WEBVTT

00:00:01.248 --> 00:00:03.745
En yeni ve son moda
kıyafetleri almamız için

00:00:03.795 --> 00:00:06.553
medya yoluyla
baskı bombardımanına tutuluyoruz.

00:00:06.764 --> 00:00:09.415
Artık modası geçtiğinde
hemen çöpe atın.

00:00:09.892 --> 00:00:14.089
Tahmini her yıl 93 milyon ton
ya çöplüğe gidiyor ya da yakılıyor

NOTE Paragraph

00:00:14.150 --> 00:00:19.328
Bu kabaca her bir saniyede
çöplüğe giden

00:00:19.328 --> 00:00:22.192
bir kamyon dolusu tekstil çöpüdür

00:00:22.192 --> 00:00:23.332
Her bir saniyede

NOTE Paragraph

00:00:23.449 --> 00:00:26.792
Kıyafet üretmek de ayrıca suyumuzu
kirletiyor ve karbondioksit üretiyor

00:00:26.859 --> 00:00:29.186
Zara tarafından öncülük
edilen hızlı modeli

00:00:29.186 --> 00:00:32.619
2000li yılların başında yaptıkları gibi
markaların her yıl iki kat fazla

00:00:32.619 --> 00:00:34.213
kıyafet üretmesi anlamına geliyor

00:00:34.213 --> 00:00:36.835
Ama şirketler bunun değişmek
üzere olduğunu söylüyor.

00:00:36.835 --> 00:00:39.181
Çünkü günümüzde
çevre dostu hızlı moda alabiliriz.

00:00:39.181 --> 00:00:42.323
Ayrıca kıyafetlerimizi artık
istemediğimizde geri dönüştürebiliriz.

00:00:42.323 --> 00:00:43.670
Ama buna inanabilir miyiz?

NOTE Paragraph

00:00:50.057 --> 00:00:51.921
Zara'nın ana şirketi Inditex

00:00:51.921 --> 00:00:52.928
ve H&M grup

00:00:52.928 --> 00:00:55.452
dünyadaki en büyük
iki moda perakendecisidir.

00:00:55.452 --> 00:00:57.599
İkisinin de çevre dostu kıyafet üretimi

00:00:57.599 --> 00:00:59.628
iddiasında bulunan koleksiyonları var.

00:00:59.628 --> 00:01:01.576
Bu iki moda devi bununla da kalmayarak

00:01:01.576 --> 00:01:04.486
tüm ürünlerini daha sürdürülebilir
yaptıklarını söylüyorlar

NOTE Paragraph

00:01:05.518 --> 00:01:08.685
Malzemeden başlayarak bu vaatlere bakalım.

NOTE Paragraph

00:01:08.685 --> 00:01:10.309
(Malzemeler)

NOTE Paragraph

00:01:11.031 --> 00:01:15.159
Dünya çapında olduğu gibi Zara&H&M' nin
ana malzemesi polyesterdir

00:01:15.159 --> 00:01:18.761
Bu tüm lif üretiminin %52'si

00:01:18.761 --> 00:01:21.374
ve pamuğun yaklaşık %24'ü.

NOTE Paragraph

00:01:21.500 --> 00:01:23.929
PET polyesterin farklı bir ismi

00:01:23.929 --> 00:01:26.839
ve o su şişelerindeki plastikle aynı tür.

00:01:27.109 --> 00:01:28.887
Aslında,

00:01:28.887 --> 00:01:31.718
PET ürünlerinin %60'ı tekstile

00:01:31.718 --> 00:01:33.906
ve sadece %30'u su şişelerine gidiyor.

NOTE Paragraph

00:01:35.313 --> 00:01:37.355
Bu materyal petrolden üretiliyor

00:01:37.355 --> 00:01:39.167
ve bu süreç çok fazla enerji kullanıp

00:01:39.167 --> 00:01:40.517
su rezervine asit ve

00:01:40.517 --> 00:01:43.670
amonyak ile birlikte
karbondioksit salınımı yapıyor.

