1
00:00:00,000 --> 00:00:04,000
Jeste li ikad u svom
životu doživeli trenutak

2
00:00:04,000 --> 00:00:07,000
koji je bio toliko bolan
i zbunjujuć

3
00:00:07,000 --> 00:00:09,000
da ste samo želeli

4
00:00:09,000 --> 00:00:13,000
da saznate što više o njemu
kako bi on imao smisla?

5
00:00:13,000 --> 00:00:16,000
Kada mi je bilo 13 godina,
blizak porodični prijatelj

6
00:00:16,000 --> 00:00:18,000
koji mi je bio poput ujaka

7
00:00:18,000 --> 00:00:21,000
umro je od raka pankreasa.

8
00:00:21,000 --> 00:00:23,000
Kada je bolest udarila
tako blizu mog doma,

9
00:00:23,000 --> 00:00:25,000
znao sam da moram
da saznam više,

10
00:00:25,000 --> 00:00:28,000
pa sam otišao na internet
da nađem odgovore.

11
00:00:28,000 --> 00:00:31,000
Koristeći internet, naišao sam
na mnoštvo statistika

12
00:00:31,000 --> 00:00:33,000
u vezi sa rakom pankreasa,

13
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
a ono što sam otkrio šokiralo me je.

14
00:00:35,000 --> 00:00:39,000
Više od 85% svih slučajeva
raka pankreasa

15
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
otkrije se kasno,

16
00:00:41,000 --> 00:00:45,000
kada osoba ima šansu
manju od 2% da preživi.

17
00:00:45,000 --> 00:00:49,000
Zašto nam toliko loše ide
otkrivanje raka pankreasa?

18
00:00:49,000 --> 00:00:53,000
Razlog tome je da današnja
moderna medicina

19
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
koristi tehniku staru 60 godina.

20
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
To znači da je starija
od mog tate.

21
00:00:57,000 --> 00:01:01,000
(Smeh)

22
00:01:01,000 --> 00:01:03,000
Ali takođe, veoma je skupa

23
00:01:03,000 --> 00:01:07,000
i košta 800 dolara po testu.

24
00:01:07,000 --> 00:01:09,000
Pri tome je i veoma
nepouzdana

25
00:01:09,000 --> 00:01:13,000
i ne otkrije 30% slučajeva
raka pankreasa.

26
00:01:13,000 --> 00:01:16,000
Vaš lekar bi morao
da ima ogromnu sumnju

27
00:01:16,000 --> 00:01:19,000
da imate rak kako bi vas
poslao na ovo testiranje.

28
00:01:19,000 --> 00:01:23,000
Saznavši ovo, znao sam
da mora postojati bolji način.

29
00:01:23,000 --> 00:01:25,000
Tako da sam napravio
naučne kriterijume

30
00:01:25,000 --> 00:01:27,000
o tome kakav bi senzor
morao da bude

31
00:01:27,000 --> 00:01:31,000
kako bi efikasno otkrivao
rak pankreasa.

32
00:01:31,000 --> 00:01:35,000
Senzor bi trebalo
da bude jeftin, brz,

33
00:01:35,000 --> 00:01:38,000
jednostavan, osetljiv, selektivan

34
00:01:38,000 --> 00:01:41,000
i minimalno invazivan.

35
00:01:41,000 --> 00:01:43,000
Međutim, postoji razlog
zašto se ovaj test

36
00:01:43,000 --> 00:01:47,000
nije modernizovao preko
6 decenija,

37
00:01:47,000 --> 00:01:50,000
a to je zato što
kada tražimo rak pankreasa,

38
00:01:50,000 --> 00:01:51,000
posmatramo vaš krvotok

39
00:01:51,000 --> 00:01:56,000
koji već u sebi ima
gomilu proteina,

40
00:01:56,000 --> 00:01:58,000
a mi tražimo neku
malecnu razliku

41
00:01:58,000 --> 00:02:00,000
u toj malenoj količini
proteina,

42
00:02:00,000 --> 00:02:01,000
samo tog jednog proteina.

43
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
To je skoro nemoguće.

44
00:02:03,000 --> 00:02:07,000
Ipak, ohrabren svojim
tinejdžerskim optimizmom -

45
00:02:07,000 --> 00:02:13,000
(Aplauz) -

46
00:02:13,000 --> 00:02:16,000
posetio sam na internetu
dva najbolja prijatelja jednog tinejdžera,

47
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
Gugl i Vikipediju.

