1
00:00:00,000 --> 00:00:04,000
Bir şehri nasıl beslersiniz?

2
00:00:04,000 --> 00:00:06,000
Zamanımızın en büyük sorularından biridir bu.

3
00:00:06,000 --> 00:00:08,000
Hâlâ nadiren sorulanlardan biri.

4
00:00:08,000 --> 00:00:11,000
Alışverişe veya bir restorana gittiğimizde,

5
00:00:11,000 --> 00:00:15,000
ya da sinema salonunda beklerken,

6
00:00:15,000 --> 00:00:18,000
yiyebileceğimiz bir şeylerin olmasını çok doğal ve olağan karşılarız,

7
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
sihirli bir şekilde bir yerlerden gelir bize.

8
00:00:20,000 --> 00:00:25,000
Ancak, Londra büyüklüğünde bir şehrin her gününü düşündüğünüzde,

9
00:00:25,000 --> 00:00:28,000
yeterli miktarda yiyecek üretilmeli,

10
00:00:28,000 --> 00:00:31,000
nakledilmeli, alınmalı ve satılmalı,

11
00:00:31,000 --> 00:00:35,000
pişirilmeli, yenilmeli, atıklar ayrılmalı

12
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
ve her gün buna benzer şeyler

13
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
dünya üzerindeki her şehir için yapılmalıdır.

14
00:00:39,000 --> 00:00:42,000
Şehirlerin beslenmesi gerçekten harikuladedir.

15
00:00:42,000 --> 00:00:44,000
Bunu dünyadaki

16
00:00:44,000 --> 00:00:47,000
en doğal şeymiş gibi gören yerlerde yaşıyoruz

17
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
ve tıpkı ilkel atalarımız gibi

18
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
yemeğe ihtiyaç duyan ve

19
00:00:51,000 --> 00:00:55,000
doğal yaşama bağlı

20
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
hayvanlar olduğumuzu unutuyoruz.

21
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
Şehirlere göçen insan sayımız arttıkça,

22
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
doğa da, arkamda gördüğünüz gibi,

23
00:01:02,000 --> 00:01:05,000
olağanüstü manzaralara dönüşmeye artarak devam edecektir.

24
00:01:05,000 --> 00:01:08,000
Bu, Brezilya, Mata Grosso'daki bizi besleyen

25
00:01:08,000 --> 00:01:11,000
soya fasülyesi arazileri.

26
00:01:11,000 --> 00:01:13,000
Bunlar olağanüstü manzaralar.

27
00:01:13,000 --> 00:01:15,000
Ancak çok azımız bunları görüyor.

28
00:01:15,000 --> 00:01:17,000
ve artarak devam eden bu manzaralar

29
00:01:17,000 --> 00:01:19,000
sadece bizi beslemek için kullanılmıyor.

30
00:01:19,000 --> 00:01:21,000
Şehirlere taşınan insan sayımız arttıkça,

31
00:01:21,000 --> 00:01:23,000
et yiyen insan sayımız da artıyor,

32
00:01:23,000 --> 00:01:26,000
bu yüzden de dünyada bir yılda üretilen tahıl ürünlerinin üçte biri

33
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
"insan hayvanları" yani bizleri beslemektense

34
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
hayvanları beslemek için kullanılıyor.

35
00:01:30,000 --> 00:01:34,000
Ve bu tahıl insanı beslemek yerine önce hayvanlardan geçiriliyorsa,

36
00:01:34,000 --> 00:01:36,000
tahminen üç kat daha fazla tahıl --

37
00:01:36,000 --> 00:01:39,000
aslında on kat daha fazla tahıl-- gerekmektedir.

38
00:01:39,000 --> 00:01:44,000
Bu, bizi beslemek için hiç de verimli bir yol değil.

39
00:01:44,000 --> 00:01:46,000
Ve bu, üstelik, artarak devam eden bir problem.

40
00:01:46,000 --> 00:01:49,000
Tahminlere göre 2050'de bizim iki katımız

41
00:01:49,000 --> 00:01:51,000
kadar insan şehirlerde yaşayacaktır.

42
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
Ve yine tahminlere göre et, süt ve süt ürünlerinin

43
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
tüketimi de iki kat artacaktır.

44
00:01:55,000 --> 00:02:00,000
Bu yüzden et ve şehircilik beraberce artmaktadır.

45
00:02:00,000 --> 00:02:02,000
Ve bu devasa bir problemi ortaya çıkaracaktır.

46
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
2050 yılında beslenmesi gereken altı milyar

47
00:02:05,000 --> 00:02:09,000
etobur insan.

