1
00:00:00,709 --> 00:00:03,989
Технология, өнер және ғылымды

2
00:00:03,989 --> 00:00:06,636
байланыстыратын не?

3
00:00:06,636 --> 00:00:08,733
Әуестік пен қызығушылық,

4
00:00:08,733 --> 00:00:11,646
өйткені бұл бізді зерттеуге жетелейді,

5
00:00:11,646 --> 00:00:15,110
өйткені бізді көзге көрінбейтін
нәрселер қоршап жатыр.

6
00:00:15,110 --> 00:00:16,724
Фильм түсіруді жақсы көремін,

7
00:00:16,724 --> 00:00:19,130
уақыт пен кеңістік порталынан өтіп,

8
00:00:19,130 --> 00:00:20,940
саяхат жасау үшін,

9
00:00:20,940 --> 00:00:23,314
көрінбейтінді көрсету үшін.

10
00:00:23,314 --> 00:00:24,964
Бұл фильмдер

11
00:00:24,964 --> 00:00:26,887
мүмкіндігімізді арттырып,

12
00:00:26,887 --> 00:00:29,348
түйсігімізді түрлендіреді,

13
00:00:29,348 --> 00:00:31,678
ой-өрісімізді кеңейтіп,

14
00:00:31,678 --> 00:00:33,642
жүрегімізге жетеді.

15
00:00:33,642 --> 00:00:35,591
Мінеки, "Көрінбейтін әлемнің құпиялары"

16
00:00:35,591 --> 00:00:37,170
деп аталатын менің 3D IMAX

17
00:00:37,170 --> 00:00:39,679
фильмімнен алынған кейбір көріністер,

18
00:00:39,679 --> 00:00:41,641
(Музыка)

19
00:00:42,101 --> 00:00:43,777
Байқауға шамамыз жете бермейтін

20
00:00:43,777 --> 00:00:46,192
өте баяу қимыл-қозғалыстар бар,

21
00:00:46,192 --> 00:00:49,082
жылдамдатылған кадрлық уақыт
өмір туралы көзқарасымызды

22
00:00:49,082 --> 00:00:51,560
айқындап, кеңейтуге мүмкіндік береді.

23
00:00:51,560 --> 00:00:55,270
Біз организмдердің
қалай пайда болып, дамитынын,

24
00:00:55,270 --> 00:00:59,615
жүзім сабағының күн шуағына жету үшін
орман ағашына өрмелеу арқылы

25
00:00:59,615 --> 00:01:02,534
өмірге талпынысын көре аламыз.

26
00:01:03,943 --> 00:01:05,803
Үлкен масштабта

27
00:01:05,803 --> 00:01:10,736
жылдамдатылған кадрлық уақыт қозғалыстағы
планетамызды көруге мүмкіндік береді.

28
00:01:10,736 --> 00:01:13,510
Табиғаттың ұланғайыр
аумағын көріп қана қоймай,

29
00:01:13,510 --> 00:01:17,198
адамзаттың дамылсыз қозғалыстарын да
тамашалай аламыз.

30
00:01:17,198 --> 00:01:20,650
Әрбір ұшып бара жатқан нүкте
жолаушылар ұшағын білдіреді.

31
00:01:20,650 --> 00:01:22,390
Егер әуе тасымалы деректерін алып,

32
00:01:22,390 --> 00:01:23,992
кадрды жылдамдатсақ,

33
00:01:23,992 --> 00:01:26,560
төбемізде тұрақты бірнәрсе
бар екеніне көз жеткіземіз,

34
00:01:26,560 --> 00:01:28,111
бірақ көрінбейді:

35
00:01:28,111 --> 00:01:33,655
АҚШ төбесіндегі шексіз әуежолдар желісі.

36
00:01:33,655 --> 00:01:36,826
Осыны теңіздегі кемелерге де жасай аламыз.

37
00:01:36,826 --> 00:01:39,708
Біз қозғалыстағы ғаламдық
экономика көрінісін

38
00:01:39,708 --> 00:01:44,261
уақытты жылдамдату арқылы бейнелей аламыз.

39
00:01:49,549 --> 00:01:51,123
Он жылда жиналған деректер

40
00:01:51,123 --> 00:01:53,524
бізге бүкіл планетамызды бір организм ретінде

41
00:01:53,524 --> 00:01:55,245
келесі көріністерді көрсетеді:

42
00:01:55,245 --> 00:01:58,425
барлық мұхиттарды
шарлап өтетін ағыстар мен

43
00:01:58,425 --> 00:02:02,580
атмосфераны айналып жатқан бұлттар
арқылы үздіксіз жалғасып жатқан,

44
00:02:02,580 --> 00:02:04,849
жарқылдаған найзағайлар мен

45
00:02:04,849 --> 00:02:07,800
солтүстік шұғыладан тәж кигендей.

