18-ci əsrdə İngilislər və Hindistanlılar arasında əlaqə daha da güclənmişdi, xüsusilə də Ost-Hind şirkəti ilə. Beləcə Qərb məktəblərində Sanskrit və Vedas dilləri tədris olunurdu. Buna görə də təkcə Sanskrit dilinə deyil, həm də digər Qərb dillərinə də, ingilis dili də daxil olmaqla böyük təsir oldu. Bu 1786-cı ildən ingilis filoloqu tərəfindən gətirilmiş bir sitatdır, bu şəxs xüsusi ilə yazılı dillərin tarixi ilə bağlı öyrənmişdir, Villiam Cons. O yazır ki, Sanskrit dili nə qədər qədim olsa da, gözəl struktura malikdir. Yunandan daha mükəmməl, Latından daha əlverişli və ikisindən də zərif bir dildir, hər ikisinə yaxından baxdıqda feil və qrammatika formaları təsadüfi olaraq qurulmamışdı. Gəlin bunun altından xətt çəkək. Beləliklə, o deyir ki, Snaskrit, Latın və Yunan dillərinin çox ortaq xüsusiyyətləri var, bir-biriləri ilə çox əlaqəli və yaxındırlar, buna görə də təsadüfi olaraq yaranmayıb. Belə ki, heç bir filoloq onların ümumi bir mənbədən qaynaqlandığına inanmadan bu dilləri yoxlaya bilməz. Bunun da altından xətt çəkək. Heç bir filoloq onların ümumi bir mənbədən qaynaqlandığına inanmadan bu dillər barəsində bir şey deyə bilməz, o qədər güclü bir arqument olmasa da, belə bir fikir var ki, onlar Qot və Kelt əsilli dillərdir, müxtəlif mənalı sözlərin eyni kökə mənsuz olması da bunu göstərir, qədim Fars dili də bunlara aid edilə bilər. Onlar Vedası öyrənmək istədikdə Sanksritə baxıb bu dillərin əlaqəli olduğunu görmüşlər. İndi müasir filoloqlar buna daha çox inanırlar. Əlaqələrə və qrammatik və söz strukturlarına, lüğətlərə gəldikdə onlar bildirir ki, bu dillərin, Sanskrit, Latın, Alman və Kelt dillərinin kökü Proto-Hind-Avropa dilinə gedib çıxır, bu dil isə artıq məhv olub. Lakin biz düşünürük ki, Sanskrit dili Proto-Hind-Avropa dilinin ən qədim nümayəndələrindən biridir. Sanskrit dili Hind, Benqal, Pəncab kimi dillərin inkişafında böyük rol oynayıb. Latın dili halhazırda işlək dil deyil, İspan, İtalian və Fransız dillərinin inkişafında rol oynamışdır. Həmçinin İngilis dilinin də, hansı ki bu dil Alman dilinə aid edilir strukturuna görə, lakin Latın və Fransız dillərinin böyük təsiri olmuşdur, onlar hamısı bir kökdən gəlir. Ümumi bir qənaətə gəlsək ki, niyə filoloqlar buna inanır, ilk dəfə görəndə bunu belə düşünmüşdüm. İndi sizə Sanskrit sözləri rasındakı əlaqələri göstərəcəm, Hind, Benqal və Pəncab dilində danışanlarda da Sanskrit ilə əlaqəni görmək olar. Maraqlısı isə bu sözlərin Latın dili ilə necə əlaqələnməsidir. İran spikerləri bunu asanlıqla anlaya bilər ki, İngilislərin danışdığı dil bu dillə necə əlaqələnir. Burada bəzi İngilis və Latın dillərindəki sözlərə bənzəyən Sanskrit sözləri var. Çoxu Latındır. Bir neçəsini Latın dilində vermişəm. Sanskrit və Latın dilində bu cür yazılan bu sözün mənası ana deməkdir. Həmçinin biz bilirik ki, bu sözə uyğun gələn digər ifadələr də var ki, Latın dilində işlədilir. Ümumi olaraq, bu sözdəki t səsi ingilis dilində a səsinə çevrilir, Alman dillərində bunu özünüz də görəcəksiniz. Snaskrit və Latın dillərində bu söz ingilis dilində atalıq mənasını verən sözlə əlaqəlidir. Burada da tha (-da) səsi a səsinə çevrilir. Bu halı həmçinin Proto-Hind-Avropa dillərində də görmək mümkündür, xüsusilə Sanskrit dili ilə müqayisə etsək, a pa səsi a fa səsinə çevrilir. - - Na Sanskrit dilində təxmin etdiyiminiz kimi yox deməkdir. Gau Hind dilində mənası mal-qara deməkdir, ingilis dilində də bu söz oxşardır. - Naama isə ad deməkdir.