48
00:02:09,000 --> 00:02:11,000
Bu büyük bir problem. Ve aslında şu anki gibi devam edersek,

49
00:02:11,000 --> 00:02:14,000
bu problem çözülmesi çok zor bir hâl alacak.

50
00:02:14,000 --> 00:02:18,000
Tarıma elverişli yeni araziler yaratmak için her yıl 19 milyon hektar

51
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
yağmur ormanı kaybedilmektedir.

52
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
Bununla birlikte aynı zamanda hâli hazırdaki aynı miktar

53
00:02:23,000 --> 00:02:27,000
tarım alanını da tuzlanma ve erezyonla kaybediyoruz.

54
00:02:27,000 --> 00:02:30,000
Ayrıca fosil yakıtlar konusunda da çok açız.

55
00:02:30,000 --> 00:02:33,000
Batıda, tükettiğimiz yiyeceklerin her kalorisi için

56
00:02:33,000 --> 00:02:37,000
10 kalori harcanıyor.

57
00:02:37,000 --> 00:02:41,000
Ve yüksek maliyetlerle ürettiğimiz yiyecekler bulunmasına rağmen

58
00:02:41,000 --> 00:02:43,000
bunları gerçekten değerlendiremiyoruz.

59
00:02:43,000 --> 00:02:47,000
Bugünkü durumda ABD'de üretilen yiyeceklerin yarısı israf edilmektedir.

60
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
Ve buna son vermek için, bu uzun işlemlerin neticesinde,

61
00:02:50,000 --> 00:02:53,000
gezegeni tam anlamıyla beslemeyi başaramıyoruz bile.

62
00:02:53,000 --> 00:02:58,000
Bir milyarımız obez iken, diğer bir milyarımız aç durumda.

63
00:02:58,000 --> 00:03:00,000
Bunların hiçbiri anlamlı değil.

64
00:03:00,000 --> 00:03:03,000
Ve gıdadaki küresel ticaretin yüzde 80'inin sadece beş çok uluslu

65
00:03:03,000 --> 00:03:08,000
şirket tarafından kontrol edildiğini düşündüğünüzde,

66
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
ortaya korkunç bir tablo çıkıyor.

67
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
Biz şehirlere taşındıkça, dünya da batı diyetini benimsiyor.

68
00:03:13,000 --> 00:03:16,000
Ve geleceğe baktığımızda

69
00:03:16,000 --> 00:03:18,000
bu sürdürülebilir bir diyet değil.

70
00:03:18,000 --> 00:03:20,000
Peki bu noktaya nasıl geldik?

71
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
Ve daha da önemlisi, bunun hakkında neler yapacağız?

72
00:03:23,000 --> 00:03:27,000
Güzel, biraz daha kolay olan birinci sorunun

73
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
cevabı olarak, bu sürecin başlangıcı

74
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
yaklaşık 10,000 yıl öncesine dayanıyor derdim

75
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
Verimli Hilâl olarak da bilinen

76
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
Antik Yakın Doğu'da başlıyor.

77
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
Çünkü gördüğünüz gibi hilâl şeklindeydi.

78
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
Ve ayrıca verimliydi.

79
00:03:39,000 --> 00:03:42,000
Ve tam burada, yaklaşık 10,000 yıl önce

80
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
iki olağanüstü keşif,

81
00:03:44,000 --> 00:03:47,000
tarım ve şehircilik, gerçekleşti.

82
00:03:47,000 --> 00:03:50,000
Yaklaşık olarak aynı yerde ve aynı zamanda.

83
00:03:50,000 --> 00:03:52,000
Bu bir rastlantı değil.

84
00:03:52,000 --> 00:03:56,000
Çünkü tarım ve şehir birbirine bağlıdır. Birbirlerine ihtiyaçları vardır.

85
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
Çünkü çok eski atalarımız tarafından

86
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
tahıl ilk kez keşfedildiğinde,

87
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
kalıcı yerleşim yerlerini ayakta tutabilecek

88
00:04:04,000 --> 00:04:08,000
sürekli ve yeterli miktarda yiyecek kaynağı üretmişlerdi.

89
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
Ve bu yerleşim yerlerinin nasıl olduğuna baktığımızda,

90
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
kompakt bir yapıda olduklarını görürüz.

91
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
Üretken tarım arazileri ile çevrilmiş

92
00:04:14,000 --> 00:04:17,000
ve büyük tapınak yapılarının hakimiyetinde yerlerdi,

93
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
aslında bunlar

94
00:04:19,000 --> 00:04:21,000
tıpkı Ur'daki gibi, verimli,

95
00:04:21,000 --> 00:04:24,000
manevi ve merkezi yiyecek dağıtım bölgeleriydi;

96
00:04:24,000 --> 00:04:27,000
çünkü hasatı organize eden,

97
00:04:27,000 --> 00:04:29,000
tahılı toplayan, tanrılara sunan,

98
00:04:29,000 --> 00:04:33,000
tanrıların yemediklerini de insanlara geri veren bu tapınaklardı.