46
00:02:07,800 --> 00:02:11,830
Бұл жердің жылдамдатылған түпкі көрінісі:

47
00:02:11,830 --> 00:02:15,862
Жердің жанданған анатомиясы.

48
00:02:19,441 --> 00:02:21,133
Сонымен қатар

49
00:02:21,133 --> 00:02:24,702
көзіміз байқап үлгермейтін
өте жылдам нәрселер бар,

50
00:02:24,702 --> 00:02:26,560
бұндай әлемді де көруге

51
00:02:26,560 --> 00:02:29,703
мүмкіндік беретін технологиямыз бар.

52
00:02:31,573 --> 00:02:33,003
Жоғары жылдамдықты камерамен

53
00:02:33,003 --> 00:02:34,819
кадрлар жылдамдығын баяулата аламыз .

54
00:02:34,819 --> 00:02:36,995
Бейнелерді көзімізден мың есе жоғары

55
00:02:36,995 --> 00:02:40,801
жылдамдықпен түсіре аламыз.

56
00:02:40,801 --> 00:02:44,985
Табиғаттың данышпан механизмдерінің
қалай жұмыс істейтінін көре аламыз,

57
00:02:44,985 --> 00:02:48,215
бәлкім тіпті олардың көшірмесін де
жасай алармыз.

58
00:02:50,275 --> 00:02:52,665
Жаныңыздан инелік ұшып бара жатқан кезде

59
00:02:52,665 --> 00:02:54,462
оның табиғаттағы

60
00:02:54,462 --> 00:02:57,120
ең асқан шебер ұшқыш екенін
білмейтін шығарсыз.

61
00:02:57,120 --> 00:03:01,151
Ол бір орында қалықтап,
артқа қарап,

62
00:03:01,151 --> 00:03:04,476
тіпті төңкеріліп те ұша алады.

63
00:03:04,476 --> 00:03:07,577
Қанаттарының салған ізіне қарап,

64
00:03:07,577 --> 00:03:11,042
жасалған ауа қозғалысын көре аламыз.

65
00:03:11,042 --> 00:03:12,594
Ешкім бұл құпияны білген жоқ.

66
00:03:12,594 --> 00:03:15,143
Бірақ жоғары жылдамдық
инеліктің бір уақытта

67
00:03:15,143 --> 00:03:17,370
барлық қанаттарын әр түрлі бағытта

68
00:03:17,370 --> 00:03:19,680
қозғалтатынын көрсетеді.

69
00:03:19,680 --> 00:03:21,258
Бұл білім бізді

70
00:03:21,258 --> 00:03:23,292
маңызды, әрі алыс жерлерді

71
00:03:23,292 --> 00:03:25,110
зерттеу мүмкіндігімізді арттыратын

72
00:03:25,110 --> 00:03:30,924
жаңа ұшқыш роботтар
түріне алып келеді.

73
00:03:32,138 --> 00:03:34,296
Біз - алыппыз және көзімізге көрінбейтін

74
00:03:34,296 --> 00:03:36,746
кіп-кішкентай нәрселердің барын білмейміз.

75
00:03:36,746 --> 00:03:39,722
Электронды микроскоп заттарды

76
00:03:39,722 --> 00:03:41,369
миллион есе үлкейте отырып,

77
00:03:41,369 --> 00:03:43,050
суретке түсіретін

78
00:03:43,050 --> 00:03:45,496
электрондарды атқылайды.

79
00:03:45,496 --> 00:03:49,210
Мынау — көбелектің жұмыртқасы.

80
00:03:49,210 --> 00:03:52,544
Денемізде өмір сүретін көзге
көрінбейтін жаратылыстар.

81
00:03:52,544 --> 00:03:54,239
Соның ішіне кенелер кіреді.

82
00:03:54,239 --> 00:03:57,290
Бүкіл өмірін кірпігіңізде өткізіп,

83
00:03:57,290 --> 00:04:00,722
түнде теріңізде өрмелеп жүреді.

84
00:04:00,722 --> 00:04:03,750
Мынаның не екенін аңғара аласыз ба?

85
00:04:03,750 --> 00:04:06,224
Акула терісі.

86
00:04:07,960 --> 00:04:10,864
Жұлдызқұрт тұмсығы.

87
00:04:12,170 --> 00:04:15,367
Шыбын көзі.

88
00:04:17,283 --> 00:04:20,247
Жұмыртқа қабығы.

89
00:04:22,070 --> 00:04:24,775
Бүрге.

90
00:04:27,293 --> 00:04:31,207
Ұлу тілі.

91
00:04:31,995 --> 00:04:34,473
Біз жануарлар әлемінің басым бөлігін
білеміз деп ойлаймыз.