48
00:02:18,000 --> 00:02:22,000
Sve što mi treba za domaće zadatke,
dobijam sa ta dva izvora.

49
00:02:22,000 --> 00:02:25,000
I pronašao sam članak

50
00:02:25,000 --> 00:02:29,000
koji je sadržao bazu podataka
sa preko 8.000 raličitih proteina

51
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
koji su prisutni kada imate
rak pankreasa.

52
00:02:31,000 --> 00:02:35,000
Tako da sam odlučio
da sebi zadam cilj -

53
00:02:35,000 --> 00:02:38,000
da prođem kroz sve
te proteine i nađem one

54
00:02:38,000 --> 00:02:40,000
koji bi mogli da posluže
kao biomarkeri u raku pankreasa.

55
00:02:40,000 --> 00:02:43,000
A da bih to sebi
malo pojednostavio

56
00:02:43,000 --> 00:02:47,000
odlučio sam da postavim naučne
kriterijume, koji su sledeći:

57
00:02:47,000 --> 00:02:49,000
prvo i osnovno,
morao bi da postoji visok nivo

58
00:02:49,000 --> 00:02:52,000
tog proteina u krvi u svim
slučajevima raka pankreasa

59
00:02:52,000 --> 00:02:57,000
u ranim fazama,
ali samo u slučaju raka.

60
00:02:57,000 --> 00:03:00,000
I tako ja rontam kroz informacije
u ovom ogromnom zadatku

61
00:03:00,000 --> 00:03:03,000
i konačno, iz 4.000-og pokušaja,

62
00:03:03,000 --> 00:03:05,000
kada sam već blizu
gubljenja razuma,

63
00:03:05,000 --> 00:03:07,000
pronađem taj protein.

64
00:03:07,000 --> 00:03:09,000
A ime proteina
koji sam našao

65
00:03:09,000 --> 00:03:11,000
je mezotelin

66
00:03:11,000 --> 00:03:14,000
i on je najobičniji,
vrlo zastupljeni protein,

67
00:03:14,000 --> 00:03:15,000
sem ako, naravno,
imate rak pankreasa,

68
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
jajnika ili pluća.

69
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
A u tom slučaju, u vašoj krvi
će se nalaziti visok nivo ovog proteina.

70
00:03:20,000 --> 00:03:22,000
Ali takođe, ključno je

71
00:03:22,000 --> 00:03:25,000
da je prisutan u najranijim
fazama bolesti,

72
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
onda kada neko ima
skoro 100% šansu

73
00:03:27,000 --> 00:03:28,000
da preživi.

74
00:03:28,000 --> 00:03:32,000
Sada, kad sam pronašao pouzdan protein
koji bih mogao da tražim,

75
00:03:32,000 --> 00:03:35,000
fokusirao sam se na to
da ga zaista i nađem,

76
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
a, na taj način,
i rak pankreasa.

77
00:03:37,000 --> 00:03:41,000
Moje otkriće se desilo
na veoma neobičnom mestu,

78
00:03:41,000 --> 00:03:43,000
moguće najneverovatnijem
mestu za inovaciju:

79
00:03:43,000 --> 00:03:45,000
u kabinetu za biologiju
moje srednje škole,

80
00:03:45,000 --> 00:03:48,000
apsolutnom gušitelju inovacije.

81
00:03:48,000 --> 00:03:53,000
(Smeh)
(Aplauz)

82
00:03:53,000 --> 00:03:56,000
Tu sam krišom uneo
članak o nečemu što se zove

83
00:03:56,000 --> 00:04:00,000
nano-cevi od ugljenika i to je duga,
tanka cev od ugljenika

84
00:04:00,000 --> 00:04:01,000
koja je debljine atoma,

85
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
a to je 50.000-ti deo prečnika
dlake vaše kose.

86
00:04:04,000 --> 00:04:06,000
Ali i pored ove ekstremno
male veličine,

87
00:04:06,000 --> 00:04:08,000
ove cevi imaju izuzetne
osobine.

88
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
One su kao superheroji
nauke o materijalima.

