1
00:00:00,000 --> 00:00:04,000
Како да се нахрани еден град?

2
00:00:04,000 --> 00:00:06,000
Тоа е едно од големите прашања на нашето време.

3
00:00:06,000 --> 00:00:08,000
А, сепак, ретко се поставува.

4
00:00:08,000 --> 00:00:11,000
Го земаме здраво за готово фактот дека кога ќе влеземе во продавница,

5
00:00:11,000 --> 00:00:15,000
ресторан или, на пример, во фоајето на овој театар за еден час,

6
00:00:15,000 --> 00:00:18,000
ќе нè чека храна,

7
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
која магично стигнала од кој знае каде.

8
00:00:20,000 --> 00:00:25,000
Но, кога ќе помислиме дека секој ден за град голем како Лондон

9
00:00:25,000 --> 00:00:28,000
треба да се произведе, транспортира,

10
00:00:28,000 --> 00:00:31,000
да се купи, продаде,

11
00:00:31,000 --> 00:00:35,000
да се зготви, изеде и фрли доволно храна,

12
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
и дека истиот процес треба да се повтори секој ден,

13
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
во секој град на светот,

14
00:00:39,000 --> 00:00:42,000
тогаш неверојатно е како градовите воопшто се хранат.

15
00:00:42,000 --> 00:00:44,000
Живееме на вакви места,

16
00:00:44,000 --> 00:00:47,000
како тие да се нешто најприродно во светот,

17
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
заборавајќи дека, поради тоа што сме животни

18
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
и мора да се храниме,

19
00:00:51,000 --> 00:00:55,000
подеднакво сме зависни од природата

20
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
како и нашите претци низ историјата.

21
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
Како што сè повеќе луѓе се селат во градовите,

22
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
сè поголем дел од природата се трансформира

23
00:01:02,000 --> 00:01:05,000
во извонредни предели, како овој зад мене,

24
00:01:05,000 --> 00:01:08,000
на кој се гледаат полиња со соја во Мата Гросо во Бразил,

25
00:01:08,000 --> 00:01:11,000
за да нè нахранат.

26
00:01:11,000 --> 00:01:13,000
Ова се навистина изнонредни предели,

27
00:01:13,000 --> 00:01:15,000
но малкумина од нас имаат шанса да ги видат.

28
00:01:15,000 --> 00:01:17,000
И сè почесто овие предели

29
00:01:17,000 --> 00:01:19,000
не се создаваат за да нè хранат само нас.

30
00:01:19,000 --> 00:01:21,000
Како што сè повеќе луѓе се населуваат во градовите,

31
00:01:21,000 --> 00:01:23,000
се јаде сè повеќе месо,

32
00:01:23,000 --> 00:01:26,000
па со една третина од глобалната годишна жетва на житарици

33
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
сега се хранат животни,

34
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
а не ние - човечките животни.

35
00:01:30,000 --> 00:01:34,000
А, со оглед на тоа што се потребни три пати повеќе житарици -

36
00:01:34,000 --> 00:01:36,000
всушност, десет пати повеќе житарици -

37
00:01:36,000 --> 00:01:39,000
за да се нахрани еден човек доколку тие прво поминале низ животни,

38
00:01:39,000 --> 00:01:44,000
тогаш тоа не е баш ефикасен начин за хранење на луѓето.

39
00:01:44,000 --> 00:01:46,000
А, проблемот станува сè поголем.

40
00:01:46,000 --> 00:01:49,000
Се проценува дека до 2050-та година

41
00:01:49,000 --> 00:01:51,000
бројот на луѓето кои живеат во градови ќе биде двојно поголем.

42
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
Се проценува и дека ќе се конзумира

43
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
двојно повеќе месо и млеко.

44
00:01:55,000 --> 00:02:00,000
Значи, месото и урбанизмот растат заедно.

45
00:02:00,000 --> 00:02:02,000
Тоа ќе предизвика огромен проблем.

