WEBVTT

00:00:05.306 --> 00:00:06.946
Tünaydın hanımlar ve beyler.

00:00:06.946 --> 00:00:10.870
Saati sıfırlayabilir misiniz?
Şu an dört dakikayı gösteriyor,

00:00:10.870 --> 00:00:12.963
sanırım son konuşmadan kalmış... Harika!

00:00:12.963 --> 00:00:14.732
Pekâlâ! Benim adım Akala,

00:00:14.732 --> 00:00:16.616
Hip Hop Shakespeare Topluluğu'ndanım.

00:00:16.616 --> 00:00:19.138
Çalışmamızın felsefesine, anlamına,

00:00:19.138 --> 00:00:21.720
arkasındaki amaca değinmeden önce 


00:00:21.720 --> 00:00:24.099
sizi ufak bir sınava davet edeceğim.

00:00:24.099 --> 00:00:26.178
Bu sınavı birkaç kez yaptık,

00:00:26.178 --> 00:00:27.617
bunu sınavdan sonra konuşuruz.

00:00:27.617 --> 00:00:30.538
Size bazı alıntılar söyleyeceğim.

00:00:30.538 --> 00:00:34.177
Sevdiğim hip hop şarkıları 
ya da sevdiğim Shakespeare oyunları

00:00:34.177 --> 00:00:36.945
veya şiirleri arasından seçilen
tek satırlık alıntılar.

00:00:36.945 --> 00:00:39.344
Siz de elinizi kaldırıp bunun hip hop mı

00:00:39.344 --> 00:00:42.791
yoksa Shakespeare mi olduğunu 
söyleceksiniz.

00:00:42.791 --> 00:00:43.662
(Gülüşmeler)

00:00:43.662 --> 00:00:45.208
Anlaşılır oldu mu? Peki.

00:00:45.208 --> 00:00:47.101
İlki şu:

00:00:47.101 --> 00:00:51.125
"Kendini oluşturan güzelliği yok etmek."

00:00:51.125 --> 00:00:55.957
"Kendini oluşturan güzelliği yok etmek."

00:00:55.957 --> 00:01:00.582
Hip hop olduğunu düşünüyorsanız
el kaldırın lütfen.

00:01:00.582 --> 00:01:02.908
Shakespeare ise el kaldırın.

00:01:02.908 --> 00:01:06.182
Güzel, yüzde 70 Shakespeare yönünde.

00:01:06.182 --> 00:01:10.261
Bu Sean Carter isimli, 
daha çok Jay-Z olarak tanınan bir beyden,

00:01:10.261 --> 00:01:12.719
"Can I Live?" parçasından alıntı.

00:01:12.719 --> 00:01:14.821
Diğerine geçelim.

00:01:14.821 --> 00:01:19.781
"Belki bu kustuğum bir kin, 
belki ruhun gıdası.

00:01:19.781 --> 00:01:25.982
"Belki bu kustuğum bir kin, 
belki ruhun gıdası.

00:01:25.982 --> 00:01:29.985
Hip hop?


00:01:29.985 --> 00:01:32.341
Shakespeare?


00:01:32.341 --> 00:01:35.974
Büyük çoğunlukla 
Shakespeare yönünde. İlginç.

00:01:35.974 --> 00:01:38.110
Eminem diye bir beyi duyan oldu mu?

00:01:38.110 --> 00:01:39.500
(Gülüşmeler)

00:01:39.500 --> 00:01:41.147
Kendisi Shakespeare değil.

00:01:41.147 --> 00:01:44.102
Bu da Eminem'in Jay-Z ile yaptığı
"Renegade" adlı bir parçadan.

00:01:44.102 --> 00:01:45.437
Birkaç tane daha yapalım.

00:01:45.437 --> 00:01:50.663
"Ellerini kullanmaktansa
bozuk silahlar kullanmak daha iyi."

00:01:50.663 --> 00:01:56.343
"Ellerini kullanmaktansa
bozuk silahlar kullanmak daha iyi."

00:01:56.343 --> 00:02:00.986
Hip hop?

00:02:00.986 --> 00:02:02.983
Shakespeare?


00:02:02.983 --> 00:02:05.105
Belirgin şekilde Shakespeare yönünde.

00:02:05.105 --> 00:02:09.744
Bu alıntı Shakespeare'den.
"Othello" isimli oyundan.

00:02:09.744 --> 00:02:11.064
Sıradaki:

00:02:11.064 --> 00:02:14.743
"Kafiyelerle aram iyi değil."

00:02:14.743 --> 00:02:20.664
"Kafiyelerle aram iyi değil."

00:02:20.664 --> 00:02:24.219
Hip hop?


00:02:24.219 --> 00:02:26.969
Shakespeare?


00:02:26.969 --> 00:02:29.420
Bu da Shakespeare'den. 
"Kuru Gürültü"den alıntı.

00:02:29.420 --> 00:02:31.544
İki tane daha var.

00:02:31.544 --> 00:02:32.944
Sıradaki:

00:02:32.944 --> 00:02:37.895
"Sizinle rüyalarınız yoluyla
iletişim kuran o en cömert kral."

00:02:37.895 --> 00:02:43.618
"Sizinle rüyalarınız yoluyla
iletişim kuran o en cömert kral."

00:02:43.618 --> 00:02:47.028
Hip hop?

00:02:47.028 --> 00:02:49.189
Shakespeare?

00:02:49.189 --> 00:02:51.438
Elli-elli gibi.

00:02:51.438 --> 00:02:54.230
Wu-Tang Clan'in lideri,
RZA olarak bilinen bir bey.

00:02:54.230 --> 00:02:57.732
Wu-Tang'e tekrar döneceğiz, 
RZA'dan çok bahsedeceğiz.

00:02:57.742 --> 00:03:00.293
Hip hop felsefesinin ana simgelerinden,

00:03:00.293 --> 00:03:03.251
üstümde büyük etkisi olan biri
veya bir topluluk.

00:03:03.251 --> 00:03:05.092
Ona tekrar döneceğim.

00:03:05.092 --> 00:03:08.623
Günün son alıntısı.
Şuna geçelim...

