0:00:00.000,0:00:04.525
Eric Hirshberg: Zakładam, że raczej[br]nie muszę przedstawiać Normana,

0:00:04.525,0:00:06.030
lecz TED ma zasięg globalny

0:00:06.054,0:00:07.251
i różnorodną publiczność,

0:00:07.299,0:00:10.285
więc mam zacząć od jego biografii,

0:00:10.309,0:00:12.595
która z łatwością zajęłaby 18 minut.

0:00:12.619,0:00:16.562
Zamiast tego przerobimy 93 lata [br]w 93 sekundy lub mniej.

0:00:16.586,0:00:18.226
(Śmiech)

0:00:18.258,0:00:19.805
Urodziłeś się w New Hampshire.

0:00:19.829,0:00:21.544
Norman Lear: New Haven, Connecticut.

0:00:21.568,0:00:22.854
EH: New Haven, Connecticut.

0:00:22.878,0:00:25.766
(Śmiech)

0:00:25.790,0:00:27.410
NL: Mija kolejne siedem sekund.

0:00:27.434,0:00:28.677
EH: Całkiem nieźle.

0:00:28.701,0:00:31.011
(Śmiech)

0:00:31.042,0:00:32.947
Urodziłeś się w New Haven, Connecticut.

0:00:32.971,0:00:35.376
Twój ojciec był oszustem, zgadza się.

0:00:35.400,0:00:38.147
Trafił do więzienia, [br]kiedy miałeś dziewięć lat.

0:00:38.171,0:00:41.678
Podczas II Wojny Światowej [br]byłeś pilotem myśliwca w 52 misjach.

0:00:41.688,0:00:42.836
Wróciłeś do...

0:00:42.860,0:00:44.500
NL: Radiooperatorem.

0:00:44.542,0:00:47.025
Przyjechałeś do LA,[br]żeby zaistnieć w Hollywood,

0:00:47.049,0:00:48.929
najpierw w reklamie, potem w telewizji.

0:00:48.953,0:00:51.112
Mimo braku formalnej edukacji

0:00:51.136,0:00:52.540
udało ci się przebić.

0:00:52.564,0:00:54.017
Twój sukces, twój debiut,

0:00:54.041,0:00:56.309
to program telewizyjny, [br]"All in the Family".

0:00:56.333,0:00:58.437
Szereg hitów, które potem stworzyłeś

0:00:58.461,0:01:00.579
do dziś nie ma sobie równych w Hollywood:

0:01:00.603,0:01:02.643
"Sanford and Son", "Maude", "Good Times",

0:01:02.667,0:01:04.493
"The Jeffersons", "One Day at a Time",

0:01:04.517,0:01:05.930
"Mary Hartman, Mary Hartman",

0:01:05.954,0:01:07.717
aby wymienić ledwie kilka.

0:01:07.741,0:01:09.518
Są one nie tylko komercyjnym...

0:01:09.542,0:01:13.548
(Brawa)

0:01:13.572,0:01:16.557
Są one nie tylko komercyjnym sukcesem,

0:01:16.581,0:01:18.555
ale także wiele z nich podniosło kulturę

0:01:18.579,0:01:20.941
przez udzielenie głosu [br]osobom mniej widocznym,

0:01:20.965,0:01:23.321
podczas największej oglądalności.

0:01:23.333,0:01:27.014
Siedem miejsc na liście dziesięciu[br]najlepszych zajęły twoje programy.

0:01:27.033,0:01:28.293
W pewnym okresie

0:01:28.293,0:01:30.713
120 milionów widzów

0:01:30.713,0:01:32.903
ogląda co tydzień twój materiał.

0:01:32.903,0:01:35.136
To więcej niż oglądalność Super Bowl 50,

0:01:35.160,0:01:36.399
rozgrywanych raz na rok.

0:01:36.423,0:01:37.645
NL: Jasna cholera.

0:01:37.669,0:01:39.442
(Śmiech)

0:01:39.466,0:01:41.688
(Brawa)

0:01:41.712,0:01:44.071
EH: Do tego jeszcze nie dotarliśmy.

0:01:44.095,0:01:45.134
(Śmiech)

0:01:45.158,0:01:47.885
Znalazłeś się na czarnej liście[br]Richarda Nixona...

0:01:47.909,0:01:49.199
...miał taką.

