1
00:00:01,180 --> 00:00:04,500
Pasaron algunha vez na vida un momento

2
00:00:05,020 --> 00:00:07,855
tan doloroso e confuso

3
00:00:08,276 --> 00:00:10,074
que o único que querían

4
00:00:10,098 --> 00:00:13,401
era aprender del o máximo posible
para darlle sentido?

5
00:00:13,818 --> 00:00:18,125
Cando tiña 13 anos, un amigo da familia,
que era coma se fose meu tío,

6
00:00:18,465 --> 00:00:20,495
faleceu de cancro de páncreas.

7
00:00:21,398 --> 00:00:23,550
Cando a enfermidade golpeou
tan preto da casa,

8
00:00:23,766 --> 00:00:25,459
souben que tiña que aprender máis,

9
00:00:25,809 --> 00:00:27,879
así que fun á web na busca de respostas.

10
00:00:28,716 --> 00:00:32,815
Atopei datos estatísticos
sobre o cancro de páncreas

11
00:00:33,485 --> 00:00:35,465
e o que encontrei sorprendeume.

12
00:00:36,410 --> 00:00:41,136
O 85% destes cancros detéctanse tarde,

13
00:00:41,411 --> 00:00:44,461
cando a supervivencia é inferior ao 2%.

14
00:00:45,772 --> 00:00:48,802
Por que non o detectamos con eficacia?

15
00:00:49,885 --> 00:00:51,015
A razón?

16
00:00:51,457 --> 00:00:55,278
A medicina usa técnicas de hai 60 anos.

17
00:00:55,522 --> 00:00:57,164
É máis vella có meu pai.

18
00:00:57,516 --> 00:00:59,665
(Risas)

19
00:01:02,063 --> 00:01:07,252
Ademais, son moi caras.
Cada exame custa 800 dólares$

20
00:01:07,564 --> 00:01:12,604
e son inexactas:
detectan o 30 % dos cancros.

21
00:01:13,519 --> 00:01:17,536
O voso médico tería que ter
fundadas sospeitas de que tedes cancro

22
00:01:17,560 --> 00:01:19,253
para pedir este exame.

23
00:01:19,958 --> 00:01:22,888
Sabía que debía haber un sistema mellor.

24
00:01:23,714 --> 00:01:25,835
Por iso, establecín criterios científicos

25
00:01:25,859 --> 00:01:27,945
para determinar como debería ser un sensor

26
00:01:27,969 --> 00:01:30,839
que diagnosticase con efectividade
o cancro de páncreas.

27
00:01:31,357 --> 00:01:32,929
O sensor tería que ser

28
00:01:32,953 --> 00:01:37,681
de baixo custo, rápido, simple, sensible,

29
00:01:37,819 --> 00:01:41,329
selectivo e pouco invasivo.

30
00:01:42,352 --> 00:01:47,073
Hai unha razón pola que esa proba
leva sesenta anos sen actualizarse.

31
00:01:47,396 --> 00:01:50,353
Porque cando buscamos cancro de páncreas,

32
00:01:50,377 --> 00:01:52,065
analizamos a corrente sanguínea,

33
00:01:52,089 --> 00:01:56,815
que está repleta de proteínas

34
00:01:56,839 --> 00:02:00,394
e buscamos unha diferenza minúscula
neste volume de proteínas.

35
00:02:00,638 --> 00:02:02,008
Só unha proteína específica.

36
00:02:02,135 --> 00:02:03,617
É case imposible.

37
00:02:04,044 --> 00:02:07,539
Pero, grazas ao meu optimismo adolescente

38
00:02:07,799 --> 00:02:08,985
(Risas)

39
00:02:09,008 --> 00:02:11,812
(Aplausos)

40
00:02:13,604 --> 00:02:18,550
fun consultar os dous mellores amigos
do adolescente: Google e a Wikipedia.

41
00:02:18,859 --> 00:02:21,498
De aí sacaba todo o necesario
para facer os deberes.

42
00:02:21,799 --> 00:02:22,949
(Risas)

43
00:02:23,080 --> 00:02:25,629
E encontrei un artigo

44
00:02:25,653 --> 00:02:29,500
que enumeraba unhas 8000 proteínas

45
00:02:29,524 --> 00:02:31,715
presentes cando se ten cancro de páncreas.

46
00:02:31,967 --> 00:02:35,424
Por iso decidín seguir
e facer disto a miña nova misión:

47
00:02:35,448 --> 00:02:37,181
analizar todas estas proteínas

48
00:02:37,205 --> 00:02:40,536
e ver cales poderían ser
biomarcadores do cancro.

49
00:02:41,087 --> 00:02:43,363
E para simplificar un pouco o traballo,

50
00:02:43,387 --> 00:02:47,320
tracei un mapa cos criterios científicos.
Velaquí o está.

