WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:04.000 Une kam punuar ne ceshtjet e varferise per me shume se 20 vjet, 00:00:04.000 --> 00:00:09.000 dhe eshte ironike qe problemi dhe pyetja me te cilen ballafaqohem me teper 00:00:09.000 --> 00:00:12.000 eshte sesi ju me te vertete e perkufizoni varferine. Cfare nenkupton ajo? 00:00:12.000 --> 00:00:14.000 Keshtu shpesh, ne e shohim termat e dollarit -- 00:00:14.000 --> 00:00:16.000 njerez qe bejne me pak se nje, dy apo tre dollare ne dite. 00:00:16.000 --> 00:00:21.000 Dhe ende kompleksiteti i varferise me te vertete duhet te shohi tek 00:00:21.000 --> 00:00:23.000 te ardhurat si vetem e vetem nje ndryshim. 00:00:23.000 --> 00:00:25.000 Sepse me te vertete, eshte nje gjendje ne lidhje me zgjedhjet 00:00:25.000 --> 00:00:27.000 dhe mungeses se lirise. NOTE Paragraph 00:00:27.000 --> 00:00:30.000 Dhe kam patur nje pervoje qe me te vertete thelloi dhe sqaroi per mua 00:00:30.000 --> 00:00:32.000 njohurite qe une kam. 00:00:32.000 --> 00:00:34.000 Ajo ndodhi ne Kenia, dhe dua ta ndaj ate me ju. 00:00:34.000 --> 00:00:36.000 Une isha me miken time fotografe, Susan Meiselas, 00:00:36.000 --> 00:00:38.000 ne lagjet e varfera te Mathare Valley. 00:00:38.000 --> 00:00:41.000 Tashme, Mathare Valley eshte nje nder lagjet me te vjetra ne Afrike. 00:00:41.000 --> 00:00:43.000 Kjo eshte rreth tre milje nga Nairobi, 00:00:43.000 --> 00:00:46.000 nje milje e gjate dhe rreth dy te dhjetat milje e gjere 00:00:46.000 --> 00:00:48.000 ku mbi gjysem milion e njerezve 00:00:48.000 --> 00:00:50.000 jetojne te mbipopulluar ne keto kasolle te vogla teneqeje, 00:00:50.000 --> 00:00:53.000 brez pas brezi, duke i marre me qera, 00:00:53.000 --> 00:00:55.000 shpesh tete ose dhjete njerez ne dhome. 00:00:55.000 --> 00:01:01.000 Dhe eshte e njohur per prostitucionin, dhunen, drogen. 00:01:01.000 --> 00:01:03.000 Nje vend i veshtire qe te rritesh. 00:01:03.000 --> 00:01:05.000 Dhe kur ne po ecnim ne rrugicat e ngushta, 00:01:05.000 --> 00:01:08.000 ishte vertet e pamundur te mos shkelje ne 00:01:08.000 --> 00:01:12.000 ujerat e zeza dhe ne mbeturinat anash shtepive te vogla. 00:01:12.000 --> 00:01:14.000 Por ne te njejten kohe ishte gjithashtu 00:01:14.000 --> 00:01:17.000 e pamundur per te mos pare vitalitetin njerezor, 00:01:17.000 --> 00:01:20.000 aspiratat dhe ambicien e njerezve qe jetojne atje. 00:01:20.000 --> 00:01:23.000 Grate qe lajne femijet, qe lajne rrobat e tyre, e qe i varin ato jashte per ti thare. 00:01:23.000 --> 00:01:25.000 Une e takova kete gruan, Mama Rose, 00:01:25.000 --> 00:01:28.000 e cila ka marre me qera ate kasolle te vogel teneqeje per 32 vjet, 00:01:28.000 --> 00:01:30.000 e ku jeton me shtate femijet e saj. 00:01:30.000 --> 00:01:32.000 Kater prej te cileve flene ne nje krevat tek, 00:01:32.000 --> 00:01:35.000 dhe tre flene ne balte dhe dysheme linoleumi. 00:01:35.000 --> 00:01:39.000 Dhe ajo i mban te gjithe ne shkolle duke shitur uje nga nje kioske, 00:01:39.000 --> 00:01:43.000 dhe duke shitur sapun dhe buke nga nje dyqan i vogel. NOTE Paragraph 00:01:43.000 --> 00:01:45.000 Ishte gjithashtu nje dite pas zgjedhjeve presidenciale, 00:01:45.000 --> 00:01:49.000 dhe me beri te kujtoj sesi Mathare eshte ende e lidhur me globin. 