89
00:04:10,000 --> 00:04:13,000
I dok sam na času biologije

90
00:04:13,000 --> 00:04:15,000
ispod stola
krišom čitao ovaj članak,

91
00:04:15,000 --> 00:04:16,000
trebalo je da pratim predavanje

92
00:04:16,000 --> 00:04:20,000
o drugim kul molekulima,
antitelima.

93
00:04:20,000 --> 00:04:22,000
A oni su prilično kul
jer reaguju samo

94
00:04:22,000 --> 00:04:24,000
sa jednim posebnim proteinom,

95
00:04:24,000 --> 00:04:26,000
ali nisu ni izbliza zanimljivi
kao nano-cevi od ugljenika.

96
00:04:26,000 --> 00:04:30,000
Dakle, sedeo sam tako na času

97
00:04:30,000 --> 00:04:32,000
i odjednom mi je sinulo:

98
00:04:32,000 --> 00:04:35,000
mogao bih da kombinujem
ono o čemu sam čitao,

99
00:04:35,000 --> 00:04:36,000
o nano-cevima od ugljenika,

100
00:04:36,000 --> 00:04:39,000
sa onim o čemu je trebalo
da razmišljam, o antitelima.

101
00:04:39,000 --> 00:04:42,000
U osnovi, mogao bih
da prepletem gomilu antitela

102
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
u mrežu nano-cevi od ugljenika,

103
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
tako da se napravi mreža

104
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
koja reaguje samo
sa jednim proteinom,

105
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
ali koja bi takođe,
zbog osobina ovih nano-cevi,

106
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
promenila svoje električne osobine

107
00:04:53,000 --> 00:04:56,000
u zavisnosti od količine
prisutnog proteina.

108
00:04:56,000 --> 00:04:58,000
Međutim, ima jedna kvaka.

109
00:04:58,000 --> 00:05:01,000
Ove mreže nano-cevi
od ugljenika su izuzetno slabe,

110
00:05:01,000 --> 00:05:05,000
a, pošto su toliko osetljive,
moraju se pridržati.

111
00:05:05,000 --> 00:05:07,000
Zato sam izabrao papir.

112
00:05:07,000 --> 00:05:09,000
Napraviti senzor za rak
od papira

113
00:05:09,000 --> 00:05:11,000
je jednostavno poput pravljenja
čokoladnih keksića,

114
00:05:11,000 --> 00:05:15,000
koje obožavam.

115
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
Počnemo sa vodom,
sipamo malo nano-cevi,

116
00:05:18,000 --> 00:05:21,000
dodamo antitela, pomešamo,

117
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
uzmemo malo papira,
umočimo ga, osušimo

118
00:05:23,000 --> 00:05:26,000
i možemo da otkrijemo rak.

119
00:05:26,000 --> 00:05:33,000
(Aplauz)

120
00:05:33,000 --> 00:05:36,000
A onda mi je, iznenada,
sinula jedna misao

121
00:05:36,000 --> 00:05:41,000
koja je malo pokvarila
moj neverovatni plan.

122
00:05:41,000 --> 00:05:42,000
Baš i ne mogu da radim
istraživanje o raku

123
00:05:42,000 --> 00:05:44,000
u svojoj kuhinji.

124
00:05:44,000 --> 00:05:46,000
Mojoj mami se to ne bi
baš svidelo.

125
00:05:46,000 --> 00:05:49,000
Umesto toga,
odlučio sam se za laboratoriju.

126
00:05:49,000 --> 00:05:51,000
Zatim sam otkucao budžet,
spisak materijala,

127
00:05:51,000 --> 00:05:54,000
vremenski okvir i postupak

128
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
i poslao imejl na adrese
200 profesora

129
00:05:56,000 --> 00:05:58,000
sa Univerziteta Džons Hopkins

130
00:05:58,000 --> 00:06:00,000
i Nacionalnog instituta za zdravlje,

131
00:06:00,000 --> 00:06:03,000
zapravo svima koji su bilo kako
povezani sa rakom pankreasa.

132
00:06:03,000 --> 00:06:06,000
I zavalio sam se čekajući da počnu
da stižu pozitivni odgovori,

133
00:06:06,000 --> 00:06:07,000
koji kažu: "Ti si genije!

134
00:06:07,000 --> 00:06:09,000
Sve ćeš nas spasiti!"