51
00:02:47,799 --> 00:02:51,480
A proteína debe estar presente
en todos os cancros pancreáticos,

52
00:02:51,719 --> 00:02:53,877
en altas concentracións
na corrente sanguínea,

53
00:02:53,976 --> 00:02:57,037
nas etapas temperás, pero só no cancro.

54
00:02:57,553 --> 00:03:00,912
Estaba toleando con esta enorme tarefa

55
00:03:00,936 --> 00:03:03,795
e ao final, despois de 4000 intentos,

56
00:03:03,819 --> 00:03:05,735
cando estaba a punto de perder o xuízo,

57
00:03:05,759 --> 00:03:06,909
atopei a proteína.

58
00:03:07,408 --> 00:03:11,129
Chámase mesotelina,

59
00:03:11,389 --> 00:03:13,859
unha proteína común e corrente,

60
00:03:14,278 --> 00:03:17,389
agás que teñas cancro de páncreas,
ovario ou pulmón,

61
00:03:17,566 --> 00:03:20,548
nese caso a concentración é alta.

62
00:03:22,135 --> 00:03:25,214
A clave é que está no inicio da doenza,

63
00:03:25,608 --> 00:03:28,368
cando a supervivencia é case do 100%.

64
00:03:29,144 --> 00:03:32,291
Xa atopara unha proteína para detectalo,

65
00:03:32,489 --> 00:03:35,228
entón centreime en detectar a proteína

66
00:03:35,450 --> 00:03:37,134
e, con ela, o cancro de páncreas.

67
00:03:38,653 --> 00:03:41,080
O meu achado chegou nun lugar insólito,

68
00:03:41,104 --> 00:03:43,707
no lugar menos probable para a innovación:

69
00:03:44,135 --> 00:03:48,007
a clase de bioloxía de secundaria,
o inhibidor absoluto da innovación.

70
00:03:48,282 --> 00:03:49,995
(Risas)

71
00:03:50,839 --> 00:03:53,319
(Aplausos)

72
00:03:54,101 --> 00:03:57,789
Lin este artigo sobre algo
chamado nanotubos de carbono,

73
00:03:57,813 --> 00:04:00,270
que son tubos finos e longos de carbono,

74
00:04:00,294 --> 00:04:04,068
do grosor dun átomo 
e 1/50000 do diámetro dun cabelo.

75
00:04:04,092 --> 00:04:06,528
E a pesar das súas pequenas dimensións,

76
00:04:06,552 --> 00:04:08,385
teñen propiedades incribles.

77
00:04:08,523 --> 00:04:10,809
Son os superheroes
da ciencia dos materiais.

78
00:04:11,186 --> 00:04:15,166
Mentres lía este artigo, que tiña agachado
baixo o meu pupitre na clase de bioloxía,

79
00:04:15,337 --> 00:04:18,782
supoñíase que lles atendía
a outros interesantes tipos de moléculas:

80
00:04:18,833 --> 00:04:19,989
os anticorpos.

81
00:04:20,517 --> 00:04:22,805
Son moi interesantes porque só reaccionan

82
00:04:22,829 --> 00:04:24,366
a unha proteína específica,

83
00:04:24,390 --> 00:04:26,853
pero non tanto como os nanotubos.

84
00:04:28,260 --> 00:04:32,463
Así que estaba sentado nesa clase,
e de súpeto decateime:

85
00:04:32,849 --> 00:04:36,499
podía combinar o que estivera lendo
sobre os nanotubos de carbono

86
00:04:36,829 --> 00:04:39,638
con aquelo ao que supostamente
lle atendera: os anticorpos.

87
00:04:39,869 --> 00:04:42,530
Podía tecer un feixe destes anticorpos

88
00:04:42,554 --> 00:04:44,765
para formar unha rede de nanotubos

89
00:04:44,789 --> 00:04:48,184
que só reaccionase a unha proteína

90
00:04:48,439 --> 00:04:51,413
e grazas ás propiedades dos nanotubos,

91
00:04:51,819 --> 00:04:53,795
cambiaría as súas propiedades eléctricas

92
00:04:53,819 --> 00:04:55,964
en función do número
de proteínas presentes.

93
00:04:56,252 --> 00:04:57,890
Pero hai un problema.

94
00:04:58,364 --> 00:05:01,480
Estas redes de nanotubos son moi débiles.

95
00:05:02,037 --> 00:05:04,801
Son tan finos, que precisan un soporte.

96
00:05:05,211 --> 00:05:06,878
Por iso elixín usar papel.