00:03:08.623 --> 00:03:14.496
"Sokratesler, felsefeler 
ve hipotezler açıklayamaz."

00:03:14.496 --> 00:03:18.895
"Sokratesler, felsefeler 
ve hipotezler açıklayamaz."

00:03:18.895 --> 00:03:21.644
Hip hop?

00:03:21.644 --> 00:03:24.034
Shakespeare?

00:03:24.034 --> 00:03:26.380
Büyük çoğunlukla hip hop yönünde.
Bu da hip hop.

00:03:26.380 --> 00:03:29.622
Yine Wu-Tang, 
Inspectah Deck adlı birinden.

00:03:29.622 --> 00:03:32.936
İlginç biçimde, bu alıntı 
"Wu-Tang Forever" albümündeki

00:03:32.936 --> 00:03:35.067
"Triumph" isimli bir parçadan.

00:03:35.067 --> 00:03:39.159
"Wu-Tang Forever" bu ülkede birinci sıraya
çıkan ilk hip hop albümüydü.

00:03:39.159 --> 00:03:42.539
Bu tür sözsel tarzla hip hop'ın 
ileri bir seviyeye geçmesini sağladı,

00:03:42.539 --> 00:03:47.091
buna birazdan tekrar döneceğiz,
Wu-Tang'ten tekrar bahsedeğiz.

00:03:47.091 --> 00:03:52.103
Görüyorsunuz, bu muhtemelen birçoğumuzun 
sandığı gibi keskin bir biçimde olmadı.

00:03:52.103 --> 00:03:55.154
Bağlamlar, algımız elimizden alındığında

00:03:55.154 --> 00:03:58.292
kullanılan dil, bahsedilen konular,
çeşitli şeyler

00:03:58.292 --> 00:04:00.033
bunu çok zor hâle getiriyor

00:04:00.033 --> 00:04:04.061
ve bu iki sanat biçiminin ham hâldeki
diline bakmak zorunda kalıyoruz.

00:04:04.061 --> 00:04:07.223
Merak etmeyin, bu çalışmayı
400'den fazla kez yaptık ve şimdiye dek

00:04:07.223 --> 00:04:09.184
kimse tamamını doğru biçimde anlamadı.

00:04:09.184 --> 00:04:12.101
Bazı en saygın 
Shakespeare kuruluşlarındaki

00:04:12.101 --> 00:04:15.416
kimi üst düzey profesörler bile.

00:04:15.416 --> 00:04:18.058
İsim vermeyeceğim.

00:04:18.058 --> 00:04:21.824
Şunu söylemeye bile gerek yok:
bu birçok insanın algısına meydan okudu

00:04:21.824 --> 00:04:23.924
ve bunu genişletirsek,
hip hop ve Shakespeare

00:04:23.924 --> 00:04:25.638
arasındaki diğer bazı benzerlikleri,

00:04:25.638 --> 00:04:27.453
paylaştıkları diğer şeyleri görüyoruz.

00:04:27.453 --> 00:04:30.616
Paylaştıkları başlıca şeylerden biri de
elbette ki ritim.

00:04:30.616 --> 00:04:34.101
Beşli ölçü -- dee-dum, dee-dum, 
dee-dum, dee-dum, dee-dum.

00:04:34.101 --> 00:04:37.372
Beş set, iki vuruş, aslında bu
hip hop müzikte kullanmak için

00:04:37.372 --> 00:04:40.166
harika bir ritim 
ve bunu bugünün söz yazarlarına bile

00:04:40.166 --> 00:04:42.816
zor gelecek bir şekilde aktarıyor.

00:04:42.816 --> 00:04:44.046
Bununla ne kastediyorum?

00:04:44.046 --> 00:04:47.822
Bunu kullanmak profesyonel bir rapçi için 
bile çok zor, grime tarzı bir altyapı

00:04:47.822 --> 00:04:49.505
üstüne yazılmış sözler.

00:04:49.505 --> 00:04:53.730
Grime dakikada 140 vuruştur. 
Bu çok çok hızlı bir tempo.

00:04:53.730 --> 00:04:55.911
Aynı sözleri alıp geleneksel bir hip hop

00:04:55.911 --> 00:05:00.067
altyapısı kabul ettiğimiz
dakikada 70-80 vuruş üstüne ekleyin.

00:05:00.067 --> 00:05:02.582
Çok çok zor bir beceri.
Hazır olan müzikle,

00:05:02.582 --> 00:05:03.975
şu an yazarken bile zor.

00:05:03.975 --> 00:05:08.048
Yine de beşli ölçü 
bize bunu yapma olanağı sağlıyor.

00:05:08.048 --> 00:05:13.170
Söylemek istediğim şeyi anlatmaktansa 
doğrudan göstereyim. Kulak verin.

00:05:17.863 --> 00:05:20.586
Müzik gelsin lütfen.

00:05:20.586 --> 00:05:22.393
(Müzik)

00:05:22.393 --> 00:05:25.128
Birazdan duyacağınız şeyi 
bazılarınız bilip

00:05:25.128 --> 00:05:27.024
bazılarınız bilmeyebilir.

00:05:27.024 --> 00:05:30.421
Bu Shakespeare'in en ünlü şiiri, 18. Sone.

00:05:30.421 --> 00:05:34.447
Ritme uysun diye herhangi bir uyarlama
yapmadım, iyi kulak verin.

00:05:34.447 --> 00:05:38.327
Pekala.

00:05:38.327 --> 00:05:40.448
"Seni bir yaz gününe 
benzetmek mi, ne gezer?