92
00:04:34,473 --> 00:04:36,885
бірақ ашылуын күтіп тұрған миллиондаған

93
00:04:36,885 --> 00:04:40,503
кіп-кішкентай организмдер болуы мүмкін.

94
00:04:43,151 --> 00:04:45,779
Өрмекшінің де ұлы құпиялары бар.

95
00:04:45,779 --> 00:04:47,931
Өйткені оның өрмегі

96
00:04:47,931 --> 00:04:49,683
болаттан да мықты,

97
00:04:49,683 --> 00:04:51,744
оның үстіне бүтіндей созылғыш келеді.

98
00:04:51,744 --> 00:04:53,855
Бұл саяхат бізді нано әлеміне

99
00:04:53,855 --> 00:04:55,987
алып келеді.

100
00:04:55,987 --> 00:04:58,771
Өрмекшінің өрмегі адам шашынан

101
00:04:58,771 --> 00:05:02,293
жүз есе жұқа.

102
00:05:02,293 --> 00:05:05,020
Өрмектің үстінде бактерия бар,

103
00:05:05,020 --> 00:05:08,221
ал оның жанында одан 10 есе кіші

104
00:05:08,221 --> 00:05:11,145
вирус бар.

105
00:05:11,145 --> 00:05:14,647
Вирустың іщінде одан 10 есе кіші

106
00:05:14,647 --> 00:05:17,507
ДНҚ-ның үш жолағы бар.

107
00:05:17,507 --> 00:05:20,897
Ең қуатты микроскоптарымыздың көре алатын
мүмкіндігінің шегіне жақындай,

108
00:05:20,897 --> 00:05:25,859
жалғыз көміртек атомын көреміз.

109
00:05:25,859 --> 00:05:27,935
Қуатты микроскоптың көмегімен

110
00:05:27,935 --> 00:05:29,939
атомдарды жылжытып,

111
00:05:29,939 --> 00:05:35,827
таңғажайып нано құрылғыларын
жасауды бастай аламыз.

112
00:05:35,827 --> 00:05:37,819
Олардың кейбірі денемізді

113
00:05:37,819 --> 00:05:40,050
барлық дерттің түрлерінен күзетіп,

114
00:05:40,050 --> 00:05:44,100
бітелген артерияларды тазалай алады.

115
00:05:44,100 --> 00:05:46,952
Бәлкім болашақтың кішкентай
химиялық машиналары

116
00:05:46,952 --> 00:05:50,943
бір күні ДНҚ-ны жөндей алатын шығар.

117
00:05:50,943 --> 00:05:54,151
Біз өмірдің жұмбақтарын ашу
талпынысымыздан туған

118
00:05:54,151 --> 00:05:55,901
ерекше жетістіктердің

119
00:05:55,901 --> 00:05:59,558
босағасында тұрмыз.

120
00:06:00,618 --> 00:06:03,562
Сансыз ғарыштық шаң-тозаңдар
ағыны әсерінен

121
00:06:03,562 --> 00:06:06,109
ауа кеңістігі тозаңдарға,
микробриллианттарға,

122
00:06:06,109 --> 00:06:08,843
өзге планетадан келген және
супернова жұлдыздарының

123
00:06:08,843 --> 00:06:11,478
жарылыстарынан туған асылтастарға толуда.

124
00:06:11,478 --> 00:06:13,487
Адамдар көрінбейтін жаратылыстардың

125
00:06:13,487 --> 00:06:18,191
арасында өмір сүріп жатыр.

126
00:06:18,191 --> 00:06:20,384
Айналамызды көзіміз көре алатын
көп нәрсенің


127
00:06:20,384 --> 00:06:21,760
барын біле отырып,

128
00:06:21,760 --> 00:06:24,816
олар әлемді түсіну көзқарасымызды
мәңгіге өзгертеді.

129
00:06:24,816 --> 00:06:27,115
Көзге көрінбейтін дүниеге қарай отырып,

130
00:06:27,115 --> 00:06:29,264
тірі ғаламда бар екенімізді мойындаймыз,

131
00:06:29,264 --> 00:06:32,312
бұндай жаңа көзғарас бізді әуестендіріп,

132
00:06:32,312 --> 00:06:34,915
өз ауламызда зерттеуші болуға

133
00:06:34,915 --> 00:06:38,235
шабыттандырады.

134
00:06:38,235 --> 00:06:40,796
Кім біледі, көрінуге талпынып тұрған
нелер бар,

135
00:06:40,796 --> 00:06:44,554
әрі өмірімізді түрлендірер
қандай жаңа кереметтер бар?

136
00:06:44,554 --> 00:06:50,048
Тірі болсақ, көре жатармыз.

137
00:06:50,048 --> 00:06:54,952
(Қол шапалақ)

138
00:06:54,952 --> 00:07:02,140
Рахмет. (Қол шапалақ)