99
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
Dikkat ederseniz,

100
00:04:35,000 --> 00:04:37,000
bu şehirlerin tüm maddi ve manevi yaşamı

101
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
onların hayatta kalmasını sağlayan tahıl ve hasat

102
00:04:40,000 --> 00:04:43,000
tarafından şekillendirilmektedir.

103
00:04:43,000 --> 00:04:46,000
Ve bu aslında tüm antik şehirlerin gerçeğidir.

104
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
Ancak hepsi bu kadar küçük değildi.

105
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
Ve, en bilineni olan Roma M.S. birinci yüzyılda

106
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
bir milyon nüfusa sahipti.

107
00:04:53,000 --> 00:04:57,000
Peki bunun gibi bir şehir kendini nasıl besler?

108
00:04:57,000 --> 00:05:00,000
Cevap, "antik yiyecek yolları."

109
00:05:00,000 --> 00:05:03,000
Temel olarak, Roma'nın denize erişimi vardı,

110
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
bu da onun çok uzun mesafelerden yiyecek ihraç etmesini olanaklı kılıyordu.

111
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
Bu, antik dünyada bunu yapabilmenin tek yoluydu

112
00:05:09,000 --> 00:05:12,000
çünkü engebeli yollarda yiyecek taşımak

113
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
çok zordu.

114
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
Ve böylece yiyecekler çok hızlı bir şekilde taşınabildi.

115
00:05:16,000 --> 00:05:18,000
Bundan dolayı da Roma, Kartaca ve Mısır gibi yerlerde

116
00:05:18,000 --> 00:05:21,000
sadece onların tahıl rezervlerini ele geçirerek

117
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
savaşı etkili bir şekilde sürdürebildi.

118
00:05:23,000 --> 00:05:26,000
Ve aslında, İmparatorluğun genişlemesini bir nevi uzun,

119
00:05:26,000 --> 00:05:29,000
yorucu, askerileştirilmiş bir alışveriş çılgınlığına

120
00:05:29,000 --> 00:05:31,000
benzetebilirsiniz, gerçekten.

121
00:05:31,000 --> 00:05:33,000
(Gülüşmeler)

122
00:05:33,000 --> 00:05:35,000
Gerçekte -- Gerçeği seviyorum, bundan bahsetmem gerekiyor:

123
00:05:35,000 --> 00:05:38,000
Roma aslında bir zamanlar Britanya'dan istridye

124
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
ithal etmişti. Bence bu olağanüstü bir şey.

125
00:05:40,000 --> 00:05:43,000
Bu yüzden Roma, iç bölgelerini

126
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
iştahına göre şekillendirdi.

127
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
Ama aslında endüstri öncesi dönemde de yaşanmış

128
00:05:47,000 --> 00:05:49,000
ilginç olan başka bir şey daha var.

129
00:05:49,000 --> 00:05:52,000
Londra'nın 17. yüzyıldaki haritasına bakarsak,

130
00:05:52,000 --> 00:05:55,000
Thames'ten gelen tahıllarını haritanın

131
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
alt kısmı boyunca görebiliriz.

132
00:05:57,000 --> 00:06:00,000
Bu yüzden tahıl pazarları şehrin güneyine doğruydu.

133
00:06:00,000 --> 00:06:02,000
Ve tüm yollar buradan başlayıp,

134
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
tahıl pazarlarının da olduğu ana pazara, Cheapside'a

135
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
doğru gidiyordu.

136
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
Ve buradaki caddelerden birinin ismine bakarsanız,

137
00:06:08,000 --> 00:06:11,000
Ekmek Caddesi, 300 yıl önce orada

138
00:06:11,000 --> 00:06:14,000
neler olup bittiğini söyleyebilirsiniz.

139
00:06:14,000 --> 00:06:16,000
Ve aynısı balık için de geçerli tabii ki.

140
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
Balık da aynı şekilde nehirden geliyordu. Aynı şey.

141
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
Ve tabii ki Billingsgate, 1980'lerin ortalarına kadar işletilmiş olan,

142
00:06:22,000 --> 00:06:26,000
Londra'nın meşhur balık pazarıydı.

143
00:06:26,000 --> 00:06:28,000
Düşündüğünüzde gerçekten de olağanüstü.