00:05:40.448 --> 00:05:43.007
Çok daha güzelsin sen,
çok daha cana yakın:

00:05:43.007 --> 00:05:44.956
Taze tomurcukları sert rüzgarlar örseler,

00:05:44.956 --> 00:05:47.147
Kısacıktır süresi yeryüzünde bir yazın:

00:05:47.147 --> 00:05:49.448
Işıldar göğün gözü, yakacak kadar sıcak,

00:05:49.448 --> 00:05:51.648
Ve sık sık kararır da 
yaldız düşer yüzünden;

00:05:51.648 --> 00:05:53.895
Her güzel
er geç yoksun kalacak güzellikten,

00:05:53.895 --> 00:05:56.169
Kader ya da varlığın bozulması yüzünden;

00:05:56.169 --> 00:05:58.489
Ama hiç solmayacak sendeki ölümsüz yaz,

00:05:58.489 --> 00:06:00.772
Güzelliğin yitmez ki asla olmaz ki hurda;

00:06:00.772 --> 00:06:02.979
Gölgesindesin diye ecel caka satamaz,

00:06:02.979 --> 00:06:05.166
Sen çağları aşarken bu ölmez satırlarda:

00:06:05.166 --> 00:06:07.448
İnsanlar nefes alsın, 
gözler görsün elverir,

00:06:07.448 --> 00:06:09.768
Yaşadıkça şiirim, sana da hayat verir.

00:06:09.768 --> 00:06:12.008
İnsanlar nefes alsın, 
gözler görsün elverir,

00:06:12.008 --> 00:06:16.408
Yaşadıkça şiirim, sana da hayat verir."

00:06:16.408 --> 00:06:17.913
(Alkışlar)

00:06:17.913 --> 00:06:23.984
Gördüğünüz gibi, 
ritme tam olarak uyuyor.

00:06:23.984 --> 00:06:26.066
Altyapıyla uyum içinde.

00:06:26.066 --> 00:06:29.536
Şimdi tamamen farklı tarz altyapı
deneyeceğiz, farklı tempoda bir altyapı.

00:06:29.536 --> 00:06:34.211
Bu uyumlu ritim sayesinde
yine aynı sözleri göreceksiniz.

00:06:34.211 --> 00:06:35.039
Deneyelim.

00:06:35.039 --> 00:06:39.959
(Müzik)

00:06:39.959 --> 00:06:42.002
"Seni bir yaz gününe
benzetmek mi, ne gezer?

00:06:42.002 --> 00:06:44.000
Çok daha güzelsin sen,
çok daha cana yakın:

00:06:44.000 --> 00:06:45.954
Taze tomurcukları sert rüzgarlar örseler,

00:06:45.954 --> 00:06:47.815
Kısacıktır süresi yeryüzünde bir yazın:

00:06:47.815 --> 00:06:49.720
Işıldar göğün gözü, yakacak kadar sıcak,

00:06:49.720 --> 00:06:51.771
Ve sık sık kararır da
yaldız düşer yüzünden;

00:06:51.771 --> 00:06:53.822
Her güzel
er geç yoksun kalacak güzellikten,

00:06:53.822 --> 00:06:55.728
Kader ya da varlığın bozulması yüzünden;

00:06:55.728 --> 00:06:57.582
Ama hiç solmayacak sendeki ölümsüz yaz,

00:06:57.582 --> 00:06:59.530
Güzelliğin yitmez ki asla olmaz ki hurda;

00:06:59.530 --> 00:07:01.290
Gölgesindesin diye ecel caka satamaz,

00:07:01.290 --> 00:07:03.191
Sen çağları aşarken bu ölmez satırlarda:

00:07:03.191 --> 00:07:05.241
İnsanlar nefes alsın,
gözler görsün elverir,

00:07:05.241 --> 00:07:07.053
Yaşadıkça şiirim, sana da hayat verir.

00:07:07.053 --> 00:07:09.100
İnsanlar nefes alsın,
gözler görsün elverir,

00:07:09.100 --> 00:07:10.954
Yaşadıkça şiirim, sana da hayat verir."

00:07:10.954 --> 00:07:14.931
(Alkışlar)

00:07:14.931 --> 00:07:19.204
Herkesin bir saniyeliğine 
elini kalbine koymasını istiyorum.

00:07:22.143 --> 00:07:24.143
Kalbinizi hissediyorsanız, öyle umuyorum,

00:07:24.143 --> 00:07:27.093
kalbiniz ikili setler şeklinde 
atıyor olmalı,

00:07:27.093 --> 00:07:30.213
bir kuvvetli, bir zayıf, dee-dum 
veya diğer adıyla iki tempolu.

00:07:30.213 --> 00:07:34.132
Öyle değilse en kısa sürede bir doktora
danışmanızı öneririm.

00:07:34.132 --> 00:07:36.337
Bundan dolayı
-elinizi kalpten çekebilirsiniz-

00:07:36.337 --> 00:07:39.936
Bundan dolayı 
bu ritim bizim için çok özsel,

00:07:39.936 --> 00:07:43.499
müzik yaşamın ritmini, 
yaşamın seslerini taklit ediyor

00:07:43.499 --> 00:07:45.339
Yaşamın kalp atışını.

00:07:45.339 --> 00:07:49.226
Bu ritim, beşli ölçü, basit bir ritim 
olsa bile müziğin birçok tarzı için

00:07:49.226 --> 00:07:51.104
oldukça özsel nitelikte.

00:07:51.104 --> 00:07:53.245
Dünyadaki diğer yerlerde 
farklı ritimler var.

00:07:53.245 --> 00:07:55.343
Batı Afrika ritimleri gibi,

00:07:55.343 --> 00:07:58.784
insanlar temelde üçlü biçimde konuşuyor.

00:07:58.784 --> 00:08:01.741
Ritmin, gençlerin sözleri
ezberlemesi açısından

00:08:01.741 --> 00:08:03.901
bellek destekleyici bir araç 
olduğunu gördük.

00:08:03.901 --> 00:08:08.660
Ayrıca söylenen bazı şeyleri 
kavramak için de bir yol.

00:08:08.660 --> 00:08:10.461
Ritim bunu anlamamıza yardım ediyor.

00:08:10.461 --> 00:08:12.140
Duyguyu aktarmamıza yardım ediyor.

00:08:12.140 --> 00:08:14.260
Tabii ki hip hop'ta da tonlama,

00:08:14.260 --> 00:08:16.502
söylediğini söyleme şeklin,

00:08:16.502 --> 00:08:17.981
hangi ruh hâliyle söylediğin,

00:08:17.981 --> 00:08:19.821
hangi ritimle söylediğin

00:08:19.821 --> 00:08:21.869
söylediğinin ne olduğu kadar önemli.

