske scene 
kod Džekija Čena.

6
00:00:29,406 --> 00:00:32,383
I njegov pasivan stav kod Bila Mareja.

7
00:00:34,698 --> 00:00:38,964
U pitanju je, naravno, Baster Kiton, jedan
od tri najveća stvaraoca neme komedije.

8
00:00:39,209 --> 00:00:41,730
"On je bio, kao što to 
sada počinjemo da shvatamo...

9
00:00:42,607 --> 00:00:47,097
...najveći od svih klovnova 
u istoriji filma."

10
00:00:47,887 --> 00:00:49,518
I gotovo sto godina kasnije,

11
00:00:49,518 --> 00:00:52,111
verujem da i dalje ima dosta 
da nas nauči o vizuelnoj komediji.

12
00:00:53,255 --> 00:00:56,122
Zato pogledajmo danas 
kako majstor gradi pravu šalu.

13
00:00:57,042 --> 00:00:57,880
Spremni?

14
00:01:00,346 --> 00:01:01,381
Idemo.

15
00:01:07,475 --> 00:01:09,812
Prva stvar koju morate znati 
o vizuelnoj komediji

16
00:01:09,812 --> 00:01:12,730
jeste da priču morate razviti kroz akciju.

17
00:01:12,730 --> 00:01:15,030
Kiton je bio vizuelni pripovedač 
i nije voleo

18
00:01:15,034 --> 00:01:18,165
kada drugi reditelji razvijaju 
svoju priču kroz naslovne kartice.

19
00:01:18,396 --> 00:01:21,936
-"Prosečan film je koristio 240 naslova...

20
00:01:21,936 --> 00:01:23,090
...to je bio prosek."

21
00:01:23,090 --> 00:01:27,562
-"240 je bio prosek?" 
-"Da. I najveći broj koji sam ja koristio je bio 56"

22
00:01:27,912 --> 00:01:31,645
Izbegavao je naslovne karte fokusirajući se 
na gestikulaciju i pantomimu.

23
00:01:31,645 --> 00:01:34,451
U ovom kadru, nikada ne saznamo 
o čemu njih dvoje razgovaraju.

24
00:01:34,451 --> 00:01:38,099
Sve što treba da znate 
prikazano je kroz sto i njihov govor tela

25
00:01:38,639 --> 00:01:40,659
"Ali ono što si imao da kažeš...

26
00:01:40,659 --> 00:01:43,429
"Morao si da saopštiš publici 
na samo jedan način..."

27
00:01:45,833 --> 00:01:48,694
-"Kroz radnju"
-"Tačno. Eliminisali smo podnapise..."

28
00:01:48,694 --> 00:01:51,924
"...što smo pre uspeli ako smo 
mogli to da ispričamo kroz samu radnju"

29
00:01:51,924 --> 00:01:55,062
Kiton je verovao da svaki pokret 
koji radite treba da bude jedinstven.

30
00:01:55,062 --> 00:01:56,962
Nikada ne radi istu stvar dva puta.

31
00:02:00,141 --> 00:02:01,473
Svaki pad...

32
00:02:02,937 --> 00:02:04,566
je prilika...

33
00:02:05,261 --> 00:02:06,822
za kreativnost.

34
00:02:07,959 --> 00:02:10,805
Ali jednom kada znate radnju 
dolazimo do drugog problema:

35
00:02:11,220 --> 00:02:12,662
Gde postaviti kameru?

36
00:02:18,179 --> 00:02:21,543
Vizuelne šale uglavnom najbolje 
funkcionišu iz jednog određenog ugla.

37
00:02:21,943 --> 00:02:23,596
I ako promenite ugao...

38
00:02:24,466 --> 00:02:27,059
onda menjate i šalu 
i možda neće biti jednako dobra.

39
00:02:27,444 --> 00:02:30,289
Pronalaženje pravog ugla 
je učenje kroz pokušaje i greške.

40
00:02:30,508 --> 00:02:33,686
Pogledajmo dve moguće 
pozicije kamere za istu šalu.

41
00:02:34,226 --> 00:02:35,993
Evo je prva.

42
00:02:43,182 --> 00:02:45,277
I evo druge.

43
00:02:52,132 --> 00:02:55,251
Primetićete u prvom uglu, 
auto zauzima većinu kadra

44
00:02:55,251 --> 00:02:57,645
i nemamo čist pogled na Bastera 
dok se ne okrene.

45
00:02:58,787 --> 00:03:01,783
Ali iz drugog ugla, 
auto je postavljen u pozadini

46
00:03:01,783 --> 00:03:03,814
i uvek imamo čist pogled na njegovo lice.

47
00:03:04,328 --> 00:03:07,542
Ova sekunda, kada on ne zna 
šta se dešava a mi znamo...

48
00:03:07,542 --> 00:03:09,844
...to je mnogo bolje iz ovog ugla.

