0:00:07.092,0:00:10.192
Bạn có giỏi như bạn nghĩ?

0:00:10.192,0:00:13.902
Bạn có giỏi quản lí tiền?

0:00:13.902,0:00:16.732
Hay giỏi đọc cảm xúc người khác?

0:00:16.732,0:00:20.172
Sức khỏe của bạn như thế nào[br]so với những người bạn quen biết?

0:00:20.172,0:00:23.114
Ngữ pháp của bạn [br]có trên mức trung bình?

0:00:23.114,0:00:25.451
Việc biết mình tài giỏi đến đâu

0:00:25.451,0:00:27.993
khi so sánh với người khác

0:00:27.993,0:00:30.502
không chỉ giúp ta thêm tự tin,

0:00:30.502,0:00:34.714
mà còn giúp ta biết được [br]khi nào nên nghe theo lí trí và bản năng

0:00:34.714,0:00:39.393
và khi nào nên xin lời khuyên từ ai đó.

0:00:39.393,0:00:43.225
Thế nhưng, nghiên cứu tâm lí [br]chỉ ra rằng chúng ta không giỏi lắm

0:00:43.225,0:00:45.664
trong việc tự đánh giá năng lực.

0:00:45.664,0:00:50.001
Trên thực tế, ta thường [br]đánh giá quá cao bản thân.

0:00:50.001,0:00:52.293
Các nhà nghiên cứu [br]đã gọi hiện tượng này

0:00:52.293,0:00:55.626
là Hiệu ứng Dunning-Kruger.

0:00:55.626,0:00:58.464
Hiệu ứng này giải thích tại sao [br]hơn 100 nghiên cứu

0:00:58.464,0:01:02.465
đã chỉ ra rằng [br]con người có tính ảo tưởng tự tôn.

0:01:02.465,0:01:04.994
Chúng ta đánh giá mình[br]cao hơn người khác

0:01:04.994,0:01:08.134
đến mức vi phạm [br]cả những định luật toán học.

0:01:08.134,0:01:10.275
Khi hai kỹ sư phần mềm ở hai công ty [br]

0:01:10.275,0:01:13.035
được yêu cầu đánh giá [br]hiệu quả làm việc của họ,

0:01:13.035,0:01:17.637
32% kỹ sư ở công ty này[br]và 42% ở công ty kia

0:01:17.637,0:01:21.224
đặt mình vào top 5% cao nhất.

0:01:21.224,0:01:25.195
Trong một nghiên cứu khác, [br]88% tài xế người Mỹ

0:01:25.195,0:01:28.845
cho là mình có kỹ năng lái xe[br]trên mức trung bình.

0:01:28.845,0:01:31.526
Đó không phải là [br]những nghiên cứu duy nhất.

0:01:31.526,0:01:34.945
Thường thì mọi người có xu hướng[br]đánh giá mình cao hơn người khác

0:01:34.945,0:01:42.095
trong những lĩnh vực như sức khỏe,[br]khả năng lãnh đạo, đạo đức và hơn thế.

0:01:42.095,0:01:45.756
Điều thực sự thú vị là[br]những người có ít khả năng nhất

0:01:45.756,0:01:50.636
thường đánh giá bản thân[br]là những chuyên gia giỏi nhất.

0:01:50.636,0:01:53.127
Người được xem [br]là kém về lí luận logic,

0:01:53.127,0:01:54.070
ngữ pháp,

0:01:54.070,0:01:55.117
kiến thức tài chính,

0:01:55.117,0:01:55.983
toán,

0:01:55.983,0:01:57.361
thông minh cảm xúc,

0:01:57.361,0:01:59.357
thử nghiệm y khoa,

0:01:59.357,0:02:00.637
và cờ vua

0:02:00.637,0:02:07.618
đều có xu hướng đánh giá mình thành thạo[br]gần như một chuyên gia thực thụ.

0:02:07.618,0:02:11.397
Vậy những ai dễ bị ảo tưởng [br]như thế này nhất?

0:02:11.397,0:02:15.718
Đáng buồn thay, tất cả chúng ta đều có[br]nhiều lỗ hổng năng lực

0:02:15.718,0:02:18.638
mà ta không nhận ra.

0:02:18.638,0:02:20.000
Tại sao thế?

0:02:20.000,0:02:24.719
Khi hai nhà tâm lí học Dunning và Kruger[br]lần đầu mô tả hiệu ứng và năm 1999,

0:02:24.719,0:02:28.873
họ cho rằng người bị thiếu kiến thức[br]và kĩ năng ở một mặt nào đó

0:02:28.873,0:02:31.329
sẽ bị ảnh hưởng bởi hai thứ cùng lúc.