00:08:21.869 --> 00:08:23.786
Bu iki sanat biçiminin felsefelerine,

00:08:23.786 --> 00:08:26.745
algılarına veya anlayışlarına, 
hakkında çok şey bildiğimizi

00:08:26.745 --> 00:08:29.035
sandığımız bu iki şeye geri dönersek,

00:08:29.035 --> 00:08:31.461
buna Shakespeare ile başlayalım.

00:08:31.461 --> 00:08:34.340
Geçen üç veya dört yıl boyunca,

00:08:34.340 --> 00:08:37.619
yüzlerce uygulama atölyesinde yüzlerce,
binlerce gençle

00:08:37.619 --> 00:08:39.227
çalıştıktan sonra,

00:08:39.227 --> 00:08:41.901
insanların Shakespeare algısıyla ilgili

00:08:41.901 --> 00:08:43.701
çok ilginç şeyler keşfettik.

00:08:43.701 --> 00:08:45.420
Kim olduğunu,

00:08:45.420 --> 00:08:49.140
içinde yaşadığı dönemin 
kökleşmiş inançlarının neler olduğunu,

00:08:49.140 --> 00:08:52.467
etrafındaki insanların, geçmişinin 
nasıl olduğunu sandıkları hakkında.

00:08:52.467 --> 00:08:56.259
Tabii ki bir kısmı hip hop'ta da 
olduğu gibi tamamen anlamsızdı.

00:08:56.259 --> 00:08:58.618
Örneğin Shakespeare'in, 
onların dediği şekilde,

00:08:58.618 --> 00:09:01.802
"üst düzey" veya Kraliyet İngilizcesi
konuştuğu fikri.

00:09:01.802 --> 00:09:03.445
Geçerli telaffuz.

00:09:03.445 --> 00:09:06.042
Geçerli telaffuz Shakespeare'in ölümünden

00:09:06.042 --> 00:09:08.123
100 yıl sonra bile henüz icat edilmemişti.

00:09:08.123 --> 00:09:11.122
Bugün Kraliyet İngilizcesi ile 
kastettiğimiz dili hiç duymadı.

00:09:11.122 --> 00:09:13.614
O hayattayken insanlar biraz Yorkshire

00:09:13.614 --> 00:09:16.004
ve Cornwall karışımı şeklinde konuşuyordu.

00:09:16.004 --> 00:09:18.435
Örneğin, "hours" (saatler)
"urrs" diye söyleniyordu.

00:09:18.435 --> 00:09:19.925
"Urrs ve urrs ve urrs."

00:09:19.925 --> 00:09:22.349
Veya: "mood" (hâl) 
ve "blood" (kan)... kafiyeliydi!

00:09:22.349 --> 00:09:26.802
İnsanlar "mu:dd" ve "blu:dd" olarak
telaffuz ediyordu.

00:09:27.962 --> 00:09:29.122
Onun yaşadığı dönemde

00:09:29.122 --> 00:09:31.847
zengin ve fakir arasındaki uçurum 
bugünkünden fazlaydı,

00:09:31.847 --> 00:09:35.324
gerçi bu uçurumu tekrar oluşturmak için 
elimizden geleni yapıyor gibiyiz.

00:09:35.324 --> 00:09:38.884
Çok fırtınalı, çok zorlu zamanlarda 
yaşıyordu ve biz o zorluğun

00:09:38.884 --> 00:09:42.483
hemen hemen temizlenmiş olan
görünümüne maruz kalıyoruz,

00:09:42.483 --> 00:09:44.244
geçmişin manzarasını
renklendiriyoruz.

00:09:44.244 --> 00:09:47.211
Shakespeare'in izleyicilerinin 
yüzde doksanından fazlası

00:09:47.211 --> 00:09:48.325
okuyup yazamazdı.

00:09:48.325 --> 00:09:51.364
Nasıl oldu da 21. yüzyılda Britanya'da

00:09:51.364 --> 00:09:55.731
neredeyse seçkinciliğin simgesi 
durumuna geldi

00:09:55.731 --> 00:09:58.470
ve hatta biz şu tartışmayı duyabiliyoruz:

00:09:58.470 --> 00:10:00.532
Kendi oyunlarını yazan o muydu?

00:10:00.532 --> 00:10:02.469
Çünkü elbette ki bu, bilgiyi elinde

00:10:02.469 --> 00:10:05.570
bulundurma iznine kimin sahip olup 
kimin olmadığına indirgeniyor.

00:10:05.570 --> 00:10:07.525
Shakespeare üniversiteye
gitmemiş biriydi.

00:10:07.525 --> 00:10:11.466
Oxford veya Cambridge'li değildi.
O -bazılarınca- -öyle görmüş olmalılar-

00:10:11.466 --> 00:10:15.019
bilgiyi bulundurma hakkı olmayan biri
olarak görülüyordu.

00:10:15.019 --> 00:10:18.023
Zekâsını bir gerçeklik olarak
kabullenmektense

00:10:18.023 --> 00:10:21.577
onun zekâsına 
bir açıklama getirmek zorundayız.

00:10:21.577 --> 00:10:23.743
Bu da beni hip hop'a götürdü.

00:10:23.743 --> 00:10:25.780
Birçok kişinin hip hop'a dair fikri var --

00:10:25.780 --> 00:10:29.262
tabii ki basının da hip hop'a dair yüksek 
sesle belirttiği fikirleri var.

00:10:29.262 --> 00:10:31.738
Binlerce kişiyle olan,
yüzlerce atölyedeki çalışmamda

00:10:31.738 --> 00:10:33.168
ve kurumlardaki etkileşimlerde

00:10:33.168 --> 00:10:35.161
tekrar keşfettim ki

00:10:35.161 --> 00:10:37.237
hip hop'a dair fikri olan birçok kişi

00:10:37.237 --> 00:10:39.060
onunla ilgili hiçbir şey bilmiyor.

00:10:39.060 --> 00:10:40.939
Sıfır. Hiç. Bununla kastettiğim ne?

00:10:40.939 --> 00:10:43.539
Sözcüklerin kendisi, "hip hop",

00:10:43.539 --> 00:10:46.626
buradaki "hip" bir Wolof sözcüğü olan
"hipi"den geliyor.