46
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
До 2050-та ќе треба да се хранат шест милијарди

47
00:02:05,000 --> 00:02:09,000
гладни месојатци.

48
00:02:09,000 --> 00:02:11,000
Тоа е голем проблем. А, ако продолжиме како до сега,

49
00:02:11,000 --> 00:02:14,000
тешко и дека би можеле да го решиме.

50
00:02:14,000 --> 00:02:18,000
Секоја година, се уништуваат 19 милиони хектари прашума,

51
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
за да се создаде нова обработлива земја.

52
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
Иако, во исто време, се губи подеднаква површина од постоечкото

53
00:02:23,000 --> 00:02:27,000
обработливо земјиште, поради салинизација и ерозија.

54
00:02:27,000 --> 00:02:30,000
Многу сме гладни и за фосилни горива, исто така.

55
00:02:30,000 --> 00:02:33,000
Потребни се околу 10 калории за да се произведе секоја калорија

56
00:02:33,000 --> 00:02:37,000
од храната која ја консумираме во Западниот свет.

57
00:02:37,000 --> 00:02:41,000
А, сепак, храна која толку скапо ја произведуваме

58
00:02:41,000 --> 00:02:43,000
воопшто не ја цениме.

59
00:02:43,000 --> 00:02:47,000
Половина од храната произведена во САД се фрла.

60
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
А, на крајот на целиот овој долг процес,

61
00:02:50,000 --> 00:02:53,000
не ни успеваме да ја нахраниме планетата како што треба.

62
00:02:53,000 --> 00:02:58,000
Една милијарда од нас се предебели, додека друга милијарда гладуваат.

63
00:02:58,000 --> 00:03:00,000
Сето ова нема многу смисла.

64
00:03:00,000 --> 00:03:03,000
А, кога ќе сфатите дека 80% од глобалната трговија со храна

65
00:03:03,000 --> 00:03:08,000
е под контрола на само пет мултинационални корпорации,

66
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
сликата станува тмурна.

67
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
Со преселбата во градовите, се прифаќа и исхраната на Западниот свет.

68
00:03:13,000 --> 00:03:16,000
А, ако гледаме кон иднината,

69
00:03:16,000 --> 00:03:18,000
овој начин на исхрана не може да се одржи.

70
00:03:18,000 --> 00:03:20,000
Па, како стигнавме овде?

71
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
И, што е уште поважно, што ќе сториме сега?

72
00:03:23,000 --> 00:03:27,000
Прво да го одговорам малку полесното прашање.

73
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
Почетокот на овој процес е некаде

74
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
пред околу 10.000 години,

75
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
во стариот Близок Исток,

76
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
познат и како „плодната полумесечина“,

77
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
затоа што, како што гледате, регионот има форма на полумесечина

78
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
и бил плоден.

79
00:03:39,000 --> 00:03:42,000
Тука, пред околу 10.000 години,

80
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
откриени се два извонредни пронајдоци,

81
00:03:44,000 --> 00:03:47,000
земјоделството и урбанизмот,

82
00:03:47,000 --> 00:03:50,000
приближно во исто време и на исто место.

83
00:03:50,000 --> 00:03:52,000
Ова не е случајност.

84
00:03:52,000 --> 00:03:56,000
Земјоделството и градовите се тесно поврзани. Не можат едно без друго.

85
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
Бидејќи со пронајдокот на житариците

86
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
нашите претци за прв пат

87
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
имале извор на храна кој бил доволно голем и стабилен

88
00:04:04,000 --> 00:04:08,000
за да ги одржува постојаните населби.

89
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
Ако погледнеме како изгледале овие населби,

90
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
ќе видиме дека биле збиени,

91
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
опколени со плодни ниви

92
00:04:14,000 --> 00:04:17,000
и во нив доминирале големи комплекси на храмови,

93
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
како овој во Ур,

94
00:04:19,000 --> 00:04:21,000
кои, всушност,

95
00:04:21,000 --> 00:04:24,000
биле духовни, централизирани центри за дистрибуција на храна,

96
00:04:24,000 --> 00:04:27,000
бидејќи храмовите ја организирале жетвата,

97
00:04:27,000 --> 00:04:29,000
го собирале житото, го принесувале на боговите,

98
00:04:29,000 --> 00:04:33,000
а житото што боговите не го јаделе, го делеле на народот.

