1
00:00:07,369 --> 00:00:09,722
Trong kinh thánh, 
câu chuyện tháp Babel,

2
00:00:09,722 --> 00:00:12,566
toàn thể loài người chỉ nói 
một ngôn ngữ

3
00:00:12,566 --> 00:00:14,818
cho tới khi bị chia 
thành nhiều nhóm nhỏ

4
00:00:14,818 --> 00:00:16,973
không thể hiểu lẫn nhau.

5
00:00:16,973 --> 00:00:20,526
Chúng ta không biết liệu 
ngôn ngữ căn nguyên có từng tồn tại,

6
00:00:20,526 --> 00:00:23,792
nhưng lại biết rằng 
ngày nay có hàng nghìn ngôn ngữ

7
00:00:23,792 --> 00:00:27,021
bắt nguồn từ một vài ngôn ngữ ban đầu.

8
00:00:27,021 --> 00:00:29,245
Tại sao chúng lại gia tăng nhiều đến vậy?

9
00:00:29,245 --> 00:00:31,607
Thưở ban đầu của quá trình di cư,

10
00:00:31,607 --> 00:00:33,652
thế giới có rất ít người.

11
00:00:33,652 --> 00:00:36,621
Nhóm người có cùng ngôn ngữ và văn hoá

12
00:00:36,621 --> 00:00:38,726
thường chia tách thành 
các bộ lạc nhỏ hơn

13
00:00:38,726 --> 00:00:42,166
trên đường tìm kiếm 
các vùng đất mới và màu mỡ.

14
00:00:42,166 --> 00:00:44,600
Khi di cư và dọn đến 
những vùng đất mới,

15
00:00:44,600 --> 00:00:46,611
họ trở nên xa cách 
những người khác

16
00:00:46,611 --> 00:00:48,512
và phát triển 
theo các cách khác nhau.

17
00:00:48,512 --> 00:00:51,565
Hàng thế kỷ sinh tồn trong điều kiện 
khác nhau, thức ăn khác nhau

18
00:00:51,569 --> 00:00:53,482
chạm trán với những hàng xóm khác nhau

19
00:00:53,482 --> 00:00:56,886
biến một ngôn ngữ
có chung cách phát âm và từ vựng

20
00:00:56,886 --> 00:00:59,197
thành những ngôn ngữ khác nhau,

21
00:00:59,197 --> 00:01:02,912
tiếp tục cùng với
sự gia tăng và lan rộng của dân số.

22
00:01:02,912 --> 00:01:06,597
Như những nhà phả hệ học, 
các nhà ngôn ngữ cố ghép nối quá trình này

23
00:01:06,597 --> 00:01:09,705
bằng cách lần theo dấu vết 
các ngôn ngữ

24
00:01:09,705 --> 00:01:12,651
tới tổ tiên hay ngôn ngữ nguyên thủy
của chúng.

25
00:01:12,651 --> 00:01:16,865
Bằng cách này, những ngôn ngữ liên quan 
được gộp thành một chủng loại,

26
00:01:16,865 --> 00:01:20,271
có thể bao gồm nhiều nhánh 
và nhiều phân nhóm.

27
00:01:20,271 --> 00:01:23,936
Bằng cách nào, ta nhận diện
các ngôn ngữ có liên quan?

28
00:01:23,936 --> 00:01:26,570
Không thể kết luận từ 
các từ phát âm tương tự.


29
00:01:26,570 --> 00:01:31,942
Chúng thường không cùng cội nguồn 
hay chỉ là vay mượn trực tiếp

30
00:01:31,942 --> 00:01:34,756
Ngữ pháp và cú pháp 
là những chỉ dẫn linh động hơn,

31
00:01:34,756 --> 00:01:36,463
cũng như các từ vựng cơ bản,

32
00:01:36,463 --> 00:01:39,146
như đại từ, số từ hay tính từ,

33
00:01:39,146 --> 00:01:41,164
hầu như ít bị vay mượn.

34
00:01:41,164 --> 00:01:43,790
Bằng cách so sánh 
một cách hệ thống những đặc trưng

35
00:01:43,790 --> 00:01:46,346
các cấu trúc thông thường 
của sự thay đối âm thanh

36
00:01:46,346 --> 00:01:48,516
và tương xứng giữa các ngôn ngữ,

37
00:01:48,516 --> 00:01:50,741
các nhà ngôn ngữ nhận ra mối quan hệ,

38
00:01:50,741 --> 00:01:52,988
theo dấu các đặc thù 
của quá trình tiến hóa

39
00:01:52,988 --> 00:01:56,723
thậm chí dựng lại ngôn ngữ căn nguyên 
tưởng chừng đã mất dấu.