NOTE Paragraph

00:01:44.170 --> 00:01:46.948
Geri dönüştürülen polyester,
işlenmemiş materyale kıyasla

00:01:46.948 --> 00:01:49.730
%60 daha az enerji
kullanır ve o tekstil atıkları

00:01:49.730 --> 00:01:51.526
ya da plastik çöplerden yapılabilir.

00:01:52.586 --> 00:01:56.623
Ama ipteki uyumsuzluklar
daha fazla boya gerektirebilir.

00:01:56.623 --> 00:01:57.876
Uzmanlar,

00:01:57.876 --> 00:02:01.699
polyester kumaşların her yıkamada
700.000 mikroplastik lifini

00:02:01.699 --> 00:02:03.062
okyanusa

00:02:03.062 --> 00:02:04.764
ayrıca yiyeceklerimize

00:02:04.764 --> 00:02:06.226
saçılabileceğini söylüyor.

NOTE Paragraph

00:02:08.658 --> 00:02:10.329
Pamuğun bu tür problemleri yok. Ama

00:02:10.329 --> 00:02:12.780
hala kimyasal ve
yoğun sulama gerektiren bir ürün.

00:02:12.910 --> 00:02:15.237
Doğayla ilgili dünya çapındaki
bir fona göre

00:02:15.237 --> 00:02:19.141
bir tişört ve bir çift kot pantolon
için yeterli olan

00:02:19.141 --> 00:02:21.861
bir kilo pamuğu üretmek için 
20.000 litre su gerekiyor.

00:02:22.630 --> 00:02:26.819
Ayrıca, dünyadaki tarım ilaçlarının
yaklaşık %11'i pamuk alanında kullanılıyor

00:02:26.819 --> 00:02:28.800
Öyleyse organik pamuk daha mı iyi?

NOTE Paragraph

00:02:28.800 --> 00:02:30.896
Aslında organik pamuk
ve diğer pamuk

00:02:30.896 --> 00:02:32.733
arasında muazzam bir fark var.

NOTE Paragraph

00:02:33.200 --> 00:02:36.079
Bu Suki. Dünya çapında
moda endüstrisindeki

00:02:36.079 --> 00:02:38.395
şeffaflık ve sürdürülebilirlik taraftarı

00:02:38.395 --> 00:02:41.501
bir kuruluş olan
moda devriminin temsilcisi.

NOTE Paragraph

00:02:42.418 --> 00:02:48.019
Organik pamuk uzun vadede
onu yetiştiren çiftçi,

00:02:48.019 --> 00:02:51.288
çevre ve onu üreten toprak
için çok daha iyi.

00:02:51.288 --> 00:02:54.001
Daha az yoğunlukta sulama ister

00:02:54.001 --> 00:02:56.801
ve bu kadar çok sulama gerektirmez

NOTE Paragraph

00:02:56.933 --> 00:02:59.003
Ürünlerinin sürdürülebilirliği konusunda

00:02:59.003 --> 00:03:01.007
H&M'den bir röportaj talebinde bulunduk.

00:03:01.007 --> 00:03:02.008
Ama reddettiler.

00:03:02.008 --> 00:03:04.533
Mail yoluyla şöyle söylediler;
'Bu yılın sonuna doğru

00:03:04.533 --> 00:03:06.647
kullanacağımız tüm
pamukların sürdürülebilir

00:03:06.647 --> 00:03:08.913
kaynaklardan geleceğini
paylaşmaktan mutluyuz.

00:03:08.913 --> 00:03:10.862
Zara da sadece maille cevap verdi;

00:03:10.862 --> 00:03:14.888
'2019'da, grubumuz
(zara'nın ana firması Inditex)

00:03:14.888 --> 00:03:18.450
2018 e kıyasla %105
daha fazla 38.000 tondan fazla

00:03:18.450 --> 00:03:20.851
sürdürülebilir pamuk kullandı.

NOTE Paragraph

00:03:21.682 --> 00:03:23.996
Ama sürdürülebilir
tam olarak ne anlama geliyor?

00:03:24.016 --> 00:03:27.184
Bunun için standart bir tanımlama yok
ve bu organik demek değil.

00:03:27.184 --> 00:03:30.305
H&M, sürdürülebilir pamuğun ayrıca
geri dönüştürülmüş ya da daha

00:03:30.305 --> 00:03:33.845
az tarım ilacı ve genetiği değiştirilmiş
organizma kullanan pamuk anlamına

00:03:33.845 --> 00:03:34.845
geldiğini söylüyor.