99
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
Па, може да се рече

100
00:04:35,000 --> 00:04:37,000
дека севкупниот духовен и физички живот на овие градови

101
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
зависел од житото и од жетвата,

102
00:04:40,000 --> 00:04:43,000
кои ги одржувале.

103
00:04:43,000 --> 00:04:46,000
Всушност, тоа важи за сите антички градови.

104
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
Но, секако, не биле сите толку мали.

105
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
Па така, познато е дека Рим имал околу еден милион жители

106
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
во првиот век од нашата ера.

107
00:04:53,000 --> 00:04:57,000
Па, како успевале да нахранат толкав град?

108
00:04:57,000 --> 00:05:00,000
Решението е она што јас го нарекувам „антички пат на храната“.

109
00:05:00,000 --> 00:05:03,000
Рим имал излез на море,

110
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
што му овозможувало да увезува храна од многу оддалечени места.

111
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
Тоа е единствениот начин на кој ова било изводливо во античко време,

112
00:05:09,000 --> 00:05:12,000
затоа што било многу тешко да се пренесе храна преку патиштата,

113
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
кои биле многу тешки за патување,

114
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
а и храната многу бргу се расипувала.

115
00:05:16,000 --> 00:05:18,000
Римјаните вешто војувале со

116
00:05:18,000 --> 00:05:21,000
други држави, како Картагина и Египет,

117
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
само за да дојдат до нивните резерви на жито.

118
00:05:23,000 --> 00:05:26,000
Всушност, може да се рече дека ширењето на империјата

119
00:05:26,000 --> 00:05:29,000
било еден вид многу долго, растегнато,

120
00:05:29,000 --> 00:05:31,000
милитаризирано пазарување.

121
00:05:31,000 --> 00:05:33,000
(смеа)

122
00:05:33,000 --> 00:05:35,000
Всушност, многу го сакам овој податок и едноставно мора да го споменам:

123
00:05:35,000 --> 00:05:38,000
Римјаните увезувале остриги од Лондон,

124
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
во еден период. Мислам дека тоа е неверојатно.

125
00:05:40,000 --> 00:05:43,000
Значи, Римјаните ги обликувале границите на империјата

126
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
според својот апетит.

127
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
Но, интересно е што уште нешто

128
00:05:47,000 --> 00:05:49,000
се случило во прединдустрискиот свет.

129
00:05:49,000 --> 00:05:52,000
Ако ја разгледаме картата на Лондон во 17-тиот век,

130
00:05:52,000 --> 00:05:55,000
гледаме дека житото, кое доаѓа преку Темза,

131
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
се наоѓа на дното од картава.

132
00:05:57,000 --> 00:06:00,000
Па така, пазарите за жито биле на југот на градот,

133
00:06:00,000 --> 00:06:02,000
а улиците кои воделе од нив

134
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
до Чипсајд, кој бил главниот пазар,

135
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
исто така биле пазари за жито.

136
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
Ако се земе предвид името на една од овие улици,

137
00:06:08,000 --> 00:06:11,000
Бред Стрит (Лебна улица), јасно е

138
00:06:11,000 --> 00:06:14,000
што се случувало таму пред 300 години.

139
00:06:14,000 --> 00:06:16,000
Истото важело и за рибата.

140
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
И таа доаѓала до градот преку реката. Ја имаме истата ситуација.

141
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
Билингсгејт е познат пазар за риби во Лондон,

142
00:06:22,000 --> 00:06:26,000
кој опстојувал на истото место сè до средината на 1980-тите.

