0:00:07.369,0:00:09.722
Trong kinh thánh, [br]câu chuyện tháp Babel,

0:00:09.722,0:00:12.566
toàn thể loài người chỉ nói [br]một ngôn ngữ

0:00:12.566,0:00:14.818
cho tới khi bị chia [br]thành nhiều nhóm nhỏ

0:00:14.818,0:00:16.973
không thể hiểu lẫn nhau.

0:00:16.973,0:00:20.526
Chúng ta không biết liệu [br]ngôn ngữ căn nguyên có từng tồn tại,

0:00:20.526,0:00:23.792
nhưng lại biết rằng [br]ngày nay có hàng nghìn ngôn ngữ

0:00:23.792,0:00:27.021
bắt nguồn từ một vài ngôn ngữ ban đầu.

0:00:27.021,0:00:29.245
Tại sao chúng lại gia tăng nhiều đến vậy?

0:00:29.245,0:00:31.607
Thưở ban đầu của quá trình di cư,

0:00:31.607,0:00:33.652
thế giới có rất ít người.

0:00:33.652,0:00:36.621
Nhóm người có cùng ngôn ngữ và văn hoá

0:00:36.621,0:00:38.726
thường chia tách thành [br]các bộ lạc nhỏ hơn

0:00:38.726,0:00:42.166
trên đường tìm kiếm [br]các vùng đất mới và màu mỡ.

0:00:42.166,0:00:44.600
Khi di cư và dọn đến [br]những vùng đất mới,

0:00:44.600,0:00:46.611
họ trở nên xa cách [br]những người khác

0:00:46.611,0:00:48.512
và phát triển [br]theo các cách khác nhau.

0:00:48.512,0:00:51.565
Hàng thế kỷ sinh tồn trong điều kiện [br]khác nhau, thức ăn khác nhau

0:00:51.569,0:00:53.482
chạm trán với những hàng xóm khác nhau

0:00:53.482,0:00:56.886
biến một ngôn ngữ[br]có chung cách phát âm và từ vựng

0:00:56.886,0:00:59.197
thành những ngôn ngữ khác nhau,

0:00:59.197,0:01:02.912
tiếp tục cùng với[br]sự gia tăng và lan rộng của dân số.

0:01:02.912,0:01:06.597
Như những nhà phả hệ học, [br]các nhà ngôn ngữ cố ghép nối quá trình này

0:01:06.597,0:01:09.705
bằng cách lần theo dấu vết [br]các ngôn ngữ

0:01:09.705,0:01:12.651
tới tổ tiên hay ngôn ngữ nguyên thủy[br]của chúng.

0:01:12.651,0:01:16.865
Bằng cách này, những ngôn ngữ liên quan [br]được gộp thành một chủng loại,

0:01:16.865,0:01:20.271
có thể bao gồm nhiều nhánh [br]và nhiều phân nhóm.

0:01:20.271,0:01:23.936
Bằng cách nào, ta nhận diện[br]các ngôn ngữ có liên quan?

0:01:23.936,0:01:26.570
Không thể kết luận từ [br]các từ phát âm tương tự.[br]

0:01:26.570,0:01:31.942
Chúng thường không cùng cội nguồn [br]hay chỉ là vay mượn trực tiếp

0:01:31.942,0:01:34.756
Ngữ pháp và cú pháp [br]là những chỉ dẫn linh động hơn,

0:01:34.756,0:01:36.463
cũng như các từ vựng cơ bản,

0:01:36.463,0:01:39.146
như đại từ, số từ hay tính từ,

0:01:39.146,0:01:41.164
hầu như ít bị vay mượn.

0:01:41.164,0:01:43.790
Bằng cách so sánh [br]một cách hệ thống những đặc trưng

0:01:43.790,0:01:46.346
các cấu trúc thông thường [br]của sự thay đối âm thanh

0:01:46.346,0:01:48.516
và tương xứng giữa các ngôn ngữ,

0:01:48.516,0:01:50.741
các nhà ngôn ngữ nhận ra mối quan hệ,

0:01:50.741,0:01:52.988
theo dấu các đặc thù [br]của quá trình tiến hóa

0:01:52.988,0:01:56.723
thậm chí dựng lại ngôn ngữ căn nguyên [br]tưởng chừng đã mất dấu.