00:03:36.965 --> 00:03:39.517
Zara pamuğunu geri dönüştürülebilir
olarak tanımlıyor

00:03:39.517 --> 00:03:42.854
Ama onu organik yerine ekolojik olarak
yetiştirilmiş olarak tanımlıyor.

NOTE Paragraph

00:03:42.854 --> 00:03:45.544
Pamuğun, doğal gübre ve tarım ilacı
kullandığını ve bunun

00:03:45.544 --> 00:03:49.080
üretim sürecinde kimyasal ve pamuk
kullanımını kontrol ettiklerini söyleyen

00:03:49.080 --> 00:03:52.136
Organik İçerik Standardı ve
Küresel Organik Tekstil Standardı

00:03:52.136 --> 00:03:55.686
tarafından onaylandığını iddia ediyor.

00:03:58.636 --> 00:04:01.707
'Sürdürülebilir' ve 'ekolojik üretilmiş'
gibi terimler müşteriler

00:04:01.707 --> 00:04:03.904
için muğlak olmalarının
yanı sıra bunların

00:04:03.904 --> 00:04:05.538
doğruluk kontrolünü yapmak da zor.

NOTE Paragraph

00:04:05.538 --> 00:04:07.605
Ama kar gütmeyen bir
Textile Exchange'e göre

00:04:07.605 --> 00:04:12.392
2016'da H&M, dünyada en çok
organik pamuk kullanan 2.

00:04:12.392 --> 00:04:14.352
Zara da 4. firmaydı

00:04:15.985 --> 00:04:17.434
Şimdi sentezlere odaklanalım

00:04:18.093 --> 00:04:20.043
H&M'nin sürdürülebilir koleksiyonunda

00:04:20.043 --> 00:04:23.232
sentetik kıyafetler en az %50
sürdürülebilir olmalı.

NOTE Paragraph

00:04:23.484 --> 00:04:27.514
Zara yüzdesini belirtmiyor.
Etiketlemeleri muğlak olabilir.

00:04:27.514 --> 00:04:30.762
Bu mont, &100 geri dönüştürülebilir
poliamit olduğunu söylüyor

00:04:30.762 --> 00:04:33.242
Bu da onu tamamen geri
dönüştürülmüş gibi gösteriyor.

00:04:33.242 --> 00:04:35.187
Ama dolgusu polyester.

00:04:35.187 --> 00:04:36.386
Bu farklı bir materyal

00:04:37.216 --> 00:04:39.336
Bu ilk defa olan bir şey değil.

00:04:39.336 --> 00:04:43.273
Geri dönüştürülebilir ifade yüzdesi
sıklıkla tüm giysiyi işaret etmez ,

00:04:43.273 --> 00:04:46.576
ürünleri olduğundan daha fazla
geri dönüştürülebilir gibi gösterir.

00:04:47.316 --> 00:04:49.209
Şeffaf etiketleme konusunda

00:04:49.721 --> 00:04:52.302
Ayrıca Join Life etiketleri
Zara internet sitesinde

00:04:52.302 --> 00:04:54.710
ve Orman Yönetim Konseyi 
tarafından damgalanmış.

NOTE Paragraph

00:04:54.710 --> 00:04:58.600
Bu, kıyafetlerin bu kurum tarafından
onaylandığı kastediyor gibi görünüyor.

00:04:58.740 --> 00:05:01.752
Ama bu damga, tüm
kıyafet maddesini değil

00:05:01.752 --> 00:05:03.530
sadece
etiketi kastediyor.

00:05:04.179 --> 00:05:05.619
Yanıltma hakkında konuşursak.

00:05:07.426 --> 00:05:11.765
Zara 2025'e kadar sürdürülebilir
pamuk ve polyestere kendini adadı

00:05:11.991 --> 00:05:15.766
H%M 2030'a kadar tüm materyallerinin
sürdürülebilir olacağını söylüyor.

00:05:15.766 --> 00:05:19.076
2019'da çoktan %57 oranındaydı.

