1
00:00:00,000 --> 00:00:04,000
Kako nahraniti grad?

2
00:00:04,000 --> 00:00:06,000
To je jedno od najvećih pitanja našeg vremena.

3
00:00:06,000 --> 00:00:08,000
Ipak, ono se retko postavlja.

4
00:00:08,000 --> 00:00:11,000
Uzimamo zdravo za gotovo to da, kada uđemo u prodavnicu

5
00:00:11,000 --> 00:00:15,000
ili restoran, ili u foaje pozorišta za nekih sat vremena,

6
00:00:15,000 --> 00:00:18,000
tamo nas čeka hrana

7
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
koja je magično došla od nekud.

8
00:00:20,000 --> 00:00:25,000
Ali kada pomislite da svakog dana, za grad veličine Londona,

9
00:00:25,000 --> 00:00:28,000
dovoljna količina hrane mora da se proizvede,

10
00:00:28,000 --> 00:00:31,000
da se transportuje, kupi i proda,

11
00:00:31,000 --> 00:00:35,000
skuva, pojede i odbaci,

12
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
i da nešto slično tome mora de se desi svaki dan

13
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
za svaki grad na Zemlji,

14
00:00:39,000 --> 00:00:42,000
neverovatno je da se gradovi uopšte hrane.

15
00:00:42,000 --> 00:00:44,000
Živimo u ovakvim mestima kao da su

16
00:00:44,000 --> 00:00:47,000
oni najprirodnija stvar na svetu,

17
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
zaboravljajući da, pošto smo životinje

18
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
i moramo da jedemo,

19
00:00:51,000 --> 00:00:55,000
zapravo zavisimo od prirode

20
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
baš kao što su i naši preci zavisili.

21
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
Kako se sve više nas seli u gradove,

22
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
sve više se priroda

23
00:01:02,000 --> 00:01:05,000
transformiše u neverovatne predele kao što je ovaj iza mene,

24
00:01:05,000 --> 00:01:08,000
to je polje soje u Mata Grosu u Brazilu,

25
00:01:08,000 --> 00:01:11,000
kako bismo se nahranili.

26
00:01:11,000 --> 00:01:13,000
Ovo su izuzetni predeli.

27
00:01:13,000 --> 00:01:15,000
Ali malo nas ih uopšte vidi.

28
00:01:15,000 --> 00:01:17,000
Štaviše, ovi predeli

29
00:01:17,000 --> 00:01:19,000
ne služe samo za našu ishranu.

30
00:01:19,000 --> 00:01:21,000
Kako se sve više nas seli u gradove,

31
00:01:21,000 --> 00:01:23,000
više nas jede meso

32
00:01:23,000 --> 00:01:26,000
tako da trećina godišnje proizvodnje žita na svetu

33
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
služi za ishranu životinja,

34
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
a ne nas ljudskih životinja.

35
00:01:30,000 --> 00:01:34,000
I znajući da je potrebno tri puta više žita -

36
00:01:34,000 --> 00:01:36,000
zapravo deset puta više žita -

37
00:01:36,000 --> 00:01:39,000
da se nahrani jedan čovek ako je ono prvo prošlo kroz životinju,

38
00:01:39,000 --> 00:01:44,000
onda to nije baš efikasan način da se nahranimo.

39
00:01:44,000 --> 00:01:46,000
To je rastući problem.

40
00:01:46,000 --> 00:01:49,000
Procenjeno je da će do 2050. duplo više

41
00:01:49,000 --> 00:01:51,000
nas živeti u gradovima.

42
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
Takođe je procenjeno da će se konzumirati duplo

43
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
više mesa i mlečnih proizvoda.

44
00:01:55,000 --> 00:02:00,000
Tako da meso i urbanizam rastu ruku pod ruku.

45
00:02:00,000 --> 00:02:02,000
To će predstavljati ogroman problem.

46
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
Nahraniti šest milijardi gladnih mesojeda

47
00:02:05,000 --> 00:02:09,000
do 2050.