00:10:46.626 --> 00:10:48.339
Wolof bir Senegal dili,

00:10:48.339 --> 00:10:51.219
bir aydınlanma terimi anlamında,
"gözünü açıp görmek" demek.

00:10:51.219 --> 00:10:53.780
"Hop" sözcüğü de
İngilizcedeki belirtme hareketinden.

00:10:53.780 --> 00:10:57.929
Yani "hip hop" "zeki hareket" demek.

00:10:57.929 --> 00:10:59.740
Hip hop New York'taki

00:10:59.740 --> 00:11:03.299
kurucuları tarafından sistemleştirilen
beş unsur içerir.

00:11:03.299 --> 00:11:04.857
Beş unsur.

00:11:04.857 --> 00:11:07.885
Dj'lik, rap yapma, 
break dans, grafiti sanatı

00:11:07.885 --> 00:11:10.818
ve bugün bahsetmek istediğim
beşinci unsur:

00:11:10.818 --> 00:11:12.262
Bilgi.

00:11:12.262 --> 00:11:15.904
Belki televizyon veya radyoda 
pek görmediğimiz bir unsur.

00:11:15.904 --> 00:11:19.261
Tabii ki bu kültürü kuranlar
bu kültürün bugünkü simgelerinin

00:11:19.261 --> 00:11:21.463
oluşturan kişiler değil.

00:11:21.463 --> 00:11:22.905
Bu anlaşıldıktan sonra,

00:11:22.905 --> 00:11:24.989
ortaçağdaki Batı-Afrika imparatorlukları

00:11:24.989 --> 00:11:27.543
Mali, Songhay, Gao, 
antik Gana'ya dönersek,

00:11:27.543 --> 00:11:30.459
Malililerin griot dediği
bir niteliğiniz var.

00:11:30.459 --> 00:11:32.730
Bu griotlar bugün hâlâ var, griot kimdi?

00:11:32.730 --> 00:11:36.970
Griot ritmik, sözsel şair, ozan, müzisyen,

00:11:36.970 --> 00:11:41.762
tarih ile ruhsal geleneğin 
ve benzer şeylerin, o imparatorluğun,

00:11:41.762 --> 00:11:43.971
o kültürün bilgisini taşıyan kişiydi.

00:11:43.971 --> 00:11:45.531
Amerika bölgesinde bu müzikal,

00:11:45.531 --> 00:11:49.527
sözsel, kültürel geleneklerin birçok
karmaşık biçimde nasıl ortaya konduğunu

00:11:49.527 --> 00:11:53.290
ve caz, blues, funk'tan hip hop'a dek 
ilham olmaya nasıl yardım ettiğini

00:11:53.290 --> 00:11:54.929
anlamaya başladığımızda,

00:11:54.929 --> 00:11:57.662
kurucular Afrika Bambaataa, Kool DJ Herc

00:11:57.662 --> 00:12:01.492
ve Grandmaster Flash'in bu kültürü 
bu şekilde sistemleştirdiğinde,

00:12:01.492 --> 00:12:03.493
aslında ne yapmaya çalıştığına dair

00:12:03.493 --> 00:12:05.571
çok daha güçlü bir kanıya varırız.

00:12:05.571 --> 00:12:08.277
Onu bu bağlamda kavradığımızda,
yetmişlerin sonu

00:12:08.277 --> 00:12:12.411
ve seksenlerin başında New York'ta 
neler olduğunu anladığımızda,

00:12:12.411 --> 00:12:14.481
çoğunlukla temsil edildiği şekle kıyasla,

00:12:14.481 --> 00:12:16.527
hip hop çok farklı bir mesele
hâline gelir.

00:12:16.527 --> 00:12:18.809
Sivil haklar dönemi sonrasından
çıkan insanlar,

00:12:18.809 --> 00:12:23.450
Amiri Baraka veya James Baldwin
edebiyatının estetik etkisi,

00:12:23.450 --> 00:12:25.348
Muhammed Ali'nin kişiliğinin etkisi,

00:12:25.348 --> 00:12:27.111
James Brown'ın funk müziğinin etkisi,

00:12:27.111 --> 00:12:30.130
bu arada, James Brown tarihteki
en çok örneklenen bateristtir.

00:12:30.130 --> 00:12:33.653
Döngü tarzındaki ünlü parçaları
tüm hip hop müziğinin temelini oluşturur.

00:12:33.653 --> 00:12:35.810
Bu hip hop'ı bir kültür olarak

00:12:35.810 --> 00:12:38.361
içine ekleyebileceğimiz tek hakiki ortam.

00:12:38.361 --> 00:12:40.371
Ben bunun içinde büyüdüm sayılır.

00:12:40.371 --> 00:12:42.414
Büyük oranda bundan ilham aldım.

00:12:42.414 --> 00:12:46.091
Şöyle oldu... doksanların ortalarına dek 
ticari anlamda

00:12:46.091 --> 00:12:50.489
en başarılı olan rapçilerin kadar zeki 
oldukları hakkında övünmesi olağandı.

00:12:50.489 --> 00:12:53.089
Bilime hakim olmaktan bahsetmek, 
bilgi sunmak,

00:12:53.089 --> 00:12:55.570
yaşamın New York'tan bakıldığında

00:12:55.570 --> 00:12:58.944
nasıl olduğunu anlatırken 
aynı anda matematiğini konuşturmak.

00:12:58.944 --> 00:13:01.694
Bu iki unsur arasında bir çelişki yoktu

00:13:01.694 --> 00:13:05.210
ve yine aynı şekilde,
mesele bilgiyi bulunduranın kim olduğuydu.

00:13:05.210 --> 00:13:07.262
Kimin meşaleyi alıp ileriye taşıdığı.

00:13:07.262 --> 00:13:10.255
Hip hop'a dair ilham verici olan 
şeylerden biri de

00:13:10.255 --> 00:13:12.680
bunu yapmak zorunda olmadıkları
söylenen insanlardı,

00:13:12.680 --> 00:13:14.493
olmadıkları bir şey olmaya çalışmadan,

00:13:14.493 --> 00:13:16.340
farklı biçimde giyinmeden,

00:13:16.340 --> 00:13:18.341
farklı şekilde konuşmadan,

00:13:18.341 --> 00:13:20.139
karar verdiler, kararı veren onlardı:

00:13:20.139 --> 00:13:21.890
"Bu bilgiyi bulunduran biz olacağız.