NOTE Paragraph

00:05:19.284 --> 00:05:20.864
Bu taahhütlerine bağlı kalırlarsa

00:05:20.864 --> 00:05:23.539
bu, endüstri için büyük
değişiklik anlamına gelebilir.

00:05:23.539 --> 00:05:25.837
Ama materyaller hikayenin
sadece bir kısmı.

00:05:26.268 --> 00:05:27.748
TEDARİK ZİNCİRİ ŞEFFAFLIĞI

00:05:29.247 --> 00:05:31.722
Pamuğun gerçekten organik
ya da polyesterin hakikaten

00:05:31.722 --> 00:05:33.954
geri dönüştürülebilir
olup olduğunu bulmak için

NOTE Paragraph

00:05:33.954 --> 00:05:36.675
tüketicilerin üretim sürecini
kontrol edebilmesi gerekiyor

NOTE Paragraph

00:05:37.445 --> 00:05:39.325
Bir H&M sürdürülebilir tişört yoluyla

00:05:39.325 --> 00:05:42.310
hangi özel fabrikada
üretildiğini bulabilirsiniz.

00:05:42.310 --> 00:05:45.877
Yani fabrikanın sürdürülebilirliğini
kontrol etmek teorik olarak mümkün

NOTE Paragraph

00:05:45.988 --> 00:05:49.159
Zara sadece bir şehirde kaç tane
tedarikçisi olduğunu listeliyor.

00:05:49.159 --> 00:05:50.946
Ama isimleri ve adreslerini değil.

00:05:51.266 --> 00:05:53.929
İkisi de modada şeffaflığı ve
sürdürülebilirliği savunan

00:05:53.929 --> 00:05:55.309
bir kuruluş olan Moda Devrimi

00:05:55.309 --> 00:05:57.793
tarafından değerlendirildi.

00:05:58.282 --> 00:06:01.970
250 büyük markanın hiçbiri
%80'in üstüne çıkmadı.

00:06:01.970 --> 00:06:05.795
Ama 2020 için, H&M %73 ile
en yüksek skoru olan markaydı

00:06:06.101 --> 00:06:07.415
Yani oldukça şeffaf

00:06:07.415 --> 00:06:09.465
Zara %43 skor elde etti.

00:06:09.465 --> 00:06:10.566
Çok değil.

00:06:10.566 --> 00:06:11.914
Bu önemli. Çünkü;

00:06:12.983 --> 00:06:15.829
Tedarikçiler, en ön sıradan
markaların iç işleyişlerinin

00:06:15.829 --> 00:06:18.376
az sayıdaki paydaşlarından biridirler.

00:06:18.376 --> 00:06:20.591
Kim'in insan hakları
konusunda bir geçmişi var.

NOTE Paragraph

00:06:20.591 --> 00:06:22.551
Kamboçya'da giysi fabrikası müdürüydü.

00:06:22.681 --> 00:06:26.449
Müşterilerin, markaların sözleriyle
örtüşmeyen eylemlerini

NOTE Paragraph

00:06:26.449 --> 00:06:31.191
kontrol edebileceği bilgiye onların
benzersiz bir şekilde ulaşma imkanı var.

00:06:31.191 --> 00:06:34.423
Yani araştırma tedarikçileri.; insanların
markaları sürdürülebilirlik

NOTE Paragraph

00:06:34.423 --> 00:06:37.373
iddiaları konusunda sorumlu
tutmalarına izin verebilecek, ama

00:06:37.373 --> 00:06:40.572
Sırf şeffafsınız diye, bu sürdürülebilir
olduğunuz anlamına gelmez

NOTE Paragraph

00:06:40.572 --> 00:06:42.656
Bu hiç o anlama gelmez.

00:06:42.656 --> 00:06:44.444
Bu gerçekten çok, çok önemli.

NOTE Paragraph

00:06:44.864 --> 00:06:47.567
Tüm tedarik zincirlerinin çevre dostu
kıyafet üretmesinin

00:06:47.567 --> 00:06:49.585
zor olduğunu markalar bile bilir

00:06:50.945 --> 00:06:52.020
Bir kotu düşünelim

NOTE Paragraph

00:06:52.240 --> 00:06:56.050
Boyamanın, daha çevreye duyarlı şekilde
yapılmakta olduğunu görebilirsiniz

00:06:56.050 --> 00:06:58.304
Ama pamuğu aynı şekilde üretilmemekte.