0:01:49.399,0:01:51.494
Ten komentarz także zasługuje na oklaski.

0:01:51.518,0:01:53.320
(Brawa)

0:01:53.344,0:01:56.941
Zostałeś wyróżniony przez TV Hall of Fame [br]pierwszego dnia istnienia gali.

0:01:56.965,0:01:58.365
Wtedy pojawiły się filmy.

0:01:58.389,0:01:59.969
"Smażone Zielone Pomidory",

0:01:59.993,0:02:02.068
"Narzeczona dla księcia", [br]"Stań przy mnie",

0:02:02.068,0:02:03.215
"Oto Spinal Tap".

0:02:03.239,0:02:04.320
(Brawa)

0:02:04.320,0:02:05.932
To znów tylko mała część.

0:02:05.956,0:02:06.987
(Brawa)

0:02:07.011,0:02:08.517
Potem zaczynasz od nowa,

0:02:08.541,0:02:12.588
jako działacz polityczny, skoncentrowany [br]na obronie Pierwszej Poprawki Konstytucji

0:02:12.612,0:02:14.562
i odseparowaniu kościoła od państwa.

0:02:14.586,0:02:16.476
Zainicjowałeś People For American Way.

0:02:16.500,0:02:18.358
Kupujesz Deklarację Niepodległości

0:02:18.382,0:02:19.873
i oddajesz ludziom.

0:02:19.897,0:02:22.235
Pozostajesz aktywny [br]w świecie rozrywki i polityki

0:02:22.259,0:02:23.785
aż do sędziwego wieku 93 lat,

0:02:23.785,0:02:24.945
kiedy to piszesz książkę

0:02:24.945,0:02:27.459
i robisz film dokumentalny [br]o historii twojego życia.

0:02:27.459,0:02:28.447
I po tym wszystkim,

0:02:28.471,0:02:31.013
zdecydowano nareszcie, [br]że jesteś gotowy na TED Talk.

0:02:31.037,0:02:32.818
(Śmiech)

0:02:32.842,0:02:37.414
(Brawa)

0:02:37.438,0:02:39.236
NL: Bardzo cieszę się, że tu jestem.

0:02:39.260,0:02:41.975
I doceniam, że się na to zgodziłeś.

0:02:41.999,0:02:43.988
EH: Dziękuję za pytanie. To zaszczyt.

0:02:44.012,0:02:45.559
Czas na moje pierwsze pytanie.

0:02:45.919,0:02:47.633
Czy matka była z ciebie dumna?

0:02:47.657,0:02:49.653
(Śmiech)

0:02:50.055,0:02:51.388
NL: Moja matka...

0:02:51.412,0:02:52.579
cóż za początek.

0:02:54.967,0:02:57.118
Powiedzmy tak.

0:02:57.142,0:02:58.762
Kiedy wróciłem z wojny,

0:02:58.786,0:03:04.374
pokazała mi listy, [br]które słałem jej z zagranicy,

0:03:04.398,0:03:06.795
i były to naprawdę miłosne listy.

0:03:09.961,0:03:11.540
(Śmiech)

0:03:11.564,0:03:13.286
To najlepiej podsumowuje moją matkę.

0:03:13.730,0:03:14.881
To były listy miłosne,

0:03:14.905,0:03:17.107
jakbym pisał je do...

0:03:17.131,0:03:18.428
...były listami miłosnymi.

0:03:21.214,0:03:25.747
Rok później zapytałem matkę,[br]czy mogłaby mi je dać,

0:03:25.771,0:03:30.048
ponieważ chciałbym je zachować [br]na wszystkie lata życia ...

0:03:30.072,0:03:31.581
Wyrzuciła je wszystkie.

0:03:31.605,0:03:35.668
(Śmiech)

0:03:36.890,0:03:38.194
To moja matka.

0:03:38.218,0:03:40.696
(Śmiech)

0:03:40.720,0:03:47.240
Najlepszy sposób, aby podsumować to [br]w bardziej współczesnych czasach,

0:03:47.264,0:03:49.561
to także bardziej współczesne czasy,

0:03:49.585,0:03:50.767
jakiś czas temu,

0:03:50.791,0:03:54.664
kiedy powołano do życia Hall of Fame, [br]do którego nawiązujesz

0:03:54.688,0:03:56.471
W niedzielny poranek

0:03:56.495,0:04:01.749
zadzwonił do mnie gość, który zarządza[br]TV Academy of Arts & Sciences.

