1
00:00:06,495 --> 00:00:08,477
Bardzo długo

2
00:00:08,487 --> 00:00:12,497
ludzie nie mieli pojęcia, 
do czego służy serce.

3
00:00:12,497 --> 00:00:16,350
Ten organ do tego stopnia 
zdezorientował Leonarda da Vinci,

4
00:00:16,350 --> 00:00:18,612
że porzucił badania nad nim.

5
00:00:18,612 --> 00:00:21,395
Choć każdy może poczuć 
bicie swojego serca,

6
00:00:21,395 --> 00:00:25,631
jego cel nie zawsze był jasne.

7
00:00:25,631 --> 00:00:28,547
Teraz wiemy, że serce pompuje krew.

8
00:00:28,547 --> 00:00:30,894
Ale to nie zawsze było takie oczywiste,

9
00:00:30,894 --> 00:00:33,287
bo kiedy serce było odsłonięte czy wyjęte,

10
00:00:33,287 --> 00:00:35,138
ciało szybko umierało.

11
00:00:35,139 --> 00:00:38,249
Nie można też patrzeć przez żyły,

12
00:00:38,249 --> 00:00:39,943
ale nawet gdyby było to możliwe,

13
00:00:39,943 --> 00:00:41,935
krew jest nieprzejrzysta,

14
00:00:41,935 --> 00:00:44,900
przez co trudno dostrzec pracę zastawek.

15
00:00:44,900 --> 00:00:46,930
Nawet w XXI wieku

16
00:00:46,930 --> 00:00:49,224
bardzo niewielu chirurgów

17
00:00:49,224 --> 00:00:51,942
widziało pracujące serce na żywo.

18
00:00:51,942 --> 00:00:54,099
Wyszukiwarki internetowe w sprawie serca

19
00:00:54,099 --> 00:00:56,212
odsyłają do prymitywnych modeli, diagramów

20
00:00:56,212 --> 00:00:59,674
albo animacji, które nie pokazują, 
jak naprawdę działa serce.

21
00:00:59,677 --> 00:01:02,075
To tak, jakby odwieczna konspiracja

22
00:01:02,075 --> 00:01:04,805
między nauczycielami i studentami 
wymuszała akceptację,

23
00:01:04,805 --> 00:01:07,376
że funkcjonowania serca 
nie da się zademonstrować.

24
00:01:07,376 --> 00:01:10,329
Można tylko rozciąć serce

25
00:01:10,329 --> 00:01:12,268
i oznakować jego części.

26
00:01:12,268 --> 00:01:15,728
Studenci nie załapią do końca jak pracuje,

27
00:01:15,728 --> 00:01:19,528
ale powierzchownie mogą się dowiedzieć,

28
00:01:19,528 --> 00:01:22,121
że serce jest organem czterokomorowym,

29
00:01:22,121 --> 00:01:24,067
albo przyjmą potencjalnie mylące tezy,

30
00:01:24,067 --> 00:01:26,596
jak na przykład, że ssaki 
mają dwa obiegi krwionośne,

31
00:01:26,596 --> 00:01:28,984
jeden biegnący do płuc i z powrotem,

32
00:01:28,984 --> 00:01:31,110
drugi do ciała i z powrotem.

33
00:01:31,110 --> 00:01:34,383
W rzeczywistości układ krwionośny ssaków 
jest jak leniwa ósemka.

34
00:01:34,383 --> 00:01:37,205
Krew przepływa 
z prawej części serca do płuc,

35
00:01:37,205 --> 00:01:40,346
wraca do lewej części serca, 
która wysyła ją dalej, do ciała,

36
00:01:40,346 --> 00:01:42,463
a stamtąd krew wraca 
do prawej części serca.

37
00:01:42,463 --> 00:01:43,927
To ważna różnica,

38
00:01:43,927 --> 00:01:47,440
bo to oznacza dwie 
zupełnie różne morfologie.

39
00:01:47,440 --> 00:01:49,520
To zamieszanie sprawia, że wielu uczniów

40
00:01:49,520 --> 00:01:52,258
dość oględnie traktuje serce 
podczas lekcji biologii,

41
00:01:52,258 --> 00:01:54,873
myśląc, że to zwiastuje 
coś strasznie trudnego,

42
00:01:54,873 --> 00:01:57,773
na pewno z mnóstwem 
skomplikowanych nazw i diagramów.

43
00:01:57,773 --> 00:02:00,066
Tylko studenci medycyny

44
00:02:00,066 --> 00:02:03,335
rozumieją do końca, 
jak to wszystko działa.

45
00:02:03,335 --> 00:02:05,403
Funkcje serca stają się oczywiste wtedy,

46
00:02:05,403 --> 00:02:08,980
gdy medycy muszą obserwować 
ruchy zastawek.

