1
00:00:06,684 --> 00:00:09,648
Ngày 26 tháng 4 năm 1978,

2
00:00:09,648 --> 00:00:14,759
phát xít đánh bom làng Basque,
Bắc Tây Ban Nha.

3
00:00:14,759 --> 00:00:17,807
Đó là một trong những trận đánh
gây ra nhiều thương vong nhất

4
00:00:17,807 --> 00:00:19,317
trong Nội chiến Tây Ban Nha,

5
00:00:19,327 --> 00:00:24,605
giữa phe Dân chủ Cộng hòa
và quân đội của Tướng Franco.

6
00:00:24,605 --> 00:00:28,777
Với Pablo Picasso,
bi kịch này khiến ông điên cuồng sáng tác

7
00:00:28,777 --> 00:00:31,825
tạo ra một bức bích họa
phản đối chiến tranh khổng lồ,

8
00:00:31,825 --> 00:00:34,414
mang tên "Guernica".

9
00:00:34,414 --> 00:00:38,306
Bức họa là
một chứng tích lịch sử hùng tráng

10
00:00:38,306 --> 00:00:40,950
và là một cách phản đối chiến tranh.

11
00:00:40,950 --> 00:00:43,742
Dù động lực
thúc đẩy Picasso vẽ tranh đã rõ,

12
00:00:43,742 --> 00:00:45,409
nhưng tính biểu tượng của bức vẽ

13
00:00:45,409 --> 00:00:49,189
thì khó hiểu và hỗn loạn
như chính cuộc chiến đó vậy.

14
00:00:49,189 --> 00:00:52,234
Làm sao để hiểu ý nghĩa 
của hình ảnh ngập tràn cảm xúc này,

15
00:00:52,234 --> 00:00:57,177
và thật sự, điều gì khiến nó thành 
kiệt tác nghệ thuật phản chiến?

16
00:00:57,177 --> 00:01:01,681
Bức sơn dầu kỳ vĩ này
từ đầu đã chứa đầy hỗn loạn,

17
00:01:01,681 --> 00:01:06,625
vẽ theo trường phái lập thể trừu tượng
mà Picasso là nhà tiên phong.

18
00:01:06,625 --> 00:01:10,852
Trường phái lập thể chú trọng khắc họa
tính hai chiều trong bức tranh

19
00:01:10,852 --> 00:01:13,471
bằng cách làm phẳng 
những vật thể được vẽ.

20
00:01:13,471 --> 00:01:15,483
Điều này cho phép người xem

21
00:01:15,483 --> 00:01:19,308
thấy sự vật ở vô vàn góc nhìn
mà bình thường bất khả thi;

22
00:01:19,308 --> 00:01:23,580
kỹ thuật này gây sốc kể cả khi 
nó xuất hiện trong tranh Picasso.

23
00:01:23,580 --> 00:01:25,131
Nhưng trong trường hợp này,

24
00:01:25,131 --> 00:01:28,271
cách vẽ này đã tạo ra
một góc nhìn sâu sắc và choáng ngợp

25
00:01:28,271 --> 00:01:32,195
về bạo lực, tàn phá, và thương vong.

26
00:01:32,195 --> 00:01:35,679
Vô số góc nhìn làm
nỗi kinh hoàng thêm chồng chất-

27
00:01:35,679 --> 00:01:40,787
khiến mắt người đảo quanh
tìm kiếm sự bình yên trong vô vọng.

28
00:01:40,787 --> 00:01:45,907
Phía xa xa bên trái, một người phụ nữ 
ẵm đứa con đã chết, buông một tiếng hét;

29
00:01:45,907 --> 00:01:49,635
đôi mắt cô chảy xuống khuôn mặt 
trong hình dạng những giọt nước mắt,

30
00:01:49,635 --> 00:01:54,573
và đầu ngả ra sau dị thường
biểu lộ sự thống khổ khi mất đi con mình.

31
00:01:54,573 --> 00:01:57,671
Bên dưới, là hình ảnh một người lính

32
00:01:57,671 --> 00:02:00,462
không thể bảo vệ 
người phụ nữ và đứa trẻ,

33
00:02:00,462 --> 00:02:03,953
cơ thể anh vỡ vụn thành từng mảnh,

34
00:02:03,953 --> 00:02:09,091
bàn tay nắm chặt thanh kiếm gãy 
trong trạng thái thất bại cùng cực.

35
00:02:09,091 --> 00:02:14,423
Đầu kiếm chạm chân một phụ nữ
đang cố gắng thoát khỏi bi kịch.

36
00:02:14,423 --> 00:02:19,617
Nhưng chân kia của cô
có vẻ như bị dính chặt vào góc bức tranh

37
00:02:19,617 --> 00:02:22,529
dù cô cố rướn người di chuyển.

38
00:02:22,529 --> 00:02:26,038
Một nạn nhân khác xuất hiện đằng sau 
dáng người trượt dài này.

39
00:02:26,038 --> 00:02:29,711
Rơi xuống một cách vô vọng
mặc cho lửa liếm quanh mình,

40
00:02:29,711 --> 00:02:34,181
cũng bị nhốt trong
cảnh tuyệt vọng của bản thân.