0:04:01.773,0:04:04.742
Powiedział, że poprzedniego dnia [br]mieli długie zebranie

0:04:04.766,0:04:08.979
i w zaufaniu mówił mi, [br]że ruszają z Hall of Fame

0:04:09.003,0:04:11.757
i tutaj są kandydaci.

0:04:15.201,0:04:17.123
Zacząłem mówić "Richard Nixon",

0:04:17.147,0:04:18.789
bo Richard Nixon...

0:04:18.813,0:04:20.684
EH: Nie sądzę, żeby był na ich liście.

0:04:20.708,0:04:23.231
NL: William Paley, założyciel CBS,

0:04:23.255,0:04:26.889
David Sarnoff, założyciel NBC,

0:04:26.913,0:04:28.068
Edward R. Murrow,

0:04:28.092,0:04:31.794
najlepszy z zagranicznych korespondentów,

0:04:31.818,0:04:32.989
Paddy Chayefsky,

0:04:33.013,0:04:35.775
chyba najlepszy pisarz, [br]jakiego zrodziła telewizja,

0:04:35.799,0:04:37.776
Milton Berle, Lucille Ball

0:04:37.800,0:04:39.181
i ja.

0:04:39.205,0:04:40.356
EH: Nieźle.

0:04:40.380,0:04:43.095
Zaraz dzwonię do matki [br]do Hartford, Connecticut.

0:04:43.119,0:04:44.642
"Mamo, oto co się wydarzyło,

0:04:44.666,0:04:46.265
rozpoczynają Hall of Fame".

0:04:46.289,0:04:48.012
Wymieniam jej listę nazwisk z moim,

0:04:48.036,0:04:49.088
a ona mówi:

0:04:49.088,0:04:51.955
"Słuchaj, jeśli tak chcą, [br]to co ja mam do powiedzenia?".

0:04:51.979,0:04:55.480
(Śmiech)

0:04:55.504,0:04:58.420
(Brawa)

0:04:58.444,0:04:59.801
To moja mama.

0:04:59.825,0:05:01.705
Myślę, że to wywołuje taki śmiech

0:05:01.729,0:05:03.825
bo każdy z nas ma coś z tej matki.

0:05:03.849,0:05:05.023
(Śmiech)

0:05:05.047,0:05:07.904
EH: Rodzi się komediowa postać [br]żydowskiej matki.

0:05:08.348,0:05:13.158
Ojciec także odgrywał [br]ogromną rolę w twoim życiu,

0:05:13.182,0:05:14.832
głównie poprzez swoją nieobecność.

0:05:14.856,0:05:15.957
NL: Tak.

0:05:15.957,0:05:18.824
EH: Powiedz nam, co się stało [br]kiedy miałeś dziewięć lat.

0:05:18.824,0:05:22.427
NL: Leciał do Oklahomy

0:05:22.427,0:05:25.472
z trzema facetami,[br]o których matka powiedziała,

0:05:25.472,0:05:28.064
"Nie chcę, żebyś miał z nimi [br]cokolwiek wspólnego,

0:05:28.088,0:05:29.341
nie ufam im".

0:05:30.040,0:05:31.390
Wtedy usłyszałem,

0:05:31.414,0:05:32.897
może nie po raz pierwszy,

0:05:32.921,0:05:36.451
"Cicho bądź, Jeanette, lecę".

0:05:36.481,0:05:38.088
I wyjechał.

0:05:38.112,0:05:43.129
Okazuje się, że odbierał [br]jakieś fałszywe obligacje,

0:05:43.153,0:05:46.676
które sprzedawał po całym kraju.

0:05:47.764,0:05:51.311
Jednak sam fakt, że leciał [br]do Oklahomy samolotem

0:05:51.335,0:05:55.026
i miał mi przywieźć stamtąd [br]kowbojski kapelusz,

0:05:55.050,0:06:00.748
taki, jaki nosił mój ulubiony kowboj, [br]Ken Maynard.

0:06:02.124,0:06:07.212
To było kilka lat po tym, [br]jak Lindbergh przeleciał nad Atlantykiem.

0:06:07.236,0:06:10.833
Lot ojca wydawał mi się egzotyczny.

0:06:10.857,0:06:12.098
Lecz po powrocie

0:06:12.122,0:06:14.186
aresztowano go, jak wyszedł z samolotu.