48
00:02:09,000 --> 00:02:11,000
To je velik problem. Zapravo, ako nastavimo ovako,

49
00:02:11,000 --> 00:02:14,000
to je problem koji verovatno nećemo biti spospobni da rešimo.

50
00:02:14,000 --> 00:02:18,000
Svakog dana se izgubi 19 miliona hektara prašuma

51
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
da bi se napravila obradiva zemlja.

52
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
Iako u isto vreme gubimo istu količinu

53
00:02:23,000 --> 00:02:27,000
postojećih obradivih površina zbog salinizacije i erozije.

54
00:02:27,000 --> 00:02:30,000
Veoma smo gladni za fosilnim gorivima, takođe.

55
00:02:30,000 --> 00:02:33,000
Potrebno je otprilike 10 kalorija da bi se proizvela svaka kalorija

56
00:02:33,000 --> 00:02:37,000
hrane koju konzumiramo na zapadu.

57
00:02:37,000 --> 00:02:41,000
Iako prozvodimo hranu po visokoj ceni,

58
00:02:41,000 --> 00:02:43,000
mi je zapravo ne cenimo.

59
00:02:43,000 --> 00:02:47,000
Trenutno se polovina hrane proizvedene u SAD baci.

60
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
Na kraju ovog dugog procesa,

61
00:02:50,000 --> 00:02:53,000
ne uspevamo ni da pravilno nahranimo planetu.

62
00:02:53,000 --> 00:02:58,000
Milijarda ljudi je gojazna, dok milijarda ljudi gladuje.

63
00:02:58,000 --> 00:03:00,000
Ništa od toga nema mnogo smisla.

64
00:03:00,000 --> 00:03:03,000
Kada pomislite da 80% svetske trgovine hranom

65
00:03:03,000 --> 00:03:08,000
kontroliše samo 5 multinacionalnih korporacija,

66
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
to je jeziva slika.

67
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
Kako se selimo u gradove, svet prihvata zapadnjački načih ishrane.

68
00:03:13,000 --> 00:03:16,000
Ako pogledamo u budućnost,

69
00:03:16,000 --> 00:03:18,000
to je neodrživ način ishrane.

70
00:03:18,000 --> 00:03:20,000
Kako smo dospeli ovde?

71
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
I što je važnije, šta ćemo da uradimo u vezi s tim?

72
00:03:23,000 --> 00:03:27,000
Pa, da prvo odgovorim na malo lakše pitanje,

73
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
rekla bih da je početak ovog

74
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
procesa pre 10 000 godina.

75
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
Na antičkom Bliskom istoku,

76
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
u oblasti Plodnog Polumeseca (Mesopotamija).

77
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
Jer kao što vidite bila je oblika polumeseca.

78
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
I bila je plodna.

79
00:03:39,000 --> 00:03:42,000
I na tom mestu, pre oko 10 000 godina

80
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
nastala su dva izuzetna otkrića,

81
00:03:44,000 --> 00:03:47,000
poljoprivreda i urbanizam,

82
00:03:47,000 --> 00:03:50,000
otprilike na istom mestu, u isto vreme.

83
00:03:50,000 --> 00:03:52,000
Ovo nije slučajnost.

84
00:03:52,000 --> 00:03:56,000
Jer poljoprivreda i gradovi su povezani. Potrebni su jedno drugom.

85
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
Naši antički preci

86
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
su prvi otkrili žito i to je bio

87
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
dovoljno velik izvor hrane,

88
00:04:04,000 --> 00:04:08,000
i dovoljno stabilan da izdržava stalna naselja.

89
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
I kada pogledamo kakva su bila ta naselja,

90
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
vidimo da su bila zbijena.

