(Música)
Em fascina com la llengua és vital
per la nostra visió cap als
pobles indígens.
Sóc un artista i curador Néhiyaw i visc
en territori Lekwungen a Victoria, BC.
La meva investigació es basa
en la dinamització lingüística
i en com ens connecta amb les
cultures i terres.
Durant els últims anys, he començat un
viatge
per aprendre la llengua Cree.
Ha estat tot un repte i una experiència
molt gratificant.
Ara vull viatjar a Alberta,
el poble dels meus antpassats,
per conéixer com les diferents comunitats
estan revitalitzant les seves llengües.
La meva mare i jo vam créixer sense
conéixer res de la nostra família Cree
perque ella va ser adoptada al néixer
durant el "Sixties Scoop".
Fa dotze anys vam conèixer
la nostra família Cree,
i des de llavors hem connectat
amb la comunitat de Wabasca, Alberta,
lloc on la meva kohkom,
la meva àvia Florence, va néixer.
Fa poc vaig conèixer a la Nora Yellowknee,
una administradora de l'escola local,
Oski Pasikoniwew Kamik.
Després de descobrir que
érem cosins segons,
es va oferir a ajudarme fer
el meu arbre geneològic.
Tens la teva àvia,
Florence.
La seva mare és la Isabel.
I aquí hi sóc jo.
I la teva àvia. I la teva mare?
Fancine.
Són cosins germans
o cosins segons.
- D'acord.
- I tu ets aquí.
Aquí sota?
Sí, això és molt més
del que jo coneixia abans
de coneixe't, abans de venir.
Sí, aquesta és la Isabelle.
Nohkom Isabelle.
Significa molt per mi veure
això una altra vegada.
Perquè com més coses veig,
sento i més en parlo
se'm quedarà per sempre.
I ara sé i ho entenc molt més,
gracies a aquest procés.
El meu somni per la llengua d'aquí,
començant per l'escola,
és que la gent que el parla
el parli cada dia
perquè encara no ho fan.
N'hi ha molts que treballen
aquí, pero no el parlen.
Ara, les famílies joves,
les mares joves, parlen Cree als fills.
La resta vindrà sol.
Veure una foto de la meva
"kohkom" Florence de jove
em va crear una sensació
curativa i de reconnexió
després d'haverme sentit
desconnectat tota la vida.
Conéixer més sobre la meva
història familiar
m'ha permès connectar amb
els meus avantpassats.
Hi ha tant per descobrir...
Però aprendre la llengua
portarà temps.
El centre cultural i educatiu
Kapaskwatinak
és un lloc pels nens de Wabaska
on connecten amb la terra
i la cultura.
El coneixedor Lorraine Cardinal
ajuda i guia als nens a través
d'una educació basada
en la inclusió de cerimònies
de majoria d'edat
M'emociona aprendre sobre
aquests coneixements
ja que jo no vaig tenir
l'oportunitat d'experimentar-los
al créixer desconnectat de la
comunitat i la família.
La raó per la que
faig aquestes coses com
la cerimonia de majoria d'edat
és perquè
també és la meva
responsabilitat com a nigihosko
protegir als nens
als creadors, als nens.
I quan els estic protegint a
aquests nens,
necessitem ensenyar-los aquests protocols,
necessitem ensenyar-los aquests valors.
Necessiten saber-los perquè no acabin
ferits en el futur.
I aquestes cadenes del nostre llenguatge,
i de qui som, i de les nostres cerimònies,
la seva pèrdua ha causat una gran
destrucció a la nostra comunitat.
Perquè els nostres nens, mentre creixen,
saben qui son,
van arribar amb el regal de
conèixer qui són.
Tinc la responsabilitat de passar
aquests coneixements
a tots els altres nens també.
Perque també experimentaran, exploraran,
i volem evitar que es
fereixin uns als altres,
o que es fereixin a ells mateixos.
(Música)
A això en diuen "keniskowan"
La joventut de l'home i la dona.
Vull agrair-te i honrar-te
per venir a aquest món.
Ets una benedicció per nosaltres.
Estem molt honrats de que formis
part de nosaltres.
"Nehiwosko".
Recorda mantenir sempre el cap ben alt.
No t'avergonyeixis,
i sempre accepta't tal i com ets
i honra aquells dons
que has portat amb tu.
Benvinguda a l'edat madura de la dona.
Benvinguda.
És un honor i una benedicció tenir-te
com una doneta Nikiho.
Benvinguda.
D'alguna manera, d'alguna forma,
la por ens va invadir com
a poble indígena.
La vergonya es va colar dins nostre
com indígenes.
El que els nostres nens
experimenten aquí avui,
els ensenyem com de sagrats són,
com d'importants són,
com de bonics són
i no només bonics en forma física,
sinó que, també son bonics
en forma espiritual.
Tot el que hem de fer és creure en ells,
estimar-los i dir-los,
que són importants, i
així començaran a sentir-se
bé amb ells mateixos.
Estic orgullosa d'ells,
el seu esperit encara està viu i bé.
Roger: Com et sents essent la guia
per tal que aquests joves i la comunitat
no només aprenguin la llengua,
la relació amb l'esperit,
la relació amb la terra, amb
els companys i amb ells mateixos,
sinó que l'estan parlant també.
Què penses sobre el futur de la llengua
en aquestes properes generacions?
Hem de creure en nosaltres
per poder-ho fer.
I necessitem fixar un objectiu.
I si això fa que la llengua revisqui,
això farem.
Com vam aprendre nosaltres Cree?
El vam aprendre sentant-nos
amb els ancians,
visitant-los,
i parlant amb els nostres pares, saps?
Així que, ho podem recuperar,
només ho hem de fer.
Jhon Bigstone és un ancià de Wabasca
que té un gran coneixement
espiritual i cerenimonial.
Em va convidar al lloc on fan
les cerimònies de la suor
per compartir ensenyaments sobre
els esperits de les nostres llengües.
(Música)
Quan respires aquest fum,
es neteja la teva ment.
La llengua anglesa és inadequada
si vols descriure l'esperit.
Qualsevol cosa de l'esperit.
És inadequat.