NOTE Paragraph

00:06:58.624 --> 00:07:00.382
Jessie, hem Çin'de hem Kamboçya'da

00:07:00.382 --> 00:07:02.321
satın almadan ürün denetimine,

00:07:02.321 --> 00:07:05.404
ürün geliştirmeye kadar
farklı sektörlerde çalıştı.

NOTE Paragraph

00:07:06.264 --> 00:07:08.031
Ya da başka bir örneğe bakalım.

00:07:08.031 --> 00:07:10.991
Kıyafetlerin tüm parçaları
atıktan üretilmektedir.

00:07:10.991 --> 00:07:13.869
Ama duyarlı şekilde boyanmamaktadır.

NOTE Paragraph

00:07:14.189 --> 00:07:15.621
Yani onlar yeşil.

00:07:15.621 --> 00:07:18.161
Ama yeşilin farklı tonları

00:07:18.161 --> 00:07:20.166
ya da daha az kötünün farklı tonları.

00:07:20.426 --> 00:07:23.564
Kıyafetin bir parçası pek çok farklı
materyalden yapıldığı,

00:07:23.564 --> 00:07:26.034
tümü farklı şekillerde üretildiği için,

00:07:26.034 --> 00:07:28.796
her bir parçayı çevreye daha
az zararlı hale getirmek zor.

NOTE Paragraph

00:07:28.981 --> 00:07:30.840
Bu ayrıca kıyafetlerin
geri dönüşümünün

00:07:30.840 --> 00:07:33.947
H&M ve Zara'nın iddia ettiğinden
daha zor olma nedenidir

00:07:34.007 --> 00:07:35.080
GERİ DÖNÜŞÜM

00:07:37.070 --> 00:07:38.222
H&M reklamları şirketin

00:07:38.222 --> 00:07:41.975
kıyafetler için geri dönüşüm bazlı bir
gelecek üzerinde çalıştıklarını söylüyor.

NOTE Paragraph

00:07:41.985 --> 00:07:43.106
İnternet sitesine göre

NOTE Paragraph

00:07:43.106 --> 00:07:45.500
kıyafetinizi herhangi bir
mağazaya getirebilirsiniz

00:07:45.500 --> 00:07:48.079
O ya ikinci el kıyafet olarak
tekrar satılacak ya diğer

00:07:48.079 --> 00:07:50.989
ürünler gibi tekrar kullanılacak
ya da geri dönüşüm uğrayacak.

00:07:50.989 --> 00:07:51.875
Beğenmediğiniz giysileri
herhangi mağazamıza getirin

00:07:51.875 --> 00:07:54.043
Yeniden doğacağını
garanti ediyoruz

00:07:54.796 --> 00:07:56.533
Zara'nın da benzer bir
kampanyası var

NOTE Paragraph

00:07:56.743 --> 00:07:59.173
Kıyafetlerde vuku bulan
şeyin kontrolünü sağlayan

NOTE Paragraph

00:07:59.173 --> 00:08:01.753
farklı yerel kuruluşlarla
ortaklık yaptığını söylüyor.

NOTE Paragraph

00:08:01.753 --> 00:08:03.855
ENDÜSTRİYEL MATERYALLER
İÇİN YENİDEN KULLANIM

00:08:04.982 --> 00:08:06.324
Yani ne oluyor?

00:08:06.614 --> 00:08:09.682
Onlar yeniden satılıp, tekrar kullanılıp
geri dönüştürülüyorlar

