1
00:00:03,310 --> 00:00:06,230
Cześć, nazywam się Tony, 
a to jest Every Frame a Painting.

2
00:00:08,450 --> 00:00:10,229
Istnieją filmowcy, którzy są tak wpływowi,

3
00:00:10,460 --> 00:00:13,540
że wszędzie gdzie spojrzysz, 
widzisz ich ślady.

4
00:00:16,619 --> 00:00:19,560
Widzę jego kadrowanie 
w pracach Wesa Andersona.

5
00:00:23,460 --> 00:00:25,760
Jego akrobacje i wyczyny 
u Jackiego Chana.

6
00:00:28,460 --> 00:00:30,760
I jego kamienną twarz u Billa Murraya

7
00:00:34,760 --> 00:00:38,430
Mowa oczywiście o Busterze Keatonie, jednym 
z trzech wielkich komików niemego kina.

8
00:00:38,649 --> 00:00:42,490
"Zaczynamy sobie uświadamiać, że był...

9
00:00:42,890 --> 00:00:47,449
...największym spośród wszystkich komików 
w całej historii kina."

10
00:00:47,900 --> 00:00:49,300
I prawie sto lat później,

11
00:00:49,400 --> 00:00:52,120
myślę, że wciąż może nas wiele 
nauczyć o komedii.

12
00:00:52,990 --> 00:00:56,320
Dlatego dzisiaj, spójrzmy jak mistrz 
konstruował swoje gagi.

13
00:00:56,890 --> 00:00:57,440
Gotowi?

14
00:01:00,230 --> 00:01:00,739
Zaczynajmy.

15
00:01:07,900 --> 00:01:10,700
Pierwszą rzeczą, 
którą musisz wiedzieć o komedii

16
00:01:10,200 --> 00:01:12,370
jest to, aby opowiadać swoją historię 
poprzez akcje.

17
00:01:12,570 --> 00:01:15,350
Keaton opowiadał obrazami i nie lubił

18
00:01:15,350 --> 00:01:18,460
kiedy inni reżyserzy używali 
do tego plansz z tekstem.

19
00:01:18,660 --> 00:01:21,780
-"Średnio w filmie było 240 plansz...

20
00:01:21,800 --> 00:01:23,380
"...to była średnia."

21
00:01:23,700 --> 00:01:27,310
-"Średnio 240?"
-"Tak. Ja używałem maksymalnie 56."

22
00:01:28,100 --> 00:01:31,190
Unikał plansz, skupiając się na 
ruchach i pantomimie.

23
00:01:31,300 --> 00:01:34,550
W tym ujęciu, nigdy nie dowiesz się, 
o czym ci dwoje rozmawiają.

24
00:01:34,850 --> 00:01:38,419
Wszystko co musisz wiedzieć 
jest opowiadane przez stolik i mowę ciała.

25
00:01:38,720 --> 00:01:40,900
"Ale trzeba przyznać...

26
00:01:40,190 --> 00:01:43,490
"należy komunikować się z publicznością 
tylko w jeden sposób..."

27
00:01:46,000 --> 00:01:48,219
-"Przez akcje."
-"To prawda. Usuwaliśmy napisy..."

28
00:01:48,219 --> 00:01:51,610
"... jeśli tylko można było opowiedzieć 
to samo przez działanie."

29
00:01:52,100 --> 00:01:54,420
Keaton uważał, że każdy gest 
powinien być wyjątkowy.

30
00:01:55,000 --> 00:01:56,300
Nigdy nie rób tego samego dwa razy.

31
00:02:00,420 --> 00:02:01,700
Każdy upadek...

32
00:02:02,820 --> 00:02:04,100
jest okazją...

33
00:02:05,660 --> 00:02:06,800
do bycia kreatywnym.

34
00:02:08,199 --> 00:02:10,590
Ale kiedy wiesz już co zrobić, 
pojawia się drugi problem:

35
00:02:11,000 --> 00:02:12,550
Gdzie ustawisz kamerę?

36
00:02:18,290 --> 00:02:21,549
Gagi działają najlepiej, jeśli są 
filmowanie z konkretnej pozycji.

37
00:02:22,500 --> 00:02:23,350
A jeśli zmienisz kąt...

38
00:02:24,150 --> 00:02:26,769
zmienisz też wymowę żartu 
i może nie być tak dobry.

39
00:02:27,769 --> 00:02:29,750
Dobór odpowiedniego kąta 
to kwestia prób i błędów.

40
00:02:30,000 --> 00:02:33,380
Zobaczmy dwa możliwe pozycje kamery 
dla tego samego żartu.

41
00:02:33,500 --> 00:02:35,000
To jest pierwsza.

42
00:02:42,880 --> 00:02:44,000
A to jest druga możliwość.

43
00:02:52,240 --> 00:02:54,730
Zauważysz, że w pierwszym ujęciu samochód 
zajmuję większość kadru

44
00:02:54,830 --> 00:02:57,240
i nie widzimy dokładne Bustera, 
do chwili gdy się obróci.

45
00:02:58,740 --> 00:03:01,480
Ale w drugim ujęciu, samochód jest tylko tłem

46
00:03:01,480 --> 00:03:03,560
i zawsze dobrze widzimy twarz.