144
00:06:28,000 --> 00:06:30,000
Herkes etrafta kütük gibi cep telefonları

145
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
ile yürüyor,

146
00:06:32,000 --> 00:06:35,000
ve oldukça ağır kokan balıklarla ilgileniyorlardı.

147
00:06:35,000 --> 00:06:38,000
Bu da şehirlerdeki yiyeceklerle ilgili diğer bir mevzu:

148
00:06:38,000 --> 00:06:41,000
Bir kere şehrin içine doğru köklerini saldığında,

149
00:06:41,000 --> 00:06:43,000
bir daha yer değiştirmesi ender görülür.

150
00:06:43,000 --> 00:06:45,000
Et ise farklı bir hikâye,

151
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
çünkü, hayvanlar hâliyle şehirlerin içine kadar yürüyebiliyorlardı.

152
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
Londra'daki etin büyük çoğunluğu

153
00:06:49,000 --> 00:06:51,000
kuzeybatıdan, İskoçya ve Galler'den

154
00:06:51,000 --> 00:06:53,000
geliyordu.

155
00:06:53,000 --> 00:06:56,000
Bu yüzden de et geliyor ve kuzeybatıdaki şehre varıyordu.

156
00:06:56,000 --> 00:06:58,000
Bu da Londra'nın en meşhur et marketi olan Smithfield'ın

157
00:06:58,000 --> 00:07:01,000
neden burada olduğunu açıklıyor.

158
00:07:01,000 --> 00:07:05,000
Poultry, İngiltere'nin doğusundan gelip, kuzeydoğuya doğru uzanıyordu.

159
00:07:05,000 --> 00:07:06,000
Bu halimle kendimi hava durumu sunuyorum gibi hissettim. Neyse.

160
00:07:06,000 --> 00:07:10,000
Ve kuşlar ayakları ufak kumaş ayakkabılarla

161
00:07:10,000 --> 00:07:13,000
kaplanmış şekilde getiriliyorlardı.

162
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
Ve daha sonra Cheapside'ın doğu ucuna

163
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
ulaştıklarında, burada satılıyorlardı.

164
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
Bu da buraya Poultry (kümes hayvanları) denmesinin sebebidir.

165
00:07:19,000 --> 00:07:22,000
Ve, aslında, endüstri çağından önce kurulmuş,

166
00:07:22,000 --> 00:07:26,000
herhangi bir şehrin haritasına baktığınızda,

167
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
oraya gelen yiyeceklerin izini sürebilirsiniz.

168
00:07:28,000 --> 00:07:31,000
Yiyecekler tarafından nasıl şekillendiğini tam olarak görebilirsiniz.

169
00:07:31,000 --> 00:07:34,000
Cadde isimlerine bakarak bu konuda bir çok ipucu elde edebilirsiniz.

170
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
Cuma (Friday) Caddesi, geçmişte,

171
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
Cumaları gidip balık aldığınız yerdi.

172
00:07:38,000 --> 00:07:40,000
Bir de buranın yiyeceklerle dolu olduğunu hayal edin.

173
00:07:40,000 --> 00:07:43,000
Çünkü caddeler ve halka açık mekânlar,

174
00:07:43,000 --> 00:07:46,000
yiyeceklerin alınıp satıldığı tek yerlerdi.

175
00:07:46,000 --> 00:07:49,000
Ve Smithfield'ın 1830 yılındaki resmine baktığımızda,

176
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
gördüğünüz gibi yiyeceğinizin nereden geldiğinin farkında olmadan

177
00:07:52,000 --> 00:07:54,000
böyle bir şehirde yaşamanız oldukça zor olurdu.

178
00:07:54,000 --> 00:07:56,000
Aslında, Pazar günü bir öğle yemeği yiyecekseniz,

179
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
muhtemelen pencerenizin dışından melemeler ve anırmalar

180
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
üç gün öncesinden başlayacaktır.

181
00:08:00,000 --> 00:08:03,000
İşte açıkça görülüyor ki, bu, organik

182
00:08:03,000 --> 00:08:06,000
bir çevrimin parçası olan organik bir şehir.

183
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
Ve 10 yıl sonra her şey değişti.

184
00:08:09,000 --> 00:08:12,000
Bu, Great Western demiryolunun 1940'taki resmi.

185
00:08:12,000 --> 00:08:14,000
Ve görüldüğü gibi, ilk tren yolcularının bazıları

186
00:08:14,000 --> 00:08:16,000
domuzlar ve koyunlardı.

187
00:08:16,000 --> 00:08:20,000
Bu yüzden bir anda bu hayvanlar pazarlara yürümemeye başladı.

188
00:08:20,000 --> 00:08:22,000
Artık kırsal kesimde bir yerlerde, gözden uzak bir şekilde

189
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
kesiliyorlar.