41
00:02:34,181 --> 00:02:38,383
Tất cả các nhân vật đều bị mắc kẹt
trong bức tranh kinh hoàng này,

42
00:02:38,383 --> 00:02:41,854
tạo cho tác phẩm
một cảm giác ngột ngạt kinh khủng.

43
00:02:41,854 --> 00:02:46,608
Nếu bạn hy vọng kích thước lớn
của bức tranh sẽ chống lại cảm giác này,

44
00:02:46,608 --> 00:02:52,714
thì kích thước của nó chỉ làm cảm nhận
về sự tàn bạo thật hơn bao giờ hết.

45
00:02:52,714 --> 00:02:55,133
Chút nhẹ nhõm khả dĩ
xuất phát từ một ngọn đèn

46
00:02:55,133 --> 00:02:58,818
được nắm chặt trong tay một phụ nữ ma mị,
đang vươn đến cửa sổ.

47
00:02:58,818 --> 00:03:02,809
Nhưng liệu ánh sáng hi vọng từ ngọn đèn
của cô ấy có thật sự thắp sáng khung cảnh?

48
00:03:02,809 --> 00:03:04,698
Hay đó là ánh sáng lập lòe -

49
00:03:04,698 --> 00:03:07,865
được xem là đại diện cho
công nghệ chiến tranh hiện đại-

50
00:03:07,865 --> 00:03:11,022
rọi sáng góc nhìn của cô
về sự hỗn độn bên dưới?

51
00:03:11,022 --> 00:03:13,814
Từ khung cửa sổ tựa như quan tài,

52
00:03:13,814 --> 00:03:17,324
cánh tay cô đưa người xem 
về với cuộc xung đột,

53
00:03:17,324 --> 00:03:20,344
đến những biểu tượng
có lẽ gây tranh cãi nhiều nhất-

54
00:03:20,344 --> 00:03:24,286
hai sinh vật ma quái
bị bắt gặp trong cuộc tàn phá.

55
00:03:24,286 --> 00:03:25,926
Liệu con ngựa la hét có phải là

56
00:03:25,926 --> 00:03:29,106
hiện thân của mối đe dọa
cho chủ nghĩa dân tộc của Franco;

57
00:03:29,106 --> 00:03:33,645
hay ngọn giáo đâm xuyên qua cơ thể
biểu thị nó mới là nạn nhân?

58
00:03:33,645 --> 00:03:36,561
Liệu chú bò trắng có đại diện 
cho Tây Ban Nha,

59
00:03:36,561 --> 00:03:38,221
đất nước của những dũng sĩ đấu bò

60
00:03:38,221 --> 00:03:40,971
và là chủ đề thường thấy
trong các tác phẩm của Picasso -

61
00:03:40,971 --> 00:03:45,362
hay nó tượng trưng 
cho sự tàn bạo của chiến tranh?

62
00:03:45,362 --> 00:03:49,954
Trong cảnh xung đột này, những con vật này
đặt ra nhiều câu hỏi hơn câu trả lời.

63
00:03:49,954 --> 00:03:52,771
Và những chi tiết phụ ẩn
trong bức tranh

64
00:03:52,771 --> 00:03:56,518
cho thấy nhiều bí mật hơn
khi quan sát tỉ mỉ.

65
00:03:56,518 --> 00:03:59,721
Phía trên bức vẽ thấp thoáng
hình ảnh một chú chim tuyệt vọng

66
00:03:59,721 --> 00:04:01,701
muốn trốn thoát cuộc tàn sát.

67
00:04:01,701 --> 00:04:05,955
Một lượng lớn động vật trong tranh
gợi nhớ đến ngày đánh bom,

68
00:04:05,955 --> 00:04:07,269
ngày họp chợ,

69
00:04:07,269 --> 00:04:13,422
ngày đường phố đầy người, động vật, 
và những nạn nhân khả dĩ khác.

70
00:04:13,422 --> 00:04:18,656
Như chính vụ đánh bom ở Guernica,
bức tranh chứa đầy sự tàn phá.

71
00:04:18,656 --> 00:04:23,778
Nhưng ẩn dưới vẻ hỗn độn này
là cảnh và biểu tượng được dựng tỉ mỉ,

72
00:04:23,778 --> 00:04:28,270
bày ra sự tấn công trên nhiều phương diện 
lên chủ nghĩa phát xít.

73
00:04:28,270 --> 00:04:30,244
Nhiều thế kỷ sau,

74
00:04:30,244 --> 00:04:35,129
"Guernica" vẫn giữ được sức mạnh gây sốc
và khả năng gây tranh cãi của mình,

75
00:04:35,129 --> 00:04:39,203
và thường được nhắc đến trong các hội nghị
phản đối chiến trên thế giới.

76
00:04:39,203 --> 00:04:44,540
Hàng trăm người xem đấu tranh với 
hình ảnh tàn nhẫn, biểu tượng đỗ vỡ

77
00:04:44,540 --> 00:04:47,340
và thông điệp chính trị phức tạp.

78
00:04:47,340 --> 00:04:51,157
Nhưng cả khi không hiểu cặn kẽ
các ẩn ý rắc rối này,

79
00:04:51,157 --> 00:04:58,147
bức tranh này vẫn là lời nhắc cực mạnh 
về những thương vong thực sự do bạo lực.