00:13:21.890 --> 00:13:23.181
Kendimizi eğiteceğiz

00:13:23.181 --> 00:13:25.861
ve bu bilgiyi müzik yoluyla aktaracağız."

00:13:25.861 --> 00:13:28.391
Yaşamımda bunun temel simgesi, 
üstümdeki asıl etki

00:13:28.391 --> 00:13:30.659
size bahsettiğim bu gruptu, Wu-Tang Clan.

00:13:30.659 --> 00:13:33.140
"Wu-Tang Forever" yayınlandığında, 
okul çağındayken,

00:13:33.140 --> 00:13:39.186
bambaşka tarzlar dinleyen insanları
bir araya getiren ilk albümdü.

00:13:39.186 --> 00:13:43.976
O zamana dek, hip hop Londra'da hâlâ 
belirli bir kesimdekilere hitap ediyordu,

00:13:43.976 --> 00:13:47.101
benim okulumda öyleydi.

00:13:47.101 --> 00:13:48.976
Sonra "Wu-Tang Forever" çıktı

00:13:48.976 --> 00:13:51.419
ve birdenbire Heavy Metal dinleyen,

00:13:51.419 --> 00:13:52.800
Blur ve Oasis seven çocuklar,

00:13:52.800 --> 00:13:55.421
herkes o tarzdaki albüm
etrafında birleşmişti.

00:13:55.421 --> 00:13:57.019
Peki bu neydi?

00:13:57.019 --> 00:14:02.221
Açık bir şekilde gururlu, zekice olan
bu söylem öylesine yadsınamazdı ki,

00:14:02.221 --> 00:14:04.500
bana göre, herkesin ilgilisini uyandırıp

00:14:04.500 --> 00:14:06.461
insanları içine çekti.

00:14:06.461 --> 00:14:08.860
Size bir şiir örneği göstereceğim,

00:14:08.860 --> 00:14:11.300
ben ona şiir diyorum ama bazıları
rap diyebilir,

00:14:11.300 --> 00:14:14.660
bu grubun başındaki isim, 
RZA olarak bilinen bir beye ait,

00:14:14.660 --> 00:14:15.819
Az önce ondan bahsettim.

00:14:15.819 --> 00:14:18.261
"Kill Bill" filmi için de müzik yapmıştı,

00:14:18.261 --> 00:14:20.544
belki daha çok bu niteliğiyle
tanıyanlar vardır.

00:14:20.544 --> 00:14:22.321
Onun yazdığı, "Twelve Jewels"

00:14:22.321 --> 00:14:24.419
adlı bir şiir vardı, bu size zamanının

00:14:24.419 --> 00:14:26.939
en başarılı rapçilerinden biri olmasına,

00:14:26.939 --> 00:14:30.693
zekâyla övünmenin o dönemde ne kadar 
normal olduğuna dair bir fikir verecektir.

00:14:30.693 --> 00:14:33.452
"Twelve Jewels" adlı bir parça,
internetten bakabilirsiniz.

00:14:33.452 --> 00:14:34.660
Birazını paylaşacağım.

00:14:34.660 --> 00:14:37.421
Şöyle:

00:14:37.421 --> 00:14:40.419
"Matematiksel, biyokimyasal 
denklikler öncesindeki

00:14:40.419 --> 00:14:43.579
taş, hava, ateş ve suyun görünümleri,

00:14:43.579 --> 00:14:46.740
temel oluşumları katı, sıvı 
ve gazlar olmadan,

00:14:46.740 --> 00:14:49.861
ki onlardır kara parçalarını, 
uzay katalizörlerini

00:14:49.861 --> 00:14:52.818
ve tüm maddeleri doğuran,
bu yoğun hâldeki üçüncü boyut

00:14:52.818 --> 00:14:55.085
somut bir kavrayışı gözlemlemeli.

00:14:55.085 --> 00:14:56.941
Siniri bozmak için önce sinir gerekli.

00:14:56.941 --> 00:15:00.370
Bilgelik bilge olanın kendisi. 
Şair uykudaki aptal uyansın diye söyledi.

00:15:00.370 --> 00:15:03.583
Zaman dördüncü boyut, giriverir zihnine.

00:15:03.583 --> 00:15:06.340
Çakralar omurganın gerisine doğru
hareketlendiğinde.

00:15:06.340 --> 00:15:09.100
Çi enerjimin yaşamsal noktama
temasını gözlemle.

00:15:09.100 --> 00:15:11.910
Dilin tek hareketi 
kılıcın ciğere yaptığı gibi delip geçer.

00:15:11.910 --> 00:15:14.918
Duymadın mı şunu? 
Sözcükler kurşun gibi hızlı yok eder.

00:15:14.918 --> 00:15:17.540
Olumsuz fikirleri zihninin 
odacıklarına yüklediğinde

00:15:17.540 --> 00:15:21.341
ve ağzın cehennemden gelen 
kötülüğü taşıyan tetiği çekince.

00:15:21.341 --> 00:15:24.542
Olumsuzluğun barındığı yerden, 
midenin derinliklerinden.

00:15:24.542 --> 00:15:27.910
RZA'nın "Twelve Jewels"undan
küçük bir parça bu.

00:15:27.910 --> 00:15:29.625
Bir taraftan da ilginç.

00:15:29.625 --> 00:15:31.909
Bu türdeki sözsel tarzı kavradığınızda,

00:15:31.909 --> 00:15:35.878
hip hop'ın Shakespeare ile aynı gücü
taşıdığını fark edersiniz.

00:15:35.878 --> 00:15:38.542
Dönüştürme felsefesi,
herhangi bir yüce sanattaki gibi,

00:15:38.542 --> 00:15:40.182
çevremizdeki dünyayı sorgulamak.