190
00:08:24,000 --> 00:08:26,000
Ve şehre demiryolu ile geliyorlar.

191
00:08:26,000 --> 00:08:29,000
Ve bu her şeyi değiştiriyor.

192
00:08:29,000 --> 00:08:31,000
Buradan hareket edildiğinde bu, şehirlerin

193
00:08:31,000 --> 00:08:32,000
her yerde, her büyüklükte ve şekilde

194
00:08:32,000 --> 00:08:34,000
büyümelerini mümkün kılıyor.

195
00:08:34,000 --> 00:08:38,000
Şehirler coğrafi koşullar tarafından kısıtlanırdı:

196
00:08:38,000 --> 00:08:41,000
yiyeceklerini çok zor fiziki araçlar ile elde etmekteydiler.

197
00:08:41,000 --> 00:08:45,000
Birdenbire verimli bir şekilde coğrafyadan bağımsız hâle gelmişlerdir.

198
00:08:45,000 --> 00:08:48,000
Ve Londra haritalarında gördüğünüz gibi,

199
00:08:48,000 --> 00:08:50,000
trenler geldikten 90 yıl sonra,

200
00:08:50,000 --> 00:08:54,000
şehir hayvanların yürütülerek getirildiği, beslenmesi nispeten kolay olan

201
00:08:54,000 --> 00:08:56,000
ufacık bir yapıdan,

202
00:08:56,000 --> 00:08:58,000
hem hayvan için hem de insan için,

203
00:08:58,000 --> 00:09:01,000
yaya olarak beslenmenin çok zor hâle geldiği

204
00:09:01,000 --> 00:09:04,000
büyük, şaşaalı bir yapıya dönüşmüştür.

205
00:09:04,000 --> 00:09:07,000
Ve tabii ki bu sadece bir başlangıçtı. Daha sonra trenler arabaya dönüştü.

206
00:09:07,000 --> 00:09:11,000
Ve bu, bu süreçin sona erdiğini gösteriyor.

207
00:09:11,000 --> 00:09:13,000
Bu şehrin, doğa ile olan tüm ilişkilerinden

208
00:09:13,000 --> 00:09:16,000
kesinlikle kurtuluşudur.

209
00:09:16,000 --> 00:09:19,000
Ve bu öyle bir şehir ki, kokudan yoksun,

210
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
kargaşadan yoksun ve tabiiki de insanlardan yoksun.

211
00:09:21,000 --> 00:09:24,000
Çünkü kimse böyle bir manzarada yürüyeceğini hayal etmiyordu.

212
00:09:24,000 --> 00:09:27,000
Aslında, yiyeceği elde etmek için yaptıklarına bakıldığında; arabalarına binip,

213
00:09:27,000 --> 00:09:30,000
kentin dışında bir yere gider,

214
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
haftalık alışverişini yapmış bir şekilde geri gelirler,

215
00:09:32,000 --> 00:09:34,000
ve niye bunları yaptım ki şimdi derlerdi kendi kendilerine.

216
00:09:34,000 --> 00:09:37,000
İşte bu hem yiyeceklerimizle hem de şehirlerimizle olan

217
00:09:37,000 --> 00:09:40,000
ilişkimizin ne kadar değiştiğini gösteren andır.

218
00:09:40,000 --> 00:09:43,000
Daha önceden merkezde bulunan, şehrin sosyal merkezini oluşturan

219
00:09:43,000 --> 00:09:46,000
yiyeceklerimiz, burada daha dışarıda kalıyor.

220
00:09:46,000 --> 00:09:48,000
Eskiden yiyeceklerin alınması ve satılması sosyal bir olaydı.

221
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
Şimdi ise anonim bir şekilde gerçekleştiriliyor.

222
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
Eskiden gerçek anlamda yemek pişirilirdi; şimdi ise sadece su ekliyoruz

223
00:09:52,000 --> 00:09:57,000
ya da kek veya benzeri bir şey yapıyorsanız birazcık yumurta ekliyorsunuz.

224
00:09:57,000 --> 00:10:01,000
Yemeğin olup olmadığını anlamak için koklamıyoruz.

225
00:10:01,000 --> 00:10:04,000
Sadece paketin arkasındaki etiketi okuyoruz.

226
00:10:04,000 --> 00:10:07,000
Ve gıdalara yeterli değeri vermiyoruz. Onlara güvenmiyoruz.

227
00:10:07,000 --> 00:10:09,000
Böyle olunca güvenmek yerine onlardan korkuyoruz.

228
00:10:09,000 --> 00:10:13,000
Ve değerlendirmek yerine onları çöpe atıyoruz.