NOTE Paragraph

00:08:09.682 --> 00:08:11.545
Ama düşündüğünüz
oranlarda değil

NOTE Paragraph

00:08:11.545 --> 00:08:12.340


00:08:12.340 --> 00:08:12.774


00:08:12.774 --> 00:08:13.651


00:08:13.651 --> 00:08:14.712


00:08:15.206 --> 00:08:18.233


00:08:18.233 --> 00:08:20.440


NOTE Paragraph

00:08:22.290 --> 00:08:25.490


00:08:25.490 --> 00:08:27.339


00:08:27.339 --> 00:08:29.271


00:08:29.791 --> 00:08:32.202


00:08:32.202 --> 00:08:34.785


NOTE Paragraph

00:08:35.479 --> 00:08:39.566


00:08:39.566 --> 00:08:43.872


00:08:44.912 --> 00:08:48.179


NOTE Paragraph

00:08:48.737 --> 00:08:51.256


00:08:51.256 --> 00:08:52.608


00:08:52.608 --> 00:08:56.358


NOTE Paragraph

00:08:56.915 --> 00:08:58.626


00:08:58.626 --> 00:09:02.455


NOTE Paragraph

00:09:03.191 --> 00:09:06.098


00:09:06.098 --> 00:09:08.422


00:09:08.422 --> 00:09:09.711


NOTE Paragraph

00:09:11.508 --> 00:09:14.207


00:09:14.207 --> 00:09:16.021


00:09:16.021 --> 00:09:20.106


00:09:20.260 --> 00:09:23.262


00:09:23.262 --> 00:09:24.353


NOTE Paragraph

00:09:24.353 --> 00:09:27.402


00:09:28.455 --> 00:09:29.995


NOTE Paragraph

00:09:30.740 --> 00:09:33.790


00:09:33.790 --> 00:09:35.898


NOTE Paragraph

00:09:36.391 --> 00:09:39.272


00:09:39.272 --> 00:09:44.399


00:09:45.550 --> 00:09:49.360


00:09:49.360 --> 00:09:51.398


00:09:51.398 --> 00:09:53.587


00:09:53.587 --> 00:09:58.313


00:09:58.313 --> 00:10:01.913


00:10:01.913 --> 00:10:03.248


00:10:03.248 --> 00:10:04.283


00:10:04.667 --> 00:10:07.218


NOTE Paragraph

00:10:07.973 --> 00:10:10.817


00:10:10.817 --> 00:10:15.117


00:10:15.117 --> 00:10:18.742


00:10:18.940 --> 00:10:22.068


00:10:22.068 --> 00:10:24.683


NOTE Paragraph

00:10:25.890 --> 00:10:28.000


00:10:28.000 --> 00:10:29.760


00:10:29.760 --> 00:10:33.308


NOTE Paragraph

00:10:35.321 --> 00:10:40.560


00:10:42.121 --> 00:10:45.810


00:10:45.810 --> 00:10:51.478


00:10:51.478 --> 00:10:52.604


00:10:52.604 --> 00:10:55.886


NOTE Paragraph

00:10:56.534 --> 00:10:58.943


00:10:58.943 --> 00:11:02.306


NOTE Paragraph

00:11:03.300 --> 00:11:05.820


00:11:05.820 --> 00:11:09.482


00:11:09.482 --> 00:11:12.365


00:11:12.365 --> 00:11:13.968


NOTE Paragraph

00:11:14.126 --> 00:11:15.886


00:11:15.886 --> 00:11:18.976


00:11:18.976 --> 00:11:21.024


NOTE Paragraph

00:11:21.302 --> 00:11:22.737


00:11:22.737 --> 00:11:26.252


00:11:26.252 --> 00:11:28.486


00:11:28.486 --> 00:11:31.012


NOTE Paragraph

00:11:31.012 --> 00:11:33.536


00:11:33.536 --> 00:11:36.822


00:11:36.822 --> 00:11:37.869


00:11:38.499 --> 00:11:41.620


00:11:41.620 --> 00:11:43.007


00:11:43.007 --> 00:11:45.817


NOTE Paragraph

00:11:47.825 --> 00:11:50.259


00:11:50.259 --> 00:11:53.092


00:11:53.676 --> 00:11:55.642


00:11:55.642 --> 00:11:58.613


NOTE Paragraph

00:12:00.270 --> 00:12:02.029


00:12:02.029 --> 00:12:07.009


00:12:07.009 --> 00:12:09.195


00:12:09.195 --> 00:12:13.362


NOTE Paragraph

00:12:14.107 --> 00:12:17.954


00:12:17.954 --> 00:12:20.366


00:12:20.676 --> 00:12:22.258


NOTE Paragraph

00:12:23.599 --> 00:12:25.693