143
00:06:26,000 --> 00:06:28,000
Тоа е навистина неверојатно.

144
00:06:28,000 --> 00:06:30,000
Сите се шетале наоколу

145
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
со мобилни телефони што изгледаат како цигли,

146
00:06:32,000 --> 00:06:35,000
а долу на пристаништето се продавале смрдливи риби.

147
00:06:35,000 --> 00:06:38,000
Ова е уште една важна работа за храната и градовите:

148
00:06:38,000 --> 00:06:41,000
кога еднаш ќе се пуштат корења на некое место,

149
00:06:41,000 --> 00:06:43,000
многу ретко се поместува оттаму.

150
00:06:43,000 --> 00:06:45,000
Месото е сосема друга приказна,

151
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
бидејќи животните можат сами да влезат во градот.

152
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
Најголем дел од месото пристигнувало

153
00:06:49,000 --> 00:06:51,000
во Лондон од северозапад,

154
00:06:51,000 --> 00:06:53,000
од Шкотска и Велс.

155
00:06:53,000 --> 00:06:56,000
Влегувало и пристигнувало во северозападниот дел од градот,

156
00:06:56,000 --> 00:06:58,000
па затоа и Смитфилд,

157
00:06:58,000 --> 00:07:01,000
познатиот пазар за месо во Лондон, се наоѓал таму.

158
00:07:01,000 --> 00:07:05,000
Живината доаѓала од Источна Англија, од североистокот.

159
00:07:05,000 --> 00:07:06,000
Се чувствувам како презентерка на метео-вести...

160
00:07:06,000 --> 00:07:10,000
Птиците доаѓале со

161
00:07:10,000 --> 00:07:13,000
стапала заштитени со платнени чевлички.

162
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
Кога ќе стигнеле до источниот крај

163
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
на Чипсајд, таму биле продавани.

164
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
Затоа и тоа место се вика Полтри (живина).

165
00:07:19,000 --> 00:07:22,000
Всушност, ако ја погледнете картата на кој било град

166
00:07:22,000 --> 00:07:26,000
изграден пред индустриското време,

167
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
може да ги препознаете патиштата за влез на храната.

168
00:07:28,000 --> 00:07:31,000
Може да видите како градот физички бил обликуван од храната,

169
00:07:31,000 --> 00:07:34,000
преку имињата на улиците, кои ви даваат многу знаци.

170
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
Како, на пример, Фрајдеј стрит (ул. Петок),

171
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
каде што се купувала риба во петок.

172
00:07:38,000 --> 00:07:40,000
Но, исто така, треба градот да го замислите полн со храна,

173
00:07:40,000 --> 00:07:43,000
затоа што улиците и јавните простори биле

174
00:07:43,000 --> 00:07:46,000
единствените места каде што се купувала и продавала храна.

175
00:07:46,000 --> 00:07:49,000
Ако погледнеме слика од Смитфилд од 1830 година,

176
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
може да видите дека би било многу тешко да живеете во ваков град,

177
00:07:52,000 --> 00:07:54,000
а да не знаете од каде ви доаѓа храната.

178
00:07:54,000 --> 00:07:56,000
Всушност, додека уживате во вашиот неделен ручек,

179
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
многу е веројатно дека тој мукал или блеел

180
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
под вашиот прозорец при дена претходно.

181
00:08:00,000 --> 00:08:03,000
Очигледно е дека ова бил органски град

182
00:08:03,000 --> 00:08:06,000
и дел од еден органски циклус.

183
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
Десет години подоцна сè се сменило.

184
00:08:09,000 --> 00:08:12,000
Ова е слика од Големата западна железница од 1840 година.

185
00:08:12,000 --> 00:08:14,000
Како што гледате, овците и свињите биле меѓу првите

186
00:08:14,000 --> 00:08:16,000
патинци на возовите.