229
00:10:13,000 --> 00:10:16,000
Modern gıda sistemlerinin en büyük ironilerinden bir tanesi,

230
00:10:16,000 --> 00:10:18,000
daha kolay hâle getireceklerini söyledikleri şeyleri

231
00:10:18,000 --> 00:10:20,000
daha da zorlaştırmaları.

232
00:10:20,000 --> 00:10:24,000
Şehirleri herhangi bir yere herhangi bir bölgeye inşa edebilmeyi mümkün hale getirerek

233
00:10:24,000 --> 00:10:28,000
aslında, en önemlisi, bizi biribirimizle ve doğayla olan

234
00:10:28,000 --> 00:10:31,000
ilişkilerimizden uzaklaştırıyorlar.

235
00:10:31,000 --> 00:10:34,000
Ve bizi sadece kendilerinin dağıtım yapabileceği sistemlere bağımlı hâle getirdiler,

236
00:10:34,000 --> 00:10:36,000
Bunlar bizim sürdürülemez olarak gördüğümüz sistemler.

237
00:10:36,000 --> 00:10:39,000
Peki bunun için neler yapacağız?

238
00:10:39,000 --> 00:10:41,000
Bu yeni bir soru değil.

239
00:10:41,000 --> 00:10:45,000
Thomas More'un 500 yıl önce kendisine sorduğu bir soru bu.

240
00:10:45,000 --> 00:10:48,000
Bu onun "Utopia" kitabının ilk sayfasını oluşturan şeydi.

241
00:10:48,000 --> 00:10:51,000
Ve bu bir dizi yarı-bağımlı şehir-devletlerdi.

242
00:10:51,000 --> 00:10:53,000
Biraz olsun tanıdık gelebilir bu terimler.

243
00:10:53,000 --> 00:10:56,000
Bir yerden diğerine bir günlük yürüme mesafesinde, herkesin deli gibi çiftçilik yaptığı

244
00:10:56,000 --> 00:10:58,000
ve arka bahçelerinde sebze-meyve yetiştirdiği

245
00:10:58,000 --> 00:11:00,000
ve beraber topluca yemeklerin yendiği bir yaşam.

246
00:11:00,000 --> 00:11:02,000
Ve bence, Utopia'yı temel anlamda şekillendiren

247
00:11:02,000 --> 00:11:05,000
şeyin yiyecek olduğunu düşünebilirsiniz,

248
00:11:05,000 --> 00:11:08,000
kaldı ki More bunu böyle bir çerçeveye oturtmamıştır.

249
00:11:08,000 --> 00:11:11,000
Ve burada bir başka ütopik görüş vardır,

250
00:11:11,000 --> 00:11:13,000
o da Ebenezer Howar'ın "Yeşil Şehir"'i.

251
00:11:13,000 --> 00:11:16,000
Fikir aynı. Bir dizi yarı-bağımlı şehir-devlet.

252
00:11:16,000 --> 00:11:20,000
Büyük şehire ait ve onun etrafında bulunan tarıma elverişli küçük yerler,

253
00:11:20,000 --> 00:11:22,000
demiryolu ile birbirlerine bağlanıyor.

254
00:11:22,000 --> 00:11:24,000
Ve yine, görüşünün temel presibi olarak

255
00:11:24,000 --> 00:11:27,000
yiyecek gösterilebilir.

256
00:11:27,000 --> 00:11:29,000
Bunlar inşa edildi bile ancak Howard'ın görüşü ile

257
00:11:29,000 --> 00:11:31,000
iligili yapılabilcek bir şey yok.

258
00:11:31,000 --> 00:11:34,000
Ve problem, ütopik olan

259
00:11:34,000 --> 00:11:36,000
bu ütopik fikirler ile alakalıdır.

260
00:11:36,000 --> 00:11:39,000
Ütopya aslında Thomas Moore'un incelikli bir şekilde kullandığı bir kelimeydi.

261
00:11:39,000 --> 00:11:43,000
Bu bir espriydi. Çünkü bunun Yunanca'da çift anlamı vardı.

262
00:11:43,000 --> 00:11:45,000
Hem "iyi bir yer" hem de "olmayan yer" anlamına geliyordu.

263
00:11:45,000 --> 00:11:49,000
Çünkü bu bir idealdir. Hayali bir şeydir. Ona sahip olamayız.

264
00:11:49,000 --> 00:11:51,000
Ve bence, insanların derin yerleşim problemleri üzerine düşünürken

265
00:11:51,000 --> 00:11:54,000
bunu kavramsal bir araç olarak görmek

266
00:11:54,000 --> 00:11:56,000
hiç de kullanışlı değildir.