135
00:06:09,000 --> 00:06:13,000
Ali...
(Smeh)

136
00:06:13,000 --> 00:06:14,000
Onda me je dočekala realnost

137
00:06:14,000 --> 00:06:17,000
i u roku od mesec dana,

138
00:06:17,000 --> 00:06:21,000
dobio sam 199 odbijenica
od tih 200 imejlova.

139
00:06:21,000 --> 00:06:24,000
Jedan profesor je čak prošao
kroz čitav moj postupak,

140
00:06:24,000 --> 00:06:27,000
vrlo pažljivo - ne znam
odakle mu vreme za to -

141
00:06:27,000 --> 00:06:31,000
i objasnio mi
zašto je svaki moj korak

142
00:06:31,000 --> 00:06:34,000
najgora greška
koju sam mogao da napravim.

143
00:06:34,000 --> 00:06:36,000
Očigledno je da profesori
nisu imali toliko visoko

144
00:06:36,000 --> 00:06:39,000
mišljenje o mom radu kao ja.

145
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
Međutim,
postojalo je i nešto dobro.

146
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
Jedan od profesora je rekao:
"Možda bih ja mogao da ti pomognem, mali."

147
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
Pa sam se uputio u tom pravcu.

148
00:06:47,000 --> 00:06:51,000
(Smeh)

149
00:06:51,000 --> 00:06:54,000
Jer nikad ne možete
detetu reći "ne".

150
00:06:54,000 --> 00:06:56,000
Tako da sam posle
tri meseca

151
00:06:56,000 --> 00:06:59,000
konačno uspeo da odredim
tačan rok sa ovim tipom.

152
00:06:59,000 --> 00:07:00,000
I odem u njegovu laboratoriju,

153
00:07:00,000 --> 00:07:03,000
sav uzbuđen, a onda sednem

154
00:07:03,000 --> 00:07:04,000
i otvorim usta da progovorim

155
00:07:04,000 --> 00:07:07,000
i pet sekundi kasnije,
on pozove još jednog doktora.

156
00:07:07,000 --> 00:07:11,000
Doktori se sjate
u tu malu prostoriju

157
00:07:11,000 --> 00:07:13,000
i počnu da me
rešetaju pitanjima.

158
00:07:13,000 --> 00:07:16,000
Naposletku smo bili zbijeni
kao sardine.

159
00:07:16,000 --> 00:07:17,000
U prostoriji je bilo 20 doktora,
profesor i ja,

160
00:07:17,000 --> 00:07:20,000
svi nagurani u tu malu kancelariju,

161
00:07:20,000 --> 00:07:23,000
a oni su me rešetali
tom gomilom pitanja

162
00:07:23,000 --> 00:07:25,000
pokušavajući da obore moj postupak.

163
00:07:25,000 --> 00:07:28,000
Kolike su šanse za tako nešto?
Mislim, stvarno.

164
00:07:28,000 --> 00:07:32,000
(Smeh)

165
00:07:32,000 --> 00:07:35,000
Međutim, budući da sam
prošao to ispitivanje,

166
00:07:35,000 --> 00:07:36,000
i odgovorio na sva
njihova pitanja,

167
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
a dosta odgovora sam
samo uspešno pogodio,

168
00:07:38,000 --> 00:07:43,000
konačno sam dobio laboratoriju
koja mi je bila potrebna.

169
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
Ali sam ubrzo shvatio

170
00:07:45,000 --> 00:07:47,000
da moj, naizgled, sjajan plan

171
00:07:47,000 --> 00:07:49,000
ima oko milion rupa

172
00:07:49,000 --> 00:07:51,000
koje sam u narednih
sedam meseci

173
00:07:51,000 --> 00:07:54,000
pažljivo morao da popunim,
jednu po jednu.

174
00:07:54,000 --> 00:07:57,000
Rezultat je jedan mali
papirni senzor

175
00:07:57,000 --> 00:08:00,000
koji košta tri centa
i deluje za pet minuta.

176
00:08:00,000 --> 00:08:04,000
Ovo čini da je ovaj postupak
168 puta brži,

177
00:08:04,000 --> 00:08:07,000
preko 26.000 puta jeftiniji

178
00:08:07,000 --> 00:08:09,000
i preko 400 puta osetljiviji

179
00:08:09,000 --> 00:08:12,000
od standardnog postupka
za otkrivanje raka pankreasa.