97
00:05:07,532 --> 00:05:10,499
Facer un sensor de cancro con papel
é tan simple

98
00:05:10,523 --> 00:05:13,267
como facer galletas
con labras de chocolate... encántame!.

99
00:05:13,844 --> 00:05:15,496
(Risas)

100
00:05:15,869 --> 00:05:18,845
Comézase con auga, 
bótanse uns cantos nanotubos,

101
00:05:18,869 --> 00:05:23,869
engádense anticorpos, mestúrase,
cóllese papel, móllase, sécase

102
00:05:23,869 --> 00:05:25,533
e pódese detectar o cáncer.

103
00:05:27,267 --> 00:05:31,174
(Aplausos)

104
00:05:34,079 --> 00:05:36,835
Logo, de repente, caín na conta

105
00:05:36,859 --> 00:05:40,487
de que había un defecto no meu plan.

106
00:05:41,278 --> 00:05:44,215
Non podo investigar sobre o cancro
no mesado da cociña.

107
00:05:44,239 --> 00:05:45,811
A miña nai non lle gustaría.

108
00:05:46,916 --> 00:05:49,262
Polo tanto, decidín buscar un laboratorio.

109
00:05:49,611 --> 00:05:54,213
Elaborei orzamento, material,
calendario e procedemento

110
00:05:54,237 --> 00:05:56,909
e envieilles correos
a 200 profesores distintos

111
00:05:56,933 --> 00:06:00,098
da Johns Hopkins University 
e dos Institutos Nacionais de Saúde.

112
00:06:00,098 --> 00:06:03,417
basicamente, a calquera que tivera
algo que ver co cancro de páncreas.

113
00:06:03,566 --> 00:06:06,611
E senteime a agardar
polas respostas positivas

114
00:06:06,635 --> 00:06:09,432
que dirían: “Es un xenio! Vasnos salvar!”

115
00:06:09,456 --> 00:06:10,477
E...

116
00:06:10,511 --> 00:06:13,277
(Risas)

117
00:06:13,651 --> 00:06:17,577
Despois impúxose a realidade e,
ao cabo dun mes,

118
00:06:17,655 --> 00:06:21,800
rexeitáranme en 199 dos 200 correos.

119
00:06:22,235 --> 00:06:24,471
Un profesor revisou todo o procedemento,

120
00:06:24,485 --> 00:06:27,576
--non sei de onde sacou o tempo--

121
00:06:27,576 --> 00:06:31,484
e explicoume punto por punto
por que cada paso

122
00:06:31,508 --> 00:06:33,604
era un enorme erro.

123
00:06:34,458 --> 00:06:38,710
Obviamente, os profesores non tiñan
unha opinión tan alta do meu traballo.

124
00:06:40,367 --> 00:06:42,324
Con todo, había unha físgoa de esperanza.

125
00:06:42,748 --> 00:06:45,137
Un dixo: “Talvez poida axudarche, rapaz”.

126
00:06:45,169 --> 00:06:47,040
Así que fun nesa dirección.

127
00:06:47,678 --> 00:06:50,602
(Risas)

128
00:06:51,762 --> 00:06:53,702
Nunca se pode dicir "non" a un rapaciño.

129
00:06:54,157 --> 00:06:56,745
E así, tres meses máis tarde,

130
00:06:56,769 --> 00:06:59,640
acordei unha reunión con este home,

131
00:06:59,664 --> 00:07:03,154
fun ao laboratorio, entusiasmado, senteime

132
00:07:03,258 --> 00:07:05,138
abrín a boca e comecei a falar.

133
00:07:05,162 --> 00:07:07,235
Cinco segundos despois
chama a outro doutor.

134
00:07:07,634 --> 00:07:11,368
O cuarto énchese de doutores

135
00:07:11,392 --> 00:07:13,536
que comezaron a torpedearme a preguntas

136
00:07:13,560 --> 00:07:16,242
e sentíame coma un espectáculo de feira.

137
00:07:16,242 --> 00:07:18,434
Estabamos 20 doutores,
o profesor e mais eu,

138
00:07:18,600 --> 00:07:20,442
amoreados nesa pequena oficina

139
00:07:20,466 --> 00:07:23,280
e eles bombardeándome a preguntas,

140
00:07:23,467 --> 00:07:25,493
tratando de afundir o meu procedemento.

141
00:07:25,651 --> 00:07:27,667
Que probabilidade ten? En fin…

142
00:07:27,962 --> 00:07:30,492
(Risas)

143
00:07:33,149 --> 00:07:35,356
Porén, sometinme ao interrogatorio,

144
00:07:35,380 --> 00:07:38,207
respondín todas as preguntas,
algunhas ao chou,

145
00:07:38,207 --> 00:07:39,214
pero acertei,

146
00:07:40,662 --> 00:07:43,200
e conseguín o espazo de laboratorio
que precisaba.