00:15:40.182 --> 00:15:42.374
Bu bizi tiyatrodan
eğitim prodüksiyonlarımıza,

00:15:42.374 --> 00:15:45.047
üstünde çalıştığımız film
ve televizyon yapımlarına kadar

00:15:45.047 --> 00:15:47.823
Hip Hop Shakespeare Topluluğu ile
neye dair bir çalışma

00:15:47.823 --> 00:15:51.252
yaptığımız hakkında bir sonuca götürüyor.

00:15:51.252 --> 00:15:52.354
Tüm bunların ne olduğu.

00:15:52.354 --> 00:15:54.951
Bu, bilgiyi elinde bulunduranın
kim olacağıyla ilgili.

00:15:54.951 --> 00:15:58.090
21. yüzyılda, özellikle de 
işçi kitlelerine gerek duymadığımız

00:15:58.090 --> 00:16:00.045
sanayi sonrası toplumlara doğru geçerken,

00:16:00.045 --> 00:16:03.188
artık fabrikalarda çalışmaları için
işçi kitleleri yetiştirmiyoruz,

00:16:03.188 --> 00:16:04.667
bunlar oldukça önemli sorular.

00:16:04.667 --> 00:16:06.778
Bugün eğitimin amacı ne?

00:16:06.778 --> 00:16:08.781
Gençlere ne öğretiyoruz?

00:16:08.781 --> 00:16:12.103
Sonraki nesli neyi yapması ve
biçimlendirmesi için eğitiyoruz?

00:16:12.103 --> 00:16:14.583
Toplumun başarı ve başarısızlığın

00:16:14.583 --> 00:16:17.983
gitgide o toplum içindeki
insanların zihnine

00:16:17.983 --> 00:16:22.579
veya fikirlerine bağlı olduğu
bir toplumdaki her bireyi eğitiyor muyuz?

00:16:22.579 --> 00:16:25.862
İnsanları yapabileceğinin en iyisini
isteyecek şekilde eğitiyor muyuz?

00:16:25.862 --> 00:16:27.740
Tam potansiyeline ulaşacak şekilde.

00:16:27.740 --> 00:16:29.461
Toplumda ne konumda doğarsa doğsun.

00:16:29.461 --> 00:16:33.022
Yoksa hâlâ eski, katmanlı, insanların 
zorunlu konum ve yerlerinin olduğu

00:16:33.022 --> 00:16:35.740
zihniyet içinde mi çalışıyoruz,
yoksa onları olabildiğince

00:16:35.740 --> 00:16:37.824
büyük düşünmesi için destekliyor muyuz?

00:16:37.824 --> 00:16:39.541
Shakespeare'in yaşamında kimin onu

00:16:39.541 --> 00:16:42.405
bilgiye sahip biri olması için
desteklediğini bilmiyorum

00:16:42.405 --> 00:16:46.049
ama bunu yapamamış olsaydı 
onun eserlerinden mahrum olurduk,

00:16:46.049 --> 00:16:47.828
tıpkı hip hop'taki gibi.

00:16:47.828 --> 00:16:49.706
Üstüne düşünmek istediğimiz şey de bu.

00:16:49.706 --> 00:16:52.569
Eğitim, onun kime ait olup
kime ait olmadığı.

00:16:52.569 --> 00:16:55.808
İnsan kültüründeki birliği,
insanların takip ettiği

00:16:55.808 --> 00:16:57.369
fikir ve eylemlerdeki birliği

00:16:57.369 --> 00:16:58.975
kendimize kanıtlamak için

00:16:58.975 --> 00:17:01.082
görünüşte apayrı olan 
bu sanat biçimlerini,

00:17:01.082 --> 00:17:05.124
görünüşte apayrı olan
bu iki dünyayı kullanıp

00:17:05.124 --> 00:17:07.123
onları bir araya getirerek.

00:17:07.123 --> 00:17:09.485
İnsanları kendi sanatsal, edebi, kültürel

00:17:09.485 --> 00:17:14.034
ve toplumsal nitelik tarzlarına
doğru ateşlemek için.

00:17:14.034 --> 00:17:16.284
Sizinle ufak bir... 
son bir parça paylaşacağım

00:17:16.284 --> 00:17:18.722
Biraz daha... 
"eğlenceli" demek istemiyorum

00:17:18.722 --> 00:17:22.723
ama biraz daha oyun 
ve meydan okuma tarzında.

00:17:22.723 --> 00:17:26.865
Bir radyodan ortaya çıktı,
Radio 1Xtra'daki "Freestyles"dan,

00:17:26.865 --> 00:17:29.283
yaklaşık iki buçuk veya üç sene önce.

00:17:29.283 --> 00:17:31.784
Biraz şakasına gibiydi. DJ bana,

00:17:31.784 --> 00:17:33.783
"Burada 27 Shakespeare oyunun listesi var,

00:17:33.783 --> 00:17:35.882
onları serbest stile 
uydurmaya çalış." dedi.

00:17:35.882 --> 00:17:38.764
Şans eseri, başardık.
Nasıl oldu bilmiyorum, gerçi yaklaşık

00:17:38.764 --> 00:17:41.573
on dakikamız vardı,
gerçek anlamda bir serbest stil değildi

00:17:41.573 --> 00:17:44.385
ama yaptık ve sonrasında 
albüme eklediğimiz bir parça oldu.

00:17:44.385 --> 00:17:46.804
İlk bölüm 27 Shakespeare oyunu,

00:17:46.804 --> 00:17:48.617
sonraki bölüm

00:17:48.617 --> 00:17:51.033
Shakespeare'den 16 ünlü alıntı içeriyor.

00:17:51.033 --> 00:17:54.081
İsmi "Komedi, Trajedi, Tarih",

00:17:54.081 --> 00:17:56.328
internetten bakabilirsiniz, şu şekilde.

00:17:56.328 --> 00:17:58.574
Şimdi söyleyeceğim, şöyle başlıyor:

00:17:58.574 --> 00:17:59.766
"Bu Akala bir elmas gibi.

00:17:59.766 --> 00:18:01.627
Siz ufaklıklarsa Yanlışlıklar Komedisi.

00:18:01.627 --> 00:18:03.483
Bağırsanız da sizi çalarlar çello gibi.