0:02:31.329,0:02:35.148
Thứ nhất, họ phạm sai lầm[br]và có những quyết định tồi tệ.

0:02:35.148,0:02:40.581
Nhưng thứ hai, chính những lỗ hổng[br]kiến thức ấy ngăn họ nhận ra lỗi sai.

0:02:40.581,0:02:44.449
Nói cách khác, người kém [br]thiếu kỹ năng chuyên môn cần thiết

0:02:44.449,0:02:47.419
để nhận ra mình kém đến đâu.

0:02:47.419,0:02:49.419
Ví dụ, khi nghiên cứu các thí sinh

0:02:49.419,0:02:51.979
ở một giải hùng biện[br]của trường đại học,

0:02:51.979,0:02:55.569
25% số đội kém nhất[br]ở vòng chơi đầu tiên

0:02:55.569,0:02:59.623
thua bốn trên năm vòng đấu.

0:02:59.623,0:03:03.229
Nhưng họ nghĩ rằng [br]họ đã thắng gần 60%.

0:03:03.229,0:03:06.001
Không nắm chắc luật hùng biện,

0:03:06.001,0:03:09.550
họ đơn giản là không thể nhận ra[br]khi nào hay đã bao nhiêu lần

0:03:09.550,0:03:12.491
luận điểm của họ bị đánh bại.

0:03:12.491,0:03:17.440
Hiệu ứng Dunning-Kruger không phải [br]là việc để cái tôi che mù điểm yếu.

0:03:17.440,0:03:21.541
Người ta thường chấp nhận [br]thiếu sót của mình khi biết về nó.

0:03:21.541,0:03:25.651
Trong một nghiên cứu, sinh viên kém [br]về câu hỏi logic ngay từ ban đầu

0:03:25.651,0:03:28.520
khi học giờ logic

0:03:28.520,0:03:33.631
sẵn sàng thừa nhận[br]thành tích ban đầu của họ rất tệ.

0:03:33.631,0:03:35.561
Đó có thể là lí do vì sao

0:03:35.561,0:03:38.311
người có kỹ năng ở mức trung bình [br]hoặc chuyên gia

0:03:38.311,0:03:41.291
thường kém tự tin vào khả năng của mình.

0:03:41.291,0:03:44.691
Họ biết đủ để hiểu rằng [br]còn rất nhiều điều họ không biết.

0:03:44.691,0:03:49.241
Nghĩa là, các chuyên gia sẽ nhận thức được[br]họ thông thạo vấn đề đến đâu.

0:03:49.241,0:03:51.801
Nhưng họ lại thường [br]mắc một sai lầm khác:

0:03:51.801,0:03:56.432
họ cho rằng mọi người khác[br]cũng thông thạo như thế.

0:03:56.432,0:04:00.083
Cho nên, những người này,[br]dù kém cỏi hay thực sự giỏi,

0:04:00.083,0:04:04.352
vẫn thường bị vướng vào rắc rối[br]của việc đánh giá sai bản thân.

0:04:04.352,0:04:07.673
Khi không có kĩ năng,[br]họ không thể tự nhận ra sai lầm.

0:04:07.673,0:04:09.811
Khi quá giỏi,

0:04:09.811,0:04:14.303
họ không nhận ra khả năng của mình [br]vượt trội đến thế nào.

0:04:14.303,0:04:18.493
Vậy nên, nếu không thể nhận ra[br]sự tồn tại của hiệu ứng Dunning-Krugger,

0:04:18.493,0:04:24.493
bạn có thể làm gì để biết [br]năng lực của mình thực sự đến đâu?

0:04:24.493,0:04:27.524
Đầu tiên, hãy hỏi ý kiến của người khác,

0:04:27.524,0:04:30.584
và xem xét ý kiến đó,[br]ngay cả khi nó thật khó nghe.

0:04:30.584,0:04:33.755
Thứ hai, và quan trọng hơn là, [br]hãy không ngừng học hỏi.

0:04:33.755,0:04:35.485
Càng hiểu biết,

0:04:35.485,0:04:40.454
chúng ta càng có ít khả năng[br]có lỗ hổng trong năng lực.

0:04:40.454,0:04:43.613
Có thể tất cả đều được tóm gọn [br]trong câu thành ngữ xưa:

0:04:43.613,0:04:46.345
Khi cãi nhau với một kẻ ngốc,[br]trước tiên, hãy chắc rằng,

0:04:46.345,0:04:50.115
mình không phải là [br]kẻ ngốc trong mắt họ.