147
00:07:43,819 --> 00:07:47,615
Pouco despois descubrín 
que o meu brillante procedemento

148
00:07:47,639 --> 00:07:49,555
tiña un millón de buratos,

149
00:07:49,789 --> 00:07:51,550
e ao longo de 7 meses,

150
00:07:51,574 --> 00:07:54,247
fun tapando minuciosamente cada un deles.

151
00:07:54,533 --> 00:07:55,540
O resultado?

152
00:07:55,784 --> 00:08:00,610
Un sensor de papel de 3 centavos
que funciona en 5 minutos.

153
00:08:00,981 --> 00:08:04,169
Isto é 168 veces máis rápido,

154
00:08:04,430 --> 00:08:06,885
máis de 26000 veces máis barato

155
00:08:07,253 --> 00:08:10,775
e 400 veces máis sensible ca o actual test

156
00:08:10,799 --> 00:08:12,759
de detección de cancro de páncreas.

157
00:08:13,745 --> 00:08:18,836
(Aplausos)

158
00:08:22,738 --> 00:08:25,055
Unha das mellores partes do sensor

159
00:08:25,079 --> 00:08:27,320
é que ten preto do 100% de precisión

160
00:08:27,604 --> 00:08:30,108
e pode detectar o cancro nos seus inicios

161
00:08:30,314 --> 00:08:33,158
cando se ten case o 100 %
de posibilidades de supervivencia.

162
00:08:33,496 --> 00:08:35,443
E así, nos próximos dous a cinco anos

163
00:08:35,467 --> 00:08:38,802
este sensor podería elevar a supervivencia

164
00:08:38,826 --> 00:08:42,924
dun triste 5,5 % a case o 100 %,

165
00:08:42,948 --> 00:08:45,873
e o mesmo se podería dicir
para os cancros de ovario e pulmón.

166
00:08:46,091 --> 00:08:47,685
Pero iso non é todo.

167
00:08:48,245 --> 00:08:49,899
Cambiando o anticorpo,

168
00:08:49,923 --> 00:08:53,058
podemos ver outra proteína e outra doenza,

169
00:08:53,453 --> 00:08:56,371
en teoría calquera enfermidade do mundo.

170
00:08:56,869 --> 00:09:01,493
Abrangue desde doenzas cardíacas
ata malaria, VIH, sida,,

171
00:09:01,517 --> 00:09:03,794
así como outros tipos de cancro --todo.

172
00:09:04,462 --> 00:09:06,072
E quizais, un día,

173
00:09:06,433 --> 00:09:08,678
todos poidamos ter un tío extra,

174
00:09:08,869 --> 00:09:11,722
esa nai, ese irmán, esa irmá,

175
00:09:12,127 --> 00:09:14,366
todos poidamos ter ese familiar que amamos

176
00:09:15,023 --> 00:09:19,785
e que os nosos corazóns se libren
da carga que supón a enfermidade

177
00:09:19,809 --> 00:09:22,735
vinculada ao cancro de páncreas,
ovario e pulmón

178
00:09:22,759 --> 00:09:24,375
ou calquera outra enfermidade.

179
00:09:24,859 --> 00:09:27,417
Grazas a internet todo é posible.

180
00:09:27,684 --> 00:09:28,964
As teorías compártense

181
00:09:28,988 --> 00:09:31,471
e non é preciso ser un profesor 
con moitos títulos

182
00:09:31,471 --> 00:09:33,121
para que as túas ideas se valoren.

183
00:09:33,449 --> 00:09:37,310
É un espazo neutral, onde o aspecto,
a idade ou o sexo

184
00:09:37,334 --> 00:09:38,369
tanto teñen.

185
00:09:38,594 --> 00:09:40,424
O que importa son as ideas.

186
00:09:41,113 --> 00:09:45,638
Trátase de utilizar internet doutro xeito

187
00:09:45,839 --> 00:09:47,935
e decatarse de que hai moito máis

188
00:09:47,959 --> 00:09:50,829
que publicar autofotos poñendo cariñas.

189
00:09:51,464 --> 00:09:52,614
(Risas)

190
00:09:53,277 --> 00:09:54,939
Poderiades cambiar o mundo.

191
00:09:56,202 --> 00:10:00,944
Se un rapaz de 15 anos
que non sabía qué era o páncreas.

192
00:10:01,488 --> 00:10:04,229
atopou unha forma nova
de detectar o cancro de páncreas

193
00:10:05,451 --> 00:10:07,299
imaxinade o que podedes facer vós.

194
00:10:07,646 --> 00:10:08,834
Grazas.

195
00:10:09,334 --> 00:10:14,531
(Aplausos)