00:18:03.483 --> 00:18:05.480
İşime bakıyorum,
Othello gibi kıskançsınız.

00:18:05.480 --> 00:18:08.163
Kimsin? Ne yapacaksın?
Hırçın Kız gibi susturuldun.

00:18:08.163 --> 00:18:10.003
Yaz Gecesi Rüyasındasın.
Müziğin yavan.

00:18:10.003 --> 00:18:12.964
Ben Capulet, sen Montague, acımam. 
Ben Sezar'ım, duydun mu?

00:18:12.964 --> 00:18:16.484
Venedik Taciri satamaz CD'ni.
Benim için işin sonu hep iyi.

00:18:16.484 --> 00:18:19.733
Macbeth gibisin, cehenneme gideceksin.
Kısasa Kısas, en iyisi benim.

00:18:19.733 --> 00:18:21.923
Windsor'un Şen Kadınlarısınız,
Kral Lear değil.

00:18:21.923 --> 00:18:23.354
Timon'u bilmem, Atina'daydı o.

00:18:23.354 --> 00:18:25.165
Hamlet gibi döndüğümde bedeli ödersin.

00:18:25.165 --> 00:18:27.163
Ben Akala,
Sana Nasıl Geliyorsa öyle olsun.

00:18:27.163 --> 00:18:28.794
Kuru Gürültüsün. Tek işin çalmak.

00:18:28.794 --> 00:18:31.894
Harikayım, 12 Gece gerekmez.
Siz ufak Fırtınalar sahnede yok olur.

00:18:31.894 --> 00:18:34.842
Güncel olan benim. 
Sen tarih oldun 4. Henry gibi.


00:18:34.842 --> 00:18:38.200
Alevim ben, işler kötü.
İyisi mi sen kaç Perikles gibi.

00:18:38.200 --> 00:18:41.784
Standart ötesi, Kış Masalı gibi soğuk.
Titus Andronicus çuvallamaya mahkum."

00:18:41.784 --> 00:18:44.685
27 oyun.

00:18:44.685 --> 00:18:50.365
(Gülüşmeler) (Alkışlar)
Kulak verin.

00:18:50.365 --> 00:18:54.531
Son bir kısım var,
Shakaespeare'den 16 ünlü alıntı içeriyor.

00:18:54.531 --> 00:18:58.003
"Bilge adam aptal olduğunu bilendir.
Kışkırtma umutsuz ama değerli adamı.

00:18:58.003 --> 00:19:01.614
Peter'dan alıp Paul'a ödemek niye?
Biri günahla yükselir, biri erdemle düşer.

00:19:01.614 --> 00:19:04.449
Ruhunu inci pahasına satıp 
dünyayı kazansan da ne olur?

00:19:04.449 --> 00:19:07.883
Dünya istiridyem ama açım ben.
İstediğim fazlası kuruş ya da metelikten.

00:19:07.883 --> 00:19:11.045
Şaka değil, umarım gülmezsiniz.
Şair veya yoksul, hangisi dersiniz?

00:19:11.045 --> 00:19:14.194
Düzgünce konuşurum, kenar 
mahalledenim gerçi, aslında yok ilgisi.

00:19:14.194 --> 00:19:17.526
Şehirli de, sokaktan de. Gül yine güzel
kokmaz mı, adı başka olsa bile?

00:19:17.526 --> 00:19:21.424
Sertçe söylüyorum, bir ozan kadar akıllı.
Elimde bahçeye dikilecek Krallık Bayrağı.

00:19:21.424 --> 00:19:22.953
Akala, Akala, niye Akalasın sen?


00:19:22.953 --> 00:19:25.045
Rap'im Shakespeare mısrasıyla,
sırrım ortada.

00:19:25.045 --> 00:19:28.140
Ben şansla yükselmedim, kader bu.
Konuşsanız da şaşkınım ben hâlâ.

00:19:28.140 --> 00:19:31.534
Saniyede binlerce korkağı bitirdim.
Kralın adı bile bir kale değil mi?

00:19:31.534 --> 00:19:34.864
Bundan bahsetme, sır değil ki.
Tez dersi veririm Antik Yunan'daki gibi.

00:19:34.864 --> 00:19:38.123
Ya da Mısıroloji, dilemem özür.
Zihin gözüm her şeyi net görür.

00:19:38.123 --> 00:19:41.484
Beni durdurmak değil olası.
Yaşamım büyülü, büyük olasılıkla.

00:19:41.484 --> 00:19:44.884
Acımasızca konuşuyorum adeta.
Bir son vereceğim neşeli zamanlarına.

00:19:44.884 --> 00:19:47.756
Ne dersen de işe yaramaz.
Kartallar yoksa çalıkuşu av olmaz.

00:19:47.756 --> 00:19:50.322
Konu sözcüklerse en fenasıyım,
küfürlü tüm yüklemlerim.

00:19:50.322 --> 00:19:51.800
Yanında hemşire olan ilk rapçi.

00:19:51.800 --> 00:19:55.133
Kafayı sıyıran ilk ahmak için
cenaze aracı hazır, kullanamaz zihnini.

00:19:55.133 --> 00:19:58.653
Şahlan Akala'yla, resmen delilik.
Sebepsiz bir çılgınlık, yalnızca üzüntü.

00:19:58.653 --> 00:20:01.323
Sözlerim hırsın hançeri
ve çekici gibi, bir saldırı hâli.

00:20:01.323 --> 00:20:04.129
Askeri tarzda rap'imin mevzisi,
konuşarak bulamazsın yerini.

00:20:04.129 --> 00:20:08.430
Satürn'den hızlı geride bırakırım seni.
Mahveder sözlerim bu koca çocukları.

00:20:08.430 --> 00:20:11.523
Bu Akala, rap Shakespeare'i.
Geçen yıl dedim, istemedin dinlemeyi.

00:20:11.523 --> 00:20:15.484
Etiyopyalı kulağındaki taş gibi değerli.
Yine söyle duymayanlar için."

00:20:15.484 --> 00:20:17.003
Benim için zevkti.

00:20:17.003 --> 00:20:21.003
(Alkışlar)