47
00:02:08,980 --> 00:02:11,843
Wyobraźmy sobie, że na dziś 
jesteś studentem medycyny.

48
00:02:11,843 --> 00:02:15,039
Na początek będziesz potrzebować 
całego, świeżego serca,

49
00:02:15,039 --> 00:02:17,468
na przykład od owcy albo świni.

50
00:02:17,468 --> 00:02:19,166
Zanurz to serce w wodzie,

51
00:02:19,166 --> 00:02:22,462
a zauważysz, że ściskane dłonią 
wcale nie pompuje.

52
00:02:22,462 --> 00:02:25,426
Dzieje się tak, bo woda 
nie wpływa do serca na tyle czysto,

53
00:02:25,426 --> 00:02:27,693
żeby mechanizm pompujący 
mógł zacząć pracować.

54
00:02:27,693 --> 00:02:31,537
Możemy rozwiązać ten problem 
w nadzwyczaj prosty sposób.

55
00:02:31,537 --> 00:02:35,119
Znajdź dwa przedsionki i odetnij je,

56
00:02:35,119 --> 00:02:38,099
zmniejszając je aż do szczytu komory.

57
00:02:38,099 --> 00:02:40,362
To sprawia, że serce wygląda prościej,

58
00:02:40,362 --> 00:02:43,989
bo do przedsionków są przytwierdzone żyły.

59
00:02:43,989 --> 00:02:46,824
Bez nich jedyne pozostałe 
naczynia krwionośne,

60
00:02:46,824 --> 00:02:48,943
to dwie najważniejsze tętnice:

61
00:02:48,943 --> 00:02:51,326
aorta i tętnica płucna,

62
00:02:51,326 --> 00:02:54,834
które wystają jak kolumny spomiędzy komór.

63
00:02:54,834 --> 00:02:57,753
To wygląda, i jest, naprawdę proste.

64
00:02:57,753 --> 00:03:01,217
Jeżeli do prawej komory 
nalejesz wody z kranu,

65
00:03:01,217 --> 00:03:04,099
(lewa też zadziała, 
ale mniej spektakularnie)

66
00:03:04,099 --> 00:03:05,992
zobaczysz, że zastawka komory

67
00:03:05,992 --> 00:03:09,061
próbuje się zamknąć,
żeby nie wpuścić strumienia wody.

68
00:03:09,061 --> 00:03:11,480
A kiedy komora napełni się wodą

69
00:03:11,480 --> 00:03:13,891
ściśnij ją, a strumień wody

70
00:03:13,891 --> 00:03:16,245
wytryśnie z tętnicy płucnej.

71
00:03:16,245 --> 00:03:19,744
Zastawki komór zwane 
w prawej komorze trójdzielną,

72
00:03:19,744 --> 00:03:21,677
a w lewej mitralną,

73
00:03:21,677 --> 00:03:23,369
są widoczne w czystej wodzie,

74
00:03:23,369 --> 00:03:25,798
otwierające się i zamykające 
jak spadochron,

75
00:03:25,798 --> 00:03:28,542
kiedy komora jest rytmicznie ściskana.

76
00:03:28,542 --> 00:03:32,262
Ten przepływ wody imituje 
prawdziwy przepływ krwi.

77
00:03:32,262 --> 00:03:34,290
Zastawki są bardzo efektywne.

78
00:03:34,290 --> 00:03:38,081
Zauważ, że w ogóle nie przeciekają, 
kiedy ściska się komorę.

79
00:03:38,081 --> 00:03:40,868
Z czasem zaczynają też 
zamykać się na zmianę,

80
00:03:40,868 --> 00:03:42,581
nie zużywając się ani nie niszcząc,

81
00:03:42,581 --> 00:03:45,614
co tłumaczy, jak serce działa bez przerwy

82
00:03:45,614 --> 00:03:49,829
przez ponad 2 miliardy uderzeń
w ciągu twojego życia.

83
00:03:49,829 --> 00:03:53,691
Teraz każdy adept serca 
może potrzymać je w ręku,

84
00:03:53,691 --> 00:03:55,220
sprawić, że zacznie pompować

85
00:03:55,220 --> 00:03:57,329
i śledzić rozwój akcji.

86
00:03:57,329 --> 00:03:59,316
Połóż dłoń na sercu

87
00:03:59,316 --> 00:04:01,327
i spróbuj wyczuć jego rytmiczne uderzenia.

88
00:04:01,327 --> 00:04:04,349
Zrozumienie działania 
tej niezawodnej pompy,

89
00:04:04,349 --> 00:04:06,043
nadaje nowy wydźwięk uczuciu,

90
00:04:06,043 --> 00:04:07,801
którego doświadczasz podczas wyścigu,

91
00:04:07,801 --> 00:04:09,311
gdy wypijesz za dużo kofeiny

92
00:04:09,311 --> 00:04:11,014
albo zobaczysz swoją miłość.