0:06:14.553,0:06:18.949
Tego wieczoru reporterzy najechali dom,

0:06:18.973,0:06:21.593
ojciec zakrywał twarz kapeluszem,

0:06:21.617,0:06:23.476
przykuty kajdankami do detektywa.

0:06:23.720,0:06:27.378
A mama sprzedawała meble, [br]bo wyprowadzaliśmy się.

0:06:27.402,0:06:31.211
Nie chciała wstydu

0:06:31.235,0:06:33.700
w Chelsea, Massachusetts.

0:06:34.528,0:06:38.192
Sprzedaż mebli ,

0:06:38.216,0:06:40.276
dom pełen ludzi.

0:06:40.712,0:06:42.830
A w tym wszystkim

0:06:42.854,0:06:49.042
jakiś obcy idiota położył mi rękę [br]na ramieniu i powiedział:

0:06:49.066,0:06:51.192
"Teraz to ty jesteś głową domu".

0:06:52.982,0:06:58.553
Ja płaczę, a ten dupek mówi:[br]"Teraz to ty jesteś głową domu".

0:06:59.268,0:07:02.202
Chyba właśnie wtedy

0:07:02.226,0:07:06.336
zacząłem rozumieć głupotę natury ludzkiej.

0:07:07.678,0:07:09.836
Zatem...

0:07:10.558,0:07:15.138
dopiero po wielu latach poczułem, [br]że to miało korzystne strony.

0:07:16.437,0:07:17.587
Ale...

0:07:17.611,0:07:19.879
EH: Ciekawe, że mówisz o korzyści.

0:07:19.903,0:07:22.334
NL: Korzyść, bo było dla mnie odskocznią.

0:07:22.358,0:07:26.138
To znaczy, że potrafiłem pomyśleć

0:07:26.162,0:07:29.350
jaką głupotą było powiedzieć [br]do płaczącego 9-latka

0:07:29.374,0:07:31.279
"Teraz to ty jesteś głową domu".

0:07:31.303,0:07:34.716
A ponieważ płakałem, powiedział:

0:07:34.740,0:07:36.890
"A głowa domu nie płacze".

0:07:37.755,0:07:39.295
I ja...

0:07:39.319,0:07:40.604
(Śmiech)

0:07:40.628,0:07:42.044
Więc...

0:07:44.413,0:07:45.920
Patrzę wstecz i myślę,

0:07:45.944,0:07:50.087
że to właśnie wtedy poznałem [br]głupotę natury ludzkiej,

0:07:50.111,0:07:53.039
To był ten dar, który wykorzystałem.

0:07:54.015,0:07:56.543
EH: Zatem masz ojca, który jest nieobecny,

0:07:56.567,0:07:59.513
masz matkę, której nic nie zadowala.

0:07:59.870,0:08:05.132
Czy sądzisz, że zaczynanie jako dzieciak, [br]który może nigdy nie czuł się słyszany,

0:08:05.156,0:08:06.492
zapoczątkowało twoją podróż,

0:08:06.492,0:08:08.860
na końcu której jesteś [br]dorosłym człowiekiem

0:08:08.860,0:08:11.245
ze 120-milionową publicznością tygodniowo?

0:08:11.869,0:08:14.879
NL: Cudownie to ująłeś,

0:08:14.903,0:08:18.722
bo chyba całe życie najbardziej chciałem,

0:08:18.746,0:08:20.732
żeby mnie usłyszano.

0:08:24.898,0:08:26.152
Myślę...

0:08:28.524,0:08:30.096
Odpowiedź jest prosta, tak,

0:08:30.120,0:08:32.436
właśnie to zaiskrzyło...

0:08:33.857,0:08:35.564
Były i inne rzeczy.

0:08:35.588,0:08:38.419
Kiedy nie było ojca,

0:08:38.443,0:08:44.485
bawiłem się radioodbiornikiem[br]kryształkowym, który razem złożyliśmy,

0:08:44.509,0:08:49.080
i złapałem sygnał audycji Ojca Coughlin, [br]jak się potem okazało.

0:08:49.684,0:08:50.834
(Śmiech)

0:08:52.770,0:08:54.112
Tak, ktoś się śmiał.

0:08:54.136,0:08:55.563
(Śmiech)

0:08:55.587,0:08:57.018
To nie było śmieszne,

0:08:57.042,0:08:58.542
ten idiota...