187
00:08:16,000 --> 00:08:20,000
Наеднаш, овие животни повеќе не оделе до пазарите,

188
00:08:20,000 --> 00:08:22,000
туку биле колени далеку од очите и совеста на граѓаните,

189
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
некаде на село,

190
00:08:24,000 --> 00:08:26,000
а во градовите ги носеле преку железницата.

191
00:08:26,000 --> 00:08:29,000
Ова менува сè.

192
00:08:29,000 --> 00:08:31,000
За почеток, овозможува, за прв пат,

193
00:08:31,000 --> 00:08:32,000
да се развиваат градови

194
00:08:32,000 --> 00:08:34,000
со секаква големина и форма на кое било место.

195
00:08:34,000 --> 00:08:38,000
Градовите порано биле ограничени од географијата.

196
00:08:38,000 --> 00:08:41,000
Доаѓале до храна на физички многу тежок начин.

197
00:08:41,000 --> 00:08:45,000
И, одеднаш, успешно се ослободуваат од географските пречки.

198
00:08:45,000 --> 00:08:48,000
Како што може да се види од овие карти на Лондон,

199
00:08:48,000 --> 00:08:50,000
во текот на 90 години по доаѓањето на возовите,

200
00:08:50,000 --> 00:08:54,000
тој се менува од мала дамка, која може лесно да се нахрани,

201
00:08:54,000 --> 00:08:56,000
со животни кои влегуваат пеш и сл.

202
00:08:56,000 --> 00:08:58,000
до огромно место,

203
00:08:58,000 --> 00:09:01,000
во кое би било претешко да се влезе пеш,

204
00:09:01,000 --> 00:09:04,000
било тоа да се однесува на животните или луѓето.

205
00:09:04,000 --> 00:09:07,000
Секако, тоа беше само почетокот. По возовите дојдоа автомобилите.

206
00:09:07,000 --> 00:09:11,000
Ова навистина го обележува крајот на тој процес.

207
00:09:11,000 --> 00:09:13,000
Тоа е последното ослободување на градот

208
00:09:13,000 --> 00:09:16,000
од секаква очигледна врска со природата.

209
00:09:16,000 --> 00:09:19,000
Ова е град кој е испразнет од мириси,

210
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
мешаници и, секако, испразнет од луѓе,

211
00:09:21,000 --> 00:09:24,000
затоа што никој не би ни помислил да оди пеш во ова опкружување.

212
00:09:24,000 --> 00:09:27,000
Сè што треба да направат за да дојдат до храна е да седнат во кола,

213
00:09:27,000 --> 00:09:30,000
да се одвезат до некаква кутија некаде на крајот од градот

214
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
да се вратат со намирници доволни за една недела,

215
00:09:32,000 --> 00:09:34,000
и да се чудат што да прават со нив.

216
00:09:34,000 --> 00:09:37,000
Ова, всушност, е моментот кога нашата врска

217
00:09:37,000 --> 00:09:40,000
со храната и градовите целосно се менува.

218
00:09:40,000 --> 00:09:43,000
Храната, која некогаш била центарот

219
00:09:43,000 --> 00:09:46,000
и социјалното јадро на градот, сега е на периферијата.

220
00:09:46,000 --> 00:09:48,000
Продавањето и купувањето на храна тогаш бил друштвен настан.

221
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
Сега е анонимен процес.

222
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
Некогаш готвевме, а сега само додаваме вода

223
00:09:52,000 --> 00:09:57,000
или едно јајце ако правиме торта или нешто слично.

224
00:09:57,000 --> 00:10:01,000
Не ја мирисаме храната за да провериме дали може да се јаде.

225
00:10:01,000 --> 00:10:04,000
Само го читаме датумот на етикетата на пакувањето.

226
00:10:04,000 --> 00:10:07,000
И не ја цениме храната. Не ѝ веруваме.

227
00:10:07,000 --> 00:10:09,000
Наместо да ѝ веруваме, ние се плашиме од неа.

228
00:10:09,000 --> 00:10:13,000
А, наместо да ја цениме, ја фрламе.