49
00:03:10,773 --> 00:03:12,892
I u prvom uglu 
kadriranje deli našu pažnju.

50
00:03:13,291 --> 00:03:16,551
Naše oči žele da pogledaju u njegovo lice 
i znak u isto vreme.

51
00:03:17,430 --> 00:03:19,200
Ali nakon prekadriranja scene...

52
00:03:19,459 --> 00:03:21,361
Naš pogled prirodno ide ka njemu...

53
00:03:21,699 --> 00:03:22,788
onda ka znaku

54
00:03:23,296 --> 00:03:25,662
i opet ka njemu. 
Mnogo bolje

55
00:03:29,012 --> 00:03:30,789
Sada dolazimo do trećeg pitanja...

56
00:03:31,430 --> 00:03:33,723
Koja su pravila ovog specifičnog sveta?

57
00:03:35,785 --> 00:03:38,986
Basterov svet je ravan 
i njime vlada jedan zakon.

58
00:03:43,236 --> 00:03:46,536
Ako kamera ne može da vidi nešto
onda ni lik ne može.

59
00:03:47,147 --> 00:03:50,053
U Basterovom svetu, likovi su
ograničeni ivicama kadra

60
00:03:50,053 --> 00:03:51,949
i onim što je vidljivo nama
kao publici.

61
00:03:53,638 --> 00:03:56,304
Ovo mu omogućava da pravi šale
koje imaju vizuelni smisao

62
00:03:57,809 --> 00:03:59,329
ali ne i logični.

63
00:03:59,950 --> 00:04:02,980
Dosta njegovih šala je o
ljudskom pokretu kroz ravan svet.

64
00:04:03,309 --> 00:04:04,580
On može da ide desno...

65
00:04:05,431 --> 00:04:06,434
levo...

66
00:04:07,315 --> 00:04:08,354
gore...

67
00:04:09,203 --> 00:04:10,104
dole...

68
00:04:11,123 --> 00:04:12,436
dalje od objektiva...

69
00:04:12,986 --> 00:04:14,334
ili ka njemu.

70
00:04:14,924 --> 00:04:16,145
Izgleda poznato?

71
00:04:16,737 --> 00:04:20,112
-"Ubijena je.
I vi mislite da sam je ja ubio."

72
00:04:21,828 --> 00:04:22,770
-"Hej!"

73
00:04:24,410 --> 00:04:28,671
Kao i Ves Anderson,
Baster Kiton je pronašao humor u geometriji.

74
00:04:31,103 --> 00:04:34,110
Često je postavljao kameru dalje
kako bismo videli oblik šale.

75
00:04:34,940 --> 00:04:36,115
Tu su krugovi...

76
00:04:36,909 --> 00:04:38,000
trouglovi...

77
00:04:39,346 --> 00:04:40,528
paralelne linije...

78
00:04:41,344 --> 00:04:44,111
i naravno, oblik samog kadra: pravougaonik

79
00:04:45,835 --> 00:04:48,802
Mislim da je ovakva postavka odlična
jer ohrabruje publiku da

80
00:04:48,810 --> 00:04:51,667
pogleda oko celog kadra
i sama uvidi humor.

81
00:04:52,523 --> 00:04:54,812
U ovom kadru razmislite
gde vaše oči pogledaju.

82
00:04:59,402 --> 00:05:00,560
Gde je on sad?

83
00:05:02,027 --> 00:05:04,298
Neke od ovih šala
imaju korene u vodvilju

84
00:05:04,298 --> 00:05:06,718
i kreirane su da se 
odigraju poput mađioničarskih trikova

85
00:05:11,821 --> 00:05:13,832
I kao svi veliki mađioničarski trikovi

86
00:05:13,839 --> 00:05:16,260
deo zabave je u pokušaju
da se shvati kako je odrađen.

87
00:05:19,235 --> 00:05:23,547
Kiton je imao naziv za ove šale.
Zvao ih je "nemoguće šale".

88
00:05:25,628 --> 00:05:28,829
To su neke od njegovih
najinventivnijih i nadrealnih šala.

89
00:05:30,346 --> 00:05:32,425
Ali kao pripovedaču,
bile su nezgodne

90
00:05:32,425 --> 00:05:34,295
jer su kršile
pravila njegovog sveta.

91
00:05:34,547 --> 00:05:39,030
-"Morali smo da prestanemo sa "nemogućim 
šalama", ono što zovemo šalama crtanih filmova

92
00:05:39,914 --> 00:05:42,742
-"Izgubili smo sve to kada smo 
počeli da pravimo dugometražne filmove."

93
00:05:43,640 --> 00:05:47,730
-"Morale su da budu uverljive inače
priča ne bi bila održiva."

94
00:05:48,447 --> 00:05:51,370
Zato se umesto toga fokusirao na
ono što je nazivao prirodnim štosom.