0:08:58.566,0:09:00.182
kolejny idiota...

0:09:00.206,0:09:02.797
który szerzył nienawiść do Nowego Ładu,

0:09:02.821,0:09:05.284
Roosvelta i Żydów.

0:09:06.256,0:09:09.589
Wtedy pierwszy raz pojąłem,

0:09:09.613,0:09:12.506
że są na świecie ludzie, [br]którzy nienawidzą mnie,

0:09:12.530,0:09:14.466
bo mam żydowskich rodziców.

0:09:15.291,0:09:19.418
To bardzo wpłynęło na moje życie.

0:09:20.059,0:09:22.042
EH: Zatem w dzieciństwie

0:09:22.066,0:09:25.148
nie miałeś raczej silnych męskich wzorców,

0:09:25.172,0:09:26.708
za wyjątkiem dziadka.

0:09:27.272,0:09:29.152
Opowiedz nam o nim.

0:09:29.176,0:09:30.326
NL: Och, mój dziadek.

0:09:31.323,0:09:35.784
Oto co zwykle mówiłem o tym dziadku.

0:09:37.606,0:09:38.756
Urządzano parady,

0:09:38.780,0:09:40.661
dużo parad, kiedy byłem dzieckiem.

0:09:40.685,0:09:42.597
Były parady z okazji Dnia Weteranów...

0:09:42.621,0:09:44.189
nie było Dnia Prezydenta.

0:09:44.213,0:09:46.126
Była rocznica urodzin Abrahama Lincolna,

0:09:46.150,0:09:48.254
urodzin Jerzego Waszyngtona,

0:09:48.278,0:09:50.768
Święto Flagi Narodowej...

0:09:51.821,0:09:53.580
I mnóstwo drobnych parad.

0:09:53.604,0:09:55.033
Zwykle dziadek mnie zabierał

0:09:55.057,0:09:56.783
i staliśmy na rogu ulicy,

0:09:56.807,0:09:58.143
trzymał mnie za rękę

0:09:58.167,0:10:01.230
i kątem oka widziałem, że płacze.

0:10:03.910,0:10:06.274
Bardzo dużo dla mnie znaczył.

0:10:06.298,0:10:11.656
Dziadek zwykł też pisać listy [br]do prezydentów USA.

0:10:11.680,0:10:13.300
Każdy list zaczynał się:

0:10:13.324,0:10:16.403
"Najdroższy, kochany Panie Prezydencie".

0:10:16.427,0:10:21.045
Pisał mu coś miłego o tym, czego dokonał.

0:10:21.069,0:10:23.915
Kiedy nie zgadzał się [br]z prezydentem, też pisał:

0:10:23.915,0:10:25.772
"Najdroższy, kochany Panie Prezydencie,

0:10:25.772,0:10:27.780
Czy nie pisałem panu tydzień temu...?".

0:10:27.780,0:10:29.463
(Śmiech)

0:10:30.387,0:10:33.387
Zbiegałem czasem na dół,

0:10:34.763,0:10:35.995
żeby odebrać pocztę.

0:10:36.019,0:10:37.238
Z trzeciego piętra.

0:10:37.262,0:10:39.487
na ulicy York 74 , New Haven, Connecticut.

0:10:40.945,0:10:47.557
Podnosiłem małą, białą kopertę o treści:[br]"Shya C. wstąpił pod ten adres".

0:10:50.734,0:10:55.270
Taką historię opowiadałem o dziadku.

0:10:55.294,0:10:57.315
EH: Odpisywali mu na tych kopertach...

0:10:57.339,0:10:58.559
NL: Odpisywali.

0:11:00.862,0:11:05.268
Tak mówiłem,

0:11:05.292,0:11:10.410
sięgając wstecz do Phila Donahue i innych,

0:11:10.434,0:11:14.743
w dziesiątkach wywiadów [br]opowiadałem tę historię.

0:11:16.283,0:11:21.402
To będzie drugi raz, kiedy powiem, [br]że ta cała historia była kłamstwem.

0:11:24.151,0:11:28.343
Prawdą było, że mój dziadek [br]zabierał mnie na parady,

0:11:28.367,0:11:29.690
mieliśmy ich dużo.

0:11:30.094,0:11:32.474
Prawdą jest, że łza spływała mu z oka.