91
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
Bila su okružena plodnom zemljom

92
00:04:14,000 --> 00:04:17,000
a veliki hramovi su dominirali,

93
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
kao ovaj u Uru,

94
00:04:19,000 --> 00:04:21,000
koji su ustvari bili

95
00:04:21,000 --> 00:04:24,000
produhovljeni centri za distribuciju hrane,

96
00:04:24,000 --> 00:04:27,000
jer su hramovi organizovali žetve,

97
00:04:27,000 --> 00:04:29,000
sakupljali žito, nudili ga bogovima

98
00:04:29,000 --> 00:04:33,000
i onda davali ljudima žito koje bogovi nisu pojeli.

99
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
Dakle, recimo

100
00:04:35,000 --> 00:04:37,000
da se sav duhovni i fizički život ovih gradova

101
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
vrteo oko žita i žetve

102
00:04:40,000 --> 00:04:43,000
koja ih je održavala.

103
00:04:43,000 --> 00:04:46,000
Ustvari, to je tako bilo u svakom antičkom gradu.

104
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
Ali naravno, nisu svi bili tako mali.

105
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
Rim je imao oko milion stanovnika

106
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
do prvog veka nove ere.

107
00:04:53,000 --> 00:04:57,000
Kako se hranio jedan ovakav grad?

108
00:04:57,000 --> 00:05:00,000
Odgovor je ono što nazivam "antički put hrane".

109
00:05:00,000 --> 00:05:03,000
Za početak, Rim je imao pristup moru,

110
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
što je omogućavalo da uvozi hranu iz veoma dalekih krajeva.

111
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
Ovo je bio jedini način da se ovo uradi u antičkom svetu,

112
00:05:09,000 --> 00:05:12,000
jer je bilo veoma teško transportovati hranu putevima

113
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
koji su bili neravni.

114
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
A očigledno je hrana brzo trošena.

115
00:05:16,000 --> 00:05:18,000
Tako je Rim vešto izvojevao rat

116
00:05:18,000 --> 00:05:21,000
u Kartagini i Egiptu,

117
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
samo da bi se dočepao njihovih rezervi žita.

118
00:05:23,000 --> 00:05:26,000
Ustvari, moglo bi se reći da je širenje Carstva

119
00:05:26,000 --> 00:05:29,000
ustvari bilo jedan dug, spor

120
00:05:29,000 --> 00:05:31,000
militarizovani pohod u kupovinu.

121
00:05:31,000 --> 00:05:33,000
(smeh)

122
00:05:33,000 --> 00:05:35,000
Ustvari - volim ovu činjenicu, moram da je pomenem:

123
00:05:35,000 --> 00:05:38,000
Rim je ustvari uvozio ostrige iz Londona

124
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
u jednom trenutku. Mislim da je to izvanredno.

125
00:05:40,000 --> 00:05:43,000
Tako je Rim oblikovao svoje zaleđe

126
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
kroz svoj apetit.

127
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
Interesantno je da se još nešto

128
00:05:47,000 --> 00:05:49,000
desilo u pre-industrijskom svetu.

129
00:05:49,000 --> 00:05:52,000
Ako pogledamo mapu Londona iz sedamnaestog veka,

130
00:05:52,000 --> 00:05:55,000
vidimo da žito dolazi Temzom,

131
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
na dnu ove mape.

132
00:05:57,000 --> 00:06:00,000
Znači, žitne pijace su bile na jugu grada.

133
00:06:00,000 --> 00:06:02,000
A putevi koji vode od njih

134
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
do Čipsajda (Cheapside), što je bila glavna pijaca,

135
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
su takođe bili žitne pijace.

136
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
I ako pogledate ime jedne od tih ulica,

137
00:06:08,000 --> 00:06:11,000
Bread Street (Ulica Hleba), jasno vam je

138
00:06:11,000 --> 00:06:14,000
šta se tu događalo pre 300 godina.

139
00:06:14,000 --> 00:06:16,000
I naravno, isto važi za ribu.

140
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
Riba je takođe dolazila rekom. Ista stvar.

141
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
Naravno, čuveni Bilingsgejt (Billingsgate) je prva londonska riblja pijaca,

142
00:06:22,000 --> 00:06:26,000
koja je na tom mestu radila do polovine osamdesetih.

143
00:06:26,000 --> 00:06:28,000
Što je izuzetno, kad razmislite.