00:01:49.000 --> 00:01:51.000 Dhe une do te shihja femije ne qoshet e rrugeve, 00:01:51.000 --> 00:01:53.000 dhe ato do te thone "Obama, ai eshte vellai jone!" 00:01:53.000 --> 00:01:56.000 Dhe une do te them "Obama eshte vellai im, keshtu qe kjo te ben edhe ty vellain tim." 00:01:56.000 --> 00:02:00.000 Ato do te te shohin cuditshem, dhe me pas do te thone, "Qepalla!" NOTE Paragraph 00:02:00.000 --> 00:02:03.000 Dhe ishte pikerisht ky momenti qe takova Xhejn. 00:02:03.000 --> 00:02:06.000 Me beri pershtypje menjehere miresia dhe butesia e fytyres se saj, 00:02:06.000 --> 00:02:09.000 dhe i kerkova te me tregonte historine e saj. 00:02:09.000 --> 00:02:12.000 Ajo filloi duke me thene endrren e saj. Ajo tha, "Une kisha dy". 00:02:12.000 --> 00:02:14.000 Endrra ime e pare ishte te behesha mjeke, 00:02:14.000 --> 00:02:16.000 dhe e dyta te martohesha me nje njeri te mire 00:02:16.000 --> 00:02:18.000 qe do te qendronte me mua dhe familjen time. 00:02:18.000 --> 00:02:20.000 Per shkak sepse mamaja ime ishte beqare, 00:02:20.000 --> 00:02:22.000 dhe nuk mundi te perballonte pagesat per taksat e shkolles. 00:02:22.000 --> 00:02:26.000 Keshtu qe mu desh qe te hiqja dore nga endrra e pare, dhe u fokusova tek e dyta." 00:02:26.000 --> 00:02:29.000 Ajo u martua kur ishte vetem 18, dhe lindi menjehere femije. 00:02:29.000 --> 00:02:33.000 Dhe kur beri 20, e gjeti veten shtatzene me nje femije te dyte, 00:02:33.000 --> 00:02:37.000 mamaja e saj vdiq dhe i shoqi e la ate -- duke u martuar me nje femer tjeter. 00:02:37.000 --> 00:02:41.000 Pra, ajo ishte perseri ne Mathare, pa te ardhura, pa nje profesion, pa para. 00:02:41.000 --> 00:02:44.000 Dhe keshtu ajo u kthye ne prostitute. 00:02:44.000 --> 00:02:46.000 Nuk ishte ashtu sic e mendojme ne. 00:02:46.000 --> 00:02:49.000 Ajo shkonte ne qytet gjate nates me rreth 20 vajza, 00:02:49.000 --> 00:02:52.000 duke kerkuar pune, dhe ndonjehere kthehej me ca para 00:02:52.000 --> 00:02:54.000 ose ndonjehere pa gje. 00:02:54.000 --> 00:02:57.000 Ajo tha, "E dini cfare, varferia nuk ishte dhe aq e keqe. Por, ishte poshterimi 00:02:57.000 --> 00:02:59.000 dhe sikleti i gjithe kesaj." NOTE Paragraph 00:02:59.000 --> 00:03:03.000 Ne 2001, jeta e saj ndryshoi. 00:03:03.000 --> 00:03:07.000 Ajo kishte nje miken e saj, qe kish degjuar per organizaten, Jamii Bora, 00:03:07.000 --> 00:03:10.000 qe u jepte para hua njerezve pavaresisht sa te varfer ishin, 00:03:10.000 --> 00:03:14.000 me kusht që te kishin siguruar nje shume proporcionale ne kursime. 00:03:14.000 --> 00:03:17.000 Dhe keshtu ajo u mundua nje vit per te ruajtur 50 dollare, 00:03:17.000 --> 00:03:22.000 dhe filloi te merrte borxh, dhe me kalimin e kohes ajo arriti te blinte nje makine qepese. 00:03:22.000 --> 00:03:23.000 Ajo filloi te qepte. 00:03:23.000 --> 00:03:26.000 Dhe kjo e shnderroi ne ate qe eshte tani, 00:03:26.000 --> 00:03:28.000 ajo shkon ne tregjet e dores se dyte, 00:03:28.000 --> 00:03:32.000 dhe per rreth tre dollar e 25 cent ajo blen nje fustan te vjeter mbremje. 