1
00:00:00,603 --> 00:00:06,465
Znam człowieka, który co noc
szybuje nad miastem.

2
00:00:06,465 --> 00:00:09,459
W snach obraca się i wiruje,

3
00:00:09,459 --> 00:00:12,326
a palcami nóg całuje Ziemię.

4
00:00:12,326 --> 00:00:15,140
Twierdzi, że wszystko jest w ruchu,

5
00:00:15,140 --> 00:00:19,982
nawet jego własne sparaliżowane ciało.

6
00:00:19,982 --> 00:00:24,812
Ten człowiek to mój ojciec.

7
00:00:24,812 --> 00:00:26,713
Trzy lata temu, gdy dowiedziałam się,

8
00:00:26,713 --> 00:00:29,300
że mój ojciec miał poważny udar

9
00:00:29,300 --> 00:00:31,426
pnia mózgu,

10
00:00:31,426 --> 00:00:34,900
weszłam do jego pokoju na OIOM-ie

11
00:00:34,900 --> 00:00:37,884
w Instytucie Neurologicznym w Montrealu

12
00:00:37,884 --> 00:00:40,527
i zobaczyłam, jak leży nieruchomo,

13
00:00:40,527 --> 00:00:43,463
podłączony do respiratora.

14
00:00:43,463 --> 00:00:47,894
Paraliż powoli obezwładniał mu ciało,

15
00:00:47,894 --> 00:00:49,965
poczynając od palców u stóp, przez nogi,

16
00:00:49,965 --> 00:00:52,495
tułów, palce i ramiona.

17
00:00:52,495 --> 00:00:54,700
Wspiął się po szyi,

18
00:00:54,700 --> 00:00:56,905
uniemożliwiając oddychanie,

19
00:00:56,905 --> 00:01:01,382
i zatrzymał się tuż pod oczami.

20
00:01:01,382 --> 00:01:03,553
Nigdy nie utracił świadomości.

21
00:01:03,553 --> 00:01:06,140
Obserwował od środka,

22
00:01:06,140 --> 00:01:08,446
jak jego ciało upada,

23
00:01:08,446 --> 00:01:10,583
kończyna po kończynie,

24
00:01:10,583 --> 00:01:13,542
mięsień po mięśniu.

25
00:01:13,542 --> 00:01:18,100
W pokoju na OIOM-ie 
podeszłam do ciała ojca

26
00:01:18,100 --> 00:01:21,699
i przez łzy, drżącym głosem,

27
00:01:21,699 --> 00:01:25,112
zaczęłam recytować alfabet.

28
00:01:25,112 --> 00:01:31,010
A, B, C, D, E, F, G,

29
00:01:31,010 --> 00:01:35,140
H, I, J, K.

30
00:01:35,140 --> 00:01:38,092
Na K zamrugał oczami.

31
00:01:38,092 --> 00:01:40,246
Zaczęłam od początku.

32
00:01:40,246 --> 00:01:44,740
A, B, C, D, E, F, G,

33
00:01:44,740 --> 00:01:46,750
H, I.

34
00:01:46,750 --> 00:01:49,888
Ponownie zamrugał na literze I,

35
00:01:49,888 --> 00:01:53,880
póżniej na T, na R i na A:

36
00:01:53,880 --> 00:01:55,727
Kitra.

37
00:01:55,727 --> 00:01:59,685
Powiedział: "Kitra, 
moja piękna, nie płacz.

38
00:01:59,685 --> 00:02:04,140
To błogosławieństwo".

39
00:02:04,140 --> 00:02:06,455
Bez użycia głosu

40
00:02:06,455 --> 00:02:09,843
ojciec z mocą zawołał mnie po imieniu.

41
00:02:09,843 --> 00:02:12,935
Zaledwie 72 godziny po udarze

42
00:02:12,935 --> 00:02:14,690
pogodził się

43
00:02:14,690 --> 00:02:18,165
ze swoim stanem.

44
00:02:18,165 --> 00:02:20,665
Mimo ciężkiego stanu fizycznego

45
00:02:20,665 --> 00:02:23,621
był całkowicie ze mną,

46
00:02:23,621 --> 00:02:26,253
prowadził mnie, opiekował się mną

47
00:02:26,253 --> 00:02:28,503
i był takim samym ojcem, jak dawniej,

48
00:02:28,503 --> 00:02:31,739
a może nawet i lepszym.