144
00:06:28,000 --> 00:06:30,000
Svi su lutali okolo

145
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
sa mobilnim telefonima koji su izgledali kao cigle

146
00:06:32,000 --> 00:06:35,000
a smrdljiva riba se zadesila tu u luci.

147
00:06:35,000 --> 00:06:38,000
To je još jedna stvari u vezi s hranom u gradovima:

148
00:06:38,000 --> 00:06:41,000
kada se ustanove putevi kojima dolazi,

149
00:06:41,000 --> 00:06:43,000
veoma retko se menjaju.

150
00:06:43,000 --> 00:06:45,000
Meso je sasvim drugačija priča

151
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
jer, naravno, životinje su mogle da ušetaju u grad.

152
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
Veoma mnogo mesa je u London

153
00:06:49,000 --> 00:06:51,000
dolazilo sa severozapada,

154
00:06:51,000 --> 00:06:53,000
iz Škotske i Velsa.

155
00:06:53,000 --> 00:06:56,000
Dolazilo je, stizalo u grad sa severozapada,

156
00:06:56,000 --> 00:06:58,000
i zato se Smitfild (Smithfield),

157
00:06:58,000 --> 00:07:01,000
poznata londonska mesna pijaca, nalazila tamo.

158
00:07:01,000 --> 00:07:05,000
Živina je dolazila iz Istočne Anglije, sa severoistoka.

159
00:07:05,000 --> 00:07:06,000
Pomalo se osećam kao na vremenskoj prognozi. Kako god.

160
00:07:06,000 --> 00:07:10,000
Ptice su dolazile

161
00:07:10,000 --> 00:07:13,000
sa nogama zaštićenim malim platnenim cipelama.

162
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
I kada bi stigle u istočni kraj

163
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
Čipsajda, tu bi bile prodate.

164
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
Zato se zove Poultry (živina).

165
00:07:19,000 --> 00:07:22,000
Ustvari, ako biste pogledali mapu bilo kog grada

166
00:07:22,000 --> 00:07:26,000
pre industrijskog doba,

167
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
videli biste kuda je hrana dolazila.

168
00:07:28,000 --> 00:07:31,000
Možete stvarno videti kako je fizički oblikovan hranom,

169
00:07:31,000 --> 00:07:34,000
i čitajući imena ulica, koja daju dosta znakova.

170
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
Friday Street (Ulica petka), u ranijem životu,

171
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
je ulica gde ste kupovali ribu petkom.

172
00:07:38,000 --> 00:07:40,000
Ali morate je zamisliti punu hrane.

173
00:07:40,000 --> 00:07:43,000
Jer su ulice i javna mesta

174
00:07:43,000 --> 00:07:46,000
bila jedina mesta gde je hrana prodavana i kupovana.

175
00:07:46,000 --> 00:07:49,000
Ako pogledamo sliku Smitfilda iz 1830.

176
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
vidite da bi bilo veoma teško živeti u ovakvom gradu

177
00:07:52,000 --> 00:07:54,000
i ne znati odakle dolazi vaša hrana.

178
00:07:54,000 --> 00:07:56,000
Zapravo, ako ste ručali nedeljom,

179
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
velike su šanse bile da je vaš ručak mukao i blejao

180
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
ispred vašeg prozora samo tri dana ranije.

181
00:08:00,000 --> 00:08:03,000
Ovo je očigledno bio organski grad,

182
00:08:03,000 --> 00:08:06,000
deo organskog ciklusa.

183
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
I onda deset godina kasnije sve se promenilo.

184
00:08:09,000 --> 00:08:12,000
Ovo je slika Velike Zapadne Železnice iz 1840.

185
00:08:12,000 --> 00:08:14,000
Kao što vidite, neki od najranijih putnika

186
00:08:14,000 --> 00:08:16,000
bile su svinje i ovce.

187
00:08:16,000 --> 00:08:20,000
Odjednom ove životinje više ne ulaze u pijacu.

