Czy naprawdę jesteś dobry
w tym, co robisz?

Jak dobrze gospodarujesz pieniędzmi?

A co z rozpoznawaniem emocji?

Czy jesteś zdrowszy od znajomych?

Czy znasz gramatykę
lepiej niż przeciętny człowiek?

Świadomość tego, jakie są nasze
kompetencje i umiejętności

w porównaniu z innymi,

jest czymś więcej
niż dowartościowaniem siebie.

Pomaga nam zrozumieć, kiedy można
iść za decyzjami i instynktami,

a kiedy trzeba poszukać porady.

Jednak badania psychologiczne pokazują,

że nie potrafimy trafnie
oceniać swoich umiejętności.

Tak naprawdę, często je przeceniamy.

Naukowcy nazwali to zjawisko

efektem Dunninga-Krugera.

Wyjaśnia on, dlaczego
ponad 100 badań pokazało,

że ludzie okazują iluzoryczną wyższość.

Tak bardzo uważamy się
za lepszych od innych,

że jest to sprzeczne
z prawami matematyki.

Kiedy poproszono informatyków
z dwóch firm o ocenienie swoich dokonań,

32% informatyków
z jednej firmy i 42% z drugiej

umieściło siebie
w górnych pięciu procentach.

W innym badaniu 88%
amerykańskich kierowców

uznało swoje umiejętności prowadzenia
samochodu za ponadprzeciętne.

To nie są odosobnione przypadki.

Zazwyczaj ludzie oceniają siebie
lepiej niż innych,

gdy chodzi o zdrowie, umiejętności
przywódcze, etykę czy inne dziedziny.

Co ciekawe, ci najmniej zdolni

często są bardziej skłonni
do przeceniania swoich umiejętności.

Ludzie, którzy mają trudności
z logicznym myśleniem,

gramatyką, wiedzą finansową,

matematyką,

inteligencją emocjonalną,

przeprowadzaniem testów medycznych

czy grą w szachy,

często widzą swoje kompetencje
na poziomie eksperckim.

Kto jest najbardziej narażony
na takie złudzenie?

Niestety wszyscy, bo każdy z nas
posiada pokłady niekompetencji,

których nie rozpoznaje.

Dlaczego?

Kiedy w 1999 roku psycholodzy Dunning
i Kruger pierwszy raz opisali ten efekt,

uznali, że ludzie pozbawieni
wiedzy i umiejętności w danej dziedzinie

cierpią w dwójnasób.

Po pierwsze, popełniają błędy
i podejmują kiepskie decyzje.

Ale po drugie, te same luki w wiedzy
nie pozwalają im dostrzec własnych błędów.

Innymi słowy, brak im
specjalistycznej wiedzy

potrzebnej do rozpoznania
popełnianych błędów.

Na przykład, kiedy naukowcy badali

uczestników uniwersyteckich
zawodów dyskusyjnych,

25% najsłabszych drużyn
w rundzie eliminacyjnej

przegrało cztery z pięciu pojedynków,

ale sądzili, że wygrywają w prawie 60%.

Bez solidnej znajomości
zasad prowadzenia debaty

studenci nie potrafili rozpoznać,
kiedy i jak często

ich argumenty były nietrafione.

Efekt Dunninga-Krugera to nie kwestia ego,
które przysłania nam nasze słabości.

Jeśli ludzie dostrzegają swoje braki,
to zazwyczaj przyznają się do nich.

Badani studenci, którzy osiągnęli
słabe wyniki z testu na logikę,

odbyli następnie mini kurs z logiki,

po czym dość chętnie przyznali,
że początkowo poszło im okropnie.

Dlatego osoby z umiarkowanym poziomem
doświadczenia i wiedzy eksperckiej

często są mniej pewni swoich umiejętności.

Wiedzą na tyle dużo, żeby wiedzieć,
że jeszcze wielu rzeczy nie wiedzą.

Jednocześnie eksperci zwykle są świadomi,
jaka jest wiedza takich osób.

Ale często popełniają inny błąd,

uznając, że każdy posiada
taką samą wiedzę jak oni.

Dlatego zarówno ludzie niekompetentni,
jak i wysoce wykwalifikowani,

często wpadają w sidła
nieodpowiedniej autopercepcji.

Kiedy są niekompetentni,
nie zauważają własnych wad.

Kiedy mają wysokie kwalifikacje,

nie widzą, jak wyjątkowe
są ich umiejętności.

Skoro osoby doświadczające efektu
Dunninga-Krugera nie widzą go,

jak mogą wysondować własne kompetencje?

Po pierwsze, poprosić innych
o informację zwrotną i rozważyć ją,

nawet jeśli jest trudna do zaakceptowania.

Po drugie, co nawet ważniejsze,
należy stale się uczyć.

Im więcej wiemy, tym mniejsze
prawdopodobieństwo

powstania niewidocznych luk
w umiejętnościach.

Może to wszystko sprowadza się
do starego przysłowia:

"Kiedy kłócisz się z głupcem,

upewnij się, że on nie robi tego samego".