180
00:08:12,000 --> 00:08:22,000
(Aplauz)

181
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
Ipak, jedna od najboljih
osobina ovog senzora

182
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
je da je približno
stoprocentno tačan

183
00:08:27,000 --> 00:08:29,000
i može da otkrije rak
u najranijim fazama,

184
00:08:29,000 --> 00:08:33,000
onda kada osoba ima šansu
od skoro 100% da preživi.

185
00:08:33,000 --> 00:08:35,000
Tako da bi u sledećih
2-5 godina

186
00:08:35,000 --> 00:08:38,000
ovaj senzor mogao podići stopu
preživljavanja raka pankreasa

187
00:08:38,000 --> 00:08:40,000
sa žalosnih 5,5%

188
00:08:40,000 --> 00:08:42,000
na blizu 100%,

189
00:08:42,000 --> 00:08:45,000
a isto bi učinio
i sa rakom jajnika i pluća.

190
00:08:45,000 --> 00:08:48,000
Ali ne bi se na tome zaustavilo.

191
00:08:48,000 --> 00:08:49,000
Isključujući to antitelo,

192
00:08:49,000 --> 00:08:51,000
mogu da se posmatraju
drugi proteini,

193
00:08:51,000 --> 00:08:53,000
stoga, i druge bolesti.

194
00:08:53,000 --> 00:08:56,000
Potencijalno, bilo koja bolest
koja postoji igde u svetu.

195
00:08:56,000 --> 00:08:58,000
Dakle, od srčanih bolesti

196
00:08:58,000 --> 00:09:01,000
preko malarije, HIV-a, side

197
00:09:01,000 --> 00:09:04,000
pa sve do drugih vrsta raka
- praktično bilo čega.

198
00:09:04,000 --> 00:09:06,000
Tako da jednog dana

199
00:09:06,000 --> 00:09:08,000
svi možemo imati
tog još jednog ujaka,

200
00:09:08,000 --> 00:09:11,000
jednu majku,
jednog brata ili sestru,

201
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
možemo imati tog još jednog
voljenog člana porodice,

202
00:09:14,000 --> 00:09:19,000
a naša srca biće oslobođena
tog tereta bolesti

203
00:09:19,000 --> 00:09:22,000
koji dolazi sa rakom
pankreasa, jajnika ili pluća

204
00:09:22,000 --> 00:09:24,000
i potencijalno sa bilo kojom
drugom bolesti.

205
00:09:24,000 --> 00:09:27,000
Sve je moguće
zahvaljujući internetu.

206
00:09:27,000 --> 00:09:28,000
Mogu da se podele teorije

207
00:09:28,000 --> 00:09:30,000
i ne morate
da budete profesor

208
00:09:30,000 --> 00:09:33,000
sa nekoliko diploma
da bi se vaše ideje cenile.

209
00:09:33,000 --> 00:09:34,000
To je neutralan prostor

210
00:09:34,000 --> 00:09:37,000
u kojem vaš izgled,
godine ili pol

211
00:09:37,000 --> 00:09:38,000
nisu bitni.

212
00:09:38,000 --> 00:09:40,000
Računaju se samo vaše ideje.

213
00:09:40,000 --> 00:09:43,000
Za mene, ključ je
u posmatranju interneta

214
00:09:43,000 --> 00:09:45,000
na sasvim novi način

215
00:09:45,000 --> 00:09:47,000
kako biste shvatili
da postoji mnogo više

216
00:09:47,000 --> 00:09:52,000
od postavljanja slika
na kojima ste napućeni.

217
00:09:52,000 --> 00:09:56,000
Mogli biste
da promenite svet.

218
00:09:56,000 --> 00:09:58,000
Znači, ako je
petnaestogodišnje dete

219
00:09:58,000 --> 00:10:01,000
koje nije znalo
ni šta je pankreas

220
00:10:01,000 --> 00:10:04,000
moglo da pronađe novi način
da se otkrije rak pankreasa,

221
00:10:04,000 --> 00:10:07,000
samo zamislite
šta biste vi mogli da uradite.

222
00:10:07,000 --> 00:10:08,000
Hvala vam.

223
00:10:08,000 --> 00:10:14,000
(Aplauz)