188
00:08:20,000 --> 00:08:22,000
Kolju ih van vidokruga i van svesti,

189
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
negde u selima.

190
00:08:24,000 --> 00:08:26,000
A u gradove dolaze vozom.

191
00:08:26,000 --> 00:08:29,000
Ovo menja sve.

192
00:08:29,000 --> 00:08:31,000
Za početak, omogućava

193
00:08:31,000 --> 00:08:32,000
po prvi put nastajanje gradova,

194
00:08:32,000 --> 00:08:34,000
bilo koje veličine i oblika, bilo gde.

195
00:08:34,000 --> 00:08:38,000
Gradovi su nekada bili ograničeni geografijom:

196
00:08:38,000 --> 00:08:41,000
morali su da dopreme hranu veoma zahtevnim fizičkim sredstvima.

197
00:08:41,000 --> 00:08:45,000
Najednom su efektno oslobođeni geografije.

198
00:08:45,000 --> 00:08:48,000
I kao što možete videti iz ovih mapa Londona,

199
00:08:48,000 --> 00:08:50,000
za 90 godina od postanka voza,

200
00:08:50,000 --> 00:08:54,000
od male grudve koju je prilično lako nahraniti,

201
00:08:54,000 --> 00:08:56,000
životinjama koje same dolaze, i slično,

202
00:08:56,000 --> 00:08:58,000
postali su veliko razmetanje

203
00:08:58,000 --> 00:09:01,000
koje bi bilo veoma, veoma teško nahraniti peške,

204
00:09:01,000 --> 00:09:04,000
bilo da se radi o životinjama ili ljudima.

205
00:09:04,000 --> 00:09:07,000
To je naravno bio samo početak. Posle vozova došli su automobili.

206
00:09:07,000 --> 00:09:11,000
I ovde je stvarno kraj ovog procesa.

207
00:09:11,000 --> 00:09:13,000
To je konačno odvajanje grada

208
00:09:13,000 --> 00:09:16,000
od bilo kakve očigledne veze sa prirodom.

209
00:09:16,000 --> 00:09:19,000
To je grad lišen mirisa,

210
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
lišen nereda i sigurno lišen ljudi.

211
00:09:21,000 --> 00:09:24,000
Jer niko ne bi ni pomišljao da šeta u takvom okruženju.

212
00:09:24,000 --> 00:09:27,000
Ustvari, do hrane su dolazili tako što bi seli u svoja kola,

213
00:09:27,000 --> 00:09:30,000
odvezli se do neke kutije na periferiji,

214
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
vratili se sa hranom za nedelju dana

215
00:09:32,000 --> 00:09:34,000
i pitali se šta će, zaboga, da rade s tim.

216
00:09:34,000 --> 00:09:37,000
I ovo je zapravo trenutak kada se naša veza,

217
00:09:37,000 --> 00:09:40,000
sa hranom i sa gradovima, potpuno menja.

218
00:09:40,000 --> 00:09:43,000
Imamo hranu - koja je bila centar,

219
00:09:43,000 --> 00:09:46,000
društvena srž grada - na periferiji.

220
00:09:46,000 --> 00:09:48,000
Kupovina i prodaja hrane bila je društveni događaj.

221
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
Sada je anonimna.

222
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
Nekada smo kuvali; sada samo dodamo vodu,

223
00:09:52,000 --> 00:09:57,000
ili pokoje jaje, ako pravite tortu ili nešto drugo.

224
00:09:57,000 --> 00:10:01,000
Ne mirišemo hranu da vidimo da li je dobra za jelo.

225
00:10:01,000 --> 00:10:04,000
Samo pročitamo deklaraciju na pozadini pakovanja.

226
00:10:04,000 --> 00:10:07,000
I ne cenimo hranu. Ne verujemo joj.

227
00:10:07,000 --> 00:10:09,000
Umesto da joj verujemo, mi je se bojimo.

228
00:10:09,000 --> 00:10:13,000
I umesto da je cenimo, mi je bacamo.