229
00:10:13,000 --> 00:10:16,000
Една од најголемите иронии на модерните системи за храна

230
00:10:16,000 --> 00:10:18,000
е во тоа што она што ветуваа дека ќе го олеснат

231
00:10:18,000 --> 00:10:20,000
го направија многу потешко.

232
00:10:20,000 --> 00:10:24,000
Со тоа што овозможија градовите да бидат градени на кое било место,

233
00:10:24,000 --> 00:10:28,000
тие нè дистанцираа од нашата најважна врска,

234
00:10:28,000 --> 00:10:31,000
а тоа е врската со природата.

235
00:10:31,000 --> 00:10:34,000
Нè направија и зависни од системи кои само тие можат да ги опслужуваат

236
00:10:34,000 --> 00:10:36,000
и кои, како што видовме, се неодржливи.

237
00:10:36,000 --> 00:10:39,000
Па, што ќе направиме околу сево ова?

238
00:10:39,000 --> 00:10:41,000
Тоа не е ново прашање.

239
00:10:41,000 --> 00:10:45,000
Пред 500 години и Томас Мур си го поставувал истото прашање.

240
00:10:45,000 --> 00:10:48,000
Ова е воведната илустрација од неговата книга „Утопија“.

241
00:10:48,000 --> 00:10:51,000
Прикажана е серија полунезависни градови-држави,

242
00:10:51,000 --> 00:10:53,000
ако тоа ви звучи бар малку познато.

243
00:10:53,000 --> 00:10:56,000
Оддалечени се на ден одење, во нив сите се занимаваат со земјоделство,

244
00:10:56,000 --> 00:10:58,000
одгледуваат зеленчук во дворовите,

245
00:10:58,000 --> 00:11:00,000
јадат заеднички оброци и така натаму.

246
00:11:00,000 --> 00:11:02,000
Може да се каже дека

247
00:11:02,000 --> 00:11:05,000
храната е основен принцип на уредување во Утопија,

248
00:11:05,000 --> 00:11:08,000
иако Мур тоа никогаш не го формулирал на тој начин.

249
00:11:08,000 --> 00:11:11,000
Еве уште една многу позната визија на Утопија,

250
00:11:11,000 --> 00:11:13,000
познатиот „Град градина“ на Ебенизер Хауард.

251
00:11:13,000 --> 00:11:16,000
Истата идеја. Серија полунезависни градови-држави.

252
00:11:16,000 --> 00:11:20,000
Мали градови со обработлива земја околу нив,

253
00:11:20,000 --> 00:11:22,000
поврзани меѓусебно со железница.

254
00:11:22,000 --> 00:11:24,000
Повторно може да се каже дека храната е

255
00:11:24,000 --> 00:11:27,000
принципот на уредување во неговата визија.

256
00:11:27,000 --> 00:11:29,000
Таа дури и беше изградена, но немаше врска

257
00:11:29,000 --> 00:11:31,000
со визијата на Хауард.

258
00:11:31,000 --> 00:11:34,000
Тоа е и проблемот со овие утописки идеи.

259
00:11:34,000 --> 00:11:36,000
Тие едноставно се утописки.

260
00:11:36,000 --> 00:11:39,000
Томас Мур намерно го искористил зборот утопија.

261
00:11:39,000 --> 00:11:43,000
Тоа било шега, затоа што зборот има двојна етимологија од грчкиот јазик.

262
00:11:43,000 --> 00:11:45,000
Може да значи или „добро место“ или „никакво место“.

263
00:11:45,000 --> 00:11:49,000
Тоа е идеал. Нешто замислено. Не можеме да го имаме.

264
00:11:49,000 --> 00:11:51,000
И мислам дека, како концептуална алатка

265
00:11:51,000 --> 00:11:54,000
за размислување за длабокиот проблем на човековото опстојување,

266
00:11:54,000 --> 00:11:56,000
овој збор и не е премногу корисен.