0:11:33.340,0:11:37.047
Prawdą jest, że sporadycznie pisał listy,

0:11:37.071,0:11:39.474
a ja odbierałem te małe koperty.

0:11:40.536,0:11:43.948
Lecz "Najdroższy, kochany [br]Panie Prezydencie"

0:11:43.972,0:11:46.434
i cała reszta

0:11:46.458,0:11:50.974
jest historią mojego dobrego przyjaciela,

0:11:50.998,0:11:56.508
i to jego dziadek pisał te listy,

0:11:58.506,0:12:04.951
Czyli ukradłem dziadka Arthura Marshalla

0:12:04.975,0:12:06.705
i go sobie przywłaszczałem.

0:12:08.997,0:12:10.147
Zawsze.

0:12:10.171,0:12:12.785
Kiedy zacząłem pisać wspomnienia...

0:12:12.809,0:12:14.261
Nawet to..

0:12:14.285,0:12:15.450
Co powiecie na to?

0:12:15.474,0:12:17.705
Nawet tego muszę doświadczyć.

0:12:18.848,0:12:20.599
Kiedy zacząłem pisać wspomnienia

0:12:20.623,0:12:22.182
i zacząłem o tym myśleć,

0:12:22.206,0:12:23.356
wtedy sam...

0:12:26.529,0:12:30.331
Sam sporo przy tym płakałem

0:12:30.355,0:12:34.188
i uświadomiłem sobie, [br]jak bardzo potrzebowałem ojca.

0:12:35.139,0:12:38.440
Tak bardzo, że przywłaszczyłem sobie [br]dziadka Arthura Marshalla.

0:12:39.575,0:12:42.012
Do tego stopnia, że słowo "ojciec"...

0:12:42.573,0:12:44.518
Tak na marginesie, mam sześcioro dzieci.

0:12:45.273,0:12:46.980
To moja ulubiona rola w życiu.

0:12:49.482,0:12:51.958
To i bycie mężem mojej żony Lyn.

0:12:55.972,0:13:00.453
Jednak ukradłem tożsamość tego faceta,[br]bo potrzebowałem ojca.

0:13:01.243,0:13:04.926
Kiedy już mam za sobą to całe gówno

0:13:04.950,0:13:06.957
i stoję po drugiej stronie

0:13:06.981,0:13:08.568
i wybaczam ojcu...

0:13:08.592,0:13:09.802
najlepsza rzecz...

0:13:09.826,0:13:11.115
najgorsza rzecz...

0:13:11.711,0:13:14.795
Słowo, którym chciałbym go określić...

0:13:14.819,0:13:16.187
był łajdakiem.

0:13:17.020,0:13:21.933
Fakt, że kłamał, kradł i oszukiwał

0:13:21.957,0:13:23.157
i siedział w więzieniu...

0:13:25.349,0:13:29.206
zawieram to wszystko w słowie "łajdak".

0:13:29.809,0:13:35.936
EH: Jest takie powiedzenie, że amatorzy[br]pożyczają, a profesjonaliści kradną.

0:13:36.256,0:13:37.691
NL: Ja jestem profesjonalistą.

0:13:37.691,0:13:38.976
EH: Jesteś profesjonalistą.

0:13:38.976,0:13:40.106
(Śmiech)

0:13:40.130,0:13:43.277
Ten cytat przypisuje się [br]Johnowi Lennonowi,

0:13:43.301,0:13:45.491
ale okazuje się, [br]że ukradł go od T. S. Eliota.

0:13:45.515,0:13:46.904
Jesteś w dobrym towarzystwie.

0:13:46.928,0:13:48.086
(Śmiech)

0:13:50.602,0:13:52.927
EH: Chciałbym porozmawiać o twojej pracy.

0:13:52.951,0:13:55.657
Bez wątpienia pisano już [br]o skutkach twojej pracy

0:13:55.681,0:13:58.047
i na pewno całe życie słuchałeś o tym:

0:13:58.071,0:13:59.216
ile znaczyła dla ludzi,

0:13:59.216,0:14:00.766
ile znaczyła dla naszej kultury,

0:14:00.766,0:14:03.701
słyszałeś oklaski [br]przy wymienianiu tytułów programów,

0:14:03.725,0:14:07.153
wychowałeś połowę publiczności [br]przez swoją twórczość.