0:01:56.723,0:02:00.744
Họ thậm chí có thể đưa ra [br]các manh mối quan trọng khác,

0:02:00.744,0:02:04.683
như nguồn gốc khảo cổ[br]và lối sống của người cổ

0:02:04.683,0:02:06.542
dựa vào những từ ngữ bản địa,

0:02:06.542,0:02:08.501
và những từ vay mượn.

0:02:08.501,0:02:10.724
Có 2 vấn đề chính

0:02:10.724,0:02:13.049
khi xây dựng sơ đồ cây ngôn ngữ.

0:02:13.049,0:02:15.642
Thứ nhất là không có [br]một cách thức rõ ràng

0:02:15.642,0:02:17.795
chỉ ra nơi kết thúc [br]của nhánh dưới cùng,

0:02:17.795,0:02:22.755
ngôn ngữ địa phương nào nên được xét[br]là ngôn ngữ riêng lẻ.

0:02:22.755,0:02:25.248
Hán ngữ được phân[br]vào ngôn ngữ riêng,

0:02:25.248,0:02:29.052
nhưng phát ngôn [br]thay đổi một cách khó hiểu

0:02:29.052,0:02:31.017
trong khi người nói tiếng [br]Tây Ban Nha

0:02:31.017,0:02:32.885
và Bồ Đào Nha[br]lại có thể hiểu nhau.

0:02:32.885,0:02:35.626
Ngôn ngữ đang được sử dụng

0:02:35.626,0:02:38.041
không nằm gần khu vực nguyên phát,

0:02:38.041,0:02:40.111
mà có xu hướng dịch chuyển [br]dần dần,

0:02:40.111,0:02:42.621
vượt qua biên giới và sự phân chia

0:02:42.621,0:02:44.900
Khác biệt ngôn ngữ thường xảy ra

0:02:44.900,0:02:48.011
do thay đổi [br]quan điểm chính trị và dân tộc,

0:02:48.011,0:02:50.637
hơn là do đặc trưng ngôn ngữ.

0:02:50.637,0:02:52.877
Thế nên, trả lời cho: [br]"Có bao nhiêu ngôn ngữ?"

0:02:52.877,0:02:56.026
lại có thể là 3000 hay 8000

0:02:56.026,0:02:58.080
phụ thuộc vào người tính toán.

0:02:58.080,0:03:00.784
Vấn đề khác là

0:03:00.784,0:03:02.149
có rất ít bằng chứng[br]

0:03:02.149,0:03:05.255
đối với những ngôn ngữ xếp đầu

0:03:05.255,0:03:07.499
Sự phân chia hiện tại [br]các nhóm ngôn ngữ chính

0:03:07.499,0:03:11.975
thể hiện giới hạn chắc chắn mà tại đó [br]các mối quan hệ được thành lập

0:03:11.975,0:03:14.194
nghĩa là ngôn ngữ [br]trong các nhóm khác nhau

0:03:14.194,0:03:17.359
thường được cho là không liên quan [br]tại tất cả cấp độ.

0:03:17.359,0:03:18.819
Điều này có thể thay đổi.

0:03:18.819,0:03:21.593
Trong khi nhiều đề nghị [br]cho các mối quan hệ

0:03:21.593,0:03:23.706
hay cấp bậc cao hơn[br]mang tính chất suy đoán

0:03:23.706,0:03:27.005
một vài được chấp nhận rộng rãi[br]và một số khác cần được xem xét,

0:03:27.005,0:03:29.992
đặc biệt, ngôn ngữ thiểu số bản địa [br]

0:03:29.992,0:03:32.432
cần được nghiên cứu [br]một cách bao quát hơn.

0:03:32.432,0:03:35.293
Cách mà ngôn ngữ xuất hiện[br]vẫn còn mơ hồ

0:03:35.293,0:03:38.808
cũng như việc liệu ngôn ngữ [br]căn nguyên có được phổ biến

0:03:38.808,0:03:41.426
rải rác thông qua sự di cư.

0:03:41.426,0:03:44.158
Nhưng lần tới khi nghe tiếng nước ngoài, [br]hãy chú ý,

0:03:44.235,0:03:47.225
nó có thể không hẳn là [br]tiếng nước ngoài như bạn nghĩ.