95
00:05:52,014 --> 00:05:55,426
Šala koja se pojavljuje organski
iz samog lika ili situacije.

96
00:05:56,198 --> 00:05:58,244
Uzmite u obzir šta radi sa ovim vratima.

97
00:06:03,950 --> 00:06:06,111
Kiton je tvrdio da za vizuelnu komediju

98
00:06:06,111 --> 00:06:08,469
morate ostati otvoreni 
za improvizaciju

99
00:06:08,821 --> 00:06:12,221
-"Koliko toga je bilo planirano a koliko je proisteklo iz samog rada?"

100
00:06:12,221 --> 00:06:14,174
-"Koliko je improvizovano?"

101
00:06:14,475 --> 00:06:16,528
-"Kao pravilo, oko 50 procenata..."

102
00:06:17,790 --> 00:06:20,771
-"...imate u svojoj glavi
pre nego što počnete film..."

103
00:06:20,771 --> 00:06:23,169
-"...a ostalo razvijete
dok ga pravite."

104
00:06:24,020 --> 00:06:26,561
Nekada bi pronašao šalu koja bi
mu se svidela toliko

105
00:06:26,561 --> 00:06:28,301
da bi je vratio kasnije.

106
00:06:29,958 --> 00:06:33,743
Ali neki drugi put, šale koje je isplanirao ranije
ne bi uspele taj dan.

107
00:06:34,166 --> 00:06:35,438
Pa bi ih se otarasio...

108
00:06:35,906 --> 00:06:38,065
-"...jer ne funkcionišu dobro."

109
00:06:39,045 --> 00:06:40,827
-"I onda naiđe neka slučajna."

110
00:06:42,185 --> 00:06:43,625
Trebalo je da uspe da preskoči.

111
00:06:44,035 --> 00:06:45,242
Ali pošto je promašio...

112
00:06:45,579 --> 00:06:47,454
Odlučio je da zadrži grešku
i gradi na njoj.

113
00:06:49,558 --> 00:06:52,321
-"Retko bi dobili tako dobru scenu iz drugog puta."

114
00:06:52,774 --> 00:06:54,312
-"Uglavnom ih dobijete iz prvog."

115
00:06:54,518 --> 00:06:56,071
-"Možda je to jedan od razloga..."

116
00:06:56,071 --> 00:06:58,673
-"...što je bilo toliko smeha
u sali pre neko veče."

117
00:06:58,675 --> 00:07:00,636
-"Mislim, mlađi ljudi i ja 
smo imali utisak..."

118
00:07:00,636 --> 00:07:03,089
-"...da se to što vidimo dešava sada."

119
00:07:04,947 --> 00:07:06,828
-"Da se desilo samo jednom..."

120
00:07:06,828 --> 00:07:09,345
-"...Nije nešto što je bilo prethodno 
odrađeno i onda urađeno iznova i iznova."

121
00:07:09,462 --> 00:07:12,000
I to nas dovodi do poslednje stvari
o Basteru Kitonu

122
00:07:12,000 --> 00:07:13,643
i njegovom najpoznatijem pravilu.

123
00:07:16,174 --> 00:07:18,509
Nikada ne lažirajte šalu.

124
00:07:18,573 --> 00:07:21,206
Za Kitona, postojao je
samo jedan način da uveri publiku...

125
00:07:21,206 --> 00:07:22,686
...da je ono što vide stvarno.

126
00:07:23,325 --> 00:07:24,933
Morao je da zapravo to uradi...

127
00:07:27,728 --> 00:07:28,828
...bez rezova.

128
00:07:29,749 --> 00:07:32,419
Bio je toliko strog po tom pitanju
da je jednom rekao...

129
00:07:32,419 --> 00:07:34,496
"Ili ćemo odraditi ovo u jednom kadru...

130
00:07:38,149 --> 00:07:39,960
...ili ćemo izbaciti šalu."

131
00:07:40,508 --> 00:07:43,780
I zbog toga on ostaje od vitalnog značaja
gotovo 100 godina kasnije.

132
00:07:44,003 --> 00:07:46,610
Ne samo zbog svoje veštine
već i zbog svog integriteta.

133
00:07:47,066 --> 00:07:48,445
To je zaista on.

134
00:07:50,384 --> 00:07:52,888
I nikakav napredak u tehnologiji
može imitirati to.

135
00:07:53,721 --> 00:07:57,164
Čak i sada, zadivljeni smo
kada reditelji to stvarno urade.

136
00:07:58,072 --> 00:08:00,635
Ali verujem da je on to uradio bolje
95 godina ranije.

137
00:08:01,264 --> 00:08:02,330
Nebitno koliko puta

138
00:08:02,350 --> 00:08:04,343
ste videli nekoga 
da mu odaje počast...

139
00:08:16,949 --> 00:08:18,934
Ništa ne pobeđuje pravu stvar.