47
00:03:04,180 --> 00:03:07,600
Ten ułamek sekundy, kiedy on nie wie, 
ale my wiemy co się dzieje...

48
00:03:07,360 --> 00:03:09,550
...jest lepiej widoczny stąd.

49
00:03:10,750 --> 00:03:12,800
W pierwszy ujęciu kadrowanie 
rozprasza naszą uwagę.

50
00:03:13,200 --> 00:03:16,510
Nasze oczy chcą widzieć 
jednocześnie jego twarz i znak.

51
00:03:17,100 --> 00:03:18,700
Ale po zmianie kadru...

52
00:03:19,100 --> 00:03:20,489
Nasze oczy w naturalny sposób 
patrzą na niego...

53
00:03:21,290 --> 00:03:22,500
potem na znak

54
00:03:22,890 --> 00:03:25,529
i znów na niego.
O wiele lepiej.

55
00:03:28,690 --> 00:03:30,130
Teraz przechodzimy do trzeciego pytania...

56
00:03:31,490 --> 00:03:33,730
Jakimi prawami rządzi się 
ten konkretny świat?

57
00:03:35,130 --> 00:03:38,190
Świat Bustera jest płaski 
i panuje w nim tylko jedno prawo.

58
00:03:43,320 --> 00:03:46,000
Jeśli kamera czegoś nie widzi, 
to postać też tego nie widzi.

59
00:03:47,000 --> 00:03:49,500
W świecie Bustera, postacie 
są ograniczone przez ramy kadru

60
00:03:49,600 --> 00:03:52,000
i przez to co widzimy my, publiczność.

61
00:03:53,990 --> 00:03:56,200
A to pozwala mu tworzyć gagi, 
które mają sens wizualny,

62
00:03:58,230 --> 00:03:59,230
ale nie logiczny.

63
00:04:00,200 --> 00:04:02,620
Wiele jego żartów jest 
o ruchu człowieka w płaskim świecie.

64
00:04:03,620 --> 00:04:04,600
Może iść w prawo...

65
00:04:05,520 --> 00:04:06,500
w lewo...

66
00:04:07,400 --> 00:04:08,400
do góry...

67
00:04:09,200 --> 00:04:10,200
w dół...

68
00:04:11,300 --> 00:04:12,200
oddalać się od obiektywu...

69
00:04:13,640 --> 00:04:14,500
lub zbliżać się do niego.

70
00:04:15,400 --> 00:04:16,000
Wygląda znajomo?

71
00:04:16,339 --> 00:04:20,000
-"Została zamordowana.
Myślicie, że ja to zrobiłem."

72
00:04:21,360 --> 00:04:22,100
-"Hej!"

73
00:04:24,360 --> 00:04:27,210
Podobnie jak Wes Anderson,
Buster Keaton odnalazł humor w geometrii.

74
00:04:31,260 --> 00:04:34,510
Często odsuwał kamerę tak, 
żebyś mógł zobaczyć kształt żartu.

75
00:04:34,810 --> 00:04:35,960
Są okręgi...

76
00:04:37,000 --> 00:04:38,000
trójkąty...

77
00:04:39,100 --> 00:04:40,260
równoległe linie...

78
00:04:40,710 --> 00:04:43,560
i oczywiście kształt samego kadru, 
prostokąt.

79
00:04:45,760 --> 00:04:49,159
Myślę, że taka inscenizacja jest świetna, 
bo zachęca widzów

80
00:04:49,160 --> 00:04:52,700
do rozglądania się po kadrze 
i szukania żartów na własną rękę.

81
00:04:53,000 --> 00:04:54,500
W tym ujęciu, pomyśl 
na co patrzą twoje oczy.

82
00:04:59,120 --> 00:05:00,320
Gdzie on teraz jest?

83
00:05:02,520 --> 00:05:04,229
Niektóre z gagów mają swoje korzenie
w wodewilu

84
00:05:04,520 --> 00:05:06,639
i są zaprojektowane podobnie 
jak magiczne sztuczki.

85
00:05:11,839 --> 00:05:13,100
I jak w magii

86
00:05:13,439 --> 00:05:15,800
częścią zabawy jest próba odgadnięcia 
jak zostały zrobione.

87
00:05:19,450 --> 00:05:23,250
Keaton miał swoją nazwę na takie gagi.
Mówił o nich "niemożliwe gagi".

88
00:05:26,500 --> 00:05:28,350
Są jednymi z najbardziej
pomysłowych i surrealistycznych.

89
00:05:30,650 --> 00:05:32,669
Ale jako scenarzysta,
uważał, że są podstępne,


90
00:05:32,669 --> 00:05:34,200
bo niszczą zasady jego świata.

91
00:05:34,669 --> 00:05:39,109
-"Musieliśmy przestać robić niemożliwe gagi, zwane również kreskówkowymi."

92
00:05:40,210 --> 00:05:42,599
-"Wyrzuciliśmy wszystkie, kiedy 
zaczęliśmy robić filmy pełnometrażowe."