267
00:11:56,000 --> 00:11:59,000
Па, затоа изнајдов алтернатива,

268
00:11:59,000 --> 00:12:02,000
а тоа е Ситопија, од старогрчкиот

269
00:12:02,000 --> 00:12:04,000
„sitos“ - храна и „topos“ - место.

270
00:12:04,000 --> 00:12:06,000
Верувам дека веќе живееме во Ситопија.

271
00:12:06,000 --> 00:12:09,000
Живееме во свет кој е обликуван од храната,

272
00:12:09,000 --> 00:12:12,000
и ако го сфатиме тоа, ќе може храната да ја искористиме како навистина моќна алатка -

273
00:12:12,000 --> 00:12:16,000
концептуална алатка, алатка за дизајн со која би го обликувале светот поинаку.

274
00:12:16,000 --> 00:12:21,000
Па, ако го направиме тоа, како би изгледала Ситопија?

275
00:12:21,000 --> 00:12:23,000
Мислам дека изгледа вака некако.

276
00:12:23,000 --> 00:12:25,000
Мора да го користам овој слајд. само заради фацата на кучето.

277
00:12:25,000 --> 00:12:28,000
Како и да е... (смеа)

278
00:12:28,000 --> 00:12:30,000
Храната овде е во центарот на животот,

279
00:12:30,000 --> 00:12:32,000
во центарот на семејниот живот, се слави,

280
00:12:32,000 --> 00:12:34,000
се ужива во неа, луѓето одвојуваат време за неа.

281
00:12:34,000 --> 00:12:37,000
Тоа е местото што храната треба да го има во нашето општество.

282
00:12:37,000 --> 00:12:42,000
Но, не може да имаме вакви сцени, ако немаме и вакви луѓе.

283
00:12:42,000 --> 00:12:44,000
Секако, ова може да бидат и мажи.

284
00:12:44,000 --> 00:12:47,000
Тоа се луѓе кои размислуваат за храната,

285
00:12:47,000 --> 00:12:49,000
кои гледаат напред, планираат,

286
00:12:49,000 --> 00:12:51,000
кои можат да гледаат цел куп зеленчук

287
00:12:51,000 --> 00:12:53,000
и да го препознаат секој вид зеленчук таму.

288
00:12:53,000 --> 00:12:56,000
Ни требаат овие луѓе. Тие се дел од мрежа.

289
00:12:56,000 --> 00:12:59,000
Без овие луѓе не може да имаме вакви места.

290
00:12:59,000 --> 00:13:02,000
Намерно ја одбрав оваа слика бидејќи се гледа маж како купува зеленчук.

291
00:13:02,000 --> 00:13:06,000
Тоа се мрежи и пазари, каде се продава локална храна.

292
00:13:06,000 --> 00:13:08,000
Заедничка. Свежа.

293
00:13:08,000 --> 00:13:10,000
Тоа е дел од друштвениот живот на градот.

294
00:13:10,000 --> 00:13:13,000
Без тоа не може да се има вакво место.

295
00:13:13,000 --> 00:13:16,000
Тоа е храна која се одгледува локално и истовремено е дел од пејсажот,

296
00:13:16,000 --> 00:13:18,000
а не е само стока

297
00:13:18,000 --> 00:13:20,000
далеку во некој ќумез.

298
00:13:20,000 --> 00:13:22,000
Крави со поглед.

299
00:13:22,000 --> 00:13:24,000
Купишта хумус кој испарува.

300
00:13:24,000 --> 00:13:27,000
Во основа, ова го спојува целиот процес.

301
00:13:27,000 --> 00:13:29,000
Ова е проект на една заедница,

302
00:13:29,000 --> 00:13:31,000
која неодамна ја посетив во Торонто.

303
00:13:31,000 --> 00:13:33,000
Тоа е стакленик, каде на децата им се објаснува

304
00:13:33,000 --> 00:13:36,000
сè за храната и за тоа како сами да одгледуваат храна.