49
00:02:31,739 --> 00:02:33,302
Zespół zamknięcia

50
00:02:33,302 --> 00:02:36,703
jest koszmarem wielu ludzi.

51
00:02:36,703 --> 00:02:39,111
Po francusku czasami mówi się o nim

52
00:02:39,111 --> 00:02:41,191
"maladie de l'emmuré vivant".

53
00:02:41,191 --> 00:02:46,512
Dosłownie znaczy to 
"choroba zamurowanego żywcem".

54
00:02:46,512 --> 00:02:48,267
Prawdopodobnie dla większości ludzi

55
00:02:48,267 --> 00:02:51,799
paraliż jest horrorem nie do opisania,

56
00:02:51,799 --> 00:02:54,140
ale to, czego doświadczył mój ojciec

57
00:02:54,140 --> 00:02:56,511
po utracie wszystkich układów ciała,

58
00:02:56,511 --> 00:02:59,572
nie było uczuciem zamknięcia,

59
00:02:59,572 --> 00:03:03,733
ale skierowaniem psyche do środka,

60
00:03:03,733 --> 00:03:06,928
przyciszeniem zewnętrznego hałasu,

61
00:03:06,928 --> 00:03:09,853
stawieniem czoła zakamarkom umysłu,

62
00:03:09,853 --> 00:03:11,690
gdzie na nowo

63
00:03:11,690 --> 00:03:16,470
zakochał się w życiu i w ciele.

64
00:03:16,470 --> 00:03:19,166
Dla rabina i uduchowionego człowieka,

65
00:03:19,166 --> 00:03:23,280
stojącego nad przepaścią między
umysłem a ciałem, życiem a śmiercią,

66
00:03:23,280 --> 00:03:27,807
paraliż otworzył nowy rodzaj świadomości.

67
00:03:27,807 --> 00:03:30,221
Uświadomił sobie, że aby znaleźć boskość,

68
00:03:30,221 --> 00:03:33,250
nie musi jej szukać

69
00:03:33,250 --> 00:03:36,499
poza cielesnym światem.

70
00:03:36,499 --> 00:03:40,388
Powiedział: "Raj znajduje się w tym ciele.

71
00:03:40,388 --> 00:03:44,150
W tym świecie".

72
00:03:44,150 --> 00:03:48,006
Przez pierwsze cztery miesiące
spałam u boku ojca,

73
00:03:48,006 --> 00:03:50,120
próbując dawać ulgę

74
00:03:50,120 --> 00:03:52,765
w każdej dolegliwości,

75
00:03:52,765 --> 00:03:56,115
poznając głęboki lęk psychologiczny

76
00:03:56,115 --> 00:03:59,600
przed niemocą wezwania pomocy.

77
00:03:59,600 --> 00:04:03,326
Matka, siostry, bracia oraz ja

78
00:04:03,326 --> 00:04:07,690
otoczyliśmy ojca leczniczym kokonem.

79
00:04:07,690 --> 00:04:09,790
Staliśmy się jego głosem,

80
00:04:09,790 --> 00:04:13,619
godzinami recytując alfabet,

81
00:04:13,619 --> 00:04:15,981
podczas gdy on, mrugając oczami,

82
00:04:15,981 --> 00:04:19,650
przekazywał nam kazania i wiersze.

83
00:04:19,650 --> 00:04:25,104
Jego pokój stał się naszą 
świątynią uzdrowienia.

84
00:04:25,104 --> 00:04:27,826
Jego wezgłowie stało się miejscem

85
00:04:27,826 --> 00:04:31,911
dla poszukujących rady i porady duchowej.

86
00:04:31,911 --> 00:04:34,451
Poprzez nas ojciec mógł przemówić

87
00:04:34,451 --> 00:04:36,645
i litera po literze,

88
00:04:36,645 --> 00:04:38,636
mrugnięcie po mrugnięciu,

89
00:04:38,636 --> 00:04:41,100
podnieść ich na duchu.