0:14:07.177,0:14:10.712
Czy były jakieś historie [br]na temat twojej twórczości,

0:14:10.736,0:14:12.050
które cię zdziwiły?

0:14:12.740,0:14:13.954
NH: O, Boże...

0:14:14.387,0:14:19.279
Zdziwiły mnie i ucieszyły od stóp do głów.

0:14:21.437,0:14:26.930
W zeszłym roku emitowano [br]"Wieczór z Normanem Learem"

0:14:26.954,0:14:30.458
stworzony przez grupę [br]impresariów hip-hopu,

0:14:30.482,0:14:34.418
wykonawców i Akademię.

0:14:35.902,0:14:37.806
Podtekst "Wieczoru ..."

0:14:37.830,0:14:41.919
brzmiał: Co 92-letni Żyd...

0:14:41.943,0:14:43.094
wtedy 92-letni...

0:14:43.118,0:14:45.131
i świat hip-hopu mają wspólnego?

0:14:45.155,0:14:47.844
Jednym z siedmiu osób na scenie [br]był Russell Simmons.

0:14:48.783,0:14:53.104
Kiedy mówił o programach,

0:14:53.128,0:14:57.661
nie mówił o Hollywood,

0:14:57.685,0:15:01.409
George Jefferson w "The Jeffersons"

0:15:01.433,0:15:03.848
lub piątym na top liście programie,

0:15:04.847,0:15:10.498
Mówił o prostej rzeczy, [br]która miała ogromny...

0:15:13.324,0:15:14.525
EH: Wpływ na niego?

0:15:14.549,0:15:16.487
NL: Wpływ na niego...

0:15:16.511,0:15:19.018
Rozważałem słowo: "przemiana".

0:15:19.430,0:15:21.993
Trudno mi sobie wyobrazić,

0:15:22.017,0:15:23.845
że zmieniam czyjeś życie,

0:15:23.869,0:15:25.654
lecz w ten sposób się wyraził.

0:15:25.678,0:15:31.767
Zobaczył w "The Jeffersons",[br]jak George Jefferson wypisywał czek,

0:15:31.791,0:15:35.401
a on nie wiedział, że ciemnoskóry [br]człowiek może wypisywać czek.

0:15:36.788,0:15:41.741
I powiedział, że to tak[br]wpłynęło na jego życie, że...

0:15:41.765,0:15:43.450
je zmieniło.

0:15:43.474,0:15:46.948
Kiedy słyszę tego typu rzeczy,

0:15:46.972,0:15:48.647
drobne rzeczy,

0:15:48.671,0:15:51.853
bo wiem, że każdy z widzów

0:15:51.877,0:15:58.380
odpowiada za jakąś małą rzecz, [br]którą uczynił innemu,

0:15:58.404,0:16:03.746
nawet jeśli to było tak niewiele,[br]jak uśmiech czy niespodziewane "Cześć",

0:16:03.770,0:16:06.134
drobiazg.

0:16:06.833,0:16:11.104
Być może dekorator planu

0:16:11.128,0:16:12.904
położył tam książeczkę czekową

0:16:12.904,0:16:16.527
i George, nie mając nic do roboty, [br]kiedy mówił, wypisywał czek.

0:16:16.551,0:16:17.827
Nie wiem.

0:16:17.851,0:16:19.001
Lecz...

0:16:19.634,0:16:22.572
Dodając do długiej listy,[br]którą wymieniłem na początku,

0:16:22.596,0:16:25.242
powinienem również wspomnieć, [br]że wymyśliłeś hip-hop.

0:16:25.266,0:16:26.367
(Śmiech)

0:16:26.391,0:16:27.834
NL: Cóż...

0:16:28.755,0:16:30.240
EH: Chciałbym porozmawiać o...

0:16:30.264,0:16:31.564
NL: No, to rozmawiaj.

0:16:31.588,0:16:36.398
(Śmiech)

0:16:37.706,0:16:40.468
EH: Wiodłeś życie pełne osiągnięć,

0:16:40.492,0:16:42.428
ale także zbudowałeś wartościowe życie.

0:16:42.809,0:16:45.381
Każdy z nas usiłuje [br]osiągnąć te dwie rzeczy,

0:16:45.405,0:16:46.999
nie wszyscy potrafimy.

0:16:47.984,0:16:51.755
Nawet ci z nas, którzy potrafią [br]osiągnąć te dwie wartości,

0:16:51.779,0:16:54.349
bardzo rzadko umieją [br]je osiągnąć jednocześnie.