267
00:11:56,000 --> 00:11:59,000
Bu yüzden, bunun alternatifini ele aldım.

268
00:11:59,000 --> 00:12:02,000
Bu da Sitopia'dır. Antik Yunan'dan,

269
00:12:02,000 --> 00:12:04,000
yiyecek için "sitos" ve yer için "topos.

270
00:12:04,000 --> 00:12:06,000
Şu an hâlihazırda Sitopia'da yaşadığımıza inanıyorum.

271
00:12:06,000 --> 00:12:09,000
Yiyeceklerle şekillenen bir dünyada yaşıyoruz,

272
00:12:09,000 --> 00:12:12,000
ve bunu fark edersek, Yiyecekleri dünyayı farklı bir şekilde şekillendirmek için,

273
00:12:12,000 --> 00:12:16,000
kavramsal bir araç, çok güçlü bir tasarım aracı olarak kullanabiliriz.

274
00:12:16,000 --> 00:12:21,000
Peki bunu böyle yapabilseydik, Stopia nasıl bir şey olurdu?

275
00:12:21,000 --> 00:12:23,000
Bence bunun gibi gözükürdü.

276
00:12:23,000 --> 00:12:25,000
Sadece köpeğin yüzünde görülen ifade için bu slaytı kullanmak zorundaydım.

277
00:12:25,000 --> 00:12:28,000
Ama her neyse, işte bu -- (Gülüşmeler)

278
00:12:28,000 --> 00:12:30,000
Hayatın merkezindeki şey yiyecektir,

279
00:12:30,000 --> 00:12:32,000
aile hayatının merkezinde, kutlanan,

280
00:12:32,000 --> 00:12:34,000
tadı çıkarılan, insanların zaman harcadığı bir şey.

281
00:12:34,000 --> 00:12:37,000
Toplumumuzda yiyeceğin olması gereken yer burası.

282
00:12:37,000 --> 00:12:42,000
Ancak bu tür insanlar olmadan bu tür manzaraları göremezsiniz.

283
00:12:42,000 --> 00:12:44,000
Bu arada, bunlar erkek de olabilirdi.

284
00:12:44,000 --> 00:12:47,000
Bunlar yemek için düşünen,

285
00:12:47,000 --> 00:12:49,000
ilerisi için düşünen, plan yapan,

286
00:12:49,000 --> 00:12:51,000
bir yığın ham sebzeye uzunca bakabilen,

287
00:12:51,000 --> 00:12:53,000
ve gerçekten onların farkında olan insanlardır.

288
00:12:53,000 --> 00:12:56,000
Bu tür insanlara ihtiyacımız var. Biz bir ağın parçasıyız.

289
00:12:56,000 --> 00:12:59,000
Çünkü bu tür insanlar olmadan bu tür yerlere kavuşamayız.

290
00:12:59,000 --> 00:13:02,000
Burada bunu bilerek seçtim çünkü bu sebze satın alan bir adam.

291
00:13:02,000 --> 00:13:06,000
Ancak ağlar, pazarlar her şeyin yerel olarak yetiştirildiği yerler.

292
00:13:06,000 --> 00:13:08,000
Ortak. Taze.

293
00:13:08,000 --> 00:13:10,000
Şehrin sosyal yaşamının bir parçası.

294
00:13:10,000 --> 00:13:13,000
Çünkü o olmadan bu tür bir yere sahip olamazsınız,

295
00:13:13,000 --> 00:13:16,000
yerel olarak yetiştirilen bu gıdalar aynı zamanda manzaranın da bir parçası,

296
00:13:16,000 --> 00:13:18,000
hiç bir şekilde görünmeyen iç karartıcı bir yere ayrılmış

297
00:13:18,000 --> 00:13:20,000
değersiz ürünler değillerdir,

298
00:13:20,000 --> 00:13:22,000
İneklerle olan bir manzara.

299
00:13:22,000 --> 00:13:24,000
Buhar üreten hayvan ve bitki atıkları yığını.

300
00:13:24,000 --> 00:13:27,000
İşte bu, parçaların bir araya getirilmesini sağlıyor

301
00:13:27,000 --> 00:13:29,000
Ve bu, daha yeni Toronto'da ziyaret

302
00:13:29,000 --> 00:13:31,000
ettiğim bir toplum projesi.

303
00:13:31,000 --> 00:13:33,000
Çocuklara, gıdalarla ve onları yetiştirmekle ilgili

304
00:13:33,000 --> 00:13:36,000
her şeyin anlatıldığı bir sera bu.