229
00:10:13,000 --> 00:10:16,000
Jedna od najvećih ironija modernih sistema hrane

230
00:10:16,000 --> 00:10:18,000
je ta da su ono što su obećali da će olakšati,

231
00:10:18,000 --> 00:10:20,000
ustvari otežali.

232
00:10:20,000 --> 00:10:24,000
Omogućivši izgradnju gradova bilo gde, na bilo kom mestu,

233
00:10:24,000 --> 00:10:28,000
ustvari su nas udaljili od naše najvažnije veze,

234
00:10:28,000 --> 00:10:31,000
a to je naša veza sa prirodom.

235
00:10:31,000 --> 00:10:34,000
I napravili su nas zavisnim od sistema koje jedino oni mogu održati,

236
00:10:34,000 --> 00:10:36,000
a koji su, videli smo, neodrživi.

237
00:10:36,000 --> 00:10:39,000
I šta ćemo da uradimo u vezi sa tim?

238
00:10:39,000 --> 00:10:41,000
Ovo nije novo pitanje.

239
00:10:41,000 --> 00:10:45,000
Tomas Mor (Thomas More) se pre 500 godina isto ovo pitao.

240
00:10:45,000 --> 00:10:48,000
To je lice njegove knjige "Utopija".

241
00:10:48,000 --> 00:10:51,000
To je bio niz polu-nezavisnih gradova-država,

242
00:10:51,000 --> 00:10:53,000
ako to zvuči donekle poznato,

243
00:10:53,000 --> 00:10:56,000
na dan hoda jedan od drugog, gde su svi bili ludi za poljoprivredom,

244
00:10:56,000 --> 00:10:58,000
gajili su povrće u svojim dvorištima,

245
00:10:58,000 --> 00:11:00,000
i jeli zajednička jela, itd.

246
00:11:00,000 --> 00:11:02,000
I mislim da može da se tvrdi da je

247
00:11:02,000 --> 00:11:05,000
hrana osnovni princip uređenja Utopije.

248
00:11:05,000 --> 00:11:08,000
Iako Mor nikada to nije na taj način postavio.

249
00:11:08,000 --> 00:11:11,000
Evo još jedne veoma poznate "Utopijske" vizije,

250
00:11:11,000 --> 00:11:13,000
"The Garden City" od Ebenezera Hauarda (Ebenezer Howard).

251
00:11:13,000 --> 00:11:16,000
Ista ideja. Niz polu-nezavisnih gradova-država.

252
00:11:16,000 --> 00:11:20,000
Male grudve gradova sa obradivom zemljom okolo,

253
00:11:20,000 --> 00:11:22,000
povezane međusobno prugom.

254
00:11:22,000 --> 00:11:24,000
I opet, moglo bi se reći da je hrana

255
00:11:24,000 --> 00:11:27,000
princip uređenja u ovoj viziji.

256
00:11:27,000 --> 00:11:29,000
Čak je i izgrađena, ali nema nikakve veze

257
00:11:29,000 --> 00:11:31,000
sa Hauardovom vizijom.

258
00:11:31,000 --> 00:11:34,000
I to je problem sa ovim utopijskim idejama,

259
00:11:34,000 --> 00:11:36,000
što su utopijske.

260
00:11:36,000 --> 00:11:39,000
Utopija je reč koju je Tomas Mor koristio namerno.

261
00:11:39,000 --> 00:11:43,000
To je bila neka šala. Ima dvostruko poreklo iz grčkog.

262
00:11:43,000 --> 00:11:45,000
Može da znači dobro mesto ili nikakvo mesto.

263
00:11:45,000 --> 00:11:49,000
Jer to je ideal. Imaginarna stvar. Ne možemo je imati.

264
00:11:49,000 --> 00:11:51,000
I mislim, kao konceptualni alat

265
00:11:51,000 --> 00:11:54,000
za razmišljanje o veoma dubokom problemu ljudskog stanovanja,

266
00:11:54,000 --> 00:11:56,000
nije od neke koristi.