0:16:54.884,0:16:59.764
Tobie udało się wpłynąć na rozwój [br]kultury przez swoją sztukę

0:16:59.788,0:17:03.646
i jednocześnie odnieść [br]niezrównany sukces komercyjny.

0:17:03.670,0:17:04.860
Jak ci się to udało?

0:17:11.391,0:17:17.207
NL: Oto co przychodzi mi na myśl, [br]kiedy słyszę listę swoich osiągnięć.

0:17:19.304,0:17:23.360
Nasza planeta jest jedną spośród miliarda,

0:17:23.384,0:17:24.573
podobno,

0:17:24.875,0:17:30.693
we wszechświecie, których są miliardy,

0:17:30.717,0:17:32.285
miliardy wszechświatów,

0:17:32.309,0:17:35.916
miliardy planet...

0:17:35.940,0:17:37.823
planeta, którą próbujemy ocalić

0:17:37.847,0:17:39.631
i która potrzebuje ocalenia.

0:17:41.549,0:17:42.723
Jednak...

0:17:43.699,0:17:47.349
jeśli nawet coś osiągnąłem jest to...

0:17:47.770,0:17:51.809
siostra zapytała mnie raz, [br]co ma zrobić z pewną sytuacją,

0:17:51.833,0:17:54.775
która miała miejsce [br]w Newington, Connecticut.

0:17:54.799,0:17:57.724
Powiedziałem: "Napisz [br]do radnego albo do burmistrza".

0:17:57.748,0:18:00.886
Odpowiedziała: "Jestem Claire Lear,[br]a nie Norman Lear".

0:18:01.819,0:18:06.335
Wtedy pierwszy raz powiedziałem [br]to, co mówię teraz.

0:18:06.359,0:18:10.698
Powiedziałem: "Pomyśl o wszystkich [br]moich rzekomych dokonaniach

0:18:10.722,0:18:12.199
i o wszystkich swoich"...

0:18:12.223,0:18:14.566
ona nigdy nie opuściła Newington...

0:18:14.590,0:18:17.070
"czy uda ci się ułożyć [br]palce na tyle blisko,

0:18:17.070,0:18:20.341
biorąc pod uwagę rozmiar planety,

0:18:20.365,0:18:23.579
żey porównać nasze dokonania?".

0:18:24.150,0:18:25.380
Więc...

0:18:26.486,0:18:30.074
Jestem pewien, że wszyscy mamy obowiązek

0:18:30.098,0:18:33.319
dokonywać tak dużych osiągnięć jak moje.

0:18:35.269,0:18:37.159
I rozumiem co chcesz powiedzieć...

0:18:37.183,0:18:38.898
EH: To jest elokwentne zbaczanie...

0:18:38.922,0:18:42.880
NL: Lecz musisz naprawdę przyjąć [br]rozmiar i możliwości

0:18:42.904,0:18:44.858
tego dzieła Stwórcy, tutaj.

0:18:44.882,0:18:47.466
EH: Lecz na tej planecie [br]naprawdę coś znaczysz.

0:18:47.490,0:18:48.640
NL: Skurczybyk ze mnie.

0:18:48.981,0:18:50.502
(Śmiech)

0:18:50.526,0:18:54.324
EH: Mam do siebie jeszcze jedno pytanie.

0:18:54.348,0:18:55.621
Na ile lat się czujesz?

0:18:57.411,0:19:01.823
NL: Jestem rówieśnikiem swojego rozmówcy.

0:19:02.704,0:19:04.076
EH: Ja czuję się na 93 lata

0:19:04.100,0:19:10.660
(Śmiech)

0:19:10.684,0:19:11.994
NL: Skończyliśmy już?

0:19:12.018,0:19:13.896
EH: Czuję się na 93 lata,

0:19:13.896,0:19:17.975
ale mam nadzieję, że kiedyś będę się czuł [br]tak młodo, jak osoba siedząca naprzeciwko.

0:19:17.975,0:19:18.889
Panie i panowie,

0:19:18.913,0:19:20.337
niezrównany Norman Lear.

0:19:20.361,0:19:26.025
(Brawa)

0:19:26.049,0:19:27.200
NL: Dziękuję

0:19:27.224,0:19:33.165
(Brawa)