305
00:13:36,000 --> 00:13:39,000
Bu da ismi Kevin olan bir bitki, ya da belki

306
00:13:39,000 --> 00:13:41,000
ismi Kevin olan bir çocuğa ait bir bitki. Bilmiyorum.

307
00:13:41,000 --> 00:13:44,000
Her halükârda, doğa ile olan bağımızı yeniden

308
00:13:44,000 --> 00:13:48,000
kurmaya çalışan bu tür projeler son derece önemlidir.

309
00:13:48,000 --> 00:13:50,000
Bu yüzden Stopia, benim için gerçekten bir görme biçimidir.

310
00:13:50,000 --> 00:13:54,000
Temel olarak Sitopia'nın her köşede

311
00:13:54,000 --> 00:13:56,000
hâlihazırda bulunduğunun farkına olmaktır.

312
00:13:56,000 --> 00:13:58,000
Bunu yapabilmek içinse ufak bir numara var:

313
00:13:58,000 --> 00:14:01,000
yiyecekleri görme biçimi olarak kullanmak.

314
00:14:01,000 --> 00:14:04,000
Ve eğer bunu yaparsak, bunun gibi üretken olmayan

315
00:14:04,000 --> 00:14:07,000
büyük şehir yığınlarını görmekten kurtulacağız.

316
00:14:07,000 --> 00:14:09,000
Genelde bunun gibileri göreceğiz,

317
00:14:09,000 --> 00:14:12,000
üretken, organik bir çerçevenin

318
00:14:12,000 --> 00:14:14,000
kaçınılmaz bir parçası olan

319
00:14:14,000 --> 00:14:16,000
simbiyotik olarak bağlanmış bir yapı.

320
00:14:16,000 --> 00:14:18,000
Ama tabii ki bu, büyük resmi göstermiyor.

321
00:14:18,000 --> 00:14:21,000
Çünkü artık gıdaları bu şekilde üretmeye ihtiyacımız yok.

322
00:14:21,000 --> 00:14:23,000
Daha çok kalıcı tarım üzerinde düşünmeye ihtiyacımız var.

323
00:14:23,000 --> 00:14:25,000
O yüzden bu resim yapılması gerekenlerin

324
00:14:25,000 --> 00:14:27,000
güzel bir özetini sunuyor.

325
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
Bu yiyeceklerin yaşamımızı

326
00:14:29,000 --> 00:14:32,000
şekillendiriş biçiminin yeniden kavramsallaştırılmasıdır.

327
00:14:32,000 --> 00:14:35,000
Bu konuda bildiğim en iyi resim 650 yıl önce yapılmıştır.

328
00:14:35,000 --> 00:14:38,000
Bu Ambrogio Lorenzetti'nin "İyi Bir Devletin Alegorisi"

329
00:14:38,000 --> 00:14:41,000
Şehir ve kırsal bölge arasındaki ilişki hakkındadır.

330
00:14:41,000 --> 00:14:44,000
Ve bence buradaki mesaj çok açık.

331
00:14:44,000 --> 00:14:46,000
Eğer şehir kırsal bölgeye göz kulak olursa,

332
00:14:46,000 --> 00:14:48,000
kırsal bölge de şehre göz kulak olur.

333
00:14:48,000 --> 00:14:50,000
Ve şimdi şunu sormak istiyorum:

334
00:14:50,000 --> 00:14:53,000
Ambrogio Lorenzetti bugünkü durumu resmetseydi

335
00:14:53,000 --> 00:14:55,000
nasıl bir şey ortaya çıkarırdı.

336
00:14:55,000 --> 00:14:58,000
İyi bir devletin alegorisi bugün nasıl bir şeye benzerdi?

337
00:14:58,000 --> 00:15:00,000
Çünkü bence bu acilen cevaplanması gereken bir soru.

338
00:15:00,000 --> 00:15:02,000
Sormamız gereken,

339
00:15:02,000 --> 00:15:04,000
ve de hemen cevaplamaya başlamamız gereken bir soru.

340
00:15:04,000 --> 00:15:07,000
Biliyoruz ki ne yiyorsak oyuz.

341
00:15:07,000 --> 00:15:09,000
Aynı zamanda bu dünyanın da ne yediğimizle ilintili olduğunun farkına varmalıyız.

342
00:15:09,000 --> 00:15:11,000
Ancak bu fikri ele alırsak, yiyecekleri

343
00:15:11,000 --> 00:15:15,000
dünyamızı daha iyi şekillendirebilmek için çok güçlü bir araç olarak kullanabiliriz.

344
00:15:15,000 --> 00:15:17,000
Çok teşekkür ediyorum.

345
00:15:17,000 --> 00:15:20,000
(Alkışlar)