267
00:11:56,000 --> 00:11:59,000
Tako sam smislila alternativu,

268
00:11:59,000 --> 00:12:02,000
Sitopiju, od starogrčkog

269
00:12:02,000 --> 00:12:04,000
"sitos" za hranu i "topos" za mesto.

270
00:12:04,000 --> 00:12:06,000
Mislim da već živimo u Sitopiji.

271
00:12:06,000 --> 00:12:09,000
Živimo u svetu koji je oblikovan hranom,

272
00:12:09,000 --> 00:12:12,000
i ako to shvatimo, možemo iskoristiti hranu kao veoma moćan alat -

273
00:12:12,000 --> 00:12:16,000
konceptualni alat, alat dizajna, za drugačije oblikovanje sveta.

274
00:12:16,000 --> 00:12:21,000
Dakle, da možemo to da uradimo, kako bi Sitopia izgledala?

275
00:12:21,000 --> 00:12:23,000
Mislim da izgleda ovako nekako.

276
00:12:23,000 --> 00:12:25,000
Moram da upotrebim ovaj slajd. Taj izraz lica ovog psa.

277
00:12:25,000 --> 00:12:28,000
Ali, ovo je - (smeh)

278
00:12:28,000 --> 00:12:30,000
hrana je u centru života,

279
00:12:30,000 --> 00:12:32,000
u centru porodičnog života, slavi se,

280
00:12:32,000 --> 00:12:34,000
uživa se u njoj, ljudi odvajaju vreme za hranu.

281
00:12:34,000 --> 00:12:37,000
To je mesto gde bi hrana trebalo da se nalazi u našem društvu.

282
00:12:37,000 --> 00:12:42,000
Ali ne možete imati ovakve prizore ako nemate ovakve ljude.

283
00:12:42,000 --> 00:12:44,000
Inače, ovo mogu biti i muškarci.

284
00:12:44,000 --> 00:12:47,000
To su ljudi koji razmišljaju o hrani,

285
00:12:47,000 --> 00:12:49,000
koji razmišljaju unapred, planiraju,

286
00:12:49,000 --> 00:12:51,000
koji mogu da zure u gomilu povrća

287
00:12:51,000 --> 00:12:53,000
i da je prepoznaju.

288
00:12:53,000 --> 00:12:56,000
Potrebni su nam takvi ljudi. Mi smo deo mreže.

289
00:12:56,000 --> 00:12:59,000
Jer bez ovakvih ljudi ne možemo imati ovakva mesta.

290
00:12:59,000 --> 00:13:02,000
Namerno sam izabrala ovo jer jedan muškarac kupuje povrće.

291
00:13:02,000 --> 00:13:06,000
Ali mreže, pijace gde se hrana gaji na lokalnom nivou.

292
00:13:06,000 --> 00:13:08,000
Zajedničko je. Sveže je.

293
00:13:08,000 --> 00:13:10,000
Deo je društvenog života grada.

294
00:13:10,000 --> 00:13:13,000
Jer bez toga ne možete imati ovakvo mesto,

295
00:13:13,000 --> 00:13:16,000
hranu koja se gaji lokalno ali je i deo predela,

296
00:13:16,000 --> 00:13:18,000
a nije samo roba kao kompromisno rešenje

297
00:13:18,000 --> 00:13:20,000
negde bogu iza nogu.

298
00:13:20,000 --> 00:13:22,000
Krave sa pogledom.

299
00:13:22,000 --> 00:13:24,000
Gomile humusa koji se puši.

300
00:13:24,000 --> 00:13:27,000
Ovo ustvari sklapa celu stvar.

301
00:13:27,000 --> 00:13:29,000
Ovo je projekat jedne zajednice

302
00:13:29,000 --> 00:13:31,000
koju sam nedavno posetila u Torontu.

303
00:13:31,000 --> 00:13:33,000
To je staklena bašta gde se deci priča

304
00:13:33,000 --> 00:13:36,000
sve o hrani i gajenju svoje hrane.