90
00:04:41,100 --> 00:04:44,992
Wszystko w naszym życiu 
zwolniło i złagodniało

91
00:04:44,992 --> 00:04:48,356
wraz z tym, jak zgiełk, dramat 
i śmierć w oddziale szpitalnym

92
00:04:48,356 --> 00:04:51,860
straciły na sile.

93
00:04:51,860 --> 00:04:53,960
Chcę przeczytać 
jeden z pierwszych zapisków

94
00:04:53,960 --> 00:04:58,201
zrobionych tydzień po udarze.

95
00:04:58,201 --> 00:05:00,581
Napisał list

96
00:05:00,581 --> 00:05:03,202
zaadresowany do wiernych z jego synagogi,

97
00:05:03,202 --> 00:05:06,711
zakończony słowami:

98
00:05:06,711 --> 00:05:09,190
"Gdy eksplodował mi kark,

99
00:05:09,190 --> 00:05:11,953
wszedłem w inny wymiar:

100
00:05:11,953 --> 00:05:16,610
nieokreślony, pod-planetarny, pierwotny.

101
00:05:16,610 --> 00:05:21,199
Wszechświaty wciąż się 
otwierają i zamykają.

102
00:05:21,199 --> 00:05:23,258
Wiele przestaje się rozrastać,

103
00:05:23,258 --> 00:05:25,463
gdy upadają.

104
00:05:25,463 --> 00:05:27,567
W zeszłym tygodniu upadłem nisko,

105
00:05:27,567 --> 00:05:31,002
ale poczułem obejmującą mnie dłoń ojca,

106
00:05:31,002 --> 00:05:34,422
który sprowadził mnie do domu".

107
00:05:34,422 --> 00:05:36,667
Gdy nie byliśmy jego głosem,

108
00:05:36,667 --> 00:05:40,000
byliśmy jego nogami i rękami.

109
00:05:40,000 --> 00:05:42,652
Ruszałam nimi tak, jak sama bym chciała,

110
00:05:42,652 --> 00:05:45,249
by poruszano moimi ramionami i nogami,

111
00:05:45,249 --> 00:05:49,141
gdyby leżały godzinami nieruchome.

112
00:05:49,141 --> 00:05:53,124
Pamiętam, jak trzymałam 
przy twarzy jego palce

113
00:05:53,124 --> 00:05:57,410
i zginałam każdy staw, 
by pozostał sprawny i rozgrzany.

114
00:05:57,410 --> 00:05:59,761
Wciąż prosiłam go,

115
00:05:59,761 --> 00:06:01,767
by wyobraził sobie ten ruch,

116
00:06:01,773 --> 00:06:05,779
by patrzył ze środka

117
00:06:05,779 --> 00:06:09,851
na zginanie i rozginanie palca
i by poruszał się wraz z nim,

118
00:06:09,851 --> 00:06:12,562
w umyśle.

119
00:06:12,562 --> 00:06:14,575
Pewnego dnia dostrzegłam kątem oka,

120
00:06:14,575 --> 00:06:18,298
że jego ciało wije się jak wąż,

121
00:06:18,298 --> 00:06:21,603
jak mimowolny skurcz przebiega

122
00:06:21,603 --> 00:06:23,890
po jego kończynach.

123
00:06:23,890 --> 00:06:26,105
Na początku wzięłam to za halucynację

124
00:06:26,105 --> 00:06:29,660
spowodowaną zbyt długą 
opieką nad tym ciałem,

125
00:06:29,660 --> 00:06:34,320
desperacją ujrzenia, 
jak reaguje samo z siebie.

126
00:06:34,320 --> 00:06:36,980
Ale ojciec powiedział mi, 
że poczuł mrowienie,

127
00:06:36,980 --> 00:06:40,515
iskierki prądu migoczące

128
00:06:40,515 --> 00:06:44,272
tuż pod powierzchnią skóry.

129
00:06:44,272 --> 00:06:47,579
W następnym tygodniu pojawiło się

130
00:06:47,579 --> 00:06:50,335
słabe napięcie mięśni.

131
00:06:50,335 --> 00:06:52,940
Tworzyły się połączenia.

132
00:06:52,940 --> 00:06:58,164
Ciało budziło się, delikatnie i powoli,

133
00:06:58,164 --> 00:07:01,710
kończyna po kończynie, mięsień po mięśniu,

134
00:07:01,710 --> 00:07:04,641
drgnięcie po drgnięciu.