00:03:32.000 --> 00:03:34.000 Disa prej tyre mund te jene ato qe keni dhene ju. 00:03:34.000 --> 00:03:38.000 Dhe i ndryshon modelin me rrudha dhe shirita, 00:03:38.000 --> 00:03:42.000 dhe i ben keto rroba te gatshme qe ja shet grave 00:03:42.000 --> 00:03:46.000 per vajzat e tyre per 16 vjetorin ose per Kungaten e pare -- 00:03:46.000 --> 00:03:49.000 ato momente historike ku njerezit duan te festojne 00:03:49.000 --> 00:03:51.000 te gjithe se bashku pertej spektrit ekonomik. 00:03:51.000 --> 00:03:54.000 Dhe ajo ben me te vertete nje biznes te mire. Ne te vertete, une e pashe ate 00:03:54.000 --> 00:03:56.000 qe ecte rrugeve duke shitur. Dhe pa e kuptuar, 00:03:56.000 --> 00:04:00.000 nje turme grash u mblodh rreth saj, te blinte keto veshje. NOTE Paragraph 00:04:00.000 --> 00:04:03.000 Dhe une reflektova, nderkohe qe shihja ate duke shitur fustanet 00:04:03.000 --> 00:04:05.000 dhe gjithashtu bizhute qe ajo vete bente, 00:04:05.000 --> 00:04:08.000 qe tani Xhejn ben me shume se kater dollare ne dite. 00:04:08.000 --> 00:04:11.000 Dhe nga shume percaktime ajo nuk eshte me e varfer. 00:04:11.000 --> 00:04:13.000 Por ajo akoma jeton ne Mathare Valley. 00:04:13.000 --> 00:04:16.000 Ajo nuk mund te levize. 00:04:16.000 --> 00:04:18.000 Ajo jeton me gjithe ate pasiguri, 00:04:18.000 --> 00:04:21.000 dhe ne te vertete, ne janar, pergjate trazirave etnike, 00:04:21.000 --> 00:04:23.000 ajo ishte perzene nga shtepia e saj dhe i duhej te gjente nje kasolle te re 00:04:23.000 --> 00:04:25.000 ne te cilen ajo do te jetonte.. NOTE Paragraph 00:04:25.000 --> 00:04:27.000 Jamii Bora e kupton ate. Dhe kupton gjithashtu 00:04:27.000 --> 00:04:29.000 qe kur ne jemi duke folur rreth varferise 00:04:29.000 --> 00:04:32.000 ne kemi marre parasysh te gjithe njerezit e niveleve te ndryshem ekonomik. 00:04:32.000 --> 00:04:35.000 Dhe keshtu me kapitalin e pacientit nga Acumen dhe organizatat e tjera, 00:04:35.000 --> 00:04:38.000 kredive dhe investimeve qe do te shkojne per nje afat te gjate me ta, 00:04:38.000 --> 00:04:42.000 ato ndertuan strehime me kosto te ulet, 00:04:42.000 --> 00:04:46.000 rreth nje ore jashte qendres se Nairobit. 00:04:46.000 --> 00:04:48.000 Ata e projektuan ate nga prespektiva e 00:04:48.000 --> 00:04:50.000 klienteve sic ishte Xhejn, 00:04:50.000 --> 00:04:52.000 duke insistuar tek pergjegjesite dhe pergjegjshmerite. 00:04:52.000 --> 00:04:56.000 Keshtu ajo kishte per te dhene 10 perqind te hipotekes -- 00:04:56.000 --> 00:05:00.000 te vleres se pergjithshme, ose rreth 400 dollar te kursimeve. 00:05:00.000 --> 00:05:05.000 Dhe me pas ato pershtatin hipoteken e saj per cfare ajo ka paguar per baraken e saj te vogel. 00:05:05.000 --> 00:05:07.000 Dhe ne javet e ardhshme, ajo do te jete 00:05:07.000 --> 00:05:10.000 ndermjet 200 familjeve te para qe levizin drejt ketij strehimi. NOTE Paragraph 00:05:10.000 --> 00:05:14.000 Kur e pyeta ate nese i trembej dickaje, 00:05:14.000 --> 00:05:16.000 ose nese asaj i mungonte dicka nga Mathare, 00:05:16.000 --> 00:05:18.000 ajo mu pergjigj, "Cfare mund te kem frike 00:05:18.000 --> 00:05:20.000 qe nuk e kam ballafaquar tashme? 00:05:20.000 --> 00:05:24.000 Une jam mbartese pozitive ndaj HIV. Une kam luftuar me te gjitha." 