305
00:13:36,000 --> 00:13:39,000
Ovo je biljka koja se zove Kevin, ili možda

306
00:13:39,000 --> 00:13:41,000
biljka koja pripada klincu koji se zove Kevin, ne znam.

307
00:13:41,000 --> 00:13:44,000
U svakom slučaju, ovakvi projekti

308
00:13:44,000 --> 00:13:48,000
koji pokušavaju da nas ponovo spoje sa prirodom su veoma važni.

309
00:13:48,000 --> 00:13:50,000
Za mene je Sitopia način gledanja.

310
00:13:50,000 --> 00:13:54,000
Treba prepoznati da Sitopia

311
00:13:54,000 --> 00:13:56,000
već postoji u malim krajevima svuda.

312
00:13:56,000 --> 00:13:58,000
Trik je u tome da se povežu,

313
00:13:58,000 --> 00:14:01,000
da se hrana koristi kao način posmatranja.

314
00:14:01,000 --> 00:14:04,000
I ako to uradimo, prestaćemo da gledamo gradove

315
00:14:04,000 --> 00:14:07,000
kao velike neproduktivne grudve, kao što je ova.

316
00:14:07,000 --> 00:14:09,000
Videćemo ih ovako,

317
00:14:09,000 --> 00:14:12,000
kao deo produktivne organske mreže

318
00:14:12,000 --> 00:14:14,000
čiji su neizbežni deo,

319
00:14:14,000 --> 00:14:16,000
simbiotski povezani.

320
00:14:16,000 --> 00:14:18,000
Ali naravno, ni to nije najbolja slika.

321
00:14:18,000 --> 00:14:21,000
Jer moramo prestati da proizvodimo ovakvu hranu.

322
00:14:21,000 --> 00:14:23,000
Trebalo bi da razmišljamo o permakulturi.

323
00:14:23,000 --> 00:14:25,000
Zato mislim da ova slika

324
00:14:25,000 --> 00:14:27,000
sumira, po meni, način razmišljanja koji na je potreban.

325
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
To je rekonceptualizacija

326
00:14:29,000 --> 00:14:32,000
načina na koji hrana oblikuje naše živote.

327
00:14:32,000 --> 00:14:35,000
Najbolja slika ovoga za koju znam je od pre 650 godina.

328
00:14:35,000 --> 00:14:38,000
"Alegorija dobre vlade", od Ambrozija Lorencetija (Ambrogio Lorenzetti).

329
00:14:38,000 --> 00:14:41,000
O vezi između grada i sela.

330
00:14:41,000 --> 00:14:44,000
Mislim da je poruka ovoga veoma jasna.

331
00:14:44,000 --> 00:14:46,000
Ako grad vodi računa o selu,

332
00:14:46,000 --> 00:14:48,000
selo će voditi računa o gradu.

333
00:14:48,000 --> 00:14:50,000
Želim da pitam

334
00:14:50,000 --> 00:14:53,000
šta bi Ambrozije Lorenceti naslikao

335
00:14:53,000 --> 00:14:55,000
da je slikao ovu sliku danas.

336
00:14:55,000 --> 00:14:58,000
Kako bi alegorija dobre vlade izgledala danas?

337
00:14:58,000 --> 00:15:00,000
Mislim da je to hitno pitanje.

338
00:15:00,000 --> 00:15:02,000
Koje moramo da pitamo

339
00:15:02,000 --> 00:15:04,000
i moramo početi da odgovaramo.

340
00:15:04,000 --> 00:15:07,000
Znamo da smo ono što jedemo.

341
00:15:07,000 --> 00:15:09,000
Moramo da shvatimo da je i svet ono što jedemo.

342
00:15:09,000 --> 00:15:11,000
I ako prihvatimo tu ideju, možemo koristiti hranu

343
00:15:11,000 --> 00:15:15,000
kao moćan alat da bolje oblikujemo svet.

344
00:15:15,000 --> 00:15:17,000
Mnogo vam hvala.

345
00:15:17,000 --> 00:15:20,000
(aplauz)