135
00:07:04,641 --> 00:07:07,278
Jako fotoreporterka

136
00:07:07,278 --> 00:07:09,080
poczułam potrzebę sfotografowania

137
00:07:09,080 --> 00:07:11,280
każdego z jego pierwszych ruchów,

138
00:07:11,280 --> 00:07:13,930
jak czyni to matka z noworodkiem.

139
00:07:13,930 --> 00:07:18,434
Uchwyciłam, jak brał 
pierwszy samodzielny oddech,

140
00:07:18,434 --> 00:07:21,213
uroczysty moment po tym,

141
00:07:21,213 --> 00:07:25,220
jak po raz pierwszy 
pojawiło się napięcie mięśni,

142
00:07:25,220 --> 00:07:27,930
nowe techniki asystujące pomogły mu

143
00:07:27,930 --> 00:07:31,810
zyskać więcej samodzielności.

144
00:07:31,810 --> 00:07:33,823
Uchwyciłam miłość i opiekę,

145
00:07:33,823 --> 00:07:36,151
która go otaczała.

146
00:07:44,890 --> 00:07:48,304
Jednak moje fotografie opowiadają 
jedynie zewnętrzną historię

147
00:07:48,304 --> 00:07:51,616
człowieka leżącego w szpitalnym łóżku,

148
00:07:51,616 --> 00:07:53,570
podłączonego do respiratora.

149
00:07:53,570 --> 00:07:56,892
Nie mogłam uchwycić 
jego historii z wewnątrz,

150
00:07:56,892 --> 00:08:00,215
więc zaczęłam szukać 
nowego języka wizualnego,

151
00:08:00,215 --> 00:08:03,513
który by odzwierciedlił efemeryczną naturę

152
00:08:03,513 --> 00:08:07,409
jego duchowych doznań.

153
00:08:26,026 --> 00:08:28,284
Na koniec chciałabym podzielić się z wami

154
00:08:28,284 --> 00:08:31,642
odcinkiem cyklu, nad którym pracuję,

155
00:08:31,642 --> 00:08:34,910
który stara się odzwierciedlić
powolny, przejściowy byt,

156
00:08:34,910 --> 00:08:37,620
którego doznał mój ojciec.

157
00:08:37,620 --> 00:08:41,170
Gdy odzyskiwał umiejętność oddychania,

158
00:08:41,170 --> 00:08:43,802
zaczęłam nagrywać jego myśli,

159
00:08:43,802 --> 00:08:45,726
więc głos, który usłyszycie w tym filmie

160
00:08:45,726 --> 00:08:48,336
należy do niego.

161
00:08:48,336 --> 00:08:51,418
(Film) Ronnie Cahana: Musisz uwierzyć,

162
00:08:51,418 --> 00:08:54,152
że jesteś sparaliżowany,

163
00:08:54,152 --> 00:08:56,907
by odegrać rolę

164
00:08:56,907 --> 00:09:02,140
porażonego pacjenta.

165
00:09:02,140 --> 00:09:04,108
Ja w to nie wierzę.

166
00:09:04,108 --> 00:09:09,216
W głowie i w snach

167
00:09:09,216 --> 00:09:12,296
każdej nocy

168
00:09:12,296 --> 00:09:17,211
wznoszę się nad miastem

169
00:09:17,211 --> 00:09:20,339
jak na obrazach Chagalla,

170
00:09:20,339 --> 00:09:23,556
obracam się i wiruję,

171
00:09:23,556 --> 00:09:31,475
a palcami stóp całuję ziemię.

172
00:09:31,475 --> 00:09:38,382
Nic nie wiem na temat

173
00:09:38,382 --> 00:09:44,175
człowieka w bezruchu.

174
00:09:44,175 --> 00:09:47,799
Wszystko jest w ruchu.

175
00:09:47,799 --> 00:09:51,150
Serce pompuje.

176
00:09:51,150 --> 00:09:55,446
Ciało się chwieje.

177
00:09:55,446 --> 00:10:00,160
Usta się ruszają.

178
00:10:00,160 --> 00:10:04,231
Nigdy nie zastygamy w bezruchu.