40
00:01:56,723 --> 00:02:00,744
Họ thậm chí có thể đưa ra 
các manh mối quan trọng khác,

41
00:02:00,744 --> 00:02:04,683
như nguồn gốc khảo cổ
và lối sống của người cổ

42
00:02:04,683 --> 00:02:06,542
dựa vào những từ ngữ bản địa,

43
00:02:06,542 --> 00:02:08,501
và những từ vay mượn.

44
00:02:08,501 --> 00:02:10,724
Có 2 vấn đề chính

45
00:02:10,724 --> 00:02:13,049
khi xây dựng sơ đồ cây ngôn ngữ.

46
00:02:13,049 --> 00:02:15,642
Thứ nhất là không có 
một cách thức rõ ràng

47
00:02:15,642 --> 00:02:17,795
chỉ ra nơi kết thúc 
của nhánh dưới cùng,

48
00:02:17,795 --> 00:02:22,755
ngôn ngữ địa phương nào nên được xét
là ngôn ngữ riêng lẻ.

49
00:02:22,755 --> 00:02:25,248
Hán ngữ được phân
vào ngôn ngữ riêng,

50
00:02:25,248 --> 00:02:29,052
nhưng phát ngôn 
thay đổi một cách khó hiểu

51
00:02:29,052 --> 00:02:31,017
trong khi người nói tiếng 
Tây Ban Nha

52
00:02:31,017 --> 00:02:32,885
và Bồ Đào Nha
lại có thể hiểu nhau.

53
00:02:32,885 --> 00:02:35,626
Ngôn ngữ đang được sử dụng

54
00:02:35,626 --> 00:02:38,041
không nằm gần khu vực nguyên phát,

55
00:02:38,041 --> 00:02:40,111
mà có xu hướng dịch chuyển 
dần dần,

56
00:02:40,111 --> 00:02:42,621
vượt qua biên giới và sự phân chia

57
00:02:42,621 --> 00:02:44,900
Khác biệt ngôn ngữ thường xảy ra

58
00:02:44,900 --> 00:02:48,011
do thay đổi 
quan điểm chính trị và dân tộc,

59
00:02:48,011 --> 00:02:50,637
hơn là do đặc trưng ngôn ngữ.

60
00:02:50,637 --> 00:02:52,877
Thế nên, trả lời cho: 
"Có bao nhiêu ngôn ngữ?"

61
00:02:52,877 --> 00:02:56,026
lại có thể là 3000 hay 8000

62
00:02:56,026 --> 00:02:58,080
phụ thuộc vào người tính toán.

63
00:02:58,080 --> 00:03:00,784
Vấn đề khác là

64
00:03:00,784 --> 00:03:02,149
có rất ít bằng chứng


65
00:03:02,149 --> 00:03:05,255
đối với những ngôn ngữ xếp đầu

66
00:03:05,255 --> 00:03:07,499
Sự phân chia hiện tại 
các nhóm ngôn ngữ chính

67
00:03:07,499 --> 00:03:11,975
thể hiện giới hạn chắc chắn mà tại đó 
các mối quan hệ được thành lập

68
00:03:11,975 --> 00:03:14,194
nghĩa là ngôn ngữ 
trong các nhóm khác nhau

69
00:03:14,194 --> 00:03:17,359
thường được cho là không liên quan 
tại tất cả cấp độ.

70
00:03:17,359 --> 00:03:18,819
Điều này có thể thay đổi.

71
00:03:18,819 --> 00:03:21,593
Trong khi nhiều đề nghị 
cho các mối quan hệ

72
00:03:21,593 --> 00:03:23,706
hay cấp bậc cao hơn
mang tính chất suy đoán

73
00:03:23,706 --> 00:03:27,005
một vài được chấp nhận rộng rãi
và một số khác cần được xem xét,

74
00:03:27,005 --> 00:03:29,992
đặc biệt, ngôn ngữ thiểu số bản địa 


75
00:03:29,992 --> 00:03:32,432
cần được nghiên cứu 
một cách bao quát hơn.

76
00:03:32,432 --> 00:03:35,293
Cách mà ngôn ngữ xuất hiện
vẫn còn mơ hồ

77
00:03:35,293 --> 00:03:38,808
cũng như việc liệu ngôn ngữ 
căn nguyên có được phổ biến

78
00:03:38,808 --> 00:03:41,426
rải rác thông qua sự di cư.

79
00:03:41,426 --> 00:03:44,158
Nhưng lần tới khi nghe tiếng nước ngoài, 
hãy chú ý,

80
00:03:44,235 --> 00:03:47,225
nó có thể không hẳn là 
tiếng nước ngoài như bạn nghĩ.