305
00:13:36,000 --> 00:13:39,000
Еве едно растение кое се вика Кевин, или можеби

306
00:13:39,000 --> 00:13:41,000
детето што го засадило се вика Кевин. Не знам.

307
00:13:41,000 --> 00:13:44,000
Ваквите проекти,

308
00:13:44,000 --> 00:13:48,000
кои се обидуваат да нè поврзат со природата, се многу важни.

309
00:13:48,000 --> 00:13:50,000
За мене, Ситопија е поглед кон светот.

310
00:13:50,000 --> 00:13:54,000
Во основа, треба да видиме дека таа

311
00:13:54,000 --> 00:13:56,000
веќе постои во мали делови насекаде.

312
00:13:56,000 --> 00:13:58,000
Трикот е тие само да се спојат

313
00:13:58,000 --> 00:14:01,000
и да ја користиме храната како поглед кон светот.

314
00:14:01,000 --> 00:14:04,000
Ако го направиме тоа, ќе престанеме да ги гледаме градовите како

315
00:14:04,000 --> 00:14:07,000
големи непродуктивни дамки, како оваа.

316
00:14:07,000 --> 00:14:09,000
Ќе ги гледаме повеќе на овој начин,

317
00:14:09,000 --> 00:14:12,000
како дел од продуктивната органска мрежа,

318
00:14:12,000 --> 00:14:14,000
од која тие се неизбежен дел,

319
00:14:14,000 --> 00:14:16,000
симбиотично поврзани.

320
00:14:16,000 --> 00:14:18,000
Секако, и тоа не е баш најдобра слика.

321
00:14:18,000 --> 00:14:21,000
Повеќе не треба да произведуваме храна на овој начин.

322
00:14:21,000 --> 00:14:23,000
Треба повеќе да размислуваме за пермакултурата.

323
00:14:23,000 --> 00:14:25,000
Затоа мислам дека оваа слика

324
00:14:25,000 --> 00:14:27,000
го сумира начинот на кој треба да размислуваме.

325
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
Тоа е реконцептуализација

326
00:14:29,000 --> 00:14:32,000
на начинот на кој храната ни го обликува животот.

327
00:14:32,000 --> 00:14:35,000
Најдобрата слика која го опишува ова е од пред 650 години.

328
00:14:35,000 --> 00:14:38,000
Тоа е „Алегорија на добрата влада“ на Амброџо Лоренцети.

329
00:14:38,000 --> 00:14:41,000
Ја претставува врската помеѓу градот и селото.

330
00:14:41,000 --> 00:14:44,000
И мислам дека нејзината порака е многу јасна.

331
00:14:44,000 --> 00:14:46,000
Ако градот се грижи за селото,

332
00:14:46,000 --> 00:14:48,000
селото ќе се грижи за градот.

333
00:14:48,000 --> 00:14:50,000
Да се запрашаме

334
00:14:50,000 --> 00:14:53,000
што би насликал Лоренцети

335
00:14:53,000 --> 00:14:55,000
кога би ја сликал сликава денес.

336
00:14:55,000 --> 00:14:58,000
Како би изгледала алегоријата на добрата влада денес?

337
00:14:58,000 --> 00:15:00,000
Мислам дека тоа е итно прашање,

338
00:15:00,000 --> 00:15:02,000
кое мора да го поставиме

339
00:15:02,000 --> 00:15:04,000
и мора да почнеме да го одговараме.

340
00:15:04,000 --> 00:15:07,000
Знаеме дека сме она што го јадеме.

341
00:15:07,000 --> 00:15:09,000
Треба да сфатиме дека и светот е она што го јадеме.

342
00:15:09,000 --> 00:15:11,000
Ако тргнеме од таа идеја, може да ја користиме храната

343
00:15:11,000 --> 00:15:15,000
како навистина моќна алатка за подобро да го обликуваме нашиот свет.

344
00:15:15,000 --> 00:15:17,000
Благодарам.

345
00:15:17,000 --> 00:15:20,000
(аплауз)