179
00:10:04,231 --> 00:10:11,055
Życie triumfuje i przegrywa.

180
00:10:11,055 --> 00:10:13,131
Kitra Cahana: U większości z nas

181
00:10:13,131 --> 00:10:15,865
ruch i drganie mięśni zaczyna się

182
00:10:15,865 --> 00:10:18,373
na długo przed początkiem świadomości,

183
00:10:18,373 --> 00:10:21,290
ale mój ojciec mówi,

184
00:10:21,290 --> 00:10:23,469
że życie na skraju ludzkiego doświadczenia

185
00:10:23,469 --> 00:10:26,472
jest jego przywilejem.

186
00:10:26,472 --> 00:10:29,104
Tak jak astronauta widzi perspektywę,

187
00:10:29,104 --> 00:10:32,322
jakiej niewielu z nas doświadczy,

188
00:10:32,322 --> 00:10:35,428
ojciec rozważa i obserwuje

189
00:10:35,428 --> 00:10:37,305
pierwsze samodzielne oddechy

190
00:10:37,305 --> 00:10:41,344
i śni o powrocie do domu.

191
00:10:41,344 --> 00:10:45,123
"Tak zaczyna się życie 
w wieku 57 lat" - mówi.

192
00:10:45,123 --> 00:10:48,622
Małe dziecko nie myśli
nad swoim istnieniem,

193
00:10:48,622 --> 00:10:54,325
ale dorosły czyni to każdego dnia.

194
00:10:54,325 --> 00:10:57,970
Niewielu z nas będzie stanie 
przed fizycznymi ograniczeniami,

195
00:10:57,970 --> 00:11:00,928
jakie dotknęły mojego ojca,

196
00:11:00,928 --> 00:11:04,079
ale w życiu nas wszystkich

197
00:11:04,079 --> 00:11:06,440
nastąpią momenty paraliżu.

198
00:11:06,440 --> 00:11:09,658
Często napotykam ściany,

199
00:11:09,658 --> 00:11:12,897
które wydają się nie do pokonania,

200
00:11:12,897 --> 00:11:15,157
ale mój ojciec twierdzi,

201
00:11:15,157 --> 00:11:18,030
że nie ma sytuacji bez wyjścia.

202
00:11:18,030 --> 00:11:23,240
Zaprasza mnie do swojej 
przestrzeni wspólnego uzdrowienia,

203
00:11:23,240 --> 00:11:26,844
bym dała z siebie to, co najlepsze,

204
00:11:26,844 --> 00:11:30,274
i by on dał mi to, co najlepsze.

205
00:11:30,274 --> 00:11:33,311
Paraliż otworzył dla niego nowe drzwi.

206
00:11:33,311 --> 00:11:35,662
Pozwolił mu ocknąć się,

207
00:11:35,662 --> 00:11:37,856
ponownie naładować siły witalne,

208
00:11:37,856 --> 00:11:40,220
spędzić z samym sobą dosyć czasu,

209
00:11:40,220 --> 00:11:42,700
by zakochać się

210
00:11:42,700 --> 00:11:45,494
w ciągłości tworzenia.

211
00:11:45,494 --> 00:11:49,476
Dziś ojciec nie jest już więźniem.

212
00:11:49,476 --> 00:11:52,637
Z łatwością porusza szyją,

213
00:11:52,637 --> 00:11:55,368
usunęli mu rurkę do karmienia,

214
00:11:55,368 --> 00:11:58,150
oddycha samodzielnie,

215
00:11:58,150 --> 00:12:01,634
powoli mówi swym spokojnym głosem

216
00:12:01,634 --> 00:12:03,938
i każdego dnia pracuje nad tym,

217
00:12:03,938 --> 00:12:09,148
by zyskać więcej mobilności 
w sparaliżowanym ciele.

218
00:12:09,148 --> 00:12:11,499
Ale ta praca nigdy się nie skończy.

219
00:12:11,499 --> 00:12:16,212
Ojciec mówi: "Żyję w uszkodzonym świecie

220
00:12:16,212 --> 00:12:19,243
i mam do wykonania boską pracę”.

221
00:12:19,243 --> 00:12:21,263
Dziękuję.

222
00:12:21,263 --> 00:12:25,120
(Brawa)