00:05:24.000 --> 00:05:27.000 Dhe ajo tha, "Cfare mund te me mungoje? 00:05:27.000 --> 00:05:30.000 Ju mendoni se do te me mungoje dhuna apo droga? Mungesa e intimitetit? 00:05:30.000 --> 00:05:32.000 Ju mendoni se do te me mungoje meraku nese femijet e mi do te kthehen ne shtepi 00:05:32.000 --> 00:05:34.000 ne fundin e dites?" Ajo tha "Nese me jep 10 minuta 00:05:34.000 --> 00:05:36.000 cantat e mia do te paketohen." 00:05:36.000 --> 00:05:39.000 Une e pyeta, "Po rreth endrrave te tua?" 00:05:39.000 --> 00:05:41.000 dhe ajo mu pergjigj, "Epo ju e dini, 00:05:41.000 --> 00:05:45.000 qe endrrat e mia nuk duken me ashtu sic ishin kur isha e vogel. 00:05:45.000 --> 00:05:49.000 Por nese e mendoj tani, une mendoja se doja te kisha nje burre, 00:05:49.000 --> 00:05:52.000 por ajo qe doja ne te vertete ishte nje familje 00:05:52.000 --> 00:05:56.000 qe te kishte dashuri. Dhe une i dua femijet e mi me tere forcen time, dhe ato me duan gjithashtu." 00:05:56.000 --> 00:05:59.000 Ajo tha, "Une mendoja se doja te behesha mjeke, 00:05:59.000 --> 00:06:01.000 por ajo cka ne te vertete une doja ishte te isha dikush 00:06:01.000 --> 00:06:04.000 qe do i sherbente, qetesonte dhe sheronte njerezit. 00:06:04.000 --> 00:06:07.000 Keshtu qe une ndihem e bekuar me cdo gje qe kam, 00:06:07.000 --> 00:06:11.000 dhe qe 2 here ne jave une shkoj dhe keshilloj pacientet HIV mbartes. 00:06:11.000 --> 00:06:14.000 Dhe i them, "Me shikoni mua. Ju nuk jeni te vdekur. 00:06:14.000 --> 00:06:17.000 Ju jeni akoma gjalle. Nese ju jeni akoma gjalle ju duhet te sherbeni." 00:06:17.000 --> 00:06:21.000 Dhe ajo vazhdoi, "Une nuk jam nje mjeke qe jep ilace. 00:06:21.000 --> 00:06:23.000 Por ndoshta une, jap dicka me te mire 00:06:23.000 --> 00:06:25.000 sepse i jap shprese." NOTE Paragraph 00:06:25.000 --> 00:06:29.000 Dhe ne mes te kesaj krize ekonimike, 00:06:29.000 --> 00:06:32.000 ku shume prej nesh jane prirur per te terhequr 00:06:32.000 --> 00:06:36.000 friken, une mendoj qe ne jemi te mirepershtatur 00:06:36.000 --> 00:06:39.000 per te marre nje sinjal nga Xhejn dhe te arrijme 00:06:39.000 --> 00:06:43.000 te kuptojme qe te qenit i varfer nuk do te thote te jesh i rendomte. 00:06:43.000 --> 00:06:45.000 Sepse kur sistemet nuk funksionojne, 00:06:45.000 --> 00:06:47.000 si ato te cilat jemi duke pare rreth botes, 00:06:47.000 --> 00:06:50.000 eshte nje mundesi me teper per shpikje dhe per risi. 00:06:50.000 --> 00:06:53.000 Eshte nje mundesi e vertete per te ndertuar nje bote 00:06:53.000 --> 00:06:56.000 ku ne mund te perhapim sherbimet dhe produktet 00:06:56.000 --> 00:06:59.000 tek te gjithe qeniet njerezore, ne menyre qe ato te mund 00:06:59.000 --> 00:07:01.000 te marrin vendime dhe te bejne zgjedhje per veten e tyre. 00:07:01.000 --> 00:07:03.000 Une sinqerisht besoj qe kjo eshte rruga ne te cilen dinjiteti fillon. 00:07:03.000 --> 00:07:06.000 Ne ja kushtojme kete Xhejnit dhe botes se saj. 00:07:06.000 --> 00:07:09.000 Dhe eshte po aq e rendesishme, t'ja kushtojme kete vetes tone. NOTE Paragraph 00:07:09.000 --> 00:07:11.000 Faleminderit. NOTE Paragraph 00:07:11.000 --> 00:07:12.000 (Duartrokitje)