93
00:05:43,210 --> 00:05:47,400
-"Musiały być wiarygodne, 
inaczej historia nie trzymała się kupy."

94
00:05:48,210 --> 00:05:51,479
Zamiast tego skupił się 
na żartach naturalnych.

95
00:05:52,280 --> 00:05:55,650
Żarty wynikające z charakteru
postaci i sytuacji.

96
00:05:56,800 --> 00:05:58,000
Zauważ, co robi z tymi drzwiami.

97
00:06:04,170 --> 00:06:05,600
Keaton twierdził, że w komedii...

98
00:06:05,700 --> 00:06:08,300
musisz być otwarty na improwizację.

99
00:06:08,650 --> 00:06:11,900
-"Jak wiele z tego było zaplanowane,
a ile wynikło w trakcie kręcenia."

100
00:06:11,900 --> 00:06:13,700
-"Jak wiele było improwizacji, wiesz?"

101
00:06:13,900 --> 00:06:16,200
-"Była zasada, około 50 procent..."

102
00:06:18,990 --> 00:06:20,550
-"...musisz mieć zaplanowane w głowie
zanim wejdziesz na plan..."

103
00:06:20,650 --> 00:06:23,549
-"... a resztę wymyśli się w trakcie."

104
00:06:24,990 --> 00:06:26,500
Czasami żart spodobał mu się tak bardzo,

105
00:06:26,150 --> 00:06:28,000
że później robił do niego odwołania.

106
00:06:30,270 --> 00:06:33,479
Innym razem, żarty zaplanowane wcześniej, 
nie działały w dniu kręcenia,

107
00:06:33,780 --> 00:06:35,590
więc po prostu pozbywał się ich...

108
00:06:36,900 --> 00:06:38,270
-"...ponieważ nie wyróżniały się
i nie działały za dobrze."

109
00:06:38,800 --> 00:06:40,700
-"I wtedy pojawiały się przypadkowo."

110
00:06:42,240 --> 00:06:43,400
Chciał wykonać skok.

111
00:06:43,600 --> 00:06:44,800
Ale kiedy nie udało mu się...

112
00:06:45,400 --> 00:06:47,300
Postanowił zachować pomyłkę
i zbudować coś wokół niej.

113
00:06:49,240 --> 00:06:52,300
-"Rzadko tworzyło się tak 
dobrą scenę za drugim razem."

114
00:06:52,300 --> 00:06:54,520
-"Generalnie wychodziły za pierwszym razem."

115
00:06:54,520 --> 00:06:55,870
-"Może to jest powód..."

116
00:06:55,900 --> 00:06:58,500
-"...dlaczego pewnej nocy było 
tak dużo śmiechu."

117
00:06:58,800 --> 00:07:00,360
-"Młodsi ludzie i ja mieliśmy uczucie..."

118
00:07:00,660 --> 00:07:02,850
-"..że to co oglądaliśmy, 
powstawało w tym momencie."

119
00:07:05,750 --> 00:07:07,000
-"Że to się działo tylko raz..."

120
00:07:07,100 --> 00:07:09,300
-"To nie było coś co było powtarzane 
na okrągło."

121
00:07:09,700 --> 00:07:11,320
I to sprowadza nas do ostatniej kwestii
o Busterze Keatonie

122
00:07:11,500 --> 00:07:13,000
i jego najważniejszej zasady.

123
00:07:16,510 --> 00:07:17,700
Nigdy nie udawaj gagu.

124
00:07:18,300 --> 00:07:21,000
Dla Keatona, był jeden sposób, 
aby przekonać publiczność...

125
00:07:21,220 --> 00:07:22,550
...że to co oglądali jest prawdziwe.

126
00:07:23,220 --> 00:07:24,350
Musiał rzeczywiście to wykonać...

127
00:07:28,000 --> 00:07:29,500
...bez cięć.

128
00:07:29,780 --> 00:07:31,780
Był tak rygorystyczny, 
że kiedyś powiedział:

129
00:07:32,000 --> 00:07:33,780
"Albo zrobimy to w jednym ujęciu...

130
00:07:37,780 --> 00:07:39,760
...albo wyrzucamy scenę."

131
00:07:40,560 --> 00:07:43,480
I dlatego wciąż pozostaje przy życiu 
prawie 100 lat później.

132
00:07:43,980 --> 00:07:46,290
Nie tylko przez jego umiejętności, 
ale uczciwość.

133
00:07:46,980 --> 00:07:48,290
To naprawdę on.

134
00:07:50,290 --> 00:07:52,700
I żadna zaawansowana technologia 
nie może tego imitować.

135
00:07:53,500 --> 00:07:56,540
Nawet teraz jesteśmy zdumieni, 
gdy filmowcy robią coś naprawdę.

136
00:07:57,500 --> 00:08:00,400
Ale myślę, że on robił to lepiej
95 lat wcześniej.

137
00:08:01,350 --> 00:08:02,350
Nieważne ile lat upłynie...

138
00:08:02,550 --> 00:08:04,200
zobaczysz kogoś kto odda mu hołd...

139
00:08:17,049 --> 00:08:19,609
Nic nie pobije prawdziwych rzeczy.